استفاده از کود کشاورزی و کود تقویتی
خاک یکی از مهمترین منابع طبیعی و عوامل تولید است، استفاده بی رویه از زمین ، بدون دادن کود تقویتی و تقویت آن و دیگر اقدامات نامناسب و نابجا، باعث فقیر شدن خاک از لحاظ مواد غذائی (معدنی) و مواد آلی می شود که در نهایت باعث نامرغوب شدن بافت خاک و در نتیجه کاهش شدید حاصلخیزی خاک می گردد. بسیاری از باغات بر اثر استفاده بی رویه از آب و آبیاری نامناسب و شور، حاصلخیزی خود را از دست داده اند. لذا برای جلوگیری از تغییرات نامطلوب و تخریب بیشتر خاک راه حل های مناسبی پیدا شده است. ولی قبل از آن بایستی شناختی درست و صحیح از وضعیت بستر رشد درختان (خاک باغ) به دست آورد تا به توان راهکارهای پیشنهادی را به نحو احسن اجرا کرد.
خاکهای مناطق نیمه خشک و خشک :
با توجه به اینکه اکثریت باغات پسته در مناطق نیمه خشک و خشک احداث شده اند در راستای آشنائی بیشتر با بستر رشد درختان پسته که از اساسی ترین موضوعات در رابطه با تولید کمی و کیفی محصول است، نیاز به شناخت بیشتری از خاکهای مناظق نیمه خشک و خشک می باشد. اصولاً به مناطقی نیمه خشک و خشک گفته می شود که تبخیر از سطح خاک به مراتب بیشتر از نزولات آسمانی وارده به خاک باشد. نزولات جوی سالیانه کمتر از 250 میلیمتر. (البته تنها مقدار نزولات مقیاسی برای تعیین درجه خشکی نیست. مهم تر از مقدار نزولات، پراکندگی آن در طول سال است).
مشکلات حاصلخیزی در اراضی خشک و نیمه خشک را می توان به طور اختصار به شرح زیر بیان نمود :
• کم آبی که نتیجه آن کم بودن پوشش گیاهی و تشکیل رس است.
• کم بودن عمق خاک (سولوم)
• کم بودن هوا دیدگی و مواد آلی
• کمبود عناصر ریز مغذی مانند آهن و روی به خاطر تثبیت شدن
• زیاد بودن عناصر سدیم، بر و شوری
• کاهش درصد عناصر سدیم بر و شوری
فروش کود کشاورزی
در این مناطق اغلب خاکها حاوی مقدار زیادی نمک می باشند. آبیاری این اراضی باعث انتقال نمک به ناحیه رشد ریشه و در نتیجه افزایش فشار اسمزی (رقابت در جذب آب بین خاک و ریشه) و کاهش جذب عناصر غذائی توسط گیاهان ، افزایش اسیدیته (pH) و نهایتاً منجر به کاهش محصول می شود. با شناخت و دانش کافی درباره نوع بستر رشد درختان تفکیک آن ها از همدیگر از نظر شوری ، قلیائیت ، خصوصیات فیزیکی ، شیمیایی و بیولوژیکی می توان در راستای حاصلخیزی و بهره وری بهینه و نهایتاً تولید محصولی با کیفیت کمیت مطلوب اقدام نمود.
