مصطفی جان آخرش هم خودم باید دکترای ازدواج شناسی بگیرم:دی
منم میخوام دکتر بشم تو رشته سوکسولوژی بعد هم با هم یه دانشگاه میزنیم ملت را ارشاد کنیم.
خب من یه چیزایی پیدا کردم.
استاد چشم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: ازدواجهای فامیلی بزرگترین عامل بروز بیماریهای ارثی چشمی در کشوراست.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، دکتر “سیدمهدی حسینی” روز چهارشنبه در حاشیه سمینار کشوری چشم پزشکی در رشت در گفت و گو با خبرنگاران افزود:
بیماریهای ارثی مانند آب سیاه مادرزادی یا بیماری کوری تدریجی به دلیل ازدواجهای فامیلی در کشور شایع است.
وی تاکید کرد:
برای جلوگیری از بیماریهای ارثی چشم ازدواجهای فامیلی باید کم شود تا از بروز این نوع بیماریهای چشمی در نسلهای بعد جلوگیری شود.
زاهدان متولد شد. این نوزاد دختربامداد روز سه شنبه متولد شد.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، این نوزاد دختر که ساعت یک و ۳۰ دقیقه بامداد امروز با عمل سزارین در این بیمارستان به دنیا آمده است، دارای تنه و اندام مشترک به همراه دو سر و گردن مجزا است.
این ولادت بسیار نادر است و تاکنون در این استان سابقه نداشته است.
پزشک معالج این نوزاد هم درباره علائم حیاتی وی گفت: نوزاد در هنگام تولد دارای حداقل علائم حیاتی بود که با کمک دستگاه بلافاصله علائم حیاتی وی احیا شد و در حال حاضر تنفس وی به دستگاه وابسته است.
مهمترین علت این نوع ولادتها را ازدواج فامیلی عنوان کرد.
این نوزاد به اصطلاح دو قلو از سر به هم چسبیده، دارای دو قفسه سینه، یک ریه و یک قلب است که نیم تنه پایین یک انسان کامل را دارد.
این نوزاد با با تلاش همکاران بخش ویژه نوزادان و استفاده از دستگاه هنوز زنده است.
ازدواج های فامیلی در ایران باعث افزایش بیماریهای نادر ژنتیکی شده است
رییس انجمن ژنتیک ایران گفت: ازدواج های خویشاوندی در ایران منجر به افزایش بیماری های کمیاب و نادر ژنتیکی شده است که این بیماری های نادر در بسیاری از مناطق دنیا شیوع ندارند.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، دکتر “محمد تقی اکبری” در گفتگو با ایرنا گفت: در بیماری های غیرشایع ژنتیکی ، نقش ازدواج های فامیلی بسیار مهم است، اما در مورد بیماری های شایع از جمله تالاسمی ، ممکن است والدین هیچ نسبت فامیلی نداشته باشند، اما فرزند آنها به بیماری ژنتیکی مبتلا شود.
وی با بیان اینکه تالاسمی یکی از بیماری های شایع ژنتیکی در ایران است گفت: تالاسمی دارای یک کمربند است که این کمربند از شمال و شرق آفریقا تا آسیای جنوب شرقی را در بر می گیرد و این کمربند با کمربند مالاریا مطابقت دارد.
عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس افزود: در این کمربند ، افراد ناقل تالاسمی (افرادی که ژن معیوب تالاسمی را دارند اما بیمار نیستند) از این مزیت برخوردارند که نسبت به انگل مالاریا مقاوم هستند.
رییس انجمن ژنتیک ایران با اشاره به اینکه حدود ۲۰ هزار نفر در کشور به تالاسمی ماژور مبتلا هستند گفت: همچنین بر اساس بررسی های صورت گرفته تخمین زده می شود که بین ۴ تا ۵ درصد جمعیت ایران ناقل تالاسمی هستند.
وی افزود: به عبارتی دیگر از هر ۲۰ نفر در ایران، یک نفر ناقل تالاسمی است.
این متخصص بیماری های ژنتیک انسانی از انگلستان اظهار داشت:
با توجه به اینکه به راحتی نمی توان تغییر در فرهنگ ازدواج های فامیلی ایجاد کرد و کاری زمان بر محسوب می شود، مهمترین و موثرترین راه برای کاهش بیماری های ژنتیک در کشور، انجام مشاوره های ژنتیک قبل از ازدواج است.
