قرص ضد بارداری
توضیحاتی در مورد قرص ضد بارداری
برای پیشگیری از بارداری میتوان از قرصهای خوراکی استفاده کرد.
قرص ال دی،
قرص روکین و قرص سیپروترون کامپاند برخی از انواع قرص ضد بارداری هستند که هرکدام عوارض خاص خود را خواهند داشت.
قرص ضد بارداری چیست
قرص ضدبارداری (Oral contraceptive pill , OCP, Combined oral contraceptive pill) به گروهی از داروهای خوراکی به شکل قرص گفته می‌شود که برای پیشگیری از بارداری مصرف می‌شوند. این داروها از پرکاربردترین روش‌های پیشگیری از حاملگی در سراسر جهان می‌باشند و نقشی انقلابی در جامعه انسانی داشته‌اند.مصرف این قرصها از ابتلا به بیماریهای آمیزشی نظیر
ایدز پیشگیری نمی‌کند و فقط برای پیشگیری از بارداری هستند
قرص ضد بارداری اورژانسی
روش اورژانس پیشگیری از بارداری را به اختصار (EC) گفته می شود، هنگامی است که خانمها -رابطه جنسی “محافاظت نشده” ویا-مشکوک-غیرمطمئن داشته باشند.
تاریخچه قرص ضد بارداری
در ابتدای قرن بیستم تعدادی از دانشمندان اروپایی همچون Beard, Prenant و Loeb متوجه نقش ترشحات جسم زرد (corpus luteum) حاملگی در جلوگیری از تخمک گذاری شدند. در سال ۱۹۲۷ دانشمند اتریشی موفق شد با این ترشیحات نازایی موقت در موشها ایجاد کند. در ۱۹۳۷ Makepeace نشان داد که پروژسترون خالص می‌تواند تخمک‌گذاری را در خرگوش مهار کند. Astwood و Fevold یافته مشابهی را در ۱۹۳۹ و در مورد موشها گزارش کردند. در نهایت در سال ۱۹۵۰ Pincus ,Garcia و Rockاثر ترکیبی از پروژسترون و ۱۹-نور پروژستین را در مهار تخمک‌گذاری زنان گزارش کردند. یکی از ترکیبهای مورد استفاده نوراتینودرل بود که در مطالعات اولیه درصد کمی ناخالصی با مسترانول داشت. دانشمندان با حذف مسترانول از ترکیب متوجه کاهش اثر ضدبارداری و بروز خونریزی تخریبی (breakthrough bleeding) شدند؛ لذا مسترانول را به ترکیب اضافه کردند. در سال ۱۹۵۰ اولین کارآزمایی بالینی در مورد مصرف قرصهای ترکیبی ضد حاملگی در هائیتی و پورتوریکو انجام شد که با موفقیت صد در صد ترکیب نوراتینودرل-مسترانول در پیشگیری از بارداری مواجه شد. در سال ۱۹۵۹ ENOVID (ترکیب ۹/۸۵ mg نوراتینودرل و ۱۵۰ µg مسترانول) برای مصرف در برخی اختلالات خونریزی زنان مورد تأیید اداره مواد غذائی و داروئی ایالات متحده آمریکا (FDA) قرار گرفت و در نهایت در نهم ماه مه سال ۱۹۶۰، این سازمان، این دارو را جهت مصرف در پیشگیری از حاملگی مورد تأیید قرار داد. (در حال حاضر در آمریکا از لیست دارویی خارج شده است). در سال ۱۹۶۰ اولین داروهایی که تنها شامل پروژسترون بودند و همچنین انواع تزریقی طولانی اثر این ترکیبات هورمونی جهت پیشگیری از حاملگی معرفی شدند. پس از آن میلیون‌ها زن به مصرف این قرصها رو آوردند تا اینکه در سال گزارش‌هایی مبنی بر اثرات جانبی این دارو به دست آمد. تحقیقات بعدی نشان داد که این عوارض با دوز ترکیبات قرص مرتبط است لذا قرصهای جدیدی طراحی شدند که دوز کمتری از هورمونها را داشتند (قرصهای نسل دوم، ال دی یا low dose). با افزایش مصرف ترکیبات دو فازی یا سه فازی در ۱۹۸۰ دوز هورمونها در این قرصها کاهش بیشتری داشت به‌طوری‌که میتوان این دوز را کمترین مقداری که می‌تواند به‌طور مؤثری جلوی حاملگی را بگیرد دانست. در ۱۹۹۰ نسل سوم این قرصها(CYCLEN و DESOGEN) که شامل ترکیب پروژسترون با اثرات کاهش یافته آندروژنی بودند به بازار آمدند.[۳]
ترکیب دارویی قرص ضد بارداری
دو نوع اصلی از این قرصها وجود دارد: قرصهای ترکیبی استروژن و پروژسترون که شامل انواع تک فازی (میزان ترکیبات در کل دوره مصرف ثابت است)، دو فازی و سه فازی. قرصهای شامل پروژسترون به تنهایی استروژن استروژن مورد استفاده در قرصهای رایج فعلی معمولاً شامل اتینیل استرادیول (ethinyl estradiol) یا مسترانول می‌باشد. مسترانول برای فعال بودن باید به اتنیل استرادیول تبدیل شود و از لحاظ اثر بخشی ضعیف تر است. پروژسترون انواع مختلفی از پروژستینها وجود دارند که بسته به اثرات استروژنی یا ضد استروژنی (به علت تبدیل متابولیت هایشان به ترکیبات استروژنی) یا اثرات آندروژنی‌شان (به علت شباهت ساختاری با تستوسترون) به کار می‌روند. حسن قرصهای ضد بارداری نسل سوم در این است که پروزسترون های آن‌ها اثرات استروژنی نداشته و اثرات آندروژنی بسیار کمی دارد. این مسئله در مورد عوارض شایعی همچون افزایش وزن و
آکنه بسیار مورد توجه است.
