در راهِ کاشان و فین، آرامگاهی با گنبدِ فیروزه ایِ زیبایی وجود دارد که منسوب به فیروز نهاوندی (فیروزان) است. متاسفانه چندی است که زمزمه هایی برای تخریب این آرامگاه که اثری تاریخی و جزو میراث فرهنگی ایران است، شنیده می شود.
فیروزان یکی از ایرانیانی بود که پس از اشغال ایران به دست اعراب، اسیر و به بردگی به مدینه برده شد. در آنجا بود که فیروزان برای گرفتن انتقام آنچه که بر ایرانیان رفته است، در سال 645 میلادی، عمربن خطاب را به قتل رساند. فیروزان چون دارای دختری به نام مروارید بود و از آنجا که مروارید در زبان عربی "لولوه" می شود، ابولولو لقب گرفت و شیعیان نیز از او با نام "امامزاده بابا شجاع الدین" یاد می کنند و در روزهای نهم تا یازدهم ربیع الاول هر سال، مراسم جشن و شادمانی در آرامگاه او برپا می دارند. در روایت است که پس از کشته شدن خلیفه ی دوم به دست فیروزان، عبیدالله - فرزند عمر - مروارید دختر خردسال فیروزان به همراه دو ایرانی دیگری به نام هرمزان و جفينه را به خونخواهی پدر به قتل رساند.
برای آگاهی از وضع کنونی این اثر تاریخی و راستی یا ناراستی شایعه ی تخریب این بنا،
روزنامک گفت و گویی با م
هندس غلامرضا حسنی مقدم، رئیس میراث فرهنگی کاشان داشته است که از نظرتان می گذرد.
-
آرامگاه فیروزان یا ابولولو در حالِ حاضر در چه شرایطی به سر می برد؟
- در حالِ حاضر، هیچ گونه تخریبی صورت نگرفته و اخبار رسانه ها مبنی بر تخریبِ بقعه ی ابولولو واقعیت ندارد. چندی پیش، در کنارِ بقعه به تماسِ تلفنیِ خبرنگار یکی از خبرگزاری ها پاسخ دادم و در آن گفت و گو بیان کردم که من در کنار بقعه هستم، ابولولو در کمال آرامش است و هیچ مشکلی پیش نیامده و هیچ گونه تخریبی هم صورت نگرفته.
-
اخبار رسانه ها مبنی بر تخریب آرامگاه نبود، بلکه خبرها حکایت از این دارند که آرامگاه ابولولو به زودی تخریب خواهد شد!
- ببینید، چیزی که من از آن اطلاع دارم، این است که بقعه، یک اثرِ تاریخی است که به دوره ی ایلخانی برمی گردد و دارای گنبد مخروطی شکل و کاشی کاری است. مباحثِ دیگر را باید از علمای مربوطه پرسید و از ریشه ی و علت این کار جویا شد. فعلاً تا تکمیل اطلاعات در این زمینه از دست ما کاری ساخته نیست.
-
"محمد سليم العوا" دبيركل اتحاديه جهاني علماي مسلمان عنوان کرده است که "خبر تخريب اين مزار را نيز ممكن است به زودي بشنويم." و همچنین "آيت الله محمدعلي تسخيري" دبيركل مجمع تقريب اسلامي نیز در تائید سخنان او گفته است "خدا را شكر، تلاش هاي ما با بستهشدن دري از درهاي فتنه به نتيجه رسيد" آیا شما چنین اظهار نظرهایی را شنیده اید:
- ظاهراً یک سری نامه هایی ردوبدل و درخواست هایی نیز برای تخریب شده، منتها من هنوز سند این کار دریافت نکرده ام و همچنین مطمئن نیستم که این جملات و صحبت ها متعلق به این افراد هست یا نه! ولی نهایتاً اینترنت قابل اعتماد نیست و من این را بارها در سر کلاس ها به دانشجویانم گوشزد کرده ام و گفته ام اگر شما می خواهید تحقیق علمی انجام دهید، حتماً باید به سراغ سایت های معتبر بروید. به هر حال هنوز برایم مسجل نشده که آیا این جملات، بدین شکل ردوبدل شده یا نه! ولی به هر جهت، اتحادِ بین مسلمانان باید وظیفه ی اصلی ما باشد.
-
حتی اگر به تخریبِ بخشی از میراث فرهنگیمان منجر شود؟
- نه! بحث تخریب پیش نمی آید. اگر کارشناسان بنشینند و با هم صحبت کنند، از یک سری افراط ها و تفریط ها جلوگیری می شود. همه به مرام و سنتی که بین یکدیگر وجود دارد، احترام می گذارند. ولی زمانی که یک طرف پا را فراتر می گذارد، قطعاً طرف مقابل از خود واکنش نشان می دهد. اما کلیت کار در راستای برقراری اتحاد بین مسلمانان است و من این را ضروری می بینم.
