برگزیده های پرشین تولز

آموزش زبان ترکی استانبولی

سیامک

کاربر تازه وارد
تاریخ عضویت
23 سپتامبر 2006
نوشته‌ها
303
لایک‌ها
0
Daye



Bu başıma gelenleri sayamam
Hiçbir kalbi kırmamışım kıramam
Yokluğunda yandı gönlüm kavruldu
Daye sana doymamışım doyamam

Yaban elde neler geldi başıma
Düşündükçe aklar düştü saçıma
Hep zalimler çıktı benim karşıma
Zulümlerden geliyorum le daye

Uzaklardan geliyorum le daye
Ölümlerden geliyorum le daye
Belalardan geliyorum le daye
Ben o eski ben değilim le daye
Nerde o eski günlerim le daye
Zaman geçti çok değiştik le daye


Boz bulanık seller gibi akmadım
Ateş olup insanları yakmadım
Hiç kimsenin yuvasını yıkmadım
İnsanlıktan ayrılmadım le daye



Söz: Ali Mamoraş

Müzik: Mehmet Aslan




فایل mp3
 

سیامک

کاربر تازه وارد
تاریخ عضویت
23 سپتامبر 2006
نوشته‌ها
303
لایک‌ها
0
Düşde Gör



Ah düş de gör kardaş düş de gör
Aman aman düş de gör
Bir zalimi bir soysuzu
Bir güzeli sevende düş de gör

Ah sağ olan ne bilsin hastanın halından
Sevmeyen ne bilsin sevenin halından
Ah düşmeyen ne bilsin düşenin halından
Aman aman düş de gör

İyi günden güzel günden
vallah kötü güne vallah zor güne
Aman aman düş de gör düş de gör



Söz: Mahsun Kırmızıgül

Müzik: Mahsun Kırmızıgül


فایل mp3
 

سیامک

کاربر تازه وارد
تاریخ عضویت
23 سپتامبر 2006
نوشته‌ها
303
لایک‌ها
0
Nemrud'un Kızı



Nemrud'un kızı yandırdı bizi
Çarptı sillesini felek misali
Sil yazımızı kurtar bizi
Çarptı sillesini felek misali
Mevlam gör bizi

Ocağım söndü nasıl beladır
Bırakıp getti bu ne devrandır
Dünya gözümde kerbeladır
Allah' tan bulasın

Kararsın bahtın yıkılsın tahtın
Yalvardım yakardım yol bulamadım
Ah doğmasaydım kara yazım
Evirdim çevirdim yaranamadım
Ayandır halım



Söz: Arif Çelik

Müzik: Arif Çelik


فایل mp3
 

سیامک

کاربر تازه وارد
تاریخ عضویت
23 سپتامبر 2006
نوشته‌ها
303
لایک‌ها
0
Gülom



Gülom beni terk edecek
Hasretiyle öldürecek
Ben gülomdan ayrılırsam
Kim kalbimi güldürecek

Hele gülom oy oy gülom
Küçüksün sen toy gülom
Hasretinden ölüyorum
Gel beni kabre koy gülom

Gülom gitti yetim kaldım
Hasretiyle öldüm kaldım
Tabib doktor neylesin ki
Ben bu derdi ondan aldım



Söz: Anonim

Müzik: Anonim


فایل mp3
 

سیامک

کاربر تازه وارد
تاریخ عضویت
23 سپتامبر 2006
نوشته‌ها
303
لایک‌ها
0
Saygımdan


Dünya'ya yeniden bir daha gelseydim
Bir değil bin defa seni severdim
Yolumuz ayrıldı, seni özledim
Ne kavgalar ettik
Sustum kaldım ah
Sustum kaldım


Saygımdan, başımı eğdim konuşmadım
Hırsımdan, duvarlara yumruk attım
Aşkımdan, yüreğime taş bastım
Sevgimden
Sevgimden başımı eğdim konuşmadım
Öfkemden, duvarlara yumruk attım
Derdimden, içtim içtim ağladım
Sevgimden


Sen benim gökyüzüm
Ben bastığın toprak
Ben sana mecburum
Ben sana tutsak
Sen benim evrenim
Ben içinde kaçak
Ne yaptıysan bana
Sustum kaldım ah
Sustum kaldım



Söz: Mahsun Kırmızıgül

Müzik: Mahsun Kırmızıgül



فایل mp3
 

سیامک

کاربر تازه وارد
تاریخ عضویت
23 سپتامبر 2006
نوشته‌ها
303
لایک‌ها
0
Çorbaya Taş Katanlar Var کسانی هستند که سنگ به آششان می ریزند