روش طبیعی جلوگیری از بارداری
در جلوگیری از بارداری به روش طبیعی در زمان تخمک‌گذاری رابطه جنسی با احتیاط فراوان برقرار شده ولی در تاریخ‌های دیگر با علم بر این موضوع که امکان لقاح خارج از روزهای تخمک‌گذاری وجود ندارد، رابطه جنسی طبیعی برقرار می‌شود. این روش پیشگیری طبیعی از بارداری می‌تواند تا 93 درصد اثر بخش باشد. در این روش خانمها باید هر روز صبح پیش از بیرون آمدن از تخت
خواب دمای بدن خود را اندازه‌گیری کنند. سه روز متوالی که دمای بدن افزایش پیدا می‌کند، روزهای تخمک‌گذاری خانمها محسوب می‌شود. حال اگر در هر زمانی غیر از زمان تخمک‌گذاری رابطه جنسی برقرار شود احتمال بارداری بسیار کاهش می‌یابد. این روش جلوگیری از بارداری هم همانند سایر روش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارد.
انواع قرص ضد بارداری
* قرص HD: (دو) عدد در اولین فرصت بعد از معاشقه ویاسکس+۲ عدد ۱۲ ساعت بعد از آن *قرص LD: (چهار)عدد در اولین فرصت بعد از معاشقه ویاسکس+ ۴ عدد ۱۲ ساعت بعد از آن * قرص تری فازیک: ۴ عدد قرص سفید رنگ در اولین فرصت بعدمعاشقه ویاسکس+ ۴ عدد قرص سفید ۱۲ ساعت بعد از آن (قرصهای مرحله سوم) * قرص لونرژسترل یا اووسیز(لونیژل): ۷۵۰/.یک عدد در اولین فرصت بعد از معاشقه ویاسکس+یک عدد ۱۲ ساعت پس از آن /یا یکعدد۱٫۵ توضیح:میتوان لونیژل۷۵۰راهر۲راباهم دریک مرحله خورد منظوراز (اولین فرصت): اگرچه تا۷۲ساعت گفته اند،اماهرچقدربه زمان سکس نزدیکترباشداثربخشیش مطمئنتره .سعی شوداز۵۰ساعت تجاوزنکند(فاصله معاشقه با خوردن قرص) برای اهمیت موضوع تکرارمی کنم باادبیات دیگر قرص” LD“ال دی ال دی (۴ قرص در نوبت اول و “۱۲ساعت بعد”۴ قرص در نوبت دوم خورده شود/ مجموع ۸ قرص) قرص”HD “اچ دی ( ۲ قرص در نوبت اول و “۱۲ساعت بعد”۲ قرص در نوبت دوم /مجموع ۴ قرص)
قرص ضد بارداری تری فازیک
قرص تری فازیک(قرص های مرحله سوم) ۴ عدد در نوبت اول و ۴ عدد دیگر ۱۲ ساعت بعد.مجموع۸تا قرص تری فازیک سفیداست. قرص(اووسیز) لونژیل یا لوونورژسترل levonorgenstrel (هر بسته ی آن دو تایی است) مرحله اول یکی مصرف شود. سپس ۱۲ ساعت باید دومین قرص را بخورید. هم می توان یکبار از قرص لونژیل۱٫۵ میکروگرمی آن استفاده کرد و هم از روش هر ۱۲ ساعت ۲ قرص ۷۵۰ میکروگرمی–یعنی (اگرلونژیل ۷۵۰ میل باشد ۲ تا باید خورد ولی ۱٫۵ میل باشد ۱(یک) عدد کافی است.
