به نام خدا
با توجه به استفاده روز افزون از گوشی موبایل، نوت بوک، دوربین عکاسی و فیلمبرداری و GPS و ... و اینکه باطری های Ni-Cd امروزه جای خود را به باطریهای Li-Ion داده اند، جایز است از چگونگی نگهداری و استفاده از این باطریها جهت افزایش طول عمر آنها آگاه باشیم.
متنی که خواهید خواند خلاصه ای بر گرفته از سایتهای مختلف و معتبر انگلیسی زبان است که در انتها به چند مورد از آنها اشاره خواهد شد.
قطعأ تاکنون توصیه هایی در زمینه نحوه نگهداری بهینه از باطری شنیده و حتی به دیگران هم توصیه کرده اید، جالب است بدانید که اغلب این توصیه ها که به آنان اشاره خواهد شد غلط و به عبارت بهتر فقط در مورد باطری های Ni-Cd صدق میکنند و اغلب به ضرر باطری های Li-Ion میباشند.
توصیه عام: بار اول دستگاه را n ساعت شارژ کنید.
در این مورد اتفاق نظر وجود ندارد، سازندگان باطریهای Li-Ion اظهار میدارند که شارژ بار اول باطری های Li-Ion برخلاف Ni-cd, Ni-Mh و ... فرقی با بارهای بعدی ندارد (چه ٥ ساعت چه ٥٠ ساعت)، البته در مورد گوشی های تلفن (موبایل) توصیه میشود! که بار اول گوشی را ٢٤ ساعت خاموش شارژ کنید! در هر حال آنچه از همه مهمتر است و مورد توافق است این است که بار اول (بدون در نظر گرفتن مدت زمان شارژ) باطری را کاملأ شارژ و کاملأ تخلیه نمائید. این مسئله باعث میشود Fuel Gauge باطری کالیبره گردد.
توصیه غلط عام: شارژ باطری را هر بار کاملأ خالی کرده و سپس مجددأ شارژ نمائید.
این مسئله فقط در مورد باطریهای Ni-Cd صدق میکند. بر عکس از Full Discharge کردن مکرر باطری های Li-Ion بپرهیزید، این امر از عمر باطری شما کم خواهد کرد.
فقط به ازای هر ٣٠ بار شارژ جهت کالیبره کردن Fuel Gauge باطری، یکبار به آهستگی Full Discharge و سپس Full Charge کنید. به عنوان مثال نوت بوک خود را فقط روشن بگذارید تا شارژ آن به آهستگی خالی شود و ... .
توصیه عام: استفاده زیاد و مکرر از باطری، از عمر آن میکاهد.
توصیه عام: بالعکس عدم استفاده از باطری باعث کاهش عمر و آسیب آن میشود.
توصیه غلط عام: باطری نوت بوک را هفته ای یکبار کاملأ شارژ و خالی نمایید.
هیچ کدام از عبارات فوق نه غلط و نه صحیح اند. باطری های Li-Ion را به طور متوسط ٣٠٠ بار ( و در در شرایط ایده آل ٥٠٠ بار ) میتوان شارژ نمود (هر بار اتصال به برق معادل یکبار شارژ محسوب میشود). پس عبارت اول تا حدودی صحیح است چرا که با استفاده مکرر از تعداد دفعات باقیمانده کاسته میشود (با هر بار شارژ بخشی از یون های Li باطری اکسیده شده که این امر غیر قابل برگشت میباشد). از طرفی عدم استفاده از باطری ای که کاملأ شارژ یا کاملأ تخلیه شده و بویژه در دمای بالا نگهداری میشود نیز، از عمر آن میکاهد. در مورد بعدی این مسئله توضیح داده خواهد شد. در مورد عبارت سوم لزومی ندارد که با شارژ هفتگی از تعداد دفعات باقیمانده شارژ باطری خود بکاهید، در صورت عدم نیاز به باطری (هنگامی که برای روزها یا هفته ها و ... نیازی به آن نداشته و قصد کار با برق را دارید) میتوانید آن را در شرایط توضیح داده شده در مورد بعدی نگهداری کنید.
