شاهنامه فردوسي

[ibest]

داستان دقيقی شاعر‬
‫


چو از دفتر اين داستانها بسی‬
‫همی خواند خواننده بر هر کسی‬

‫جهان دل نهاده بدين داستان‬
‫همان بخردان نيز و هم راستان‬
‫
جوانی بيامد گشاده زبان‬
‫سخن گفتن خوب و طبع روان‬
‫
به شعر آرم اين نامه را گفت من‬
‫ازو شادمان شد دل انجمن‬
‫
جوانيش را خوی بد يار بود‬
‫ابا بد هميشه به پيکار بود‬
‫
برو تاختن کرد ناگاه مرگ‬
‫نهادش به سر بر يکی تيره ترگ‬
‫
بدان خوی بد جان شيرين بداد‬
‫نبد از جوانيش يک روز شاد‬
‫
يکايک ازو بخت برگشته شد‬
‫به دست يکی بنده بر کشته شد‬
‫
برفت او و اين نامه ناگفته ماند‬
‫چنان بخت بيدار او خفته ماند‬
‫
الهی عفو کن گناه ورا‬
‫بيفزای در حشر جاه ورا‬

 

[ibest]

دل روشن من چو برگشت ازوی‬

سوی تخت شاه جهان کرد روی‬
‫
که اين نامه را دست پيش آورم‬
‫ز دفتر به گفتار خويش آورم‬
‫
بپرسيدم از هر کسی بيشمار‬
‫بترسيدم از گردش روزگار‬
‫
مگر خود درنگم نباشد بسی‬
‫ببايد سپردن به ديگر کسی‬
‫
و ديگر که گنجم وفادار نيست‬
‫همين رنج را کس خريدار نيست‬
‫
برين گونه يک چند بگذاشتم‬
‫سخن را نهفته همی داشتم‬
‫
سراسر زمانه پر از جنگ بود‬
‫به جويندگان بر جهان تنگ بود‬
‫
ز نيکو سخن به چه اندر جهان‬
‫به نزد سخن سنج فرخ مهان‬
‫
اگر نامدی اين سخن از خدای‬
‫نبی کی بدی نزد ما رهنمای‬
‫
به شهرم يکی مهربان دوست بود‬
‫تو گفتی که با من به يک پوست بود‬
‫
مرا گفت خوب آمد اين رای تو‬
‫به نيکی گرايد همی پای تو‬
‫
نبشته من اين نامهی پهلوی‬
‫به پيش تو آرم مگر نغنوی‬
‫
گشتاده زبان و جوانيت هست‬
‫سخن گفتن پهلوانيت هست‬
‫
شو اين نامهی خسروان بازگوی‬
‫بدين جوی نزد مهان آبروی‬
‫
چو آورد اين نامه نزديک من‬
‫برافروخت اين جان تاريک من‬

 

[ibest]

بدين نامه چون دست کردم دراز‬
‫
يکی مهتری بود گردنفراز‬
‫جوان بود و از گوهر پهلوان‬
‫
خردمند و بيدار و روشن روان‬
‫خداوند رای و خداوند شرم‬
‫
سخن گفتن خوب و آوای نرم‬
‫مرا گفت کز من چه بايد همی‬
‫
که جانت سخن برگرايد همی‬
‫به چيزی که باشد مرا دسترس‬
‫
بکوشم نيازت نيارم به کس‬
‫همی داشتم چون يکی تازه سيب‬
‫
که از باد نامد به من بر نهيب‬
‫به کيوان رسيدم ز خاک نژند‬
‫
از آن نيکدل نامدار ارجمند‬
‫به چشمش همان خاک و هم سيم و زر‬
‫
کريمی بدو يافته زيب و فر‬
‫سراسر جهان پيش او خوار بود‬
‫
جوانمرد بود و وفادار بود‬
‫چنان نامور گم شد از انجمن‬
‫
چو در باغ سرو سهی از چمن‬
‫نه زو زنده بينم نه مرده نشان‬
‫
به دست نهنگان مردم کشان‬
‫دريغ آن کمربند و آن گردگاه‬
‫
دريغ آن کيی برز و بالای شاه‬
‫گرفتار زو دل شده نااميد‬
‫
نوان لرز لرزان به کردار بيد‬
‫يکی پند آن شاه ياد آوريم‬
‫
ز کژی روان سوی داد آوريم‬
‫مرا گفت کاين نامهی شهريار‬
‫
گرت گفته آيد به شاهان سپار‬
‫بدين نامه من دست بردم فراز‬
‫
به نام شهنشاه گردنفراز‬

​

 

[ibest]

جهان آفرين تا جهان آفريد‬
‫چنو مرزبانی نيامد پديد‬

‫چو خورشيد بر چرخ بنمود تاج‬
‫زمين شد به کردار تابنده عاج‬
‫
چه گويم که خورشيد تابان که بود‬
‫کزو در جهان روشنايی فزود‬
‫
ابوالقاسم آن شاه پيروزبخت‬
‫نهاد از بر تاج خورشيد تخت‬
‫
زخاور بياراست تا باختر‬
‫پديد آمد از فر او کان زر‬
‫
مرا اختر خفته بيدار گشت‬
‫به مغز اندر انديشه بسيار گشت‬
‫
بدانستم آمد زمان سخن‬
‫کنون نو شود روزگار کهن‬
‫
بر انديشهی شهريار زمين‬
‫بخفتم شبی لب پر از آفرين‬
‫
دل من چو نور اندر آن تيره شب‬
‫نخفته گشاده دل و بسته لب‬
‫
چنان ديد روشن روانم به خواب‬
‫که رخشنده شمعی برآمد ز آب‬
‫
همه روی گيتی شب لاژورد‬
‫از آن شمع گشتی چو ياقوت زرد‬
‫
در و دشت برسان ديبا شدی‬
‫يکی تخت پيروزه پيدا شدی‬
‫
نشسته برو شهرياری چو ماه‬
‫يکی تاج بر سر به جای کلاه‬
‫
رده بر کشيده سپاهش دو ميل‬
‫به دست چپش هفتصد ژنده پيل‬
‫
يکی پاک دستور پيشش به پای‬
‫بداد و بدين شاه را رهنمای‬
‫
مرا خيره گشتی سر از فر شاه‬
‫وزان ژنده پيلان و چندان ****‬
‫
چو آن چهرهی خسروی ديدمی‬
‫ازان نامداران بپرسيدمی‬
‫
که اين چرخ و ماهست يا تاج و گاه‬
‫ستارست پيش اندرش يا ****‬
‫
يکی گفت کاين شاه روم است و هند‬
‫ز قنوج تا پيش دريای سند‬
‫
به ايران و توران ورا بندهاند‬
‫به رای و به فرمان او زندهاند‬
‫
بياراست روی زمين را به داد‬
‫بپردخت ازان تاج بر سر نهاد‬
‫
جهاندار محمود شاه بزرگ‬
‫به آبشخور آرد همی ميش و گرگ‬
‫
ز کشمير تا پيش دريای چين‬
‫برو شهرياران کنند آفرين‬
‫
چو کودک لب از شير مادر بشست‬
‫ز گهواره محمود گويد نخست‬
‫
نپيچد کسی سر ز فرمان اوی‬
‫نيارد گذشتن ز پيمان اوی‬
‫
تو نيز آفرين کن که گويندهای‬
‫بدو نام جاويد جويندهای‬
‫
چو بيدار گشتم بجستم ز جای‬
‫چه مايه شب تيره بودم به پای‬
‫
بر آن شهريار آفرين خواندم‬
‫نبودم درم جان برافشاندم‬
‫
به دل گفتم اين خواب را پاسخ است‬
‫که آواز او بر جهان فرخ است‬
‫
برآن آفرين کو کند آفرين‬
‫بر آن بخت بيدار و فرخ زمين‬
‫
ز فرش جهان شد چو باغ بهار‬
‫هوا پر ز ابر و زمين پرنگار‬
‫
از ابر اندرآمد به هنگام نم‬
‫جهان شد به کردار باغ ارم‬
‫
به ايران همه خوبی از داد اوست‬
‫کجا هست مردم همه ياد اوست‬
‫
به بزم اندرون آسمان سخاست‬
‫به رزم اندرون تيز چنگ اژدهاست‬
‫
به تن ژنده پيل و به جان جبرئيل‬
‫به کف ابر بهمن به دل رود نيل‬
‫
سر بخت بدخواه با خشم اوی‬
‫چو دينار خوارست بر چشم اوی‬
‫
نه کند آوری گيرد از باج و گنج‬
‫نه دل تيره دارد ز رزم و ز رنج‬
‫
هر آنکس که دارد ز پروردگان‬
‫از آزاد و از نيکدل بردگان‬
‫
شهنشاه را سربهسر دوستوار‬
‫به فرمان ببسته کمر استوار‬
‫
نخستين برادرش کهتر به سال‬
‫که در مردمی کس ندارد همال‬
‫
ز گيتی پرستندهی فر و نصر‬
‫زيد شاد در سايهی شاه عصر‬
‫
کسی کش پدر ناصرالدين بود‬
‫سر تخت او تاج پروين بود‬
‫
و ديگر دلاور سپهدار طوس‬
‫که در جنگ بر شير دارد فسوس‬
‫
ببخشد درم هر چه يابد ز دهر‬
‫همی آفرين يابد از دهر بهر‬
‫
به يزدان بود خلق را رهنمای‬
‫سر شاه خواهد که باشد به جای‬
‫
جهان بیسر و تاج خسرو مباد‬
‫هميشه بماناد جاويد و شاد‬
‫
هميشه تن آباد با تاج و تخت‬
‫ز درد و غم آزاد و پيروز بخت‬
‫
کنون بازگردم به آغاز کار‬
‫سوی نامهی نامور شهريار‬