تاثیر قرص ضد بارداری
استروژن و پروژسترون موجود در این قرصها اثر اصلی خود را با تأثیر مهاری بر عملکرد گوناتروپینهای هیپوتالاموس بروز می‌دهند. این شامل ***** ترشح ال اچ و اف اس اچ در خون و جلوگیری از صعود میان چرخه‌ای ال.اچ. است. همچنین این ترکیب روی ترشحات مخاط گردن رحم، اندومتر رحم و حرکت و ترشحات لوله‌های رحمی اثر می‌گذارد و باعث کاهش احتمال شدید بارداری می‌شود
نحوه مصرف قرص ضد بارداری
بسته به نوع مورد استفاده تفاوتهای اندکی در مصرف این قرصها وجود دارد اما اصول کلی یکسان است. قرصهای ترکیبی معمولاً ۲۱ تایی بوده و فرد هر روز یک قرص را مصرف می‌کند و سپس ۷ روز قرص نمی‌خورد که معمولاً در این ۷ روز خونریزی
قاعدگی اتفاق خواهد افتاد. معمولاً شروع دارو در ابتدای یک چرخه قاعدگی یا برای سهولت به خاطر سپاری مصرف قرصها در نزدیکترین یک شنبه به شروع یک خونریزی قاعدگی خواهد بود. تا ۷ روز بعد از شروع قرصها لازم است که از یک روش پیشگیری جایگزین نیز استفاده شود. فایده شروع استفاده از قرصها در روز تعطیل این است که فرد احتمالاً در آخر هفته خونریزی نخواهد داشت. اگر در کشوری جمعه تعطیل باشد، در واقع روش فوق به صورت شروع از اولین جمعه پس از شروع قاعدگی خواهد بود
عوارض و مضرات قرص ضد بارداری
بلافاصله پس از شیوع مصرف این قرصها نگرانی در مورد عوارض این داروها بالا گرفت. با این حال مطالعات نشان داد که بسیاری از عوارض این داروها وابسته به دوز بوده و با کاهش دوز میزان عارضه کاهش می‌یابد. با داروهای امروزی احتمال بروز این عوارض بسیار کاهش یافته‌است.
سرطان بزرگترین نگرانی در مورد اثرات سرطان زایی در مورد
سرطان سینه وجود دارد. وزرات بهداشت ایران دربارهٔ احتمال خطر افزایش سرطان سینه در مصرف‌کنندگان هشدار داده است. در مطالعات اخیر نشان داده شده که این افزایش ریسک در زنان جوان و میانسال بسیار کم (۲/۱ تا ۱/۱ برابر) می‌باشد که ۱۰ سال پس از قطع قرصها این ریسک با فرد عادی برابر می‌شود. با این حال در صورت بروز سرطان سینه در یک زن که هیچگاه این قرصها را مصرف نکرده، سرطان بیشتر محدود به سینه بوده و احتمال انتشار کمتر و درمان راحتتر خواهد داشت. قرصهای ضدبارداری خوراکی باعث افزایش دو برابر ریسک سرطان گردن رحم می‌شوند (تنها در افرادی که بالای ۵ سال این قرصها را مصرف کرده و مبتلا به عفونت پاپیلوما ویروس باشند). اثرات ضد سرطان قرصهای ترکیبی ضد بارداری اثر خوبی در کاهش ریسک سرطان آندومتر رحم دارند که تا ۱۵ سال بعد از قطع قرص این اثر محافظتی ماندگار است. همچنین این قرصها در زمان مصرف احتمال بروز
سرطان تخمدان را کاهش می‌دهند. همچنین اخیراً شواهدی یافت شده که نقش این قرصها در کاهش سرطان کولورکتال را مطرح می‌کنند. عوارض قلبی عروقی در افراد جوان غیر سیگاری و بدون ریسک فاکتور
بیماریهای قلبی عروقی ریسک بروز عوارضی همچون
سکته قلبی و
سکته مغزی با مصرف این قرصها افزایش قابل توجهی نمی‌یابد. اثبات شده که این داروها ۲۸ درصد ریسک تروبوآمبولی وریدی را افزایش می‌دهند اما با توجه به شیوع ناچیز این عوارض در زنان بدون زمینه قبلی این افزایش ریسک اهمیت ندارد. مصرف انواع قدیمی (اچ. دی) این داروها باعث ایجاد پر