توصیه غلط عام: در صورت عدم استفاده طولانی مدت از باطری (بخصوص در مورد نوت بوک ها)، شارژ آن را خالی کرده و سپس آن را نگهداری کنید.
باطری های Li-Ion دارای سیستم Protection Circuit میباشند که از شارژ بیش از حد باطری جلوگیری میکند، در صورتی که باطری به مدت طولانی بدون شارژ بماند، این سیستم بطور دائم غیر فعال شده و باطری در شارژهای بعدی آسیب خواهد دید. بهترین حالت برای نگهداری طولانی مدت از باطری Li-Ion نگهداری آن در شارژ ٤٠٪ و در دمای نزدیک به صفر میباشد. میتوانید باطری را در طبقات پایین یخچال نگهداری کنید ولی از یخ زدن باطری پرهیز کنید و باطری را در محل خشک قرار دهید.
در صورتی که باطری را در شارژ ٤٠٪ و در دمای نزدیک به صفر نگهداری کنید پس از یکسال، ٩٨٪ ظرفیت عملکردی خود را حفظ خواهد کرد.
در مورد نوت بوک ها بیشترین مصرف توسط LCD میباشد و هر چه سایز LCD بزرگتر میزان مصرف آن هم بیشتر. همچنین استفاده از WiFi، LAN، CD/DVD RW، عملیتهای سنگین (گرافیک و ...) نیز مصرف بالایی دارند. حتی الامکان در هنگام کار با باطری از مورد های فوق کمتر استفاده نمائید. (WiFi و LAN را نیز در صورت عدم استفاده خاموش کنید). در ایده آل ترین حالت باطری یک نوت بوک ٣-٤ ساعت جوابگو خواهد بود. البته در (UMPC (UltraMobile PC ها یک استثنا وجود دارد و آن هم دستگاه Raon Everun میباشد که بسته به نوع باطری تا ١١-١٢ ساعت هم جوابگو خواهد بود!
Windows Vista سیستم عاملی با طراحی و گرافیک زیبا و کاملأ هوشمند و در مواردی خود مختار است، که همه این مسائل باعث افزایش میزان مصرف انرژی آن میشود، بنابراین اگر با دید "قابلیت حمل و عدم نیاز به برق" قصد خرید نوت بوکی را دارید، نوت بوک با سیستم عاملی غیر از Vista انتخاب نمایید و یا با استفاده از برنامه های مختلف و یا بطور دستی مواردی از قبیل Windows Sidebar, Security Center, Windows Defender, Windows Aero, Auto Defragmentaion و ... را غیر فعال نمایید.
جالب است بدانید که نوت بوکهای سالهای گذشته نسبت به نوت بوکهای امروزی تفاوت چندانی در میزان ماندگاری شارژ باطری نداشته اند، شاید پیش خود فکر کنید که صنعت باطری سازی پیشرفت چندانی نداشته ولی بالعکس با وجود پیشرفت های قابل ملاحظه در باطری های امروزی، سیستمهای سخت افزاری (WiFI, HDD, VGA, RAM, CPU) و نرم افزاری پر مصرف کنونی مسئول این قضیه میباشند.
در مورد گوشی های تلفن همراه بیشترین میزان مصرف به هنگام صحبت کردن با گوشی میباشد (جدیدترین گوشی ها حداکثر ٧-٨ ساعت میباشد). شارژ کردن گوشی در حالت خاموش هیچ تأثیری در افزایش ماندگاری شارژ و عمر آن ندارد و اگر بطور تجربی به چنین نتیجه ای رسیدید بدانید که ناشی از خطای کار بوده است. Talk Time (زمان مکالمه) گوشیهای موبایل در حد چند ساعت است و این در حالیست که در حالت Standby تا چند صد ساعت شارژ باطری جوابگو خواهد بود.