وی با بیان اینکه مشاوره های ژنتیکی در مقاطع مختلفی و عمدتا قبل از ازدواج و قبل از بارداری باید انجام شود گفت: طی این مشاوره ها ، شجره خانوادگی و خاندان زوج ها و بیماری های رایج در آنها مشخص و بررسی می شود.
عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس ادامه داد:
طی این بررسی ها چنانچه خطر و احتمال ابتلای فرزند به بیمارهای ژنتیکی وجود داشته باشد ، ژن های بیماری زا به طور دقیق بررسی می شود و در صورت بارداری تشخیص قبل از تولد برای آنها داده می شود.
رییس انجمن ژنتیک ایران تصریح کرد:
مهمترین توصیه ما برای کاهش بیماری های ژنتیکی در کشور ، تاکید بر انجام مشاوره های ژنتیکی قبل از ازدواج است. با انجام این کار زوج تحت نظر متخصص ژنتیک قرار می گیرد و در هر مرحله ای اقدامات لازم برای آنها انجام می شود.
به گفته این متخصص ژنتیک بیماری های ژنتیکی در هر کشور و هر منطقه ای متفاوت و تحت تاثیر پیشینه های تاریخی و سیر تکاملی آن جمعیت قرار دارد.
در کشورهای اروپایی حدود چند صد سال است که ازدواج های فامیلی صورت نمی گیرد و به همین علت بیماری های ژنتیکی نادر ، شیوع زیادی ندارد.
رییس یازدهمین کنگره ژنتیک ایران با اشاره به برگزاری این کنگره از اول تا سوم خرداد ماه گفت: هدف از برگزاری این کنگره اشاعه دانش ژنتیک در کشور و تلاش برای ارتقاء این دانش با اجرای سیاست های حمایت از متخصصین ژنتیک و جلب سیاستمداران برای توسعه این علم است.
به گفته وی در این کنگره ۳۰ موضوع در خصوص ژنتیک از جمله سلولهای بنیادی، بیماریهای ژنتیک، بیولوژی سیستمی، اخلاق در ژنتیک، ژنتیک مولکولی، ژن درمانی، روشهای پیشرفته ژنتیک، ژنتیک جمعیت، کشت بافت، مدیریت توسعه ژنتیک ایران و مشاوره ژنتیک مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.
همایش علمی انجمن ژنتیک ایران هر دو سال یکبار برگزار می شود که یازدهمین همایش آن اول خرداد همزمان با روز ایمنی زیستی ، به مدت سه روز در مرکز همایش های بین المللی دانشگاه شهید بهشتی برگزار می شود.
ازدواج فامیلی از نگاه دین و علم
شاید همه ما، دست کم یک بار، این جمله را شنیده باشیم که: «عقد دخترعمو و پسرعمو، در آسمانْ بسته شده است». به علاوه، هر روزه شاهد ازدواجهای خویشاوندان (خویشْ پیوندی یا ازدواج فامیلی) در اطراف خود، در محلّه و فامیل و شهر خود هستیم، در حالی که بخشی دیگر از خویشان و دوستان ما نیز در فامیل خود ازدواج کردهاند و یا فرزند یک ازدواج فامیلی هستند. افزون بر این، داستانها و رُمانهای فراس و فیلمها و سریالهای تلویزیونی هم نمونههای فراوانی از این دست را در خود دارند. در چنین حال و هوایی، کمتر کسی به خود، اجازه میدهد که به آسمانی بودن چنین پیوندهایی، به چشم تردید و با نگاهی کاملاً زمینی بنگرد؛ امّا روزگار «چشمْ بسته پذیرفتن» گذشته است. ما اکنون در عصر آگاهی و در جامعهای دینمَدار زندگی میکنیم و لازم است موضع روشن دین و علم را در برابر هر پدیدهای بدانیم.