بر این اساس می توان خاکهای مناطق نیمه خشک و خشک را به شرح زیر تقسیم بندی نمود :
• خاک های شور
• خاک های قلیا (سدیمی)
• خاک های شور و قلیا (سدیمی)
• خاک های گچی
خاکهای شور و عملیات اصلاحی آن
خاکهای شور : شور شدن خاکها عمدتاً بیشتر به عوامل خارجی از جمله به کیفیت و کمیت آب آبیاری، استفاده نمودن از کود کشاورزی شیمیایی و حیوانی (کود کشاورزی حیوان هایی که از گیاهان نمک دوست تغذیه می کنند) نامناسب و آوردن خاکهای شور (لائی و ماسه بادی) به باغ مربوط می شود. اصولاً نمک به سه شکل در خاک وجود دارد :
1- یون های حل شده در محلول خاک
2- یون های مثبت جذب شده در سطح ذرات خاک و مواد آلی
3- نمک های رسوب شده
خاکهای شور دارای مقادیر متنابهی املاح بوده بطوریکه درختان نه تنها تحت کمبود آب هستند بلکه در کمبود عناصر غذائی نیز دچار اختلالاتی می شوند. همچنین شوری زیاد مانع فعالیت موجودات زنده ذره بینی خاک گردیده در نتیجه به طور غیر مستقیم برای انتقال عناصر و قابلیت استفاده آن ها مانع ایجاد می نمایند. رقابت در جذب آب بین خاک و ریشه با افزایش مقدار نمک بیشتر می گردد. چنانچه درختان مجبور می شوند برای جذب آب بیشتر مقدار زیادی از املاح موجود در محلول خاک را نیز جذب کنند (به ویژه یون های سدیم ، کلر و بر) که منجر به بهم خوردن تعادل عناصر غذائی در سلول ها می شود (مسمومیت). خاک های شور از نظر خواص فیزیکی دارای ساختمان تقریباً پایداری هستند. نفوذ پذیری آب وضعیت تهویه (تبادل هوا و گازها) و سایر خصوصیات فیزیکی دیگر در آن ها همانند خاکهای غیرشور است. از نظر خواص شیمیائی نیز دارای خصوصیاتی نظیر اسیدیته (pH) کمتر از 2/8 است و اگر چه عنصر سدیم یون غالب می باشد ولی محلول خاک حاوی مقدار قابل توجهی از عناصر کلسیم و منیزیم می باشد. لذا ممکن است مقدار زیادی از ترکیبات کلسیم همانند گچ در آن ها وجود داشته باشد.
اصلاح خاکهای شور : اصلاح خاکهای شور در رابطه با خروج املاح اضافی از منطقه توسعه و جذب ریشه ها مستلزم :
1- وجود زهکش مناسب به خصوص در خاک های سنگین
2- شستشوی املاح مضر به وسیله مقدار زیادی آب از ناحیه ریشه درختان
3- دادن کود کشاورزی حیوانی (گاوی) به صورت چال کود
4- بیرون بردن پشته و خاک شور از سطح باغ به خصوص در خاکهای سنگین
این خاکها دارای قابلیت نگهداری و جذب آب بیشتر و انبار ذخیره مواد غذایی بالائی هستند. با توجه به زمان خواب درختان پسته در اوایل آذر ماه تا اواخر اسفند ماه (بستگی به شرایط اقلیمی ، مدیریت تغذیه ، بافت خاک و سن درختان) ، می توان عملیات اصلاحی خاک را با دو تا سه دور آبیاری سنگین نزدیک به هم شروع نمود تا شوری که در طول مدت زمان رشد درختان در یک سال زراعی در سطح خاک تجمع نموده است ، آب شویی و از دسترس ریشه ها خارج گردد. به تجربه بسیار اتفاق افتاده است که در زمستان به علت بارندگی به ویژه بارش برف، درختان پسته در اوایل بهار سال بعد خشک شده اند. این عمل فقط به دلیل مقدار کم بارش باران و برف و حلالیت بالای املاح و نمک ها، آن ها را از سطح خاک و پشته ها شسته و تا محدوده جذب ریشه ها پائین برده است. در این خصوص بایستی بلافاصله مبادرت به آبیاری غرقابی سنگین بعد از بارش باران و برف نمود. به هر حال در صورت بروز خسارت به درختان در اثر شوری می توان خاک دور تنه درختان آسیب دیده را به صورت شتک برداشته، یکی دو بار موضعی و دستی پای آن ها را با آب شیرین غرقاب نموده تا درختان دوباره به وضعیت اولیه خود برگردند. گاهی اوقات املاح به مقدار زیادی در سطح خاک تجمع می یابند، در این صورت بهتر است قبل از آب شویی زمستانه آن ها را از سطح خاک جمع آوری و به خارج از باغات انتقال داد. خاکهای شور از نظر خواص فیزیکی دارای ساختمانی تقریباً پایدار، نفوذ پذیری آب و وضعیت تهویه (تبادلی هوا وگازها) مناسب و سایر خصوصیات فیزیکی دیگر همانند خاک های غیر شور و حاصلخیز هستند. از علائم و نشانه های مسمیومیت نمک : شوری ، سوختگی ، خشک شدن حاشیه برگ ها از نوک و خشک شدن خوشه ها می باشد. در صورت شکستن شاخه های درختان آسیب دیده در اثر شوری ضمن به مشام رسیدن بوی ترش، در سطح آن ها نیز رنگ آبی- بنفش مشاهده می شود. با توجه به مطالعات انجام شده، درختان پسته می توانند در شوری آب آبیاری برابر با 8 دسی زیمنس بر متر کاهش محصول نداشته باشند ولی بین شوری های 8 تا12 دسی زیمنس بر متر آب آبیاری کاهش میزان عملکرد محصول معنی دار می شود.