İnanmayın güldüğüme خنده هام رو باور نکنید

İçeriden ağlatanlar var چیزهایی هستند که از ته قلب مرا می گریانند

Kalp dayanmaz gördüğüneقلبم تحمل چیزهایی را که می بیند ندارد

Gözlerim ağlatanlar var چیزهایی هستند که چشمهایم را می گریانند



Ah göz dayanmaz gördüğüne چشمم تحمل چیزهایی را که می بیند ندارد

Gözlerim çağlatanlar varچیزهایی هستند که اشک چشمم را جاری می کنند



Bir lokma ye bin şükür deیک لقمه بخور هزار شکر کن

Kaç gündür aç yatanlar varکسانی هستند که چندین روز گرسنه می خوابند

Üç yavrusu doysun diyeبرای اینکه شکم عزیزانشان را سیر کنند

Çorbaya taş katanlar var کسانی هستند که سنگ تو آششان می ریزند



Ah üç yavrusu doysun diyeآه برای اینکه عزیزانشان سیر بشوند

Çorbaya taş katanlar var کسانی هستند که سنگ تو آششان می ریزند



Asker olan yavrusuyla مادرانی هستند که با

Vedalaşan analar varعزیزانشان که سرباز هستند وداع می کنند

Mezarında bitenlereکسانی هستند که روی مزار از دنیا رفته گانشان

Sarılıpta yatanlar varدراز کشیده و می خوابند



Ah mezarında bitenlereآه کسانی هستند که روی مزار از دنیا رفته گانشان

Sarılıpta yatanlar var دراز کشیده و می خوابند



Bir lokma ye bin şükür deیک لقمه بخور هزار شکر کن

Kaç gündür aç yatanlar varکسانی هستند که چندین روز گرسنه می خوابند

Üç yavrusu doysun diyeبرای اینکه شکم عزیزانشان را سیر کنند

Çorbaya taş katanlar var کسانی هستند که سنگ تو آششان می ریزند



Ah üç yavrusu doysun diyeآه برای اینکه عزیزانشان سیر بشوند

Çorbaya taş katanlar var کسانی هستند که سنگ تو آششان می ریزند



Paylaşmayı bilmem darkenکسانی هستند که میگویند قسمت کردن را بلد نیستیم

Kadir kıymet bilmeyen varآنان قدر و قیمت را نمی شناسند

Bu servetle ölmem darkenکسانی هستند که می گویند با این ثروت هرگز نمی میرم

Azraile çatanlar varولی آنان بالاخره با عزرائیل روبرو می شوند



Ah bu kudretle ölmem darken کسانی هستند که می گویند با این قدرت هرگز نمی میرم

Allahına çatanlar varاما بالاخره با خدا روبرو می شوند



Bir lokma ye bin şükür deیک لقمه بخور هزار شکر کن

Kaç gündür aç yatanlar varکسانی هستند که چندین روز گرسنه می خوابند

Üç yavrusu doysun diyeبرای اینکه شکم عزیزانشان را سیر کنند

Çorbaya taş katanlar var کسانی هستند که سنگ تو آششان می ریزند



Ah üç yavrusu doysun diyeآه برای اینکه عزیزانشان سیر بشوند

Çorbaya taş katanlar var کسانی هستند که سنگ تو آششان می ریزند
 

Behrooz

مدیر بازنشسته
کاربر فعال
تاریخ عضویت
7 سپتامبر 2004
نوشته‌ها
10,988
لایک‌ها
292
سن
46
محل سکونت
Tehran
دوست من

تصور نكنيد كه اين تاپيك هاي شما بدون خواننده است . يقيانا بسياري از علاقه مندان هستند كه بسيار هم بهره مي برند .
زحمات شما بسيار ارزشمند است . اميدوارم كه استاد آتاباي هم بتوانند بيشتر وقت براي ما اختصاص دهند و از دانش خود ما را بهره رسانند .


موفق باشيد .
 

سیامک

کاربر تازه وارد
تاریخ عضویت
23 سپتامبر 2006
نوشته‌ها
303
لایک‌ها
0
دوست من

تصور نكنيد كه اين تاپيك هاي شما بدون خواننده است . يقيانا بسياري از علاقه مندان هستند كه بسيار هم بهره مي برند .
زحمات شما بسيار ارزشمند است . اميدوارم كه استاد آتاباي هم بتوانند بيشتر وقت براي ما اختصاص دهند و از دانش خود ما را بهره رسانند .


موفق باشيد .

ممنونم بهروز جان
دوستانی که با آنها بسیار در بخش متفرقه گرم هستیم با پست خصوصی خیلی چیزها که امید دهنده هستند را به من گفته اند
وگرنه منکه حوصله نمی کردم بنویسم:D
در هر صورت دلگرمی دادن مدیر یه چیز دیگست
ممنونم بهروز
 

سیامک

کاربر تازه وارد
تاریخ عضویت
23 سپتامبر 2006
نوشته‌ها
303
لایک‌ها
0
بابت اینکه بنده با اصول آموزش یک زبان خارجی آشنایی ندارم عذر می خواهم
اما در هر صورت اینها را می نویسم اگر عمری باقی بود در آخر یک جمع بندی کلی انجام میدهم:​

پسوند​


کلمه بر دو گونه است: کلمه بسیط بن که فاقد پسوند است و خود معنایی را به تنهایی القا می کند
(قوش،باش) و کلمه تولیدی که ساختمان آن عبارت است از یک بن به علاوه یک یا چند پسوند .
تعداد کلمات اصلی چندان زیاد نیست. کلمات بسیط به کمک پسوندهاست که می توانند هر لحظه به
رنگی در آمده و با تغییراتی که در آنان ایجاد می شود به تعداد زیاد و متنوع کلمات جدید تولید نمایند.
مثلا از یک اسم اصلی مثل : دیل (زبان) می توان با افزودن پسوندهای مختلف کلمات زیادی ساخت:

دیل/لنمک (دیللنمک) ، دیل/ه/مک (دیله مک) ، دیل/یم (دیلیم)
دیل/مانج (دیلمانج) ، دیل/چی (دیلچی) ، دیل/چی/لیک (دیلچیلیک)
دیل/ن/چی (دیلنچی) ، دیل/باز (دیلباز) ، دیل/لی (دیللی) و ...​

پیروز باشید
 

سیامک

کاربر تازه وارد
تاریخ عضویت
23 سپتامبر 2006
نوشته‌ها
303
لایک‌ها
0
پسوند های فعلی و اسمی

پسوند ها بر دو گونه اند ، پسوند های فعلی و اسمی.
منظور از پسوندهای فعلی آن قسم از پسوندهاست که برای صرف فعل در وجوه و ازمنه مختلف
به کارمی روند و با افزوده شدن بر بن خود ، معانی ویژه فعلی همچون ، ماضی ، مضارع ، تعدّی ،
الزام و غیره را القا می کنند:

گل/ه/ره م (گله ره م) ، گل/دین (گلدین) ، گل/دیکده (گلدیکده) ، گل/میش/ایکن
(گلمیش ایکن) ، گل/ه/ره ک (گله ره ک) ، گل/ی/بن (گلیبن) ، گل/مه لی/ایدیم
(گلمه لی ایدیم) و ...