 

[ibest]

چرا پيش تو کاوهی خامگوی‬
‫بسان همالان کند سرخ روی‬

‫همه محضر ما و پيمان تو‬
‫بدرد بپيچد ز فرمان تو‬
‫
کی نامور پاسخ آورد زود‬
‫که از من شگفتی ببايد شنود‬
‫
که چون کاوه آمد ز درگه پديد‬
‫دو گوش من آواز او را شنيد‬
‫
ميان من و او ز ايوان درست‬
‫تو گفتی يکی کوه آهن برست‬
‫
ندانم چه شايد بدن زين سپس‬
‫که راز سپهری ندانست کس‬
‫
چو کاوه برون شد ز درگاه شاه‬
‫برو انجمن گشت بازارگاه‬
‫
همی بر خروشيد و فرياد خواند‬
‫جهان را سراسر سوی داد خواند‬
‫
ازان چرم کاهنگران پشت پای‬
‫بپوشند هنگام زخم درای‬
‫
همان کاوه آن بر سر نيزه کرد‬
‫همانگه ز بازار برخاست گرد‬
‫
خروشان همی رفت نيزه بدست‬
‫که ای نامداران يزدان پرست‬
‫
کسی کاو هوای فريدون کند‬
‫دل از بند ضحاک بيرون کند‬
‫
بپوييد کاين مهتر آهرمنست‬
‫جهان آفرين را به دل دشمن است‬
‫
بدان بیبها ناسزاوار پوست‬
‫پديد آمد آوای دشمن ز دوست‬
‫
همی رفت پيش اندرون مردگرد‬
‫جهانی برو انجمن شد نه خرد‬
‫
بدانست خود کافريدون کجاست‬
‫سراندر کشيد و همی رفت راست‬
‫
بيامد بدرگاه سالار نو‬
‫بديدندش آنجا و برخاست غو‬
‫
چو آن پوست بر نيزه بر ديد کی‬
‫به نيکی يکی اختر افگند پی‬
‫
بياراست آن را به ديبای روم‬
‫ز گوهر بر و پيکر از زر بوم‬
‫
بزد بر سر خويش چون گرد ماه‬
‫يکی فال فرخ پی افکند شاه‬
‫
فرو هشت ازو سرخ و زرد و بنفش‬
‫همی خواندش کاويانی درفش‬
‫
از آن پس هر آنکس که بگرفت گاه‬
‫به شاهی بسر برنهادی کلاه‬

 

[ibest]

بران بیبها چرم آهنگران‬
‫برآويختی نو به نو گوهران‬

‫ز ديبای پرمايه و پرنيان‬
‫برآن گونه شد اختر کاويان‬
‫
که اندر شب تيره خورشيد بود‬
‫جهان را ازو دل پراميد بود‬
‫
بگشت اندرين نيز چندی جهان‬
‫همی بودنی داشت اندر نهان‬
‫
فريدون چو گيتی برآن گونه ديد‬
‫جهان پيش ضحاک وارونه ديد‬
‫
سوی مادر آمد کمر برميان‬
‫به سر برنهاده کلاه کيان‬
‫
که من رفتنیام سوی کارزار‬
‫ترا جز نيايش مباد ايچ کار‬
‫
ز گيتی جهان آفرين را پرست‬
‫ازو دان بهر نيکی زور دست‬
‫
فرو ريخت آب از مژه مادرش‬
‫همی خواند با خون دل داورش‬
‫
به يزدان همی گفت زنهار من‬
‫سپردم ترا ای جهاندار من‬
‫
بگردان ز جانش بد جاودان‬
‫بپرداز گيتی ز نابخردان‬
‫
فريدون سبک ساز رفتن گرفت‬
‫سخن را ز هر کس نهفتن گرفت‬
‫
برادر دو بودش دو فرخ همال‬
‫ازو هر دو آزاده مهتر به سال‬
‫
يکی بود ازيشان کيانوش نام‬
‫دگر نام پرمايهی شادکام‬
‫
فريدون بريشان زبان برگشاد‬
‫که خرم زئيد ای دليران و شاد‬
‫
که گردون نگردد بجز بر بهی‬
‫به ما بازگردد کلاه مهی‬
‫
بياريد داننده آهنگران‬
‫يکی گرز فرمود بايد گران‬
‫
چو بگشاد لب هر دو بشتافتند‬
‫به بازار آهنگران تاختند‬
‫
هر آنکس کزان پيشه بد نام جوی‬
‫به سوی فريدون نهادند روی‬
‫
جهانجوی پرگار بگرفت زود‬
‫وزان گرز پيکر بديشان نمود‬
‫
نگاری نگاريد بر خاک پيش‬
‫هميدون بسان سر گاوميش‬
‫
بر آن دست بردند آهنگران‬
‫چو شد ساخته کار گرز گران‬

 

[ibest]

به پيش جهانجوی بردند گرز‬
‫فروزان به کردار خورشيد برز‬

‫پسند آمدش کار پولادگر‬
‫ببخشيدشان جامه و سيم و زر‬
‫
بسی کردشان نيز فرخ اميد‬
‫بسی دادشان مهتری را نويد‬
‫
که گر اژدها را کنم زير خاک‬
بشويم شما را سر از گرد پاک‬

‫فريدون به خورشيد بر برد سر‬
‫کمر تنگ بستش به کين پدر‬
‫
برون رفت خرم به خرداد روز‬
‫به نيک اختر و فال گيتی فروز‬
‫
**** انجمن شد به درگاه او‬
‫به ابر اندر آمد سرگاه او‬
‫
به پيلان گردون کش و گاوميش‬
‫سپه را همی توشه بردند پيش‬
‫
کيانوش و پرمايه بر دست شاه‬
‫چو کهتر برادر ورا نيک خواه‬
‫
همی رفت منزل به منزل چو باد‬
‫سری پر ز کينه دلی پر ز درد‬
‫
به اروند رود اندر آورد روی‬
‫چنان چون بود مرد ديهيم جوی‬
‫
اگر پهلوانی ندانی زبان‬
‫بتازی تو اروند را دجله خوان‬
‫
دگر منزل آن شاه آزادمرد‬
‫لب دجله و شهر بغداد کرد‬
‫
چو آمد به نزديک اروندرود‬
‫فرستاد زی رودبانان درود‬
‫
بران رودبان گفت پيروز شاه‬
‫که کشتی برافگن هم اکنون به راه‬
‫
مرا با سپاهم بدان سو رسان‬
‫از اينها کسی را بدين سو ممان‬
‫
بدان تا گذر يابم از روی آب‬
‫به کشتی و زورق هم اندر شتاب‬
‫
نياورد کشتی نگهبان رود‬
‫نيامد بگفت فريدون فرود‬
‫
چنين داد پاسخ که شاه جهان‬
‫چنين گفت با من سخن در نهان‬
‫
که مگذار يک پشه را تا نخست‬
‫جوازی بيابی و مهری درست‬
‫
فريدون چو بشنيد شد خشمناک‬
‫ازان ژرف دريا نيامدش باک‬