خاکهای قلیا (سدیمی ) و عملیات اصلاحی آن
خاکهای قلیا : معمولاً خاکهای قلیا از شسته شدن ناکافی خاکهای شور و قلیائی حاصل می شود. در آن ها نمک محلول شسته شده و از نیم رخ خاک خارج می گردد ، ولی سدیم جذب شده بر روی سطح ذرات ریز خاک باقی می مانند. در اثر جذب یون های سدیم بر سطح ذرات ریز (رس ها) ، این ذرات از همدیگر دور می شوند (انتشار و پراکندگی رس ها از همدیگر) که منجر به تخریب ساختمان خاک (گرفتگی خلل و فرج خاک) و ایجاد حالت توده ای می شود. نفوذ آب به داخل خاک و هدایت خاکی آن به شدت کاهش پیدا کرده، تیلر یا هفت بیل کردن خاک به سختی صورت می گیرد. مواد آلی (بقایای گیاهی) این خاک ها تحت تأثیر یون سدیم به شدت انتشار پیدا کرده و سطح ذرات رس خاک را می پوشانند، در نتیجه منجر به ایجاد رنگ تیره خاک (چرب شدن خاک) می گردد. این گونه خاک ها غالباً در مساحت های کوچک و پراکنده به خصوص در محل هائی که آب شوئی ندارد، مانند حاشیه کناری جوی ها، بر روی پشته ها و در سطح خیابان ها بین قطعات در باغات دیده می شوند. در خاک های قلیائی افزیش اسیدیته (pH) باعث کاهش قابلیت جذب بسیاری از عناصر غذائی به خصوص ریز مغذی ها (عناصر کم مصرف که بالقوه در خاک وجود دارند) توسط ریشه درختان شده، در نتیجه علائم کمبود در آن ها مشاهده می گردد. به طور مثال در اسیدیته (pH) بالای 5/8، میزان قابلیت استفاده عناصری همچون آهن ، روی ، منگنز و مس نقصان می یابد. کمبود مواد آلی در این خاکها باعث کاهش ازت می گردد.مشکل خاکهای قلیایی در مقایسه با خاکهای شور، دارا بودن اسیدیته بالا، عدم نفوذ پذیری آب و تهویه مطلوب به لحاظ مسدود شدن خلل و فرج و منافذ در خاک است. تصعید ازت به شکل آمونیوم در خاک های قلیائی شدید است، در نتیجه این گروه خاکها در مقایسه با خاکهای غیر قلیائی باعث از دست رفتن آمونیم شده، لذا بهتر است که ازت از منبع سولفات آمونیوم برای رشد درختان و کاهش اسیدیته خاک به صورت موضعی استفاده شود. تحقیقات نشان داده است که در خاکهای قلیائی (سدیمی) اصلاح شده به علت دارا بودن مقادیری زیادی فسفر، احتیاج به کودکشاورزی فسفره کمتری است. افزایش سدیم تبادلی باعث کاهش جذب عنصر کلسیم می گردد. با وجود مقادیر زیاد عناصر ریز مغذی به خصوص آهن ، روی در خاک ، اسیدیته (pH) بالای خاک می تواند باعث عدم جذب آن ها توسط ریشه شود."کود تقویتی"
اصلاح خاکهای قلیا : اصلاح خاکهای قلیا (سدیمی) نیز همانند خاکهای شور علاوه بر نیاز آب شوئی (حداقل به همان میزان) و زهکش (به خصوص در خاک های رسی) احتیاج به مصرف مواد اصلاح کننده گوناگون نظیر گچ و گوگرد پودری کشاورزی که باعث تسریع در اصلاح آنها می شود، نیز هست. همچنین مصرف کودهای شیمیائی مانند کود کشاورزی سوفالته (نظیر سولفات پتاسیم ، سولفات آهن، سولفات روی و . . .) و فسفره (سوپر فسفات ها) و کودهای آلی به ویژه حیوانی (گاوی) در