ملاحظه می شود که در مثالهای فوق گل بن کلمه است که با اتصال به پسوندهای فعلی ، معانی
مختلفی را از حیث زمان و وجه اجباری ، اجباری و غیره القا می کند. این نوع پسوندها را پسوندهای
فعلی می گویند.
پسوندهای اسمی آن دسته از پسوندها هستند که بر بن (اعم از اسمی و فعلی) اضافه شده و
واژه های جدیدی (اسم یا صفت) به وجود می آورند.

باش/چی (باشچی) ، قوش/چو (قوشچو) ، یا/لاق (یایلاق) ، دیل/مانج (دیلمانج)
اوز/گون (اوزگون) ، یان/یق (یانیق) ، سیل/گی (سیلگی)

پسوندها اعم از اسمی و فعلی بر دو دسته بزرگ تقسیم می شوند: پسوندهای واژه سازی و
پسوندهای جمله سازی.
پسوندهای واژه سازی برای ساختن کلمات جدید در ازا مفاهیم خارجی جدید به کار می روند
و کاربرد آنان در صرف (موروفولوژی) می باشد. پسوندهای جمله سازی برای بیان حالات مختلف
اسم و نقش و موقعیت آن در جمله به کار رفته و تقریبا به جای اعراب در زبان عربی بوده و در
جمله سازی و نحو کاربرد دارند:

اوشاغی آغلاتدی (بچه را گرفت)
اوشاغین کتابینی آلدی (کتاب بچه را گرفت)
اوشاقدان هنر اومما (از بچه توقع هنر نداشته باش)

در مثالهای فوق به ترتیب پسوندهای: ((ی – ین – دان)) بیانگر موقعیت واژه ((اوشاق)) در جمله
و نقش آن می باشند که اولی علامت مفعولی ، دومی مالکیت و سومی مفعول عنه می باشند.
به طور خلاصه: یک واژه ترکی می تواند 1- اصیل باشد 2- تولیدی باشد. واژه تولیدی از بن+یک
یا چند پسوند تشکیل یافته است. پسوند ها می تواند اسمی یا فعلی باشند و هردوی اینان یا پسوندهای
واژه سازی (اشتقاقی، تصریفی) هستند و یا پسوند های جمله سازی (نحوی). پسوندهای تصریفی،
پسوندهایی هستند که در صرف افعال به کار می روند و پسوندهای اشتقاقی پسوندهای تولیدی
می باشند که برای ساختن واژگان جدید از آنان استفاده می شود و با افزوده شدن بر بن ، اسم یا صفت
تولید می کنند.​
 

roje_aria79

Registered User
تاریخ عضویت
21 فوریه 2006
نوشته‌ها
3,518
لایک‌ها
19
محل سکونت
In The Stars
این تاپیک اتفاقا خواننده زیاد داره.ولی خوب شاگردای کلاس مثل من فقط گوش میکنن تا استاد بتونه خوب درس بده.
راستی استاد میشه منبع آموزش قواعد استامبولی را هم ذکر کنید.
راستی یه سوال
42.gif
؟
علت تبدیل شدن حرف او به ی در ترکی استامبولی چیه مثلا: اوز (صورت)تبدیل میشه یه یوز چرا؟
البته بخشید فونت لاتین ندارم.
 

سیامک

کاربر تازه وارد
تاریخ عضویت
23 سپتامبر 2006
نوشته‌ها
303
لایک‌ها
0
این تاپیک اتفاقا خواننده زیاد داره.ولی خوب شاگردای کلاس مثل من فقط گوش میکنن تا استاد بتونه خوب درس بده.
راستی استاد میشه منبع آموزش قواعد استامبولی را هم ذکر کنید.
راستی یه سوال
42.gif
؟
علت تبدیل شدن حرف او به ی در ترکی استامبولی چیه مثلا: اوز (صورت)تبدیل میشه یه یوز چرا؟
البته بخشید فونت لاتین ندارم.

ممنون روژه جان
البته بنده هنوز خیلی مونده تا استاد بشم!!!
هنوز خیلی خوب استانبولی رو نمی دونم
ای آقای سیا ترکه هم که انگار برای همیشه بن شدند موندم تنها:(
همونطور که گفتم از اینور و اونور جمع می کنم می گذارم اینجا تا بالاخره ...!
منبعش هم چشم ذکر می کنم
در خصوص این سوالت باید بگم که اکثریت ترکها در اول افعال و واژه ها از ی استفاده می کنند اما این ویژگی گویا مختص لهجه های اغوز و قبچاق هست
قبلنا هم که ترکی آذری و ترکیه تقریبا یک چیز بوده از ای به ی استفاده میشده
در این خصوص باید در تاریخ جستجو کرد تا معلوم شود که چه عاملی باعث شده استانبولی راهش را کج برود
محمد کاشغری هم در دیوان لغات الترک (1000 سال قبل) توضیحات زیر را در این خصوص داده است که خوندنش خالی از لطف نیست:

اغوزان و قبچاقان حرف ی در آغاز اسمها و فعل ها را به الف و یا ج بدل سازند . دیگر ترکان به مسافر یَلکِن Yəlkin و اینان اَلکِن Əlkin گویند . آب نیمه گرم را دیگر ترکان ییلیغ سو Yılığ su و اینان ایلیغ Ilığ su (با الف) گویند . به همین شیوه ، دیگر ترکان مروارید را یینجو Yincü و اینان جینجو Cincü گویند . دیگر ترکان پشم دراز شتر را یوغدو Yuğdu و اینان جوغدو Cuğdu گویند.
گذشته از آن ، اهل ارغو همه ی ی هایی را که در میان یا پایان کلمه باشد ، به حرف ن بدل می سازند:
- ترکان گوسفند را قوُی Qoy و آرغو ها قون Qon نامند.
- ترکان فقیر را چیغای Çiğay و آرغو ها چیغان Çiğan نامند.

