زلزله ، سونامي ، آتشفشان

[vahidrk]

با سلام خدمت دوستان عزيز.
چون توضيحات من راجع به اين مبحث يه كم تخصصي هست من مطالب رو به صورت جلسه اي اينجا قرار مي دم تا همه درس به درس مطالب رو بخونن و بتونن از مطالب بعدي سر در بيارن.
اگر غلط املايي يا جلمه بندي نادرست داشت به بزرگي خودتون ببخشيد.
اميد وارم كه خوشتون بياد.

 

[vahidrk]

زلزله چيست:
حالت خاصي از تغيير شکل توده هاي سنگي است که در آن پديده هاي گسيختگي در مقياس متفاوت رخ مي دهد. يا هر نوع لرزش زمين در اثر عبور امواج لرزه اي زلزله است. عامل ايجاد مواج لرزه اي پاسخ زمين به انرژي هاي اندوخته است. نظريه Elastic rebound که پس از زلزله 1906 سن فرانسيسکو توسط رايد (Reid) ارائه گرديده و قادر است نحوه بروز زلزله را به وسيله اعمال تنش به طرفين يک گسل، به صورت ذيل توجيه نمايند: اجسام در برابر نيرو تا حد الاستيک مقاومت کرده و انرژي را در خود ذخيره مي کنند اما با افزايش تنش در بيش از حدالاستيک، سنگ مي شکند و امواج لرزه اي را آزاد مي کند و بعد به شکل اوليه خود برمي گردند. اگر اين نيرو در اعماق به سنگ وارد شوند سنگ خاصيت شکل پذير از خود نشان مي دهند. عمقي که در آن زمين لرزه رخ مي دهد زون لرزه زا) (schisosphere ناميده مي شود.

مشخصات زلزله
کانون ژرفي يا مرکز زلزله ( Hypocenter) يا (Focus): جايي است که در اثر گسيختگي در پوسته امواج لرزه اي آزاد مي شود.
كانون سطحي زلزله (Epicenter): نزديکترين فاصله کانون به سطح زمين است كه به طور طبيعي داراي بيشترين شدت لرزش است.(شکل 3 )
ژرفاي زلزله (Focal Depth): فاصله بين کانون ژرفي زلزله تا سطح زمين است.
فاصله زلزله (?): فاصله بين مرکز سطحي تا ايستگاه ثبت زلزله است.
زلزله ها بر پايه ژرفا به انواع زير تقسيم مي شوند:
- زلزله هاي کم ژرفا: با عمق کمتر از 70 كيلومتر
- زلزله هاي با ژرفا متوسط: عمق 300-100 كيلومتر
- زلزله هاي باژرفاي بيشتر از 300 كيلومتر

( Earthquake group) گروه زلزله:
زلزله يک لرزش واحد نيست بلکه به صورت دسته اي از لرزشها ست.اگر نمودار گروه زلزله را در طول زمان رسم وجود دارد که بزرگترين لرزش است .زمين لرزه هايي قبل از لرزش اصلي Main shock کنيم يک لرزه شاخص يا
را پيش لرزه و لرزه بعد از زلزله اصلي را پس لرزه گويند.معمولا پس لرزه ها فراوان ترند.

مشخصات زلزله​

عوامل موثر در ايجاد زلزله
الف) زلزله هاي مصنوعي
به طور خلاصه عوامل زير باعث ايجاد اين زلزله ها مي شوند:
1- پر و خالي کردن مخازن و درياچه هاي سدهاي بزرگ با طول تاج بيشتر 100 m
2- ايجاد چاههاي بهره برداري و تزريق آب
3- انفجارات هسته اي
4- انفجارات معادن و باربرداري از آنها به صورت برداشتن حجم زيادي از سنگها
ب ) زلزله هاي طبيعي
1- فورانهاي آتشفشاني
2- فروريختن غارهاي زيرزميني
3- زمين لرزه هاي تکتونيکي : که 90% زلزله ها از اين نوعند.

نحوه آزاد شدن انرژي :

- پيشلرزه :
گاهي پيش از بروز زلزله اصلي , لرزه هايي با بزرگي کمتر از زلزله اصلي به وقوع مي پيوندد که معمولا فراواني آنها با نزديک شدن به زمان وقوع لرزه اصلي افزايش مي يابد.

- لرزه اصلي :
در اينجاست که بيشترين انرژي ذخيره شده در محيط به يکباره آزاد مي شود .

-پسلرزه :
لرزه هاي خفيفي است که اغلب پس از لرزه اصلي در پيرامون کانون زلزله روي ميدهند.فراواني آنها با گذشت زمان کاهش مي يابد.