چال کود می تواند در بهبود بستر رشد درختان مثمرثمر واقع گردد. مقدار گچ مورد نیاز برای جانشینی یون سدیم تبادلی به «نیاز گچی» معروف است. یون کلسیم به جای یون سدیم بر روی سطح رس های خاک نشسته، نفوذپذیری آب و دارا بودن تهویه (تبادل گازی) مناسب، بهبود می یابد. برآورد نیاز گچی اراضی قلیا بایستی با نظر کارشناسان انجام گیرد. کلسیم ناشی از انحلال گچ می تواند جذب منیزیم و پتاسیم را کاهش دهد. بنابراین امکان اینکه کمبود یکی از عناصر پتاسیم و منیزیم در درختان ظاهر شود ، زیاد است. لذا بایستی حتماً تجزیه برگی (اواخر تیرماه تا اوائل نیمه اول مرداد ماه) صورت گیرد، چرا که در غیر این صورت ممکن است کاربرد نادرست گچ نتیجه دیگری را به ما نشان می دهد. بهترین نوع و نحوه دادن گچ جهت اصلاح اراضی قلیائی به شرح زیر می باشد. مصرف گچ از نوع خرد و پودر شده آن، پاشیدن گچ در سطح خاک ، بهتر از دادن گچ همراه با کود کشاورزی حیوانی (مواد آلی مانع از قلیائیت خاک می شوند) به صورت چال کود در شرایط کم آبی است. برای اصلاح خاکهای قلیا در مقایسه با خاک های شور، بایستی علاوه بر احداث زهکش (به ویژه در خاکهای سنگین) از مواد اصلاح کننده شیمیایی و آلی استفاده کرده، سپس با آب شوئی سنگین زمستانه املاح مضر را از منطقه جذب ریشه درختان خارج نمود.
خاک یکی از مهمترین منابع طبیعی و عوامل تولید است، استفاده بی رویه از زمین ، بدون دادن کود تقویتی و تقویت آن و دیگر اقدامات نامناسب و نابجا، باعث فقیر شدن خاک از لحاظ مواد غذائی (معدنی) و مواد آلی می شود که در نهایت باعث نامرغوب شدن بافت خاک و در نتیجه کاهش شدید حاصلخیزی خاک می گردد. بسیاری از باغات بر اثر استفاده بی رویه از آب و آبیاری نامناسب و شور، حاصلخیزی خود را از دست داده اند. لذا برای جلوگیری از تغییرات نامطلوب و تخریب بیشتر خاک راه حل های مناسبی پیدا شده است. ولی قبل از آن بایستی شناختی درست و صحیح از وضعیت بستر رشد درختان (خاک باغ) به دست آورد تا به توان راهکارهای پیشنهادی را به نحو احسن اجرا کرد.
خاکهای مناطق نیمه خشک و خشک :
با توجه به اینکه اکثریت باغات پسته در مناطق نیمه خشک و خشک احداث شده اند در راستای آشنائی بیشتر با بستر رشد درختان پسته که از اساسی ترین موضوعات در رابطه با تولید کمی و کیفی محصول است، نیاز به شناخت بیشتری از خاکهای مناظق نیمه خشک و خشک می باشد. اصولاً به مناطقی نیمه خشک و خشک گفته می شود که تبخیر از سطح خاک به مراتب بیشتر از نزولات آسمانی وارده به خاک باشد. نزولات جوی سالیانه کمتر از 250 میلیمتر. (البته تنها مقدار نزولات مقیاسی برای تعیین درجه خشکی نیست. مهم تر از مقدار نزولات، پراکندگی آن در طول سال است).
مشکلات حاصلخیزی در اراضی خشک و نیمه خشک را می توان به طور اختصار به شرح زیر بیان نمود :
• کم آبی که نتیجه آن کم بودن پوشش گیاهی و تشکیل رس است.