حرف م را این سه طایفه به ب بدل سازند :
- ترکان من بردیم Mən bərdim ولی سوارها ، قبچاق ها و اغوزان بن بردیم Bən bardim گویند.
- ترکان به آش مون Mun و اینان بون گویند.

(البته باز نفهمیدم که در کدام دوره در ترکی آذری ب تبدیل به م شده است و اختلاف دیگری آفریده شده! چون آنگونه که شعرهای شاعران آذری در 800 یا 900 سال قبل استنباط می شود هنوز این اختلاف وجود نداشته . شاید دلیلش آن بوده که شاعران بیشتر به لهجه عثمانی شعر می گفته اند!)

توضیحات کاشغری در این خصوص زیاد است اما به همین قدر بسنده می کنم

محسن جان گرچه رضایت بخش نبود اما فکر کنم متوجه شده باشی که این اختلاف ریشه تاریخی دارد و حداقل منبعی که 1000 سال پیش نوشته شده این حقیقت را نشان میدهد
ممنون
 

سیامک

کاربر تازه وارد
تاریخ عضویت
23 سپتامبر 2006
نوشته‌ها
303
لایک‌ها
0
یک مکالمه:

برای شنیدن تمامی این گفتگو اینجا را کلیک کنید


عایشه در فروشگاه
Ayşe alışverişte

Ayşe
Afedersiniz! Portakallar kaç lira?
عذر می خواهم! پرتقال چند لیر ؟

فروشنده
Kilosu beş yüz bin lira.
کیلویی 500 هزار لیر

Ayşe
Çok pahalı değil mi?
خیلی گران نیست ؟

فروشنده
Haklısınız. Ama mevsim bitmek üzere.
حق با شماست ولی فصل آن در حال تمام شدن است.

Ayşe
Bendaha ucuz bir meyve satın almayı tercih ederim.
من ترجیح می دهم که میوه ارزان تری بخرم.

فروشنده
Anlıyorum. Size elma vereyim.
صحیح است برایتان سیب بدهم .

Ayşe
Elmalar kaça?
سیب چند هست

فروشنده
Onların kilosu iki yüz yetmiş bin Lira.
قیمت آن ها کیلویی 270 هزار لیر است

Ayşe
İkibuçuk kilo verir misiniz?
آیا می توانید 2 کیلو و نیم به من بدهید ؟

فروشنده
Buyurun hanımefendi. Başka arzunuz?
بفرمایید خانم محترم امر دیگری نداشتید ؟

Ayşe
A! evet. Biraz da üzüm almak isterim. Üzümler kaça?
اوه بله کمی هم انگور می خواهم انگور چند است ؟

فروشنده
Beşyüz elli bin lira. Ne kadar istersiniz?
550 هزار لیر چند کیلو می خواهید

Ayşe
Teşekkürler, kalsın. Sizin fiyatlarınız sanırım biraz yüksek.
نه خیلی ممنون . منصرف شدم مثل اینکه قیمت های شما کمی بالاست
 

سیامک

کاربر تازه وارد
تاریخ عضویت
23 سپتامبر 2006
نوشته‌ها
303
لایک‌ها
0

Tehranshahr

کاربر قدیمی پرشین تولز
تاریخ عضویت
15 اکتبر 2004
نوشته‌ها
3,679
لایک‌ها
384
محل سکونت
تهران
منم به جمع خوانندگان این تاپیک اضافه شدم :happy:

میخوام ترکی استانبولی فول یاد بگیرم :rolleyes:

تا اینجا از sia_torkeh و سیامک جان تشکر میکنم بابت مطالب مفید :)
 

سیامک

کاربر تازه وارد
تاریخ عضویت
23 سپتامبر 2006
نوشته‌ها
303
لایک‌ها
0
منم به جمع خوانندگان این تاپیک اضافه شدم :happy:

میخوام ترکی استانبولی فول یاد بگیرم :rolleyes:

تا اینجا از sia_torkeh و سیامک جان تشکر میکنم بابت مطالب مفید :)

سلام حسن جان

اگه دل به من ببندی برای یادگیری این زبان فکر کنم عمرا!:lol:
من خودم هم در مرحله یادگیری هستم.
اما خوشحال می شوم کمکت کنم.
جریان اینجاست که سر و ته جریان رو گم کرده ام.
نمی دانم از کجا شروع کنم و به کجا برسونمش!
 

سیامک

کاربر تازه وارد
تاریخ عضویت
23 سپتامبر 2006
نوشته‌ها
303
لایک‌ها
0
ترجمه از وبلاگ : http://areezeh.blogspot.com/2006/01/blog-post_04.html

مقايسه اي كوتاه ميان تركي آذربايجاني و تركي استانبولي


در اين مقاله كوتاه قصد داريم مقايسه كوتاهی بين دو لهجه تركی يعنی آذربياجانی و آناطولی (استانبولی) انجام دهيم.تركی استانبولی مدرن امروز زبان مردم تركيه و همچنين زبان رسمی آنهاست. تركی آذری هم زبان آذربايجانيهاييست كه اكثرا (حدود 30 ميليون) در شمالغربی ايران و بخشهايی از جنوب و شمالشرقی ايران زندگی ميكنند و البته زبان رسمی جمهوری آذربايجان تازه استقلال يافته.



قصد ما در اين پست پرداختن به اين مقوله كه چرا 30 ميليون ترك آذری ايرانی از حق خواندن و نوشتن به زبان خودشان نيستند؟ وچرا تا كنون هيچ تشكيلاتی ايجاد نشده تا زبان تركی را در ايران به طور قاعده مند ارائه دهد؟نيست بلكه می خواهيم دو زبان تركی آذری و تركی آناطولی مدرن كه هم اكنون در دو كشور تركيه و آذربايجان رسميت دارند را با يكديگر مقايسه كنيم.