1 . دین، چه میگوید؟
ایا عقد دخترعموو و پسرعمو، حقیقتاً در آسمانْ بسته شده است؟ بجز پیشوایان معصوم، چه کسی خبر صادقی از آسمان دارد> طبعاً هیچ کس! امّا باید تصریح کنم که هر چه بیشتر جستجو کنید، کمتر اثری از این عبارت سرنوشتساز در کتابهای حدیث مسلمانان (اعم از شیعه و اهل سنّت) خواهید یافت.1 آنچه میماند، داستان ازدواج امام علی(ع) و نوه عمویش حضرت فاطمه(س) است که زندگی آنان، الگوی ماست.
ازدواج علی(ع) و فاطمه(س)
در منابع حدیثی از پیامبر(ص) نقل شده که عقد ازدواج علی و فاطمه، نخست در آسمانْ بسته شده است؛2 امّا در ارتباط با موضوع مورد بحث، لازم است بدانیم که:
اوّلاً طرفین این ازدواج، هر دو معصوم (یعنی به دور از خطا و گناه و نقص) بودهاند و بخشهایی از زندگی معصومان، ویژه مقام عصمت آنها یا ناشی از آن مقام است که دیگران نمیتوانند یا نباید از آن، الگو بگیرند، مثل واجب بون نماز شب بر پیامبر(ص)، در حالی که بر هیچ مسلمان دیگری واجب نیست.
ثانیاً لازمه مقام امامت، از دیدگاه شیعه، نداشتن نقص طبیعی مادرزاد و وراثتی (مثل نقص عضو و معلولیت یا بیماری ژنتیک) است.
ثالثاً ممکن است همه ازدواجهای فامیلی صدر اسلام در میان مسلمانان یا شیعیان اهل بیت، ناشی از اندک بودن تعداد مسلمانان یا شیعیان و محدود بودن دامنه انتخاب همسر بوده است و به همین دلیل، پیامبر(ص) یا امامان(ع) از آن چند مورد (مثلاً ازدواج امام علی و حضرت فاطمه یا ازدواج امام سجّاد با دختر امام حسن یا ازدواج حضرت زینب با پسرعمویش عبد الله بن جعفر) نهی نکردهاند. در این فرض، این چند مورد ازدواج، «احکامی خاص» داشتهاند که قابل الگوگیری نیستند و دلیل برای عمل دیگران نخواهند بود.3
رابعاً برای معصومان، امکان اطلاع از علم غیب خداوند و وقایع اینده وجود دارد و به همین خاطر، ازدواجهای آنان یا ازدواج هایی که به توصیه آنان صورت گرفتهاند، ممکن است با آگاهی از عدم بروز هر گونه مشکلی در اینده، انجام گرفته باشند.
خامساً پیامبر(ص) و امامان(ع) ـ چنان که پس از این، اشاره خواهیم کرد ـ از ازدواج فامیلی، نهی نمودهاند. پس جای هیچ گونه تردیدی باقی نمیماند که عقد ازدواج دخترعمو و پسرعمو (و امثال آن)، ربطی به آسمان ندارد!
در حدیث و فقه
از پیامبر خدا نقل است که فرمود: «با غریبه ازدواج کنید تا فرزند ضعیف نیاورید».4 از
امام صادق(ع) نیز نقل شده است که فرمود: «با خویشان نزدیک، ازدوا نکنید؛ چرا که فرزند ضعیف، پدید میاید».5
شاید به استناد همین گونه احادیث و نیز توصیههای پیشگیرانه پزشکان و متخصّصان ژنتیک است که برخی فقیهان معاصر، ازدواج فامیلی را «مکروه» شمرده و منع کردهاند.6
2 . علم، چه میگوید؟
پزشکی را حذف کردم خودتون استادید دیگه
ب. دیگر علوم
جامعهشناسی و تاریخ، گواهی میدهند که ازدواج فامیلی، ا زاقتضائات و سنّتهای زندگی قبیلگی (برای حفظ اسرار و حریم و حدود و میراث مادّی و سنّتها و هویت قبیله) است که با آغاز عصر شهرنشینی، به تدریج، تضعیف و در بخی جوامع هم منسوخ شده است؛ 9 چرا که بشر، بیش از هزار سال است که به این نتیجه رسیه است که ازدواج با سایر ملل و اقوام و خانوادهها، به ظهور استعدادهای تازه و نبوغ و... میانجامد و اصولاً بزرگترین فرهنگها و تمدّنها، در محلّ تلاقی دو تمدّن یا در نتیجه مهاجرت گروهی انسانها (و طبعاً ازدواجهای بروننژادی و برونسرزمینی) شکل گرفتهاند.10
اقتصاددانان، بویژه در بحث از اقتصاد توسعه، وقتی به موضوعات رفاه اجتماعی و لوزم حمایت از شهروندان در برابر مشکلات سلامتی و بهداشت میرسند، بر بیماریهای خاص و معلولیتها تمرکز میکنند و هزینههای مادّی تحمیل شده بر هر خانواده دارای بیمار خاص یا معلول را محاسبه مینمایند تا بتوانند بودجههای لازم را برای «بهزیستی» و «تأمین اجتماعی» و «بیمهها» و «خدمات شهری» در نظر بگیرند.