 

[ibest]

هم آنگه ميان کيانی ببست‬
‫بران بارهی تيزتک بر نشست‬

‫سرش تيز شد کينه و جنگ را‬
‫به آب اندر افگند گلرنگ را‬
‫
ببستند يارانش يکسر کمر‬
‫هميدون به دريا نهادند سر‬
‫
بر آن باد پايان با آفرين‬
‫به آب اندرون غرقه کردند زين‬
‫
به خشکی رسيدند سر کينه جوی‬
‫به بيتالمقدس نهادند روی‬
‫
که بر پهلوانی زبان راندند‬
‫همی کنگ دژهودجش خواندند‬
‫
بتازی کنون خانهی پاک دان‬
‫برآورده ايوان ضحاک دان‬
‫
چو از دشت نزديک شهر آمدند‬
‫کزان شهر جوينده بهر آمدند‬
‫
ز يک ميل کرد آفريدون نگاه‬
‫يکی کاخ ديد اندر آن شهر شاه‬
‫
فروزنده چون مشتری بر سپهر‬
‫همه جای شادی و آرام و مهر‬
‫
که ايوانش برتر ز کيوان نمود‬
‫که گفتی ستاره بخواهد بسود‬
‫
بدانست کان خانهی اژدهاست‬
‫که جای بزرگی و جای بهاست‬
‫
به يارانش گفت آنکه بر تيره خاک‬
‫برآرد چنين بر ز جای از مغاک‬
‫
بترسم همی زانکه با او جهان‬
‫مگر راز دارد يکی در نهان‬
‫
بيايد که ما را بدين جای تنگ‬
‫شتابيدن آيد به روز درنگ‬
‫
بگفت و به گرز گران دست برد‬
‫عنان بارهی تيزتک را سپرد‬
‫
تو گفتی يکی آتشستی درست‬
‫که پيش نگهبان ايوان برست‬
‫
گران گرز برداشت از پيش زين‬
‫تو گفتی همی بر نوردد زمين‬
‫
کس از روزبانان بدر بر نماند‬
‫فريدون جهان آفرين را بخواند‬
‫
به اسب اندر آمد به کاخ بزرگ‬
‫جهان ناسپرده جوان سترگ‬
‫
طلسمی که ضحاک سازيده بود‬
‫سرش به آسمان برفرازيده بود‬
‫
فريدون ز بالا فرود آوريد‬
که آن جز به نام جهاندار ديد‬

 

[ibest]

وزان جادوان کاندر ايوان بدند‬
‫همه نامور نره ديوان بدند‬
‫
سرانشان به گرز گران کرد پست‬
‫نشست از برگاه جادوپرست‬
‫
نهاد از بر تخت ضحاک پای‬
‫کلاه کی جست و بگرفت جای‬
‫
برون آوريد از شبستان اوی‬
‫بتان سيهموی و خورشيد روی‬
‫
بفرمود شستن سرانشان نخست‬
‫روانشان ازان تيرگيها بشست‬
‫
ره داور پاک بنمودشان‬
‫ز آلودگی پس بپالودشان‬
‫
که پروردهی بت پرستان بدند‬
‫سراسيمه برسان مستان بدند‬
‫
پس آن دختران جهاندار جم‬
‫به نرگس گل سرخ را داده نم‬
‫
گشادند بر آفريدون سخن‬
‫که نو باش تا هست گيتی کهن‬
‫
چه اختر بد اين از تو ای نيکبخت‬
‫چه باری ز شاخ کدامين درخت‬
‫
که ايدون به بالين شيرآمدی‬
‫ستمکاره مرد دلير آمدی‬
‫
چه مايه جهان گشت بر ما ببد‬
‫ز کردار اين جادوی بیخرد‬
‫
نديديم کس کاين چنين زهره داشت‬
‫بدين پايگه از هنر بهره داشت‬
‫
کش انديشهی گاه او آمدی‬
‫و گرش آرزو جاه او آمدی‬
‫
چنين داد پاسخ فريدون که تخت‬
‫نماند به کس جاودانه نه بخت‬
‫
منم پور آن نيکبخت آبتين‬
‫که بگرفت ضحاک ز ايران زمين‬
‫
بکشتش به زاری و من کينه جوی‬
‫نهادم سوی تخت ضحاک روی‬
‫
همان گاو بر مايه کم دايه بود‬
‫ز پيکر تنش همچو پيرايه بود‬
‫
ز خون چنان بیزبان چارپای‬
‫چه آمد برآن مرد ناپاک رای‬
‫
کمر بستهام لاجرم جنگجوی‬
‫از ايران به کين اندر آورده روی‬
‫
سرش را بدين گرزهی گاو چهر‬
‫بکوبم نه بخشايش آرم نه مهر‬
‫
چو بشنيد ازو اين سخن ارنواز‬
گشاده شدش بر دل پاک راز‬

 

[ibest]

بدو گفت شاه آفريدون تويی‬
‫که ويران کنی تنبل و جادويی‬

‫کجا هوش ضحاک بر دست تست‬
‫گشاد جهان بر کمربست تست‬
‫
ز تخم کيان ما دو پوشيده پاک‬
‫شده رام با او ز بيم هلاک‬
‫
همی جفتمان خواند او جفت مار‬
‫چگونه توان بودن ای شهريار‬
‫
فريدون چنين پاسخ آورد باز‬
‫که گر چرخ دادم دهد از فراز‬
‫
ببرم پی اژدها را ز خاک‬
‫بشويم جهان را ز ناپاک پاک‬
‫
ببايد شما را کنون گفت راست‬
‫که آن بیبها اژدهافش کجاست‬
‫
برو خوب رويان گشادند راز‬
‫مگر که اژدها را سرآيد به گاز‬
‫
بگفتند کاو سوی هندوستان‬
‫بشد تا کند بند جادوستان‬
‫
ببرد سر بیگناهان هزار‬
‫هراسان شدست از بد روزگار‬
‫
کجا گفته بودش يکی پيشبين‬
‫که پردختگی گردد از تو زمين‬
‫
که آيد که گيرد سر تخت تو‬
‫چگونه فرو پژمرد بخت تو‬
‫
دلش زان زده فال پر آتشست‬
‫همه زندگانی برو ناخوشست‬
‫
همی خون دام و دد و مرد و زن‬
‫بريزد کند در يکی آبدن‬
‫
مگر کاو سرو تن بشويد به خون‬
‫شود فال اخترشناسان نگون‬
‫
همان نيز از آن مارها بر دو کفت‬
‫به رنج درازست مانده شگفت‬
‫
ازين کشور آيد به ديگر شود‬
‫ز رنج دو مار سيه نغنود‬
‫
بيامد کنون گاه بازآمدنش‬
‫که جايی نبايد فراوان بدنش‬
‫
گشاد آن نگار جگر خسته راز‬
‫نهاده بدو گوش گردنفراز‬
‫
چوکشور ز ضحاک بودی تهی‬
‫يکی مايه ور بد بسان رهی‬
‫
که او داشتی گنج و تخت و سرای‬
‫شگفتی به دل سوزگی کدخدای‬

 

[ibest]