اگر فقط یک دقیقه ناچیز بیشتر مکالمه کنید، چندین ساعت از شارژ حالت Standby کاسته میشود، بنابراین شما نمیتوانید در دو دفعه شارژ دقیقأ استفاده یکسان از گوشی خود (جهت مقایسه ماندگاری شارژ باطری) داشته باشید.
چند نکته:
١- دما (چه در زمان استفاده و چه در زمان نگهداری) یک عامل مهم در عمر باطریها به شمار میرود. در صورتی که باطری در دمای بیش از حد بالا یا پایین استفاده شود نیز از عمر آن کاسته میشود. کارخانه های سازنده محدوده های دمای مجاز را برای هر باطری روی آن ثبت میکنند.
٢- از شارژ کردن سریع باطری ( با شارژر های ولتاژ بالا) بپرهیزید، به طور نرمال زمان شارژ یک باطری نوت بوک ٢-٣ ساعت و موبایل ها ١-٢ ساعت باید طول بکشد. این مسئله در مورد discharge باطری (بیشتر در مورد نوت بوک ها) نیز صدق میکند. هنگامی که نوت بوک با باطری کار میکند از کارهای سنگین که باعث تخلیه سریع باطری میشوند حتی المکان خودداری نمائید. علت این مسئله گرمای زیاد تولید شده هنگام شارژ یاdischarge سریع باطری میباشد.
٣- هنگام خرید باطری Li-Ion از تاریخ تولید آن آگاه شوید و از خرید باطری هایی که زمان زیادی از تولیدشان گذشته خودداری نمائید.
٤- هر بار اتصال دستگاه به برق معادل یکبار شارژ محسوب میشود بنابراین، هر بار باطری را کاملأ شارژ نمائید و ولی از تخلیه کامل آن در هر بار خودداری نموده و باطری را در ٧-٨% شارژ (که اغلب دستگاه ها اعم از نوت بوک، موبایل و ... در این محدوده هشدار اتمام شارژ باطری را میدهند)، مجددأ شارژ نمایید، این کار هیچ آسیبی به باطری نمیرساند (زیرا باطری های Li-Ion فاقد حافظه (Memory) میباشند). و از Full Discharge کردن باطری پرهیز کنید (فقط به ازای هر ٣٠ شارژ یکبار تخلیه کامل انجام دهید)، پس از شارژ کامل لزومی به قطع جریان برق نیست (خود دستگاه جریان شارژ کننده باطری را قطع میکند)، به هنگام کار با برق باتری نوت بوک را ترجیحأ خارج نمایید تا از گرمای بالای سیستم بدور باشد. و ... . عمر متوسط باطری های Li-Ion معادل ٣٠٠ بار شارژ (٣٠٠ بار اتصال دستگاه به برق، حتی اگر کامل شارژ نشود) میباشد که با رعایت شرایط فوق تا ٥٠٠ بار میتوانید آن را افزایش دهید.
٥- در صورتی که با رعایت همه شرایط فوق، تجربه نامطلوبی از باطری دستگاه خود (اعم از افت سریع شارژ، شارژ ناکامل و ...) دارید، احتمالأ باطری شما معیوب بوده و نسبت به تعویض آن (با در نظر گرفتن مورد ٣) اقدام نمایید. لازم به ذکر است که معمولأ باطری نوت بوکها تا یکسال گارانتی میباشد.
٦- عمر از دست رفته باطری (ناشی از اکسیده شدن یونهای Li)، قابل برگشت نمیباشد و در پایان
Take care of your battery and your battery will take care of you
م. ناطقی، ٦ فروردین ١٣٨٧
جهت اطلاعات تکمیلی به آدرسهای زیر مراجعه فرمائید.
http://batteryuniversity.com/parttwo-34.htm
http://batteryuniversity.com/print-partone-12.htm
http://www.li-ion-battery.com/How_charge.htm
http://www.cellularaccessory.com/batmain.html
با توجه به استفاده روز افزون از گوشی موبایل، نوت بوک، دوربین عکاسی و فیلمبرداری و GPS و ... و اینکه باطری های Ni-Cd امروزه جای خود را به باطریهای Li-Ion داده اند، جایز است از چگونگی نگهداری و استفاده از این باطریها جهت افزایش طول عمر آنها آگاه باشیم.
