روایتی از نوروز باستانی | شهری یادگار تاریخ | هویت ایرانی خود را پیدا کنید

[daneshmand]

من هم یه روایت دیگه در مورد به وجود اومدن نوروز بگم و مستنداتی رو اعلام کنم:
جشن نوروز در 12 روستای اطراف شهر ابرقو برگزار می شده به صورتی که هر روز مردم کل شهر در یکی از روستاها حاضر شده و به جشن و پایکوبی می پرداختند. و روز سیزدهم همه با هم در کنار شهر به دامان طبیعت می رفتند.
جالبه خدمتتون عرض کنم نام ماه های شمسی هم از همین روستاها گرفته شده ، به طوری که با گذشت سالیان دراز هنوز هم نام بعضی از اون روستاها باقی مونده. برای مثال: روستای اردی (اردیبهشت) ، تیرجرد (تیر) ، شهرسب (شهریور) ، مهرآباد (مهر) ، اسفندار (اسفند) هنوز هم وجود داره و در مورد بقیه های ماه ها هم من دقیق به خاطر ندارم .
منبع من هم کتاب تاریخی اصحاب رس هست. البته این روایت حضور جمشید رو هم در ابرقو (که امروزه ابرکوه نامیده میشه) رو هم تایید می کنه. و این یعنی شهر محل سکونت من مقر فرمانروایی جمشید بوده.
جالبه خدمتتون عرض کنم نام ابرقو هم در قرآن و هم در شاهنامه فردوسی اومده.
اگر دوستان تمایل داشته باشند می تونن برای ایام عید به این شهر تاریخی (که قدمتی 5 هزارساله داره) سفر کنن.
همچنین کهن سال ترین درخت دنیا که سروی 5000 ساله هست (و گفته می شه به دست یافث یا سام پسر حضرت نوح (ع) کاشته شده) ، یکی از مستحکم ترین بناهای سنگی جهان معروف به گنبد عالی (که قدمتی هزار ساله داره) و خانه آقازاده (که دارای بادگییر دوطبقه و یک کلاه فرنگی در کنار هم هست) و از زیباترین بناهای ایرانی هست رو می تونید در این شهر ببینید.
علاوه بر این ها یخچال های غول پیکر باستانی ، ارگ های بسیار زیبا و مساجد قدیمی (از جمله مسجد جامع و مسجد بیرون که محل عبور امام رضا (ع) هم بوده) ، نظامیه بزرگ ابرکوه و سایر آثار باستانی شهر شما رو مجذوب خود خواهد کرد.
همچنین اگر علاقه مند به ادب و عرفان باشید باید با نام عارف بزرگ عزالدین نسفی (مولف کتاب انسان کامل) آشنا باشید که می تونید به مقبره اش هم سری بزنید. از سایر مشاهیر ابرکوه هم خواجه **** الملک ابرقویی و قاضی ابرقو رو میشه نام برد که نام دومی رو در کتاب درسی ادبیات عمومی پیش دانشگاهی 2 می تونید پیدا کنید.
اگر علاقه مندید هویت ایرانی خودتون رو بشناسید ، این فرصت استثنائی رو از دست ندید.

 

[daneshmand]

این هم لیست کامل ماه ها:
آيا مي دونيد نام ماه هاي سال شمسي يا حتي دليل اين 13 روز تعطيلي عيد از كجا اومده...
بله ... همين فروردين . ارديبهشت . خرداد .......... اسفند
در حدود 4-5 هزار سال قبل ابركوه (كه البته اون موقع برقو نام داشته) 12 تا روستا داشته كه هر كدام هم يك درخت سرو داشتند و نام ماه هاي شمسي از روي اون روستاها اخذ شده است البته يك سري از نام ها كمي و يك سري به كل تغيير كردند ولي هنوز هم قابل فهمه.
در زير نام ماه هاي شمسي و نام فعلي روستا و نام روستا در زمان هاي قديم رو به ترتيب مي بينيد.
فروردين (نام فعلي روستا : فراغه ) (نام قديمي روستا: فراوردين)
ارديبهشت (نام فعلي روستا : اردي erdy) (نام قديمي روستا: اردي)
خرداد (نام فعلي روستا : خرم آباد) (نام قديمي روستا: خردادان khardadan)
تير(نام فعلي روستا : تيزك ) (نام قديمي روستا: تيرجرد)
مرداد (نام فعلي روستا : مريم آباد ) (نام قديمي روستا:ميم meyam)
شهريور (نام فعلي روستا : شهرسب ) (نام قديمي روستا: شهريزر)
مهر (نام فعلي روستا : مهرآباد) (نام قديمي روستا: مهرگان)
آبان (اطلاع ندارم) در صورت اطلاع شما، اضافه کنید
آذر (اطلاع ندارم)
دي (نام فعلي روستا : هاروني) (نام قديمي روستا: هارودي)
بهمن (نام فعلي: فعلا نام يكي از بخش هاي ابركوه بهمن است) (نام قديمي روستا: بهمن)
اسفند (نام فعلي روستا : اسفندآباد) (نام قديمي روستا: اسفندار )