ورا کندرو خواندندی بنام‬
‫به کندی زدی پيش بيداد گام‬

‫به کاخ اندر آمد دوان کند رو‬
‫در ايوان يکی تاجور ديد نو‬
‫
نشسته به آرام در پيشگاه‬
‫چو سرو بلند از برش گرد ماه‬
‫
ز يک دست سرو سهی شهرناز‬
‫به دست دگر ماهروی ار نواز‬
‫
همه شهر يکسر پر از لشکرش‬
‫کمربستگان صف زده بر درش‬
‫
نه آسيمه گشت و نه پرسيد راز‬
‫نيايش کنان رفت و بردش نماز‬
‫
برو آفرين کرد کای شهريار‬
‫هميشه بزی تا بود روزگار‬
‫
خجسته نشست تو با فرهی‬
‫که هستی سزاوار شاهنشهی‬
‫
جهان هفت کشور ترا بنده باد‬
‫سرت برتر از ابر بارنده باد‬
‫
فريدونش فرمود تا رفت پيش‬
‫بکرد آشکارا همه راز خويش‬
‫
بفرمود شاه دلاور بدوی‬
‫که رو آلت تخت شاهی بجوی‬
‫
نبيذ آر و رامشگران را بخوان‬
‫بپيمای جام و بيارای خوان‬
‫
کسی کاو به رامش سزای منست‬
‫به دانش همان دلزدای منست‬
‫
بيار انجمن کن بر تخت من‬
‫چنان چون بود در خور بخت من‬
‫
چو بنشنيد از او اين سخن کدخدای‬
‫بکرد آنچه گفتش بدو رهنمای‬
‫
می روشن آورد و رامشگران‬
‫همان در خورش باگهر مهتران‬
‫
فريدون غم افکند و رامش گزيد‬
‫شبی کرد جشنی چنان چون سزيد‬
‫
چو شد رام گيتی دوان کندرو‬
‫برون آمد از پيش سالار نو‬
‫
نشست از بر بارهی راه جوی‬
‫سوی شاه ضحاک بنهاد روی‬
‫
بيامد چو پيش سپهبد رسيد‬
‫سراسر بگفت آنچه ديد و شنيد‬
‫
بدو گفت کای شاه گردنکشان‬
‫به برگشتن کارت آمد نشان‬
‫
سه مرد سرافراز با لشکری‬
‫فراز آمدند از دگر کشوری‬

 

[ibest]

چنين داد پاسخ ورا پيشکار‬
‫که ايدون گمانم من ای شهريار‬

‫کزان بخت هرگز نباشدت بهر‬
‫به من چون دهی کدخدايی شهر‬
‫
چو بیبهره باشی ز گاه مهی‬
‫مرا کار سازندگی چون دهی‬
‫
چرا تو نسازی همی کار خويش‬
‫که هرگز نيامدت ازين کار پيش‬
‫
ز تاج بزرگی چو موی از خمير‬
‫برون آمدی مهترا چارهگير‬
‫
ترا دشمن آمد به گه برنشست‬
‫يکی گرزهی گاوپيکر به دست‬
‫
همه بند و نيرنگت از رنگ برد‬
‫دلارام بگرفت و گاهت سپرد‬
‫
جهاندار ضحاک ازان گفتگوی‬
‫به جوش آمد و زود بنهاد روی‬
‫
چو شب گردش روز پرگار زد‬
‫فروزنده را مهره در قار زد‬
‫
بفرمود تا برنهادند زين‬
‫بران باد پايان باريک بين‬
‫
بيامد دمان با سپاهی گران‬
‫همه نره ديوان جنگ آوران‬
‫
ز بیراه مر کاخ را بام و در‬
‫گرفت و به کين اندر آورد سر‬
‫
**** فريدون چو آگه شدند‬
‫همه سوی آن راه بیره شدند‬
‫
ز اسپان جنگی فرو ريختند‬
‫در آن جای تنگی برآويختند‬
‫
همه بام و در مردم شهر بود‬
‫کسی کش ز جنگ آوری بهر بود‬
‫
همه در هوای فريدون بدند‬
‫که از درد ضحاک پرخون بدند‬
‫
ز ديوارها خشت و ز بام سنگ‬
‫به کوی اندرون تيغ و تير و خدنگ‬
‫
بباريد چون ژاله ز ابر سياه‬
‫پی را نبد بر زمين جايگاه‬
‫
به شهر اندرون هر که برنا بدند‬
‫چه پيران که در جنگ دانا بدند‬
‫
سوی لشکر آفريدون شدند‬
‫ز نيرنگ ضحاک بيرون شدند‬
‫
خروشی برآمد ز آتشکده‬
‫که بر تخت اگر شاه باشد دده‬
‫
همه پير و برناش فرمان بريم‬
يکايک ز گفتار او نگذريم‬

 

[ibest]

نخواهيم برگاه ضحاک را‬
‫مرآن اژدهادوش ناپاک را‬

‫سپاهی و شهری به کردار کوه‬
‫سراسر به جنگ اندر آمد گروه‬
‫
از آن شهر روشن يکی تيره گرد‬
‫برآمد که خورشيد شد لاجورد‬
‫
پس آنگاه ضحاک شد چاره جوی‬
‫ز لشکر سوی کاخ بنهاد روی‬
‫
به آهن سراسر بپوشيد تن‬
‫بدان تا نداند کسش ز انجمن‬
‫
به چنگ اندرون شست يازی کمند‬
‫برآمد بر بام کاخ بلند‬
‫
بديد آن سيه نرگس شهرناز‬
‫پر از جادويی با فريدون به راز‬
‫
دو رخساره روز و دو زلفش چو شب‬
‫گشاده به نفرين ضحاک لب‬
‫
به مغز اندرش آتش رشک خاست‬
‫به ايوان کمند اندر افگند راست‬
‫
نه از تخت ياد و نه جان ارجمند‬
‫فرود آمد از بام کاخ بلند‬
‫
به دست اندرش آبگون دشنه بود‬
‫به خون پری چهرگان تشنه بود‬
‫
ز بالا چو پی بر زمين برنهاد‬
‫بيامد فريدون به کردار باد‬
‫
بران گرزهی گاوسر دست برد‬
‫بزد بر سرش ترگ بشکست خرد‬
‫
بيامد سروش خجسته دمان‬
‫مزن گفت کاو را نيامد زمان‬
‫
هميدون شکسته ببندش چو سنگ‬
‫ببر تا دو کوه آيدت پيش تنگ‬
‫
به کوه اندرون به بود بند او‬
‫نيايد برش خويش و پيوند او‬
‫
فريدون چو بنشنيد ناسود دير‬
‫کمندی بياراست از چرم شير‬
‫
به تندی ببستش دو دست و ميان‬
‫که نگشايد آن بند پيل ژيان‬
‫
نشست از بر تخت زرين او‬
‫بيفگند ناخوب آيين او‬
‫
بفرمود کردن به در بر خروش‬
‫که هر کس که داريد بيدار هوش‬
‫
نبايد که باشيد با ساز جنگ‬
‫نه زين گونه جويد کسی نام و ننگ‬
‫
سپاهی نبايد که به پيشهور‬
به يک روی جويند هر دو هنر‬

 

[dobeyti]

ز گرد سواران در آن پهن دشت
زمین شش شد و آسمان گشت هشت
هزار و صد و شصت گرد دلیر
به یک زخم شد کشته چون نره شیر

یکی از اغراق های زیبای شاهنامه

 

[ibest]