- دسته لرزه :
مجموعه اي از لرزه هاي رويداده در يک منطقه که در مقطع زماني هفته يا ماه به وقوع مي رسد. فراواني آنها پس از رسيدن به يک حد بيشينه کاهش مي يابد

- ريز لرزه :
زلزله هايي با بزرگاي 3 يا کوچکتر مي باشند.اغلب افزايش ناگهاني و منظم آنها نشانه قريب الوقوع بودن زمين ه : لرزه اصلي را نشان مي دهد.(شکل 1)

شكل-1 ريز لرزه​

 

[hamedsullivan]

مرسی و خسته نباشی .

الان تو دنیا چه مدت قبل از زلزله میتونن متوجه بشن ؟؟؟؟

 

[vahidrk]

مرسی و خسته نباشی .

الان تو دنیا چه مدت قبل از زلزله میتونن متوجه بشن ؟؟؟؟

آخرين چيزي كه من فهميده بودم فكر كنم كشور ژاپن بود كه مي تونست 30 ثانيه قبل از زلزله متوجه اون بشه.
توي اينترنت دقيق ننوشته.يه جا ديدم نوشته بود چند ثانيه , حداكثر چند دقيقه.

 

[hamedsullivan]

آخرين چيزي كه من فهميده بودم فكر كنم كشور ژاپن بود كه مي تونست 30 ثانيه قبل از زلزله متوجه اون بشه.
توي اينترنت دقيق ننوشته.يه جا ديدم نوشته بود چند ثانيه , حداكثر چند دقيقه.

خوب این امکان با یه دستگاه برای مردم عادی هم هست ؟؟ یا فقط در اختیار متخصصین هست؟؟؟

 

[vahidrk]

خوب این امکان با یه دستگاه برای مردم عادی هم هست ؟؟ یا فقط در اختیار متخصصین هست؟؟؟

مطمئنا دستگاه عادي نيست.
ولي اگر مي خواي خودت بفهمي از روي يه نشانه هاي مي توني بفهمي .
مقاله بعدي رو بخون.

 

[vahidrk]

طبق اطلاعات ثبت شده نخستين نمونه‌ي مشاهده شده از اين نوع ابرها به 381 سال قبل در منطقه‌ي chronide واقع در استان Lon-De چین باز مي‌گردد: "هوا گرم و آفتابي بود ... آسمان آبي و شفاف بود ... ناگهان لكه‌هاي سياه ابر كه همانند مار بسيار بلند بود تمام عرض آسمان را گرفت و زلزله‌اي به بزرگي 7 ريشتر, در 25 اكتبر 1622 درمنطقه به وقوع پيوست." روش مورد بحث، چندی پیش در ژاپن و چين مورد استفاده قرار گرفت... بدين ترتيب در صبح 6 مارس1987 ، زلزله‌اي پيش بيني گرديد كه فرداي آن روز به مورخ 7 مارس 1978 به قدرت 8.7 ريشتر به وقوع پيوست.
پس از کسب اين موفقیت، پيش بيني زلزله به وسیله این ابرها، مدتي در این دو کشور مورد استفاده قرار گرفت، اما از سال 1985 استفاده از آن منسوخ گرديد.
تئوري (شكل گيري ابرهاي مذكور):
وقتي يك صخره‌ي عظيم، تحت اثر نيروهاي خارجي قرار گيرد، قطعات ضعيف آن شكسته شده و قطعات قوی آن ترک میخورند لذا منجر به ايجاد علائمي مي‌گردد كه به پيش بيني زلزله كمك مي‌كند. همچنين افزايش فشار آب حفره‌اي، باعث بالا آمدن سطح آب مي‌گردد و آب به ترك‌ها وارد مي‌شود. فشار و دماي بالا، به تبخير آب و نهايتا نشت آن با فشار از ميان شكاف گسل‌ها منجر شده و برخورد بخار به هواي سرد به تشكيل ابر مي‌انجامد.
عكس زير، مربوط به زلزله‌هاي تانگشان مي‌باشد كه در سال 1976 به قدرت 8.7 ريشتر به وقوع پيوست. در عکس سوراخ¬شدن سقف يك ساختمان بر اثر فوران بخار آب از زير آن قابل مشاهده است. چون اين زلزله حائز شواهد منجر به پیش¬بینی زيادي نبود، شهر تخليه نشد و زلزله جان 750 هزار نفر را گرفت.