-
آیا آرامگاه ابولولو، زیر مجموعه ی میراث فرهنگی کاشان است؟
- بله، ابولولو یک اثر تاریخی ثبت شده و همان گونه که عرض کردم، مربوط به دوره ی ایلخانی در حدود قرن هفتم و هشتم هجری قمری است که در دوره ی قاجاریه مرمت شده است.
- ا
گر بنا شود که این آرامگاه تخریب شود، سازمان میراثِ فرهنگی کاشان که مدیریتش بر عهده شماست، چه واکنشی نشان می دهد؟
- من فکر می کنم که اول باید آن نشستِ بین کارشناسان اهل سنت و اهل شیعه تشکیل شود و آنان اصل مطلب را روشن کنند و با این وجود به اعتقاد من، آن مسئله ای که اشاره کردید، خیلی تحت الشعاع قرار نخواهد گرفت و این برای اتحاد مسلمانان در شرایط فعلی جهان، امری ضروری است.
-
رُک بگویم، این گونه سخن گفتن از جایگاه مدیر میراث فرهنگی، نگران کننده است!
- ما کلیاتِ جهان شمول را می بینیم. ما حقیقتاً نمی توانیم یک بنای تاریخی را بسازیم، بنای تاریخی ساخته شده است. ما در جایگاه متولیانِ میراث فرهنگی، وظیفه ی حفظ آن را بر عهده داریم. منتها در این مسیر، یکسری جوانب را باید در نظر گرفت. به نظرِ من اتحادِ بین مسلمانان، بسیار مهم است و حتی اولویت اول را دارد، ولی مطمئناَ در آن جلسات اگر کارشناسان باهم صحبت کنند، اثری تخریب نخواهد شد. باید راهش را پبدا کنیم و با یکدیگر همدل و همفکر باشیم و این مطمئناً به تخریب ختم نخواهد شد.
متاسفانه ذهنیتی رایح شده که برای آن اتحاد باید تخریبی صورت گیرد، در حالی که اینطور نیست. آن اتحاد راه دارد و ما مطمئناً به نظرات یکدیگر احترام خواهیم گذاشت. چرا که هم نظرات اهل سنت قابل احترام است و هم نظرات اهل شیعه و یک سری افرادی که دشمن تسنن و شیعه هستند، به این مسائل دامن می زنند و متاسفانه فضا را آلوده می کنند که به نظر من بهترین کار این است که به آن تبلیغات منفی اصلاً توجه نکنیم، یعنی اگر با دیدِ باز به مسائل نگاه کنیم، این مسائل به آسانی حل می شود.
-
پس یعنی شما همه ی کوشش خود را خواهید کرد که این جریان به سمت تخریب آرامگاه حرکت نکند؟
- تخریب کلی را عرض می کنم نه تخریب یک بنا را. یک بنا به تنهایی منظور نیست. این تخریب، تخریبِ کلیِ مسائل اسلامی ما هست، معماریِ سنتی ما هست و من این قضایا را با هم می بینم. فعلاً در حال حاضر بُعد تاریخی این بنا مدنظر ما بوده و درباره ی مسائل سیاسیِ این قضیه، باید از متولیان امر پرسیده شود. ولی به هر صورت همه اینها برمی گردد به حفظ آن اتحاد و حفظ اتحاد هم لزوماً تخریب بنا نیست.
-
پس اگر قرار نیست، تخریبی صورت گیرد، پس چرا درِ آرامگاه به روی زائران بسته است؟
- ظاهراً در آنجا مراسمی برگزار می شده.
-
از زمان برگزاری آن مراسم، مدت زمانِ زیادی است که گذشته!
- بله، برای جلوگیری از آن مراسم و تکرارش این کار را کرده اند. اگر به قصد تخریب درش را می بستند، پس بلافاصله می بایست، تخریب می کردند که چنین نشده.
-
اکنون که چند ماهی از آن مراسم گذشته، چرا در آرامگاه باز نشده؟ باید بدانید که این مسئله به تقویتِ شایعه ی تخریب احتمالی کمک می کند.
- پیگیری هایی در شرف انجام است که امیدواریم تا شهریورماه به نتیجه برسد.
-
آیا سخن ناگفته ای دارید که مایلید بیان کنید؟
- در شرایط فعلی، غرور ملیمان را نباید فراموش کنیم، حفظ غرور ملی ما در گروِ حفظ هویت تاریخی ماست. چه آن میراث فرهنگی ملموس و چه آن میراث غیر ملموس، از حفظ بناهای تاریخی گرفته تا حفظ نام خلیج فارس و آثار و دستاوردهای هشت سال دفاع مقدس و همچنین حفظ و شناسایی مشاهیر و دانشمندان ایرانی، همه جز میراث فرهنگیِ معنوی ما محسوب می شوند که وظیفه ی اصلی ما حفظ این میراث است.
گفت و گوگر: مسعود لقمان
فرتوره ها (عکس ها): نیلوفر لقمان