متنی که خواهید خواند خلاصه ای بر گرفته از سایتهای مختلف و معتبر انگلیسی زبان است که در انتها به چند مورد از آنها اشاره خواهد شد.
قطعأ تاکنون توصیه هایی در زمینه نحوه نگهداری بهینه از باطری شنیده و حتی به دیگران هم توصیه کرده اید، جالب است بدانید که اغلب این توصیه ها که به آنان اشاره خواهد شد غلط و به عبارت بهتر فقط در مورد باطری های Ni-Cd صدق میکنند و اغلب به ضرر باطری های Li-Ion میباشند.
توصیه عام: بار اول دستگاه را n ساعت شارژ کنید.
در این مورد اتفاق نظر وجود ندارد، سازندگان باطریهای Li-Ion اظهار میدارند که شارژ بار اول باطری های Li-Ion برخلاف Ni-cd, Ni-Mh و ... فرقی با بارهای بعدی ندارد (چه ٥ ساعت چه ٥٠ ساعت)، البته در مورد گوشی های تلفن (موبایل) توصیه میشود! که بار اول گوشی را ٢٤ ساعت خاموش شارژ کنید! در هر حال آنچه از همه مهمتر است و مورد توافق است این است که بار اول (بدون در نظر گرفتن مدت زمان شارژ) باطری را کاملأ شارژ و کاملأ تخلیه نمائید. این مسئله باعث میشود Fuel Gauge باطری کالیبره گردد.
توصیه غلط عام: شارژ باطری را هر بار کاملأ خالی کرده و سپس مجددأ شارژ نمائید.
این مسئله فقط در مورد باطریهای Ni-Cd صدق میکند. بر عکس از Full Discharge کردن مکرر باطری های Li-Ion بپرهیزید، این امر از عمر باطری شما کم خواهد کرد.
فقط به ازای هر ٣٠ بار شارژ جهت کالیبره کردن Fuel Gauge باطری، یکبار به آهستگی Full Discharge و سپس Full Charge کنید. به عنوان مثال نوت بوک خود را فقط روشن بگذارید تا شارژ آن به آهستگی خالی شود و ... .
توصیه عام: استفاده زیاد و مکرر از باطری، از عمر آن میکاهد.
توصیه عام: بالعکس عدم استفاده از باطری باعث کاهش عمر و آسیب آن میشود.
توصیه غلط عام: باطری نوت بوک را هفته ای یکبار کاملأ شارژ و خالی نمایید.
هیچ کدام از عبارات فوق نه غلط و نه صحیح اند. باطری های Li-Ion را به طور متوسط ٣٠٠ بار ( و در در شرایط ایده آل ٥٠٠ بار ) میتوان شارژ نمود (هر بار اتصال به برق معادل یکبار شارژ محسوب میشود). پس عبارت اول تا حدودی صحیح است چرا که با استفاده مکرر از تعداد دفعات باقیمانده کاسته میشود (با هر بار شارژ بخشی از یون های Li باطری اکسیده شده که این امر غیر قابل برگشت میباشد). از طرفی عدم استفاده از باطری ای که کاملأ شارژ یا کاملأ تخلیه شده و بویژه در دمای بالا نگهداری میشود نیز، از عمر آن میکاهد. در مورد بعدی این مسئله توضیح داده خواهد شد. در مورد عبارت سوم لزومی ندارد که با شارژ هفتگی از تعداد دفعات باقیمانده شارژ باطری خود بکاهید، در صورت عدم نیاز به باطری (هنگامی که برای روزها یا هفته ها و ... نیازی به آن نداشته و قصد کار با برق را دارید) میتوانید آن را در شرایط توضیح داده شده در مورد بعدی نگهداری کنید.