به عنوان نمونه، در کشور ما، در حال حاضر، بیش از 22هزار نفر به تالاسمی ماژور، مبتلا هستن که هزینه مادّی نگهداری هر یک از آنها، تقریباً شانزده میلیون تومان در سال است.11 این، غیر از هزینههی روحی و رنجهای معنوی تحمیل شده به فرد مبتلا و خانواده وی است که پژوهشگران اجتاعی و روانشناسان، ابعاد آن را بسیار فراتر از هزینههای مادّی میدانند و معتقدند که باید از طریق افزایش آگاهی شهروندان و بویژه زوجهای جوان، نسبت این مبتلایان و معلولان را در نسلهای بعد، کاهش داد.
پینوشتها:
1 . در این مورد، میتوانید منابع بسیار گسترده فقه و حدیث شیعه و اهل سنّت را در نرمافزار زیر، جستجو نمایید: کتابخانه اهل بیت، تولید: مرکز معجم فقهی (وابسته به دفتر ایة الله سید علی سیستانی در قم).
2 . دانشنامه امیرالمؤمنین، ج1، ص179.
3 . درباره این گونه «احکام خاص» یا «قضیةٌ فی واقعةٍ»، رجوع کنید: حدیث زندگی، ش ،ص
4 . النّهایة، ابن اثیر، ج3، ص106؛ المَجازات النّبویة، شریف رضی، ص92.
5 . مسالک الأفهام، شهید ثانی، ج2، ص38؛ المَحجَّة البَیضاء، فیض کاشانی، ج3، ص94.
6 . به عنوان نمونه، رجوع کنید: بهداشت و تنظیم خانواده، تهران: اداره کل بهداشت عمومی و پیشگیری (وزارت بهداشت)، 1373، ص121 (پاسخ ایة الله ناصر مکارم شیرازی به پرسش دانشکده علوم پزشکی ایلام).
7 . انسان، دارای 46 کروموزوم، سگ دارای 78 کروموزوم، نخود فرنگی دارای 14 کروموزوم و پشه دارای شش کروموزوم است.
8 . به تعبیر دقیقتر: در تولید هموگلوبینها (یعنی مولکولهای پروتئین آهندار موجود در گلبول قرمز خون) اختلال ایجاد میکند. هموگلوبین، وظیفه انتقال اکسیژن به بافتها را بر عهده دارد.
9 . تاریخ اندیشه اجتماعی، بارنز و بکر، مترجم: جواد یوسفیان، تهران: امیرکبیر، ص183.
10 . تاریخ تمدّن، آرنولد توین بی، مترجم: یعقوب آژند، تهران: مولی، ص29.
11 . بهداشت محیط خانواده، تهران: رفتر برنامهریزی فرهنگی و مشاوره (وزارت آموزش و پرورش)، 1374، ص47.
چند منبع مفید:
ـ آموزش برای بهداشت، سازمان جهانی بهداشت، مترجم: سعید پارسینیا، تهران: چهر، 1371.
ـ بهداشت همگانی، محمد علی موسوی و گیتی ثمر، تهران: چهر، 1380، ج2.
ـ بهداشت، نیلفروشان و ضرّابی و میرصیامی، تهران: معاونت بهداشت (وزارت بهداشت)، 1383.
ـ اسلام و تنظیم خانواده، سید حسن *****، تهران: عروج، 1382.
شناخت و آشنایی، شرط اصلی ازدواج است