روز تعطيلي اول سال و همچنين مراسم سيزده به در:
در اين مورد بايد عرض كنم كه حاكمان كه اون زمان در شهر (كه اون 12 تا روستا گرد اون بودند) استقرار داشتند.
روز اول بهار اون ها در روستاي اول كه فراوردين باشه جمع شده و جشن مي گرفتند.
روز دوم در روستاي اردي و همين طور تا روز دوازدهم در روستاي اسفندار.
و روز سيزدهم به كوه و دشت و صحرا مي رفتند كه ما هم دقيقا همين كار رو انجام مي ديم.

 

[VETO]

دانشمند جالب بود
مرسی

 

[daneshmand]

من سعی می کنم این تاپیک رو در این ایام به روز نگه دارم.
برای حالا خاطرات یک تهرانی از سفر به ابرکوه:
نوروز امسال به حول و قوه الهي و خواست پروردگار فقط يك روز تهران بوديم .همدان ،اصفهان ، يزد و ابرقو . سه تاي اولي خيلي احتياجي به توضيح ندارند ولي از آنجايي كه ممكن است تا آخر عمرتان گذرتان به ابرقو (ابركوه ) نيفتد لازم است يك توضيحاتي بدهم كه گذرتان را حتما به ابرقو بياندازيد .
ابرقو در جنوب غربي يزد قرار دارد ، حدود دوساعت فاصله . ابرقو درمسير جاده ابريشم قرار داشته است ، فردوسي در شاهنامه از رونق بازرگاني و پهلوانان آن سخن گفته است ، تپه هاي سياهي نزديك آن قرار دارد كه آن را به آتش سياوش نسبت مي دهند و بسياري موارد ديگر كه به افسانه مي ماند اما اگر بدانيد سرو ابرقو پنج تا هفت هزار سال قدمت دارد ( درست خوانده ايد 7000هزار سال ) ديگر نمي توانيد براحتي از كنار چيزهاي ديگري كه مي شنويد عبور كنيد . ديدنيهاي ديگري چون خندق ، مسجد جامع ، يخچال ، مناره هاي نظاميه ، گنبد عالي ، مزار حمزه سبز پوش و خانه آقازاده ها و ... مدت ها وقت شما را خواهند گرفت و از ديدن برخي از آنها مدتها بهت زده باقي خواهيد ماند .
نقل از وبلاگ بزرگ

 

[daneshmand]

ابرقو از نگاه دائرة المعارف بزرگ اسلامی
چنانچه به دائرة المعارف بزرگ اسلامی سر بزنید تحقیقی تحت عنوان ابرقوه در خصوص شهرمان برگرفته از منابع و مآخذ گوناگونی انجام شده است که البته بخشی از اطلاعات آن نیاز به تصحیح و ویرایش دارد. در این تحقیق به وجه تسمیه ، سیمای طبیعی شهر ، سابقه تاریخی ، رویدادهای مهم ، شخصیتها ، آثار تاریخی ، فعالیت اقتصادی مردم ، آموزش ، بهداشت و راهها اشاره گردیده است .

در بخش سابقه تاریخی و رویدادهای مهم نکات جالبی در خصوص شهرمان وجود دارد از جمله اینکه :

از منابع‌ تاريخى‌ و جغرافيايى‌ بر مى‌آيد كه‌ اين‌ شهر سالها پيش‌ از اسلام‌ وجود داشته‌ است‌.