زبانهای تركی آذری و تركی استانبولی هر دو دارای ريشه اوغوزی هستند.اين دو زبان به همراه تركمنی (زبان مردمی كه در جمهوری تركمنستان و شمالشرق ايران زندگی می كنند) گروه اغوز يا غربی را از خانواده زبانهای تركی (لهجه های آذری و استابولی و تركمنی و اوزبكی و قزاقی و قرقيزی و ...) تشكيل می دهند.



>تفاوتهای كه بين اين دو لهجه به وجود آمده را می توان در قرنهای 13 تا 19 ميلادی دانست.در واقع تفاوتهای بسيار اندكی بين اين دو لهجه وجود دارد تا جايی كه مردم ترك اين سه كشور شعرای نامی آذربايجانی را ازجمله نسيمی و قاضی و برهان الدين و فضولی و ... و داستانهای دده قورقود و كوراغلو را به طور مشترك از آن خود و جزو فرهنگشان می دانند.در بخشهايی از دو كشور اين تفاوتها در قرن نوزدهم به دليل توسعه زبانی و تاثيرپذيری از زبانهای خارجی بيشتر شد.



1.اورتوگرافی و فونولوژی
از سال 1928 الفبای عربی مورد استفاده در هر دو كشور به لاتين تغيير يافت.اما اين الفبا مجددا در 1939 درآذربايجان به سيريليك تغيير يافت كه تا سال 1991 مورد استفاده قرار می گرفت.در سال 1991 الفبای لاتين جديد در آذربايجان بر پايه الفبای مورد استفاده در تركيه جايگزين سيريليك شد.اما در آذربايجان 3 حرف بيشتر وجود دارد.q(ق) كه معادل آن در تركيه k و g هست و x(خ) كه معادل آن در تركيه k و h است و ə كه گاهی معادل e در تركيه است.(فتحه در تركی استانبولی وجود ندارد)
تفاوت در تلفظ : تغيير -u- تركيه ای به -o- آذربايجانی
فارسی تركی استانبولی تركی آذری
لب dudak(دوداك) dodaq/dodax(دداخ)
بيدار شو uyan (اويان) oyan(ايان)

تغيير -ü- تركيه ای به -ö- آذربايجانی
بزرگ büyük(بويوك) böyük(بيوك)
زيبا güzel(گوزل) gözəl(گزل)

تغيير در حرف قبل از -v-
صياد avçı(آوچی) ovçu(اوچو)
خرگوش tavşan(تاوشان) dovşan(دوشان)

تغيير -ü- تركيه ای به -i- آذربايجانی
كوچك küçük(كوچوك) kiçik(كيچيك)

بسياری از كلمات دخيل عربی و فارسی در تركی استانبولی در هنگام تلفظ با تلفظ آنها در تركی آذربايجانی تفاوت دارند.
قلب kalb(كالب) qəlb/gəlb(قلب)
معلم muallim(موآلليم) müəllim(موعلليم)

در تركی آذری بنا به قاعده ای كلمه ای كه با حرف ı شود وجود ندارد و اين كلمات را به هنگام نوشتن با حرف i می نويسند.گرچه تلفظ آن فرقی نمی كند.
روشن ışık(اشيك) işıq/işıx(ايشق)
رعد و برق ıldırım(الدرم) ildırım(ايلدرم)

تلفظ كلمات در بسياری از بخش های تركيه بر خلاف بخشهای مركزی شبيه به تركی آذری است.
پشت arka(آركا) arxa(آرخا)
بخوان oku(اكو) oxu(اخو)
زياد çok(چوك) çox(چوخ)
پا ayak(آياك) ayax/ayaq(آياق)

بساری از كلماتی كه در تركيه به حروف p , ç , k , t ختم می شوند در آذربايجان به b , c ,g , d تبديل می شوند
شير süt(سوت) süd(سود)
كتاب kitap(كيتاپ) kitab(كيتاب)
رنگ renk(رنك) rəng(رنگ)
گرسنه aç(آچ) ac(آج)

2.مورفولوژی
حروف اضافه در هر دو زبان يكی هستند.به طور مثال برای "از" dən و dan گفته می شود.وبرای "در" də و da گفته ميشود.اما در تركيه در كلماتی كه به حروف صدادار ختم نشوند حرف d به t تبديل می شود.در تركيه -mektepten- "از مكتب" و در آذربايجان -universitetdə- "در دانشگاه" گفته می شود.برای "را" از حروف اضافه nı, ni, nu, nü استفاده می شود.اما در تركيه در كلماتی كه به حروف صدادار ختم می شوند از حروف اضافه yı, yi, yu, yü استفاده می شود.به طور مثال در آذربايجان -dəryanı- "دريارا" و در تركيه -deryayı- گفته می شود.در آذربايجان يك استثنا برای اين قاعده وجود دارد و آن استفاده از حرف اضافه -yu- برای "آب" است.



در تركی آذری برای فعل "هستم" از كلمات y)am, (y)əm) استفاده می شود و در تركيه از كلمات
y)ım, (y)im , (y)üm) .برای دوم شخص هم در آذربايجان از sən و san ودر تركيه از sın و sin و sun و sün استفاده می شود.برای اول شخص جمع در تركيه از y)ız, (y)iz, (y)uz, (y)üz) و در آذربايجان از كلمات
y)ıq, (y)ik, (y)uq, (y)ük) استفاده می شود.بقيه اشخاص در هردو لهجه يكی هستند.



ضماير شخصی در هر دو زبان يكی هستند با اين تفاوت كه تركيه ايها -mən- را -ben- می گويند: mənim,məni,məndən,mənə,məndə و در تركيه benim,beni,benden,bana,bende می گويند.ساير ضماير هيچ تفاوتی ندارند.