• کم بودن عمق خاک (سولوم)
• کم بودن هوا دیدگی و مواد آلی
• کمبود عناصر ریز مغذی مانند آهن و روی به خاطر تثبیت شدن
• زیاد بودن عناصر سدیم، بر و شوری
• کاهش درصد عناصر سدیم بر و شوری
فروش کود کشاورزی
در این مناطق اغلب خاکها حاوی مقدار زیادی نمک می باشند. آبیاری این اراضی باعث انتقال نمک به ناحیه رشد ریشه و در نتیجه افزایش فشار اسمزی (رقابت در جذب آب بین خاک و ریشه) و کاهش جذب عناصر غذائی توسط گیاهان ، افزایش اسیدیته (pH) و نهایتاً منجر به کاهش محصول می شود. با شناخت و دانش کافی درباره نوع بستر رشد درختان تفکیک آن ها از همدیگر از نظر شوری ، قلیائیت ، خصوصیات فیزیکی ، شیمیایی و بیولوژیکی می توان در راستای حاصلخیزی و بهره وری بهینه و نهایتاً تولید محصولی با کیفیت کمیت مطلوب اقدام نمود.
بر این اساس می توان خاکهای مناطق نیمه خشک و خشک را به شرح زیر تقسیم بندی نمود :
• خاک های شور
• خاک های قلیا (سدیمی)
• خاک های شور و قلیا (سدیمی)
• خاک های گچی
خاکهای شور و عملیات اصلاحی آن
خاکهای شور : شور شدن خاکها عمدتاً بیشتر به عوامل خارجی از جمله به کیفیت و کمیت آب آبیاری، استفاده نمودن از کود کشاورزی شیمیایی و حیوانی (کود کشاورزی حیوان هایی که از گیاهان نمک دوست تغذیه می کنند) نامناسب و آوردن خاکهای شور (لائی و ماسه بادی) به باغ مربوط می شود. اصولاً نمک به سه شکل در خاک وجود دارد :
1- یون های حل شده در محلول خاک
2- یون های مثبت جذب شده در سطح ذرات خاک و مواد آلی
3- نمک های رسوب شده
خاکهای شور دارای مقادیر متنابهی املاح بوده بطوریکه درختان نه تنها تحت کمبود آب هستند بلکه در کمبود عناصر غذائی نیز دچار اختلالاتی می شوند. همچنین شوری زیاد مانع فعالیت موجودات زنده ذره بینی خاک گردیده در نتیجه به طور غیر مستقیم برای انتقال عناصر و قابلیت استفاده آن ها مانع ایجاد می نمایند. رقابت در جذب آب بین خاک و ریشه با افزایش مقدار نمک بیشتر می گردد. چنانچه درختان مجبور می شوند برای جذب آب بیشتر مقدار زیادی از املاح موجود در محلول خاک را نیز جذب کنند (به ویژه یون های سدیم ، کلر و بر) که منجر به بهم خوردن تعادل عناصر غذائی در سلول ها می شود (مسمومیت). خاک های شور از نظر خواص فیزیکی دارای ساختمان تقریباً پایداری هستند. نفوذ پذیری آب وضعیت تهویه (تبادل هوا و گازها) و سایر خصوصیات فیزیکی دیگر در آن ها همانند خاکهای غیرشور است. از نظر خواص شیمیائی نیز دارای خصوصیاتی نظیر اسیدیته (pH) کمتر از 2/8 است و اگر چه عنصر سدیم یون غالب می باشد ولی محلول خاک حاوی مقدار قابل توجهی از عناصر کلسیم و منیزیم می باشد. لذا ممکن است مقدار زیادی از ترکیبات کلسیم همانند گچ در آن ها وجود داشته باشد.