در بعضى‌ از منابع‌ به‌ وجود اين‌ شهر به‌ هنگام‌ پادشاهى‌ كيكاووس دومين‌ پادشاه‌ از سلسلة كيانيان و زمان‌ سياوش‌ اشاره‌ شده‌ است‌

ابرقو در گذشته‌اي‌ دور شهري‌ بزرگ‌ با جامع‌ و منبر، پرنعمت‌ و داراي‌ ميوه‌هاي‌ سردسيري‌ بوده و از آنجا پارچه‌هاي‌ پنبه‌اي‌ به‌ ديگر نقاط صادر مى‌شده‌ است‌

به‌ مناسبت‌ موقعيت‌ سوق‌الجيشى‌ ابرقو و قرار داشتن‌ آن‌ در امتداد يكى‌ از شعب‌ راههاي‌ كاروانى‌ و تجارتى‌، رويدادهاي‌ گوناگونى‌ در اين‌ شهر اتفاق‌ افتاده‌ است‌. از جمله‌ اينكه‌ لشكريان‌ اسكندر در حمله‌ به‌ ايران‌ از راه‌ ابرقو گذشته‌ و به‌ بيابان‌ يزد كه‌ بعدها خطّة يزد شد، رسيده‌اند

در زمان‌ خلافت‌ عثمان‌، سعيدبن‌ عثمان‌ و قُثَم‌ بن‌ عباس‌ و عمروبن‌ مالك‌ براي‌ فتح‌ خراسان‌ از ابرقو گذشته‌ و يزد را فتح‌ نموده‌اند و از آنجا به‌ خراسان‌ رفته‌اند

به‌ نوشتة آندره‌ گدار (1/23) ابرقويى‌ كه‌ در دشت‌ واقع‌ است‌، از حيث‌ آبادي‌ شباهتى‌ به‌ ابرقوي‌ عهد مغول‌ ندارد. بنابر بعضى‌ اقوال‌ كه‌ بسيار محتمل‌ هم‌ هست‌، اين‌ شهر در حملة افغانها به‌ اصفهان‌، در 1135ق‌/ 1723م‌ خراب‌ شده‌ است‌، ولى‌ علت‌ حقيقى‌ ويرانيش‌ مربوط به‌ قبل‌ از هجوم‌ افغانهاست‌

خلاصه کلام آنکه وقتی تاریخ را ورق می زنی شهرمان در طول سالیان متمادی در تب و تاب لشگرکشی ها ، چپاول و دست اندازی حاکمین مختلف بوده و کمتر روی آرامش بخود دیده است . اگر نبود سخت کوشی و همت مردم این دیار و تلاش جوانان آن برای شکوفایی هنر و ادب نهفته شده در بطن این سرزمین چه بسا اکنون ابرقو ( ابرکوه ) تنها یادآور کوره راهی بیش نبود . ابرقو اکنون بسان نگینی در قلب کویر می درخشد .

 

[daneshmand]

این هم قسمت کوتاهی از فیلم درخت پارسی که در مورد سرو ابرکوه (کارگردان:حسن نقاشی) ساخته شده و در جشنواره بین المللی فیلم کوتاه به نمایش دراومده:
از اینجا ببینید

 

[daneshmand]

افسانه ها و داستانهايي درباره ابتداي حضور ابركوه:
درباره بوجود آمدن و قدمت ابركوه افسانه ها و داستانهايي نقل مي شود كه اغلب سند و مرجع علمي مقبولي ندارند ولي با توجه به آثار و ابنيه باقيمانده مي توان پي به قدمت زياد ابركوه پي برد .ولي تاريخ دقيق آنرامي بايست در نوشته هاي پراكنده جستجو كرد.در كتاب «شناخت ابركوه و قدمت آن» از قول احمدبن حسين بن علي كاتب مولف كتاب تاريخ جديد يزد آمده زماني كه اسكندر كثه(يزد كنوني)به عنوان زندان قرار داد(يعني زماني كه تازه يزد را بنيان نهاد)نايبي براي خود در «ري» تعيين نمود كه از ايالات ابرقو-اصفهان-اصطخر-قم خراج به نزد وي مي فرستاد. در صورت صحت اين گفته قدمت ابركوه نه تنها از يزد بيشتر است بلكه در آن زمان هم سنگ و هم رده ايالت اصفهان و اصطخر قلمداد مي شده.درباره ابركوه در نگاشته هاي قديم سخن فراوان رفته از آنجمله :« مسالك الممالك» اصطخري، «حدود العالم من المشرق الي المغرب» ،«فارسنامه»ابن بلخي، طمعجم البلدان» ياقوت حموي، «المسالك و الممالك» ابن خرداذبه، «اقليم پارس»ايرج افشار ،«نزهه القلوب»حمدالله مستوفي ،«ٍسياحت نامه جنوب ايران»،«فارس نامه ناصري» حاج ميرزا حسن فسايي،«كتاب اثار ايران»آندره گدار ،«اقليم پارس»محمد نقي مصطفوي،«تاريخ و جغرافياي شهرستان آباده»عبدالرحيم شريف،«لغت نامه دهخدا»،«فرهنگ فارسي معين»