ضماير اشاره در هر دو لهجه يكی هستند و -şu- به معنی اين در آذربايجان وجود ندارد.وبه جای آن از -həmin- استفاده می شود.بعضی از كلمات قيدی در دو لهجه متفاوتند:
كداميك hangi(هانگی) hansı(هانسی)
همه hepsi(هپسی) hamısı(هاميسی)
هيچكس hiçkimse(هيچ كيمسه) heş kəs(هچ كس)
هيچكس hiçkimse(هيچ كيمسه) heç kim(هچ كيم)
هيچ چيز hiçbirşey(هيچ بير شی) heç nə(هچ نه)
كجا nerde(نرده) harada(هارادا)
چه زمان ne zaman(نه زامان) haçan(هاچان)
چگونه nasıl(ناسيل) necə(نئجه)



درجات صفتها در هر دو لهجه يكسان هستند : -daha gözəl- زيباتر و -ən gözəl- زيباترين و -bomboş- خالی خالی.



شماره ها اندكی متفاوتند:
چهار dört(درت) dörd(دورد)
هفت yedi(يدی) yeddi(يددی)
هشت sekiz(سكيز) səggiz(سگگيز)
نه dokuz(دوكوز) doqquz(دوققوز)
بيست yirmi(ييرمی) iyirmi(اييرمی)
هزار bin(بين) min(مين)
ميليارد milyar(ميليار) milyard(ميليارد)



بعضی از حروف اضافه مورد استفاده در آذربايجان در تركيه وجود ندارد:-təkin- "مثل" و -tək- "مثل" و -kimi- "مثل" (معادل -gibi- در تركيه) و -cən- "تا" و -sarı- "به سوی".



بعضی از شناسه های شخصهای افعال اندكی در دو لهجه با يكديگر تفاوت دارند.در آذربايجان برای اول شخص مفرد معمولا از شناسه های -əm- و -am- و برای دوم شخص مفرد از شناسه های -sən- و -san- و برای اول شخص جمع از شناسه های ıq, ik, uq, ük و در تركيه برای اول شخص مفرد از شناسه های
y)ım ,(y)im, (y)um, (y)üm) و برای دوم شخص مفرد از شناسه های sın, sin, sun, sün وبرای اول شخص جمع از شناسه های y)ız, (y)iz, (y)üz) استفادخ می شود.به طور مثال در آذربايجان -gəlməliyəm- "بايد بيايم" و در تركيه -gelmeliyim- گفته می شود.



وندهايی كه برای زمان استمراری استفاده می شوند هم كمی متفاوتند.در آذربايجان از وندهای های y)ır, (y)ir, (y)ur, (y)ür) و در تركيه از وند i)yor) استفاده می شود به طور مثال در آذربايجان به "می آيم" -gəlirəm- و در تركيه -geliyorum- گفته می شود.در آذربايجان زمان ماضی نقلی ای استفاده می شود كه در تركيه وجود ندارد.مثال : -gəlibsən- به معنای آمده ام.



در آذربايجان دو روش برای ايجاد زمان مضارع الزامی وجود دارد كه تركی استانبولی اين دو نوع فرم را ندارد.مثلا برای " بيايم" هم -gələsiyam- و هم -gərək gələm- استفاده می شود.شكل منفی اين زمان در هر دو لهجه تركی با استفاده از وند های mı و mə (در تركيه me) ايجاد می شود.



در آذربايجان فعل -let me come- به صورت -gəlim- و در تركيه به صورت -geleyim- ترجمه می شود.فعلی كه برای توانايی انجام كاری گفته می شود در هر دو لهجه شكل يكسانی دارد.-gələ bildim- و -gele bildim- (توانستم بيايم) اما شكل منفی اين فعل در دو لهجه كمی متفاوت است.در آذربايجان منفی به صورت -gələ bilmədim- و در تركيه -gelemedim- بيان می شود.(البته -gəkəmmədim- هم در آذربايجان رواج دارد)



وجه وصفي در هر دو لهجه يكسان ساخته مي شود ولي چند نوع آنها بيشتر در آذربايجان مورد استفاده قرار مي گيرد.ası, əsi ,malı, məli مانند: həllediləsi iş به معني كاري كه حل خواهد شد.و oxumalı kitab به معناي كتاب خواندني.



3.كلمات :
اكثريت قريب به اتفاق كلمات در هر دو لهجه يكسان هستند.ولي كلماتي هم هستند كه در لهجه ديگر يا وجود ندارند يا به معني ديگري هستند.براي مثال كلمات زير در آذربايجان به كار مي روند ولي در تركيه مورد استفاده قرار نمي گيرند.ويا معني ديگري دارند.
danış (حرف بزن) و tap (پيدا كن) و bulaq(چشمه) و arvad(زن) و bayır (بيرون) و kənd (روستا) و qabaq(جلو) و yağış(باران) و subay(مجرد) و düş(بيفت) و qurtar(تمام كن) و işlət(به كار ببر) و lap(بسيار زياد).



كلمات دخيل: در هردو لهجه كلمات دخيل زيادي از عربي و فارسي وجود دارد كه اكثرا در يك معني ولي با كمي تفاوت در تلفظ به كار برده مي شوند.در آذربايجان كلمات زيادي از زبان روسي و در تركيه از انگليسي و ايتاليايي و يوناني وارد شده كه بيشتر آنها مربوط به وسايل تازه اختراع شده و كلمات علمي و لوازمات زندگي مدرن هستند.مثلا -qəzet- در آذربايجان و -gazette- براي روزنامه به كار ميروند.



4.تركيب :
دستور ساخت جمله معمولا در خانواده لهجه هاي تركي به صورت موضوع+شي+فعل است.كه اين روش در هر دو لهجه آذربايجاني و تركي هم هست.اما به دليل قرنها همسايگي با زبان فارسي اين زبان همچنان كه تاثيرات فراواني از تركي گرفته در عين حال تاثيرات فراواني بر هر دو لهجه نيز گذاشته است.مهمترين تاثير فارسي بر تركي را مي توان كلمه "كه" -ki- دانست.اما به دليل اينكه بيشتر تركان آذربايجاني در محدوده كشوري زندگي مي كنند كه تنها زبان رسمي آن فارسي است اين تاثير بيشتر به چشم مي خورد مثلا در آذربايجان جنوبي جمله "مي دانم كه به باكو مي روي" را به صورت -bilirəm ki bakıya gedirsən- و در تركيه به صورت -bakuya gittiğini biliyorum- بيان مي شود.