توصیه غلط عام: در صورت عدم استفاده طولانی مدت از باطری (بخصوص در مورد نوت بوک ها)، شارژ آن را خالی کرده و سپس آن را نگهداری کنید.
باطری های Li-Ion دارای سیستم Protection Circuit میباشند که از شارژ بیش از حد باطری جلوگیری میکند، در صورتی که باطری به مدت طولانی بدون شارژ بماند، این سیستم بطور دائم غیر فعال شده و باطری در شارژهای بعدی آسیب خواهد دید. بهترین حالت برای نگهداری طولانی مدت از باطری Li-Ion نگهداری آن در شارژ ٤٠٪ و در دمای نزدیک به صفر میباشد. میتوانید باطری را در طبقات پایین یخچال نگهداری کنید ولی از یخ زدن باطری پرهیز کنید و باطری را در محل خشک قرار دهید.
در صورتی که باطری را در شارژ ٤٠٪ و در دمای نزدیک به صفر نگهداری کنید پس از یکسال، ٩٨٪ ظرفیت عملکردی خود را حفظ خواهد کرد.
در مورد نوت بوک ها بیشترین مصرف توسط LCD میباشد و هر چه سایز LCD بزرگتر میزان مصرف آن هم بیشتر. همچنین استفاده از WiFi، LAN، CD/DVD RW، عملیتهای سنگین (گرافیک و ...) نیز مصرف بالایی دارند. حتی الامکان در هنگام کار با باطری از مورد های فوق کمتر استفاده نمائید. (WiFi و LAN را نیز در صورت عدم استفاده خاموش کنید). در ایده آل ترین حالت باطری یک نوت بوک ٣-٤ ساعت جوابگو خواهد بود. البته در (UMPC (UltraMobile PC ها یک استثنا وجود دارد و آن هم دستگاه Raon Everun میباشد که بسته به نوع باطری تا ١١-١٢ ساعت هم جوابگو خواهد بود!
Windows Vista سیستم عاملی با طراحی و گرافیک زیبا و کاملأ هوشمند و در مواردی خود مختار است، که همه این مسائل باعث افزایش میزان مصرف انرژی آن میشود، بنابراین اگر با دید "قابلیت حمل و عدم نیاز به برق" قصد خرید نوت بوکی را دارید، نوت بوک با سیستم عاملی غیر از Vista انتخاب نمایید و یا با استفاده از برنامه های مختلف و یا بطور دستی مواردی از قبیل Windows Sidebar, Security Center, Windows Defender, Windows Aero, Auto Defragmentaion و ... را غیر فعال نمایید.
جالب است بدانید که نوت بوکهای سالهای گذشته نسبت به نوت بوکهای امروزی تفاوت چندانی در میزان ماندگاری شارژ باطری نداشته اند، شاید پیش خود فکر کنید که صنعت باطری سازی پیشرفت چندانی نداشته ولی بالعکس با وجود پیشرفت های قابل ملاحظه در باطری های امروزی، سیستمهای سخت افزاری (WiFI, HDD, VGA, RAM, CPU) و نرم افزاری پر مصرف کنونی مسئول این قضیه میباشند.
در مورد گوشی های تلفن همراه بیشترین میزان مصرف به هنگام صحبت کردن با گوشی میباشد (جدیدترین گوشی ها حداکثر ٧-٨ ساعت میباشد). شارژ کردن گوشی در حالت خاموش هیچ تأثیری در افزایش ماندگاری شارژ و عمر آن ندارد و اگر بطور تجربی به چنین نتیجه ای رسیدید بدانید که ناشی از خطای کار بوده است. Talk Time (زمان مکالمه) گوشیهای موبایل در حد چند ساعت است و این در حالیست که در حالت Standby تا چند صد ساعت شارژ باطری جوابگو خواهد بود.