 

[Piter1356]

یه چند تا عکس از بناهای تاریخی و درخت و ... بزار ببینیم

 

[daneshmand]

این درخت سرو

سرو كهن ابركوه از عجايب و نوادر خلقت است. کارشناسان خبره­اي مانند پروفسور الكساندر روف روسي عمر اين موجود زنده را بيش از چهار هزار سال دانسته­اند و به اعتقاد برخي ديگر از دانشمندان 7 هزار سال از عمر اين درخت مي­گذرد. بلندي اين درخت بيش از 33 متر و به شكل مخروط و هميشه سبز بوده و محيط آن حدود 16 متر است. سرو کهن ابرکوه در نوع خود در جهان بي­نظير است. در نزهه القلوب آمده­است:" درآنجا سروي است كه درجهان شهرتي عظيم دارد و چنانكه در عهد كيانيان سرو كشمير و بلخ شهرتي داشته. و اكنون اين از آن بلندتر و بزرگتر است و درخت سرو در ايران زمين مثل آن نيست."

 

[daneshmand]

این خانه آقازاده (به بادگیر دو طبقه و کلاه فرنگی توجه کنید که بی نظیره)

يكي از خانه هاي قديمي شهرستان ابركوه ، خانه ي آقازاده است . اين خانه در بافت قديم واقع گرديده و از نظر معماري و بكارگيري عناصر معماري سنتي ايران در خور توجه است . اين بنا با مساحتي بالغ بر 851 متر مربع به صورت حياط مركزي بوده و عمارت در سه جبهه به منظور استفاده در فصول مختلف سال استقرار پيدا كرده است . اتاق جنوبي خانه به صورت صليبي و شكم دريده ساخته شده است . وجود حوض سنگي در وسط حياط خانه ، فضاي تالار را طراوت خاصي بخشيده است .
قسمت شاخص و جالب توجه بنا بادگير دو طبقه و كلاه فرنگي است كه در نوع خود بي نظير است . ارتفاع بادگير دومي هماهنگي و ارتباط دارد . در كنار آن يك كلاه فرنگي با تزئينات مقرنس كاري بسيار زيبا وجود دارد . بادگير و كلاه فرن گ ي به ترتيب حكم خنك كردن (كولر) و نوررساني (نورگير) فضاي زيرين و تالارخانه را انجام مي دهند. قدمت خانه ­ ي آقازاده به دوره ­ ي قاجاريه بر مي ­ گردد و در فهرست آثار ملي ايران تحت شماره 1838 به ثبت رسيده است.

 

[daneshmand]

این گنبد عالی... از شگفتی های این بنا این هست که از بیرون خیلی ها بزرگ نیست اما توش که میری اگه نگاه بالا کنی از بس بلنده چپه میشی:

گنبد عالي، كه مقبره امير عميد الدين شمس الدوله ابن علي هزار اسب بوده و به دستور فرزندش فيروزان به سال 448 هجري ساخته شده و جملاتي با آجر در دورتا دور آن نوشته شده است. اين بنا هشت ضلعي است و واقع بركوهي در جوار شهر ابركوه كه تمام ديوار و سقف آن از سنگ سفيد است و ملاط آن از گچ و ساروج، پهناي داخل برج 90/8 متر و كلفتي ديوار آن 5/1 متر. بلندي بنا در حدود 12 متر است و ارتفاع گنبد آن 20 متر است. اين گنبد استوارترين و پهن­ترين ابنيه قرن پنجم هجري بوده و هست. سبک معماري آن به سرزمين ديلم بستگي دارد و در تاريخ 9 مرداد ماه 1312 ذيل شماره 195 در فهرست آثارملي و تاريخي ايران ثبت شده است.

 

[daneshmand]

این هم یک گالری عکس های ابرکوه:
گالری

 

[daneshmand]

این هم یخچال قدیمی

 

[daneshmand]

دو تا عکس دیگه از خانه آقازاده:

 

[daneshmand]

این هم یه عکس دیگه از گنبد عالی

 

[daneshmand]

خشتي ترين روياي خاک ايران ، يزد، نگيني چند هزار ساله سبزي را در آغوش گرفته است که يادگار سالها همزيستي با مردمان سرزميني است که مي دانند طبيعت يعني زندگي و زندگي با سرو يعني زندگي با زيبايي.