تاثير مهم ديگر فارسي بر تركي آذربايجاني در فرمول ساخت جملات پرسشي است.يعني معمولا در آذربايجان جنوبي در جملات پرسشي از كلمه mı استفاده نمي شود.به هنگام استفاده نكردن اين كلمه در جمله سوالي جمله به صورت خبر نوشته مي شود.در حاليكه در تركيه هرگز در نوشتار جمله سوالي بدون كلمه پرسشي مطرح نمي شود.در گفتار هم همينوطر مگر در موارد استثنايي.



از مطالبي كه گفته شد مي توان فهميد كه اختلافات تركي آذري و تركي استانبولي زياد نيست.و بسيار سخت است كه آنها را دو زبان جدا عنوان كنيم.به نظر مي رسد اين دو گويش يكديگرند.در واقع بيشتر تركيه ايها تركي آذري و بيشتر آذربايجانيها(شمالي) تركي استانبولي را به راحتي مي فهمند و حتي مي توانند به آن صحبت كنند.



و دست آخر اينكه هر كس زبان تركي آذري را به صورت قاعده مند ياد بگيرد در فهميدن و تكلم لهجه استانبولي مشكلي نخواهد داشت.



[+منبع : Azer.com مجله بين المللي آذربايجان(با تلخيص فراوان)]
 

سیامک

کاربر تازه وارد
تاریخ عضویت
23 سپتامبر 2006
نوشته‌ها
303
لایک‌ها
0
منبع : وبلاگ تورکیش

زبان تركی از لحاظ شكل ظاهری جزو زبان‌های التصاقی پسوندی و از نظر ريشه جزو زبان‌های اورال-آلتای می‌باشد.به دليل اين‌كه زبان‌های اين خانواده بيشتر از نظر ظاهری شبيه هم هستند،به نظر می‌رسد عبارت گروه زبانی به جای خانواده زبانی مناسب‌تر باشد.

ويژگی‌های مشترك زبان‌های گروه آلتای به قرار زير است:

1.همه زبان‌های اين گروه جزو زبان‌های التصاقی هستند.

2.پيشوند وجود ندارد.

3.در حالی‌كه به هنگام ايجاد كلمات جديد و صرف آن‌ها با اضافه شدن پسوند به آخر ريشه تغييری در خود ريشه اتفاق نمی‌افتد،گوناگونی و فراوانی و غنای پسوندها نيز جالب توجه است.

4.در تركيب كلمات، كلمات اصلی بعد از كلمات فرعی می‌آيند:اينسانليك حالی سؤزون دوغروسو.موصطافا توركو سؤيلركن كنديندن گئچييوردو.حالت انسانی حق سخن است.مصطفی در حاليكه شعر می‌گفت از خود می‌گذشت.

صفت قبل از اسم می‌آيد.يشيل اؤردك:اردك سبز.آنلاييشلی اوغرنجی:دانشجوی فهميده.كاهرامان اوردو:ارتش قهرمان.

5.در اين نوع زبان‌ها جنسيت گرامری وجود ندارد.به همين دليل تغييرات ناشی از جنسيت در جمله‌ها به وجود نمی‌آيد.

6.پسوند سوال موجود است.

7.وندهای مشترك از يك ريشه وجود دارد.اين ويژگی در ميان تركی و مغولی بارزتر است.

8.از نظر ساختار صوتی در اين زبان‌ها اشتراك‌هايی وجود دارد.مثلا در ابتدای كلمات حروف ل،ن،ر و نون غنه نمی‌آيد.همچنين قانون هماهنگی اصوات در همه این ها وجود دارد.
 

سیامک

کاربر تازه وارد
تاریخ عضویت
23 سپتامبر 2006
نوشته‌ها
303
لایک‌ها
0
هر زبانی از نظر زبان گفتاری و زبان نوشتاری دو جهت دارد.

زبان گفتاری
زبانی كه هر روز برای برقراری ارتباط با ديگران به‌كار می‌بريم را زبان گفتاری گويند.به دليل طبيعی بودن اين زبان دقت زيادی در رعايت قواعد زبان، ترتيب كلمات و تلفظ درست نمی‌كنيم.به همين سبب،در طی زمان تغييراتی در نحوه تلفظ و گويش و همچنين كلمات در مناطق مختلف به‌وجود می‌آيد.كه در داخل اين تغييرات داخلی گويش‌های مختلف برای يك زبان به وجود می‌آيد.

گویش،فرم‌های مختلف يك زبان است كه در مناطق مختلف صحبت می‌شود.در گویش،تفاوت در كلمات و گوناگونی‌هايی در صداها و شكل ظاهری مطرح است.در زبان تركی به علت اينكه در مناطق مختلف جهان گويش‌وران زيادی دارد، حدود بيست گویش مختلف وجود دارد.ياقوتی و چاووشی به عنوان گویش‌های تاريخی زبان تركی تفاوت‌های بسيار زيادی با ديگر گویش‌ها دارند.به طوری كه آن‌ها را بايد زبانی جدا از تركی دانست.مردم ياقوت و چاووش در دوره‌های ماقبل تاريخ از ديگر گروه‌ها جدا شده و لهجه ديگری را به وجود آورده‌اند به طوری‌كه هم‌اكنون ديگر تركان نمی‌توانند زبان آن‌ها را دريابند.گویش‌های زير در تركی وجود دارند:

آ)گروه اوغوز-تركمن(تركی جنوب‌غربی)

ب)گروه قبچاق(تركی شمال‌غربی)

د)گروه قارلوق(تركی شمال‌شرقی)

به دليل وجود بخش‌های بسيار نزديك و مشترك موجود در هر يك از گویش‌های اين گروه‌های مادر تفاوت‌های زيادی به چشم نمی‌خورد.تركی آذری و تركی تركيه مثال بارزی بر اين مدعاست.