اگر فقط یک دقیقه ناچیز بیشتر مکالمه کنید، چندین ساعت از شارژ حالت Standby کاسته میشود، بنابراین شما نمیتوانید در دو دفعه شارژ دقیقأ استفاده یکسان از گوشی خود (جهت مقایسه ماندگاری شارژ باطری) داشته باشید.
چند نکته:
١- دما (چه در زمان استفاده و چه در زمان نگهداری) یک عامل مهم در عمر باطریها به شمار میرود. در صورتی که باطری در دمای بیش از حد بالا یا پایین استفاده شود نیز از عمر آن کاسته میشود. کارخانه های سازنده محدوده های دمای مجاز را برای هر باطری روی آن ثبت میکنند.
٢- از شارژ کردن سریع باطری ( با شارژر های ولتاژ بالا) بپرهیزید، به طور نرمال زمان شارژ یک باطری نوت بوک ٢-٣ ساعت و موبایل ها ١-٢ ساعت باید طول بکشد. این مسئله در مورد discharge باطری (بیشتر در مورد نوت بوک ها) نیز صدق میکند. هنگامی که نوت بوک با باطری کار میکند از کارهای سنگین که باعث تخلیه سریع باطری میشوند حتی المکان خودداری نمائید. علت این مسئله گرمای زیاد تولید شده هنگام شارژ یاdischarge سریع باطری میباشد.
٣- هنگام خرید باطری Li-Ion از تاریخ تولید آن آگاه شوید و از خرید باطری هایی که زمان زیادی از تولیدشان گذشته خودداری نمائید.
٤- هر بار اتصال دستگاه به برق معادل یکبار شارژ محسوب میشود بنابراین، هر بار باطری را کاملأ شارژ نمائید و ولی از تخلیه کامل آن در هر بار خودداری نموده و باطری را در ٧-٨% شارژ (که اغلب دستگاه ها اعم از نوت بوک، موبایل و ... در این محدوده هشدار اتمام شارژ باطری را میدهند)، مجددأ شارژ نمایید، این کار هیچ آسیبی به باطری نمیرساند (زیرا باطری های Li-Ion فاقد حافظه (Memory) میباشند). و از Full Discharge کردن باطری پرهیز کنید (فقط به ازای هر ٣٠ شارژ یکبار تخلیه کامل انجام دهید)، پس از شارژ کامل لزومی به قطع جریان برق نیست (خود دستگاه جریان شارژ کننده باطری را قطع میکند)، به هنگام کار با برق باتری نوت بوک را ترجیحأ خارج نمایید تا از گرمای بالای سیستم بدور باشد. و ... . عمر متوسط باطری های Li-Ion معادل ٣٠٠ بار شارژ (٣٠٠ بار اتصال دستگاه به برق، حتی اگر کامل شارژ نشود) میباشد که با رعایت شرایط فوق تا ٥٠٠ بار میتوانید آن را افزایش دهید.
٥- در صورتی که با رعایت همه شرایط فوق، تجربه نامطلوبی از باطری دستگاه خود (اعم از افت سریع شارژ، شارژ ناکامل و ...) دارید، احتمالأ باطری شما معیوب بوده و نسبت به تعویض آن (با در نظر گرفتن مورد ٣) اقدام نمایید. لازم به ذکر است که معمولأ باطری نوت بوکها تا یکسال گارانتی میباشد.
٦- عمر از دست رفته باطری (ناشی از اکسیده شدن یونهای Li)، قابل برگشت نمیباشد و در پایان
Take care of your battery and your battery will take care of you
م. ناطقی، ٦ فروردین ١٣٨٧
جهت اطلاعات تکمیلی به آدرسهای زیر مراجعه فرمائید.
http://batteryuniversity.com/parttwo-34.htm
http://batteryuniversity.com/print-partone-12.htm
http://www.li-ion-battery.com/How_charge.htm
http://www.cellularaccessory.com/batmain.html