پادشاهی فرخزاد

ﺯ ﺟﻬﺮﻡ ﻓﺮﺥ ﺯﺍﺩ ﺭﺍﺧﻮﺍﻧﺪﻧﺪ
<ﺑﺮﺍﻥ ﺗﺨﺖ ﺷﺎﻫﻴﺶ ﺑﻨﺸﺎﻧﺪﻧﺪ
ﭼﻮ ﺑﺮﺗﺨﺖ ﺑﻨﺸﺴﺖ ﻭ ﮐﺮﺩ ﺁﻓﺮﻳﻦ
<ﺯ ﻧﻴﮑﯽ ﺩﻫﺶ ﺑﺮ ﺟﻬﺎﻥ ﺁﻓﺮﻳﻦ
ﻣﻨﻢ ﮔﻔﺖ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﺷﺎﻫﻨﺸﻬﺎﻥ
<ﻧﺨﻮﺍﻫﻢ ﺟﺰ ﺍﺯ ﺍﻳﻤﻨﯽ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ
ﺯ ﮔﻴﺘﯽ ﻫﺮﺁﻧﮑﺲ ﮐﻪ ﺟﻮﻳﺪ ﮔﺰﻧﺪ
<ﭼﻮ ﻣﻦ ﺷﺎﻩ ﺑﺎﺷﻢ ﻧﮕﺮﺩﺩ ﺑﻠﻨﺪ
ﻫﺮ ﺁﻧﮑﺲ ﮐﻪ ﺟﻮﻳﺪ ﺑﻪ ﺩﻝ ﺭﺍﺳﺘﯽ
<ﻧﻴﺎﺭﺩ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﺍﻧﺪﺭﻭﻥ ﮐﺎﺳﺘﯽ
ﺑﺪﺍﺭﻣﺶ ﭼﻮﻥ ﺟﺎﻥ ﭘﺎﮎ ﺍﺭﺟﻤﻨﺪ
<ﻧﺠﻮﻳﻢ ﺍﺑﺮ ﺑﯽ ﮔﺰﻧﺪﺍﻥ ﮔﺰﻧﺪ
ﭼﻮ ﻳﮏ ﻣﺎﻩ ﺑﮕﺬﺷﺖ ﺑﺮ ﺗﺨﺖ ﺍﻭﯼ
<ﺑﺨﺎﮎ ﺍﻧﺪﺭ ﺁﻣﺪ ﺳﺮ ﻭ ﺑﺨﺖ ﺍﻭﯼ
ﻫﻤﻴﻦ ﺑﻮﺩﺵ ﺍﺯ ﺭﻭﺯ ﻭ ﺁﺭﺍﻡ ﺑﻬﺮ
<ﻳﮑﯽ ﺑﻨﺪﻩ ﺩﺭ ﻣﯽ ﺑﺮﺁﻣﻴﺨﺖ ﺯﻫﺮ
ﺑﺨﻮﺭﺩ ﻭ ﻳﮑﯽ ﻫﻔﺘﻪ ﺯﺍﻥ ﭘﺲ ﺑﺰﻳﺴﺖ
<ﻫﺮﺁﻧﮑﺲ ﮐﻪ ﺑﺸﻨﻴﺪ ﺑﺮﻭﯼ ﮔﺮﻳﺴﺖ
ﻫﻤﯽ ﭘﺎﺩﺷﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺭﺳﻴﺪ
<ﺯ ﻫﺮ ﺳﻮ ﻫﻤﯽ ﺩﺷﻤﻦ ﺁﻣﺪ ﭘﺪﻳﺪ
ﭼﻨﻴﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﺮﺩﺍﺭ ﮔﺮﺩﻧﺪﻩ ﺩﻫﺮ
<ﻧﮕﻪ ﮐﻦ ﮐﺰﻭ ﭼﻨﺪ ﻳﺎﺑﯽ ﺗﻮ ﺑﻬﺮ
ﺑﺨﻮﺭ ﻫﺮﭺ ﺩﺍﺭﯼ ﺑﻪ ﻓﺮﺩﺍ ﻣﭙﺎﯼ
<ﮐﻪ ﻓﺮﺩﺍ ﻣﮕﺮ ﺩﻳﮕﺮ ﺁﻳﺪﺵ ﺭﺍﯼ
ﺳﺘﺎﻧﺪ ﺯ ﺗﻮ ﺩﻳﮕﺮﯼ ﺭﺍ ﺩﻫﺪ
<ﺟﻬﺎﻥ ﺧﻮﺍﻧﻴﺶ ﺑﯽ ﮔﻤﺎﻥ ﺑﺮ ﺟﻬﺪ
ﺑﺨﻮﺭ ﻫﺮﭺ ﺩﺍﺭﯼ ﻓﺰﻭﻧﯽ ﺑﺪﻩ
<ﺗﻮ ﺭﻧﺠﻴﺪﻩ ﺍﯼ ﺑﻬﺮ ﺩﺷﻤﻦ ﻣﻨﻪ
ﻫﺮﺁﻧﮕﻪ ﮐﻪ ﺭﻭﺯ ﺗﻮ ﺍﻧﺪﺭ ﮔﺬﺷﺖ
<ﻧﻬﺎﺩﻩ ﻫﻤﻪ ﺑﺎﺩ ﮔﺮﺩﺩ ﺑﻪ ﺩﺷﺖ

 

[ibest]

پادشاهی . آزرم دخت


ﻳﮑﯽ ﺩﺧﺖ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺪ ﺁﺯﺭﻡ ﻧﺎﻡ
<ﺯ ﺗﺎﺝ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﺭﺳﻴﺪﻩ ﺑﻪ ﮐﺎﻡ
ﺑﻴﺎﻣﺪ ﺑﻪ ﺗﺨﺖ ﮐﻴﺎﻥ ﺑﺮﻧﺸﺴﺖ
<ﮔﺮﻓﺖ ﺍﻳﻦ ﺟﻬﺎﻥ ﺟﻬﺎﻥ ﺭﺍﺑﻪ ﺩﺳﺖ
ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺖ ﮐﺎﯼ ﺑﺨﺮﺩﺍﻥ
<ﺟﻬﺎﻥ ﮔﺸﺘﻪ ﻭ ﮐﺎﺭ ﮐﺮﺩﻩ ﺭﺩﺍﻥ
ﻫﻤﻪ ﮐﺎﺭ ﺑﺮ ﺩﺍﺩ ﻭ ﺁﻳﻴﻦ ﮐﻨﻴﻢ
<ﮐﺰﻳﻦ ﭘﺲ ﻫﻤﻪ ﺧﺸﺖ ﺑﺎﻟﻴﻦ ﮐﻨﻴﻢ
ﻫﺮ ﺁﻧﮑﺲ ﮐﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺮﺍ ﺩﻭﺳﺘﺪﺍﺭ
<ﭼﻨﺎﻧﻢ ﻣﺮ ﺍﻭ ﺭﺍ ﭼﻮ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭ
ﮐﺲ ﮐﻮ ﺯ ﭘﻴﻤﺎﻥ ﻣﻦ ﺑﮕﺬﺭﺩ
<ﺑﭙﻴﭽﻴﺪ ﺯ ﺁﻳﻴﻦ ﻭ ﺭﺍﻩ ﺧﺮﺩ
ﺑﻪ ﺧﻮﺍﺭﯼ ﺗﻨﺶ ﺭﺍ ﺑﺮﺁﺭﻡ ﺑﺪﺍﺭ
<ﺯ ﺩﻫﻘﺎﻥ ﻭ ﺗﺎﺯﯼ ﻭ ﺭﻭﻣﯽ ﺷﻤﺎﺭ
ﻫﻤﯽ ﺑﻮﺩ ﺑﺮ ﺗﺨﺖ ﺑﺮ ﭼﺎﺭ ﻣﺎﻩ
<ﺑﻪ ﭘﻨﺠﻢ ﺷﮑﺴﺖ ﺍﻧﺪﺭ ﺁﻣﺪ ﺑﻪ ﮔﺎﻩ
ﺍﺯ ﺁﺯﺭﻡ ﮔﻴﺘﯽ ﺑﯽ ﺁﺯﺭﻡ ﮔﺸﺖ
<ﭘﯽ ﺍﺧﺘﺮ ﺭﻓﺘﻨﺶ ﻧﺮﻡ ﮔﺸﺖ
ﺷﺪ ﺍﻭﻧﻴﺰ ﻭ ﺁﻥ ﺗﺨﺖ ﺑﯽ ﺷﺎﻩ ﻣﺎﻧﺪ
<ﺑﻪ ﮐﺎﻡ ﺩﻝ ﻣﺮﺩ ﺑﺪﺧﻮﺍﻩ ﻣﺎﻧﺪ
ﻫﻤﻪ ﮐﺎﺭ ﮔﺮﺩﻧﺪﻩ ﭼﺮﺥ ﺍﻳﻦ ﺑﻮﺩ
<ﺯ ﭘﺮﻭﺭﺩﻩٔ ﺧﻮﻳﺶ ﭘﺮﮐﻴﻦ ﺑﻮﺩ

 

[ibest]