آغيز به لهجه‌هايی كه در زمان‌های اخير از هم جدا شده‌اند و تنها در نوع تلفظ كلمات فرق دارندگفته می‌شود.اين تفاوت‌ها در بيشتر اوقات در همان تلفظ باقی می‌ماند.لهجه های قونيه، ارزروم و اورفا از اين نوعند.

زبان نوشتاری
همان‌طور كه از نامش پيداست زبان مربط به نوشته‌هاست.زبان موجود در كتاب‌ها، زبان ادبی و زبان فرهنگی است كه به منظور ايجاد يك زبان مشترك و آسان‌فهم كردن آن به ‌وجود آمده است.برخلاف زبان گفتاری كه زبان روزمره مردم است،اين نوع زبان مشترك خواندن و نوشتن است.
 

سیامک

کاربر تازه وارد
تاریخ عضویت
23 سپتامبر 2006
نوشته‌ها
303
لایک‌ها
0
دوره های تاریخی زبان ترکی
زبان‌شناسان دوره‌هاي تاريخي زبان تركي كه قبل از زمان به وجود آمدن متن‌هاي تركي باستاني كه امروز در دست داريم است را به قرار زير بيان مي‌كنند:

1.دوره زبان يكسان آلتايي: دوره‌اي كه تركي هنوز از زبان‌هاي آلتايي جدا نشده بود.

2. باستاني‌ترين دوره تركي: زماني‌كه تركي از آلتاي جدا شده و به صورت يك زبان مستقل درآمده بود.

3.دوره تركي نخستين: زماني‌كه هنوز زبان‌هاي هو، آوار، خزر و بلغار از تركي جدا نشده بودند.

همچنين زبان شناسان تاريخ تركي را با توجه به كتيبه‌ها و متن‌هاي باستاني به دوره‌هاي زير تقسيم مي‌كنند:
1.دوره تركي باستان(قرن‌هاي 6 تا 13)
اولين دوره زمان تركي با توجه به كتيبه‌هاست كه تا قرن سيزده ميلادي ادامه داشته است.در مقايسه با ديگر دوره‌ها هم از نظر صداها و هم از نظر فرم و خزينه كلمات خالصترين است.متن‌هاي به دست آمده از اين دوره در سه دسته كؤك‌تورك، اويغور و قاراخانلي قرار مي‌گيرند:
آ) متن‌هاي كؤك‌تورك:نوشته‌هايي كه كؤك‌تورك‌ها با استفاده از الفبايي كه خودشان ايجاد كرده بوده‌اند نوشته‌اند.نوشته‌هاي اين دوره به بيش از 250 عدد مي‌رسد.نام بعضي از آن‌ها به قرار اين‌چنين است:كول تيگين، بيلگه قاغان، تونيوقوق، اورخون، چويرين، هويتو تامير، نالايها، تالاس، هانگيداي، ايه نور و ...

ب)متون اويغور
بعد از واژگوني حكومت كؤك‌تورك‌ها اويغورها را در صحنه تاريخ مي‌بينيم.با وجوديكه بيشتر نوشته‌هاي به‌دست آمده از اين دوره را ديني و اخلاقي تشكيل مي‌دهد اما در ميان آن‌ها نوشته‌هايي در مورد طب، طالع‌بيني و نجوم و شعر هم ديده مي‌شود.مهمترين آن‌ها كتيبه‌هاي زير هستند:
سگگيز يوكمك: متني ديني اخلاقي ترجمه شده از چيني كه داراي خزينه كلمات بسيار غني است.
آلتون ياروق:حجيم‌ترين متن ترجمه شده از چيني به اويغوري است كه آن‌را سينگكو سلي توتونگ نوشته است.
ايرق بيتيك: متني در باره طالع‌بيني است كه از 65 بند تشكيل شده است.
داستان قايل‌آنام‌قار و پاپام‌قارا:داستان يك شاهزاده فهميده و يك شاهزاده كم‌فهم است.

پ):متون قاراخانلي
متون نوشته شده در دوره قاراخانلي اين‌ها هستند:
قوتادگو بيليگ:(علم سعادت،1069-1070)كتاب شعري با حدود 6645 بيت كه نويسنده كتاب يعني يوسف خاص حاجب بوسيله گفتوگويي ميان چهار مرد دولت ، انسان ،عدالت و عقل را تمثيل مي‌كند.وراه سعادت در دو جهان را نشان مي‌دهد.
ديوان لغات الترك:كتابي كه محمود كاشغري به منظور آموزش تركي به عرب‌ها و نشان دادن برتري زبان تركي در سال 1072 شروع و در سال 1077 به پايان رساند .و آن‌را به خليفه ابوالقاسم عبدالله تقديم كرد.اين كتاب اولين انسيكلوپدياي تركي به شمار مي‌رود.محمود كاشغري براي نوشتن اين كتاب تمام سرزمين‌هاي ترك‌زبان را گشت و تمام كلمات تركي را در آن به ثبت رسانيد.اين كتاب را همچنين مي‌توان اولين كتاب توركولوژي تاريخ دانست.توركولوق‌ها از آن به عنوان يادگار بي‌نظير اعصار گذشته ياد مي‌كنند.
عتابت‌الحقايق: اديب احمد اين كتاب را در قرن 12 و درباره دين و تصوف نگاشته است.
ديوان حكمت: شعرهايي كه خوجا احمد يسوي در اين كتاب نوشته و البته همه آن‌ها مربوط به خودش نيست.
 
بالا