کوير ابرکوه را که درمي نوردي ، به پيرترين ساکن کويرهاي جهان خواهي رسيد. سرو 5هزار ساله ابرکوه را اگر مسن ترين موجود زنده جهان بناميم ، چندان به بيراهه نرفته ايم.

به ياد مي آورم کنفسيوس ، فيلسوف معروف چيني در جايي گفته است : «براي آسودگي يک ماه سبزيکاري کنيد. چنانچه خواهان يک سال راحتي هستيد، برنج بکاريدو اگر مي خواهيد عمري با آسايش زندگي کنيد، درخت بکاريد».

معماي چندين هزار ساله يک درخت آن هم در قلب ايران که خود نيز در مرکز ثقل جهان واقع شده است ؛ به چه حل خواهد شد در حالي که همه سرو ابرکوه را نمادي از ايران و کاشته شده از سوي زرتشت مي پندارند.

در ايران باستان ، کاشتن درخت از اهميت بسيار بالايي در طبقات مختلف جامعه برخوردار بوده است. در نگاره ها و آثار باستاني مانند حجاري هاي دوره هخامنشي در تخت جمشيد، نماد درخت و به طور خاص ، سرو آورده شده است.

در فرهنگ زرتشتيان آمده است : سرو به دليل آن که درختي هميشه سبز است ، همواره در ايران اهميت خاصي داشته است و سرو 5هزار ساله ابرقو نيز که آن را سرو زرتشت مي نامند، نمادي از همين امر به شمار مي رود.

غير از نگاره ها و حجاري ها در پارچه بافي ها هم به گونه اي گياه ، درخت و همان سرو خميده که بعدها در فرهنگ ايراني ترمه ناميده شده ، ديده مي شود. سرو ابرقو در ديگر هنرهاي ايراني نيز به چشم مي خورد.

مينياتور بهترين مجال براي شناسايي اين درخت کهنسال است که به شکلي منحصر به فرد در آثار هنرمندان اين مرز و بوم جلوه کرده است. سرو ابرقو، اين نگين سبز کوير ايرانيان در تمامي جهان به عنوان نمادي از زندگي و زيبايي معرفي شده است.

اين در حالي است که در کشور ما بسياري حتي از وجود اين جاذبه مسلم گردشگري بي خبرند. چندي پيش ، دانشمنداني از ژاپن و روسيه پس از بازديد از سرو ابرقو عمر آن را تا 8000 سال برآورد کردند؛ اما الکساندر روف ، دانشمند روسي عمر اين درخت را ميان 4000تا 4500سال برآورد کرده است.

حمدالله مستوفي هم در کتاب نزهت القلوب که در سال 740هجري قمري تاليف شده است ، درباره اين سرو آورده است : آنجا سروي است که در جهان شهرتي عظيم دارد. چنانچه سرو کشمير و بلخ شهرتي داشته و اکنون اين از آنها بلندتر و بزرگ تر است.

حتي برخي مورخان پارا فراتر نهاده و معتقدند نهال اين درخت را يافث ، پسر نوح کاشته است. اختلاف نظر بسيار و درباره چند هزار سال سن اين زنده ترين موجود تاريخ دنيا هم نمي تواند از اهميت اين جاذبه گردشگري کشورمان بکاهد.

پيرترين موجود زنده دنيا با 25متر ارتفاع ؛ 18متر محيط و 5/11 متر اندازه دور تنه در قلب ايران آرام آرام زندگي مي گذراند. با اقداماتي نظير آفت کشي و آزادسازي حريم اين سرو تاريخي که سال گذشته از سوي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان يزد صورت گرفته است اکنون سرو 5هزار ساله ابرقو براحتي مي تواند نفس بکشد.

نگين سبز کوير ايران اين روزها به بار نشسته است تا در عين کهنسالي نشانه ديگري از زايش و باروري به نمايش بگذارد. سرو کهنسال کشورمان نياز به مراقبت بيشتري دارد، شايد توجه بيشتر به اين جاذبه گردشگري در دل کوير ايران بتواند روزي آن را به عنوان قلب گردشگري تفريحي و يا حتي گردشگري علمي در ژرفاي کوير تبديل کند.

سرو چند هزار ساله اکنون منتظر نگاه درست ميراث داران فعلي خويش است که بيش از چند سال عمر نخواهند کرد.
منبع: خبرنگار