اصلاح خاکهای شور : اصلاح خاکهای شور در رابطه با خروج املاح اضافی از منطقه توسعه و جذب ریشه ها مستلزم :
1- وجود زهکش مناسب به خصوص در خاک های سنگین
2- شستشوی املاح مضر به وسیله مقدار زیادی آب از ناحیه ریشه درختان
3- دادن کود کشاورزی حیوانی (گاوی) به صورت چال کود
4- بیرون بردن پشته و خاک شور از سطح باغ به خصوص در خاکهای سنگین
این خاکها دارای قابلیت نگهداری و جذب آب بیشتر و انبار ذخیره مواد غذایی بالائی هستند. با توجه به زمان خواب درختان پسته در اوایل آذر ماه تا اواخر اسفند ماه (بستگی به شرایط اقلیمی ، مدیریت تغذیه ، بافت خاک و سن درختان) ، می توان عملیات اصلاحی خاک را با دو تا سه دور آبیاری سنگین نزدیک به هم شروع نمود تا شوری که در طول مدت زمان رشد درختان در یک سال زراعی در سطح خاک تجمع نموده است ، آب شویی و از دسترس ریشه ها خارج گردد. به تجربه بسیار اتفاق افتاده است که در زمستان به علت بارندگی به ویژه بارش برف، درختان پسته در اوایل بهار سال بعد خشک شده اند. این عمل فقط به دلیل مقدار کم بارش باران و برف و حلالیت بالای املاح و نمک ها، آن ها را از سطح خاک و پشته ها شسته و تا محدوده جذب ریشه ها پائین برده است. در این خصوص بایستی بلافاصله مبادرت به آبیاری غرقابی سنگین بعد از بارش باران و برف نمود. به هر حال در صورت بروز خسارت به درختان در اثر شوری می توان خاک دور تنه درختان آسیب دیده را به صورت شتک برداشته، یکی دو بار موضعی و دستی پای آن ها را با آب شیرین غرقاب نموده تا درختان دوباره به وضعیت اولیه خود برگردند. گاهی اوقات املاح به مقدار زیادی در سطح خاک تجمع می یابند، در این صورت بهتر است قبل از آب شویی زمستانه آن ها را از سطح خاک جمع آوری و به خارج از باغات انتقال داد. خاکهای شور از نظر خواص فیزیکی دارای ساختمانی تقریباً پایدار، نفوذ پذیری آب و وضعیت تهویه (تبادلی هوا وگازها) مناسب و سایر خصوصیات فیزیکی دیگر همانند خاک های غیر شور و حاصلخیز هستند. از علائم و نشانه های مسمیومیت نمک : شوری ، سوختگی ، خشک شدن حاشیه برگ ها از نوک و خشک شدن خوشه ها می باشد. در صورت شکستن شاخه های درختان آسیب دیده در اثر شوری ضمن به مشام رسیدن بوی ترش، در سطح آن ها نیز رنگ آبی- بنفش مشاهده می شود. با توجه به مطالعات انجام شده، درختان پسته می توانند در شوری آب آبیاری برابر با 8 دسی زیمنس بر متر کاهش محصول نداشته باشند ولی بین شوری های 8 تا12 دسی زیمنس بر متر آب آبیاری کاهش میزان عملکرد محصول معنی دار می شود.
خاکهای قلیا (سدیمی ) و عملیات اصلاحی آن
خاکهای قلیا : معمولاً خاکهای قلیا از شسته شدن ناکافی خاکهای شور و قلیائی حاصل می شود. در آن ها نمک محلول شسته شده و از نیم رخ خاک خارج می گردد ، ولی سدیم جذب شده بر روی سطح ذرات ریز خاک باقی می مانند. در اثر جذب یون های سدیم بر سطح ذرات ریز (رس ها) ، این ذرات از همدیگر دور می شوند (انتشار و پراکندگی رس ها از همدیگر) که منجر به تخریب ساختمان خاک (گرفتگی خلل و فرج خاک) و ایجاد حالت توده ای می شود. نفوذ آب به داخل خاک و هدایت خاکی آن به شدت کاهش پیدا کرده، تیلر یا هفت بیل کردن خاک به سختی صورت می گیرد. مواد آلی (بقایای گیاهی) این خاک ها تحت تأثیر یون سدیم به شدت انتشار پیدا کرده و سطح ذرات رس خاک را می پوشانند، در نتیجه منجر به ایجاد رنگ تیره خاک (چرب شدن