فشار خون در ۴ تا ۵ درصد زنان سالم می‌شود و در ۱۵ درصد زنان مبتلا به پرفشاری خون فشار خونشان را افزایش می‌دهد؛ که این عارضه نیز در داروهای نسل جدیدتر کمتر مشاهده می‌شود. اثرات متابولیک و غده درون‌ریز مطالعات روی انواع اولیه این قرصها اثر منفی آن‌ها در تحمل گلوکز را نشان دادند که با افزایش
قند خون قابل مشاهده بود. با قرصهای فعلی این اثرات کمتر مشاهده می‌شود. همچنین ترکیبات جدید تأثیر قابل توجهی روی چربیهای خون ندارند. سایر اثرات و عوارض به‌طور کلی این قرصها می‌توانند باعث
تهوع، خیز و
سردرد (شامل تشدید سردردهای میگرنی) در بعضی افراد شوند. ممکن است لکه بینی(breakthrough bleeding) در طی دوره ۲۱ روزه مصرف قرص مشاهده شود. همچنین در برخی خونریزی بعد از قطع دارو ممکن است ایجاد نشود که منجر به شک به حاملگی می‌شود. از دیگر اثرات که ناشی از پروژسترونهای قدیمی می‌باشد میتوان به هیرسوتیسم (پرمویی) و آکنه اشاره کرد. اثرات قرصهای پروژسترونی خونریزی و لکه بینی‌های نامنظم شایع است؛ که بعد از مصرف بلند مدت کمتر می‌شوند. این قرصها هیچ نوع عارضه ترومبوآمبولیک ندارند. احتمال بروز هیرسوتیسم و آکنه وجود دارد. افزایش وزن در صورت مصرف انواع ترکیبی با پروژسترونهای قدیمی شایع است. همچنین با مصرف این قرصها احتمال کاهش اچ دی ال (
کلسترول خوب خون) و افزایش ال دی ال (کلسترول بد خون) وجود دارد؛ که آن را ناشی از کاهش استروژن می‌دانند. به همین ترتیب کاهش چگالی استخوانی (ریسک
پوکی استخوان) به دلیل ذکر شده وجود دارد.
قرص ضد بارداری ال دی و عوارض آن
قرص ال دی (قرص ld) نوعی قرص ضد بارداری است که به عنوان قرص اورژانسی پس از رابطه جنسی استفاده می‌شود. از آنجایی‌که عوارض ال دی بیشتر بر دستگاه گوارش است توصیه می شود قرص را پس از شام و پیش از خواب میل نمایید تا عوارض گوارشی ایجاد نکند. نحوه مصرف این قرص به این صورت است که در هر بسته ۲۱ قرص مشاهده می‌شود که بایستی اولین قرص را از روز سوم تا پنجم قاعدگی مصرف نمایید. در صورت اتمام خونریزی و یا ادامه خونریزی، در هر دو حال روزانه یک قرص مصرف کنید، تا بسته قرص تمام شود. در زمانی که بسته کاملاً تمام شد تا 7 روز مجاز به مصرف قرص نیستید و باید در روز هشتم بسته جدیدی از قرص را آغاز کنید. عوارض قرص ال دی شامل تهوع،
استفراغ، سردرد، حساس شدن پستان‌ها، سرگیجه، احتباس مایعات در بدن و خونریزی‌های نامنظم می‌باشد.
قرص ضد بارداری روکین و عوارض آن
قرص روکین (Rokin) نوعی قرص ضد بارداری است که ترکیبی از هورمون‌های استروژن و پروژسترون می‌باشد. تهوع، سردرد و خونریزی غیرطبیعی برخی از عوارض آن است. این دارو با پیشگیری از آزادسازی تخمک در طول دوره قاعدگی از حاملگی جلوگیری می‌کند. قرص روکین در درمان عوارض قبل از قاعدگی نظیر درد قبل از قاعدگی، تغییرات اشتها و
اضطراب موثرتر از قرصهای جلوگیری از بارداری دیگر عمل می‌کند. لازم به ذکر است که این دارو باعث افزایش وزن نمی‌شود و همچنین نفح و ورم، در مصرف روکین بر خلاف سایر قرصهای ضدبارداری اتفاق نمی‌افتد. عوارض قرص روکین شامل حالت تهوع، استفراغ، سردرد،
نفخ، حساس شدن نوک پستان، ورم مچ پا، تغییر وزن، بی نظمی در دوره‌های عادت ماهیانه،
افزایش فشار خون، تغییرات غیر طبیعی در خونریزی واژن، بالابودن سطح پتاسیم خون (ضعف ماهیچه، کاهش ضربان قلب)،
تنگی نفس ناگهانی، درد قفسه سینه، عرق کردن غیر طبیعی، سرگیجه،
سرفه خونی، بی حس شدن دست و پا،
ضعف بدن، تغییر دید ناگهانی و
لکنت زبان می‌باشد