آقاي zhonghao shou حدود 16 سال از زندگي خود رادر جهت مطالعه برروي ابرهاي زلزله صرف نموده است. وي در پيش بيني تعداد زيادي از زلزله‌هاي بزرگ توفيق يافته ...
ازجمله زلزله‌ي بم, كه مطالعات و پيش بيني وي دراين باب, مورد تائيد اكثر منابع ايراني قرارگرفته است.
اولين پيش بيني آقاي zhou به 20 ژوئن 1990 بازمي‌گردد, كه 18 ساعت پس از پيش بيني وي, زلزله‌اي به قدرت 7/7 ريشتر در رودبار و منجيل حدود 35000 كشته و تعداد زيادي زخمي بر جاي گذاشت
Shou در سال 1993 به كاليفرنيا رفت و زلزله‌اي ژانويه 1996 كاليفرنيا راشخصا به طوركامل احساس نمود. اين امر او را بر آن داشت كه به مطالعات خود در مورد زلزله ادامه دهد.
Shou ادعا مي‌كند كه نظريه‌اش تا 300 سال ديگر به اثبات خواهد رسيد و انسان به پيش بيني قاطع و كامل زلزله قادر خواهد گرديد.
در روش پيش بينی او 5 مشخصه درمورد ابرهاي زلزله بيان شده است:
1- شكل گيري ابرهاي زلزله معمولابه طور بسيار ناگهاني حتي گاهي اوقات درچند ثانيه صورت مي‌پذيرد در حالي كه ابرهاي طبيعي كه درچارچوب هواشناسي مي‌گنجند اين گونه نيستند.
2- ابرهاي زلزله كار, بدليل فشار زيادي كه درحين خروج از زمين دارند, داراي يك شكل خاص مي‌باشند.
مثلا بعضابه فرم چند خط موازي در يك امتداد بروز مي‌كنند.
درصورتي كه ابرهاي طبيعي, داراي شكل و فرم توده‌اي و حجيم هستند.

3- گاهي اوقات اين ابرها برخلاف جهت باد حركت مي‌كنند.
مثلا در جولاي 1999يك رشته ابر به طول km800 برفراز هند و سريلانكا ديده مي‌شود كه نشان دهنده‌ي زلزله‌اي به قدرت بيش از 7 ريشتر بود.
Shou پيش بيني كرد كه مركز زلزله بين ايران تا ايتاليا مي‌باشد چون شرايط جوي نامناسب از پيش بيني مركز دقيق زلزله جلوگيري می‌كند. بالاخره در 17 آگوست 1999 زلزله‌اي به قدرت 7.8 ريشتر در تركيه به وقوع مي‌پيوندد.

4- اگر هواي اطراف مركز زلزله سرد باشد اكثرا ابرها به صورت چند رشته موازي بوجود مي‌آيند. چون به محض خروج از زمين با هواي سرد برخورد مي‌كنند و ابر تشكيل مي‌دهند. اين ابرها توسط ماهواره‌ي IndoEx در تاريخ 20 دسامبر 2003 از ايران گرفته شده است و زلزله ی بم در 25 دسامبر به وقوع مي‌پيوندد.

5- اگر يك توده‌ي ابر طبيعي در بالاي مركز زلزله قرار داشته باشد در ابتدا بخارهاي آب به علت گرمايي كه دارند باعث بوجود آمدن يك حفره بزرگ در داخل ابر طبيعي مي‌شوند. مثلا عكس زير از زلزله‌ي 6.1 ریشتریافغانستان گرفته شده است.
در اين موارد, علوم آب و هوايي نمي‌توانند علت بوجود آمدن اين تغييرات را توضيح دهند و اين نشان دهنده ي غيرطبيعي بودن ابرها مي‌باشد.
همچنين آقاي shou با استفاده از روشهاي زير مكان و زمان زلزله را مشخص مي‌كند:
1- مركز زلزله جايي است كه ابرها از آنجا بوجود مي‌آيند.
2- قدرت زلزله بستگي به سرعت ومقدار بوجود آمدن ابرها دارد.
3- زمان بوجود آمدن زلزله پس ازمشاهده‌ي ابر حداكثر 107 روز است. البته درحدود 500 مورد پيش بيني اين زمان كمتر از 30 روز بوده است.
بيش از 70% از پيش بيني‌هايي كه آقاي shou در طول سالهاي 1996 تا 2001 به مركز زمين شناسي آمريكا ارسال نموده كاملا درست بوده است.

 

[vahidrk]

البته با ابر ها هم به نظر من مطمعنا نمي شه 100% جواب گرفت.
يه راه ديگه هم از روي حركات و رفتار حيوانات هست كه من خودم تجربه كردم.يه بار يه گربه اي توي خونمون داشتيم.يه روز ديدم خيلي حركت هاي عجيب و غريب مي كنه.مي رفت سر ديوار.دوباره مي يومد پايين.انگار كه ترسيده بود.بعد از اون روز توي اخبار گفت كه توي يكي از شهرستان هاي نزديك شهر ما زلزله شده.

 

[Behrooz]

آخرين چيزي كه من فهميده بودم فكر كنم كشور ژاپن بود كه مي تونست 30 ثانيه قبل از زلزله متوجه اون بشه.
توي اينترنت دقيق ننوشته.يه جا ديدم نوشته بود چند ثانيه , حداكثر چند دقيقه.