پادشاهی . پوران دخت

ﻳﮑﯽ ﺩﺧﺘﺮﯼ ﺑﻮﺩ ﭘﻮﺭﺍﻥ ﺑﻨﺎﻡ
<ﭼﻮ ﺯﻥ ﺷﺎﻩ ﺷﺪ ﮐﺎﺭﻫﺎ ﮔﺸﺖ ﺧﺎﻡ
ﺑﺮﺍﻥ ﺗﺨﺖ ﺷﺎﻫﻴﺶ ﺑﻨﺸﺎﻧﺪﻧﺪ
<ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﺑﺮﻭ ﮔﻮﻫﺮ ﺍﻓﺸﺎﻧﺪﻧﺪ
ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺖ ﭘﺲ ﺩﺧﺖ ﭘﻮﺭﺍﻥ ﮐﻪ ﻣﻦ
<ﻧﺨﻮﺍﻫﻢ ﭘﺮﺍﮔﻨﺪﻥ ﺍﻧﺠﻤﻦ
ﮐﺴﯽ ﺭﺍﮐﻪ ﺩﺭﻭﻳﺶ ﺑﺎﺷﺪ ﺯ ﮔﻨﺞ
<ﺗﻮﺍﻧﮕﺮ ﮐﻨﻢ ﺗﺎﻧﻤﺎﻧﺪ ﺑﻪ ﺭﻧﺞ
ﻣﺒﺎﺩﺍ ﺯ ﮔﻴﺘﯽ ﮐﺴﯽ ﻣﺴﺘﻤﻨﺪ
<ﮐﻪ ﺍﺯ ﺩﺭﺩ ﺍﻭ ﺑﺮ ﻣﻦ ﺁﻳﺪ ﮔﺰﻧﺪ
ﺯ ﮐﺸﻮﺭ ﮐﻨﻢ ﺩﻭﺭ ﺑﺪﺧﻮﺍﻩ ﺭﺍ
<ﺑﺮ ﺁﻳﻴﻦ ﺷﺎﻫﺎﻥ ﮐﻨﻢ ﮔﺎﻩ ﺭﺍ
ﻧﺸﺎﻧﯽ ﺯ ﭘﻴﺮﻭﺯ ﺧﺴﺮﻭ ﺑﺠﺴﺖ
<ﺑﻴﺎﻭﺭﺩ ﻧﺎﮔﺎﻩ ﻣﺮﺩﯼ ﺩﺭﺳﺖ
ﺧﺒﺮ ﭼﻮﻥ ﺑﻪ ﻧﺰﺩﻳﮏ ﭘﻮﺭﺍﻥ ﺭﺳﻴﺪ
<ﺯ ﻟﺸﮑﺮ ﺑﺴﯽ ﻧﺎﻣﻮﺭ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ
ﺑﺒﺮﺩﻧﺪ ﭘﻴﺮﻭﺯ ﺭﺍﭘﻴﺶ ﺍﻭﯼ
<ﺑﺪﻭ ﮔﻔﺖ ﮐﺎﯼ ﺑﺪ ﺗﻦ ﮐﻴﻨﻪ ﺟﻮﯼ
ﺯ ﮐﺎﺭﯼ ﮐﻪ ﮐﺮﺩﯼ ﺑﻴﺎﺑﯽ ﺟﺰﺍ
<ﭼﻨﺎﻧﭽﻮﻥ ﺑﻮﺩ ﺩﺭ ﺧﻮﺭ ﻧﺎﺳﺰﺍ
ﻣﮑﺎﻓﺎﺕ ﻳﺎﺑﯽ ﺯ ﮐﺮﺩﻩ ﮐﻨﻮﻥ
<ﺑﺮﺍﻧﻢ ﺯ ﮔﺮﺩﻥ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺟﻮﯼ ﺧﻮﻥ
ﺯ ﺁﺧﺮ ﻫﻢ ﺁﻧﮕﻪ ﻳﮑﯽ ﮐﺮﻩ ﺧﻮﺍﺳﺖ
<ﺑﻪ ﺯﻳﻦ ﺍﻧﺪﺭﻭﻥ ﻧﻮﺯ ﻧﺎﺑﻮﺩﻩ ﺭﺍﺳﺖ
ﺑﺒﺴﺘﺶ ﺑﺮﺍﻥ ﺑﺎﺭﻩ ﺑﺮ ﻫﻤﭽﻮﺳﻨﮓ
<ﻓﮕﻨﺪﻩ ﺑﻪ ﮔﺮﺩﻥ ﺩﺭﻭﻥ ﭘﺎﻟﻬﻨﮓ
ﭼﻨﺎﻥ ﮐﺮﻩٔ ﺗﻴﺰ ﻧﺎﺩﻳﺪﻩ ﺯﻳﻦ
<ﺑﻪ ﻣﻴﺪﺍﻥ ﮐﺸﻴﺪ ﺁﻥ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﮐﻴﻦ
ﺳﻮﺍﺭﺍﻥ ﺑﻪ ﻣﻴﺪﺍﻥ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩ ﭼﻨﺪ
<ﺑﻪ ﻓﺘﺮﺍﮎ ﺑﺮ ﮔﺮﺩ ﮐﺮﺩﻩ ﮐﻤﻨﺪ
ﮐﻪ ﺗﺎ ﮐﺮﻩ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻫﻤﯽ ﺗﺎﺧﺘﯽ
<ﺯﻣﺎﻥ ﺗﺎ ﺯﻣﺎﻧﺶ ﺑﻴﻨﺪﺍﺧﺘﯽ
ﺯﺩﯼ ﻫﺮ ﺯﻣﺎﻥ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﺑﺮ ﺯﻣﻴﻦ
<ﺑﺮﺍﻥ ﮐﺮﻩ ﺑﺮﺑﻮﺩ ﭼﻨﺪ ﺁﻓﺮﻳﻦ
ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺎ ﺑﺮﻭ ﺑﺮ ﺑﺪﺭﻳﺪ ﭼﺮﻡ
<ﻫﻤﯽ ﺭﻓﺖ ﺧﻮﻥ ﺍﺯ ﺑﺮﺵ ﻧﺮﻡ ﻧﺮﻡ
ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺟﺎﻧﺶ ﺑﻪ ﺧﻮﺍﺭﯼ ﺑﻪ ﺩﺍﺩ
<ﭼﺮﺍ ﺟﻮﻳﯽ ﺍﺯ ﮐﺎﺭ ﺑﻴﺪﺍﺩ ﺩﺍﺩ
ﻫﻤﯽ ﺩﺍﺷﺖ ﺍﻳﻦ ﺯﻥ ﺟﻬﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﻬﺮ
<ﻧﺠﺴﺖ ﺍﺯ ﺑﺮ ﺧﺎﮎ ﺑﺎﺩ ﺳﭙﻬﺮ
ﭼﻮ ﺷﺶ ﻣﺎﻩ ﺑﮕﺬﺷﺖ ﺑﺮ ﮐﺎﺭ ﺍﻭﯼ
<ﺑﺒﺪ ﻧﺎﮔﻬﺎﻥ ﮐﮋ ﭘﺮﮔﺎﺭ ﺍﻭﯼ
ﺑﻪ ﻳﮏ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻴﻤﺎﺭ ﮔﺸﺖ ﻭ ﺑﻤﺮﺩ
<ﺍﺑﺎ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﻧﺎﻡ ﻧﻴﮑﯽ ﺑﺒﺮﺩ
ﭼﻨﻴﻦ ﺍﺳﺖ ﺁﻳﻴﻦ ﭼﺮﺥ ﺭﻭﺍﻥ
<ﺗﻮﺍﻧﺎ ﺑﻬﺮﮐﺎﺭ ﻭ ﻣﺎ ﻧﺎﺗﻮﺍﻥ

 

[ibest]