خاک) می گردد. این گونه خاک ها غالباً در مساحت های کوچک و پراکنده به خصوص در محل هائی که آب شوئی ندارد، مانند حاشیه کناری جوی ها، بر روی پشته ها و در سطح خیابان ها بین قطعات در باغات دیده می شوند. در خاک های قلیائی افزیش اسیدیته (pH) باعث کاهش قابلیت جذب بسیاری از عناصر غذائی به خصوص ریز مغذی ها (عناصر کم مصرف که بالقوه در خاک وجود دارند) توسط ریشه درختان شده، در نتیجه علائم کمبود در آن ها مشاهده می گردد. به طور مثال در اسیدیته (pH) بالای 5/8، میزان قابلیت استفاده عناصری همچون آهن ، روی ، منگنز و مس نقصان می یابد. کمبود مواد آلی در این خاکها باعث کاهش ازت می گردد.مشکل خاکهای قلیایی در مقایسه با خاکهای شور، دارا بودن اسیدیته بالا، عدم نفوذ پذیری آب و تهویه مطلوب به لحاظ مسدود شدن خلل و فرج و منافذ در خاک است. تصعید ازت به شکل آمونیوم در خاک های قلیائی شدید است، در نتیجه این گروه خاکها در مقایسه با خاکهای غیر قلیائی باعث از دست رفتن آمونیم شده، لذا بهتر است که ازت از منبع سولفات آمونیوم برای رشد درختان و کاهش اسیدیته خاک به صورت موضعی استفاده شود. تحقیقات نشان داده است که در خاکهای قلیائی (سدیمی) اصلاح شده به علت دارا بودن مقادیری زیادی فسفر، احتیاج به کودکشاورزی فسفره کمتری است. افزایش سدیم تبادلی باعث کاهش جذب عنصر کلسیم می گردد. با وجود مقادیر زیاد عناصر ریز مغذی به خصوص آهن ، روی در خاک ، اسیدیته (pH) بالای خاک می تواند باعث عدم جذب آن ها توسط ریشه شود."کود تقویتی"
اصلاح خاکهای قلیا : اصلاح خاکهای قلیا (سدیمی) نیز همانند خاکهای شور علاوه بر نیاز آب شوئی (حداقل به همان میزان) و زهکش (به خصوص در خاک های رسی) احتیاج به مصرف مواد اصلاح کننده گوناگون نظیر گچ و گوگرد پودری کشاورزی که باعث تسریع در اصلاح آنها می شود، نیز هست. همچنین مصرف کودهای شیمیائی مانند کود کشاورزی سوفالته (نظیر سولفات پتاسیم ، سولفات آهن، سولفات روی و . . .) و فسفره (سوپر فسفات ها) و کودهای آلی به ویژه حیوانی (گاوی) در چال کود می تواند در بهبود بستر رشد درختان مثمرثمر واقع گردد. مقدار گچ مورد نیاز برای جانشینی یون سدیم تبادلی به «نیاز گچی» معروف است. یون کلسیم به جای یون سدیم بر روی سطح رس های خاک نشسته، نفوذپذیری آب و دارا بودن تهویه (تبادل گازی) مناسب، بهبود می یابد. برآورد نیاز گچی اراضی قلیا بایستی با نظر کارشناسان انجام گیرد. کلسیم ناشی از انحلال گچ می تواند جذب منیزیم و پتاسیم را کاهش دهد. بنابراین امکان اینکه کمبود یکی از عناصر پتاسیم و منیزیم در درختان ظاهر شود ، زیاد است. لذا بایستی حتماً تجزیه برگی (اواخر تیرماه تا اوائل نیمه اول مرداد ماه) صورت گیرد، چرا که در غیر این صورت ممکن است کاربرد نادرست گچ نتیجه دیگری را به ما نشان می دهد. بهترین نوع و نحوه دادن گچ جهت اصلاح اراضی قلیائی به شرح زیر می باشد. مصرف گچ از نوع خرد و پودر شده آن، پاشیدن گچ در سطح خاک ، بهتر از دادن گچ همراه با کود کشاورزی حیوانی (مواد آلی مانع از قلیائیت خاک می شوند) به صورت چال کود در شرایط کم آبی است. برای اصلاح خاکهای قلیا در مقایسه با خاک های شور، بایستی علاوه بر احداث زهکش (به ویژه در خاکهای سنگین) از مواد اصلاح کننده شیمیایی و آلی استفاده کرده، سپس با آب شوئی سنگین زمستانه املاح مضر را از منطقه جذب ریشه درختان خارج نمود.