پادشاهی . فرایین

ﻓﺮﺍﻳﻴﻦ ﭼﻮ ﺗﺎﺝ ﮐﻴﺎﻥ ﺑﺮﻧﻬﺎﺩ
<ﻫﻤﯽ ﮔﻔﺖ ﭼﻴﺰﯼ ﮐﻪ ﺁﻣﺪﺵ ﻳﺎﺩ
ﻫﻤﯽ ﮔﻔﺖ ﺷﺎﻫﯽ ﮐﻨﻢ ﻳﮏ ﺯﻣﺎﻥ
<ﻧﺸﻴﻨﻢ ﺑﺮﻳﻦ ﺗﺨﺖ ﺑﺮ ﺷﺎﺩﻣﺎﻥ
ﺑﻪ ﺍﺯ ﺑﻨﺪﮔﯽ ﺗﻮﺧﺘﻦ ﺷﺴﺖ ﺳﺎﻝ
<ﺑﺮﺁﻭﺭﺩﻩ ﺭﻧﺞ ﻭ ﻓﺮﻭ ﺑﺮﺩﻩ ﻳﺎﻝ
ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﻦ ﭘﺴﺮ ﺑﺮ ﻧﺸﻴﻨﺪ ﺑﮕﺎﻩ
<ﻧﻬﺪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺁﻥ ﺧﺴﺮﻭﺍﻧﯽ ﮐﻼﻩ
ﻧﻬﺎﻧﯽ ﺑﺪﻭ ﮔﻔﺖ ﻣﻬﺘﺮ ﭘﺴﺮ
<ﮐﻪ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺑﻪ ﮔﻴﺘﯽ ﺗﻮﯼ ﺗﺎ ﺟﻮﺭ
ﻣﺒﺎﺵ ﺍﻳﻤﻦ ﻭ ﮔﻨﺞ ﺭﺍ ﭼﺎﺭﻩ ﮐﻦ
<ﺟﻬﺎﻥ ﺑﺎﻥ ﺷﺪﯼ ﮐﺎﺭ ﻳﮑﺒﺎﺭﻩ ﮐﻦ
ﭼﻮ ﺍﺯ ﺗﺨﻤﻪٔ ﺷﻬﺮﻳﺎﺭﺍﻥ ﮐﺴﯽ
<ﺑﻴﺎﻳﺪ ﻧﻤﺎﻧﯽ ﺗﻮ ﺍﻳﺪﺭ ﺑﺴﯽ
ﻭﺯﺍﻥ ﭘﺲ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺖ ﮐﻬﺘﺮ ﭘﺴﺮ
<ﮐﻪ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺑﻪ ﮔﻴﺘﯽ ﺗﻮﯼ ﺗﺎﺟﻮﺭ
ﺳﺰﺍﻭﺍﺭ ﺷﺎﻫﯽ ﺳﭙﺎﻫﺴﺖ ﻭ ﮔﻨﺞ
<ﭼﻮ ﺑﺎ ﮔﻨﺞ ﺑﺎﺷﯽ ﻧﻤﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺭﻧﺞ
ﻓﺮﻳﺪﻭﻥ ﮐﻪ ﺑﺪ ﺁﺑﺘﻴﻨﺶ ﭘﺪﺭ
<ﻣﺮ ﺍﻭ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺑﺪ ﭘﻴﺶ ﺍﻭ ﺗﺎﺟﻮﺭ
ﺟﻬﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺴﻪ ﭘﻮﺭ ﻓﺮﺧﻨﺪﻩ ﺩﺍﺩ
<ﮐﻪ ﺍﻧﺪﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﺍﻭ ﺑﺪ ﺍﺯ ﺩﺍﺩ ﺷﺎﺩ
ﺑﻪ ﻣﺮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﮔﻨﺞ ﺍﻳﻦ ﺟﻬﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺪﺍﺭ
<ﻧﺰﺍﻳﺪ ﺯ ﻣﺎﺩﺭ ﮐﺴﯽ ﺷﻬﺮﻳﺎﺭ
ﻭﺭﺍ ﺧﻮﺵ ﻧﻴﺎﻣﺪ ﺑﺪﻳﻦ ﺳﺎﻥ ﺳﺨﻦ
<ﺑﻪ ﻣﻬﺘﺮ ﭘﺴﺮ ﮔﻔﺖ ﺧﺎﻣﯽ ﻣﮑﻦ
ﻋﺮﺽ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﻳﻮﺍﻥ ﺷﺎﻫﯽ ﻧﺸﺎﻧﺪ
<ﺳﭙﻪ ﺭﺍ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﺑﻪ ﺩﺭﮔﺎﻩ ﺧﻮﺍﻧﺪ
ﺷﺐ ﺗﻴﺮﻩ ﺗﺎ ﺭﻭﺯ ﺩﻳﻨﺎﺭ ﺩﺍﺩ
<ﺑﺴﯽ ﺧﻠﻌﺖ ﻧﺎﺳﺰﺍﻭﺍﺭ ﺩﺍﺩ
ﺑﻪ ﺩﻭ ﻫﻔﺘﻪ ﺍﺯ ﮔﻨﺞ ﺷﺎﻩ ﺍﺭﺩﺷﻴﺮ
<ﻧﻤﺎﻧﺪ ﺍﺯ ﺑﻬﺎﻳﯽ ﻳﮑﯽ ﭘﺮ ﺗﻴﺮ
ﻫﺮ ﺁﻧﮕﻪ ﮐﻪ ﺭﻓﺘﯽ ﺑﻪ ﻣﯽ ﺳﻮﯼ ﺑﺎﻍ
<ﻧﺒﺮﺩﯼ ﺟﺰ ﺍﺯ ﺷﻤﻊ ﻋﻨﺒﺮ ﭼﺮﺍﻍ
ﻫﻤﺎﻥ ﺗﺸﺖ ﺯﺭﻳﻦ ﻭ ﺳﻴﻤﻴﻦ ﺑﺪﯼ
<ﭼﻮ ﺯﺭﻳﻦ ﺑﺪﯼ ﮔﻮﻫﺮ ﺁﮔﻴﻦ ﺑﺪﯼ
ﭼﻮ ﻫﺸﺘﺎﺩ ﺩﺭ ﭘﻴﺶ ﻭ ﻫﺸﺘﺎﺩ ﭘﺲ
<ﭘﺲ ﺷﻤﻊ ﻳﺎﺭﺍﻥ ﻓﺮﻳﺎﺩﺭﺱ
ﻫﻤﻪ ﺷﺐ ﺑﺪﯼ ﺧﻮﺭﺩﻥ ﺁﻳﻴﻦ ﺍﻭﯼ
<ﺩﻝ ﻣﻬﺘﺮﺍﻥ ﭘﺮﺷﺪ ﺍﺯﮐﻴﻦ ﺍﻭﯼ
ﺷﺐ ﺗﻴﺮﻩ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﮔﺮﺩﺍﻥ ﺑﺪﯼ
<ﺑﻪ ﭘﺎﻟﻴﺰﻫﺎ ﮔﺮ ﺑﻪ ﻣﻴﺪﺍﻥ ﺑﺪﯼ
ﻧﻤﺎﻧﺪﺵ ﺑﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻳﮑﯽ ﺩﻭﺳﺘﺪﺍﺭ
<ﺷﮑﺴﺖ ﺍﻧﺪﺭ ﺁﻣﺪ ﺑﻪ ﺁﻣﻮﺯﮔﺎﺭ
ﻓﺮﺍﻳﻴﻦ ﻫﻤﺎﻥ ﻧﺎﺟﻮﺍﻧﻤﺮﺩ ﮔﺸﺖ
<ﺍﺑﯽ ﺩﺍﺩ ﻭ ﺑﯽ ﺑﺨﺸﺶ ﻭ ﺧﻮﺭﺩ ﮔﺸﺖ
ﻫﻤﯽ ﺯﺭ ﺑﺮ ﭼﺸﻢ ﺑﺮ ﺩﻭﺧﺘﯽ
<ﺟﻬﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﻳﻨﺎﺭ ﺑﻔﺮﻭﺧﺘﯽ
ﻫﻤﯽ ﺭﻳﺨﺖ ﺧﻮﻥ ﺳﺮ ﺑﯽ ﮔﻨﺎﻩ
<ﺍﺯ ﺁﻥ ﭘﺲ ﺑﺮﺁﺷﻔﺖ ﺑﻪ ﺭﻭﯼ ﺳﭙﺎﻩ
ﺑﻪ ﺩﺷﻨﺎﻡ ﻟﺒﻬﺎ ﺑﻴﺎﺭﺍﺳﺘﻨﺪ
<ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻫﻤﻪ ﻣﺮﮒ ﺍﻭ ﺧﻮﺍﺳﺘﻨﺪ
ﺷﺐ ﺗﻴﺮﻩ ﻫﺮ ﻣﺰﺩ ﺷﻬﺮﺍﻥ ﮔﺮﺍﺯ
<ﺳﺨﻨﻬﺎ ﻫﻤﯽ ﮔﻔﺖ ﭼﻨﺪﺍﻥ ﺑﻪ ﺭﺍﺯ
ﮔﺰﻳﺪﻩ ﺳﻮﺍﺭﯼ ﺯ ﺷﻬﺮ ﺻﻄﺨﺮ
<ﮐﻪ ﺁﻥ ﻣﻬﺘﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺑﺪﻭ ﺑﻮﺩ ﻓﺨﺮ
ﺑﻪ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﮔﻔﺖ ﮐﺎﯼ ﻣﻬﺘﺮﺍﻥ
<ﺷﺪ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭ ﻓﺮﺍﻳﻴﻦ ﮔﺮﺍﻥ
ﻫﻤﯽ ﺩﺍﺭﺩ ﺍﻭ ﻣﻬﺘﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺳﺒﮏ
<ﭼﺮﺍ ﺷﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻐﺰ ﻭ ﺩﻟﺘﺎﻥ ﺗﻨﮓ
ﻫﻤﻪ ﺩﻳﺪﻩ ﻫﺎ ﺯﻭ ﺷﺪﻩ ﭘﺮ ﺳﺮﺷﮏ
<ﺟﮕﺮ ﭘﺮ ﺯ ﺧﻮﻥ ﺷﺪ ﺑﺒﺎﻳﺪ ﭘﺰﺷﮏ
ﭼﻨﻴﻦ ﺩﺍﺩ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺮﺍ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺳﭙﺎﻩ
<ﮐﻪ ﭼﻮﻥ ﮐﺲ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﺍﺯ ﺩﺭ ﭘﻴﺸﮕﺎﻩ
ﻧﻪ ﮐﺲ ﺭﺍ ﻫﻤﯽ ﺁﻳﺪ ﺍﺯ ﺭﺷﮏ ﻳﺎﺩ
<ﮐﻪ ﭘﺮﺩﺍﺯﺩﯼ ﺩﻝ ﺑﻪ ﺩﻳﻦ ﺑﺪ ﻧﮋﺍﺩ
ﺑﺪﻳﺸﺎﻥ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺖ ﺷﻬﺮﺍﻥ ﮔﺮﺍﺯ
<ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﮐﺎﺭ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺷﺪ ﺩﺭﺍﺯ
ﮔﺮ ﺍﻳﺪﻭﻥ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻣﻦ ﻧﺴﺎﺯﻳﺪ ﺑﺪ
<ﮐﻨﻴﺪ ﺁﻧﮏ ﺍﺯ ﺩﺍﺩ ﻭ ﮔﺮﺩﯼ ﺳﺰﺩ
ﻫﻢ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺑﻪ ﻧﻴﺮﻭﯼ ﻳﺰﺩﺍﻥ ﭘﺎﮎ
<ﻣﺮ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺯ ﺑﺎﺭﻩ ﺩﺭ ﺁﺭﻡ ﺑﻪ ﺧﺎﮎ
ﭼﻨﻴﻦ ﻳﺎﻓﺖ ﭘﺎﺳﺦ ﺯ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ
<ﮐﻪ ﺑﺮ ﺗﻮ ﻣﺒﺎﺩﺍ ﮐﻪ ﺁﻳﺪ ﺯﻳﺎﻥ
ﻫﻤﻪ ﻟﺸﮑﺮ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻳﺎﺭ ﺗﻮﺍﻳﻢ
<ﮔﺮﺕ ﺯﻳﻦ ﺑﺪ ﺁﻳﺪ ﺣﺼﺎﺭ ﺗﻮﺍﻳﻢ
ﭼﻮ ﺑﺸﻨﻴﺪ ﺯ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺯ ﺗﺮﮐﺶ ﻧﺨﺴﺖ
<ﻳﮑﯽ ﺗﻴﺮ ﭘﻮﻻﺩ ﭘﻴﮑﺎﻥ ﺑﺠﺴﺖ
ﺑﺮﺍﻧﮕﻴﺨﺖ ﺍﺯ ﺟﺎﯼ ﺍﺳﭗ ﺳﻴﺎﻩ
<ﻫﻤﯽ ﺩﺍﺷﺖ ﻟﺸﮑﺮ ﻣﺮ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻧﮕﺎﻩ
ﮐﻤﺎﻥ ﺭﺍﺑﻪ ﺑﺎﺯﻭ ﻫﻤﯽ ﺩﺭﮐﺸﻴﺪ
<ﮔﻬﯽ ﺩﺭ ﺑﺮﻭﮔﺎﻩ ﺑﺮ ﺳﺮﮐﺸﻴﺪ
ﺑﻪ ﺷﻮﺭﺵ ﮔﺮﯼ ﺗﻴﺮ ﺑﺎﺯﻩ ﺑﺒﺴﺖ
<ﭼﻮ ﺷﺪ ﻏﺮﻓﻪ ﭘﻴﮑﺎﻧﺶ ﺑﮕﺸﺎﺩ ﺷﺴﺖ
ﺑﺰﺩ ﺗﻴﺮ ﻧﺎﮔﺎﻩ ﺑﺮ ﭘﺸﺖ ﺍﻭﯼ
<ﺑﻴﻔﺘﺎﺩ ﺗﺎﺯﺍﻧﻪ ﺍﺯ ﻣﺸﺖ ﺍﻭﯼ
ﻫﻤﻪ ﺗﻴﺮﺗﺎ ﭘﺮ ﺩﺭ ﺧﻮﻥ ﮔﺬﺷﺖ
<ﺳﺮﺁﻫﻦ ﺍﺯﻧﺎﻑ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﮔﺬﺷﺖ
ﺯ ﺑﺎﺭﻩ ﺩﺭ ﺍﻓﺘﺎﺩ ﺳﺮﺳﺮﻧﮕﻮﻥ
<ﺭﻭﺍﻥ ﮔﺸﺖ ﺯﺍﻥ ﺯﺧﻢ ﺍﻭ ﺟﻮﯼ ﺧﻮﻥ
ﺑﭙﻴﭽﻴﺪ ﻭ ﺑﺮﺯﺩ ﻳﮑﯽ ﺑﺎﺩ ﺳﺮﺩ
<ﺑﻪ ﺯﺍﺭﯼ ﺑﺮﺍﻥ ﺧﺎﮎ ﺩﻝ ﭘﺮ ﺯ ﺩﺭﺩ
ﺳﭙﻪ ﺗﻴﻐﻬﺎ ﺑﺮ ﮐﺸﻴﺪﻧﺪ ﭘﺎﮎ
<ﺑﺮﺁﻣﺪ ﺷﺐ ﺗﻴﺮﻩ ﺍﺯ ﺩﺷﺖ ﺧﺎﮎ
ﻫﻤﻪ ﺷﺐ ﻫﻤﯽ ﺧﻨﺠﺮ ﺍﻧﺪﺍﺧﺘﻨﺪ
<ﻳﮑﯽ ﺍﺯ ﺩﮔﺮ ﺑﺎﺯ ﻧﺸﻨﺎﺧﺘﻨﺪ
ﻫﻤﯽ ﺍﻳﻦ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﺴﺘﺪ ﻭ ﺁﻥ ﺍﺯﻳﻦ
<ﻳﮑﯽ ﻳﺎﻓﺖ ﻧﻔﺮﻳﻦ ﺩﮔﺮ ﺁﻓﺮﻳﻦ
ﭘﺮﺍﮔﻨﺪﻩ ﮔﺸﺖ ﺁﻥ ﺳﭙﺎﻩ ﺑﺰﺭﮒ
<ﭼﻮﻣﻴﺸﺎﻥ ﺑﺪ ﺩﻝ ﮐﻪ ﺑﻴﻨﻨﺪ ﮔﺮﮒ
ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ ﺑﻤﺎﻧﺪﻧﺪ ﺑﯽ ﺷﻬﺮﻳﺎﺭ
<ﻧﻴﺎﻣﺪ ﮐﺴﯽ ﺗﺎﺝ ﺭﺍ ﺧﻮﺍﺳﺘﺎﺭ
ﺑﺠﺴﺘﻨﺪ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﺷﺎﻫﺎﻥ ﺑﺴﯽ
<ﻧﺪﻳﺪﻧﺪ ﺯﺍﻥ ﻧﺎﻣﺪﺍﺭﺍﻥ ﮐﺴﯽ