قطعا بسياري از اين آمار فقط در حد شعار و ايجاد جنجال است .

تازه 30 ثانيه هم نمي تواند باشد چه برسد به چند دقيقه .

اين را از اين رو با اطمينان مي گويم كه رشته تخصصي من است . اين آمار و ارقام درست نيستند و در ضمن بسياري هم خطا دارد .

در حال حاضر محدود به چند ثانيه است .

 

[vahidrk]

قطعا بسياري از اين آمار فقط در حد شعار و ايجاد جنجال است .

تازه 30 ثانيه هم نمي تواند باشد چه برسد به چند دقيقه .

اين را از اين رو با اطمينان مي گويم كه رشته تخصصي من است . اين آمار و ارقام درست نيستند و در ضمن بسياري هم خطا دارد .

در حال حاضر محدود به چند ثانيه است .

من حرف شما رو رد نمي كنم ولي اينجا رو ببينيد:
http://www.isna.ir/main/NewsView.aspx?ID=News-644945&Lang=P
كسي كه اين حرف رو زده معاون مركز تحقيقات مهندسي زلزله دانشگاه كاليفرنيا هست.

 

[Behrooz]

من حرف شما رو رد نمي كنم ولي اينجا رو ببينيد:
http://www.isna.ir/main/NewsView.aspx?ID=News-644945&Lang=P
كسي كه اين حرف رو زده معاون مركز تحقيقات مهندسي زلزله دانشگاه كاليفرنيا هست.

دوست من
آنجا كه گفته "عنوان مثال درصد احتمال وقوع زلزله در 30 سال آينده در جنوب تهران پيش‌بيني مي‌شود كه كاري علمي بوده و روش‌هاي مخصوص به خود را دارد. "

بله اين امكان را ميتوان پيش بيني كرد .
در حد چند ثانيه را هم ميتوان پيش بيني كرد . اما در اين مورد هنوز روش علمي اثبات شده و روش اجرايي و عملي وجود ندارد . خود ايشان هم متذكر شده اند
" از سوي ديگر پيش‌بيني زلزله قبل از وقوع هم تا چند ثانيه و حداكثر چند دقيقه قبل از آن امكان‌پذير است ولي بيش از اين علمي نيست، البته كارهايي در اين رابطه صورت گرفته ولي هنوز اجرايي نشده است. "

 

[IcedAngel]

ببینم من یه سوال برام پیش میاد هی ...
راجع به همین زلزله تهران ... چه جوری میتونن بفهمن که زلزله قویی هستش و قراره بالای 7 ریشتر بشه ؟!؟! پیش بینی دراز مدت واقعا" نمیشه کرد ... تو هزار تا برنامه هم گفتن این رو

وحید جان خسته نباشی در قسمت هنر ... مطالب خوبی مینویسی و تا جایی هم که وقت بشه میخونم ... انقدر حجم کار بالاست که کم میاره آدم

اگه یه لطفی هم بکنی و یه آماری از بزرگترین زلزله های جهان بنویسی خوب میشه
راجع به زلزله شیکاگو خیلی دلم میخواد بدونم که آمارش چی بوده
ممنون

 

[vahidrk]

پيش‌بيني زلزله قبل از وقوع هم تا چند ثانيه و حداكثر چند دقيقه قبل از آن امكان‌پذير است ولي بيش از اين علمي نيست،

حرف من هم همينه بهروز جان

 

[vahidrk]

اگه یه لطفی هم بکنی و یه آماری از بزرگترین زلزله های جهان بنویسی خوب میشه
راجع به زلزله شیکاگو خیلی دلم میخواد بدونم که آمارش چی بوده
ممنون

به روي چشم.
امروز ظهر گزارش رو مي زارم.

 

[vahidrk]

اين اطلاعات مربوط به سال 1381 هجري شمسي هست.(اطلاعات جديد تري پيدا نكردم.اين رو هم از روي يه كتاب نوشتم.)

 

[hamedsullivan]

البته با ابر ها هم به نظر من مطمعنا نمي شه 100% جواب گرفت.
يه راه ديگه هم از روي حركات و رفتار حيوانات هست كه من خودم تجربه كردم.يه بار يه گربه اي توي خونمون داشتيم.يه روز ديدم خيلي حركت هاي عجيب و غريب مي كنه.مي رفت سر ديوار.دوباره مي يومد پايين.انگار كه ترسيده بود.بعد از اون روز توي اخبار گفت كه توي يكي از شهرستان هاي نزديك شهر ما زلزله شده.

اینکه اثبات شده , حیوانات زلزله رو خیلی سریعتر از انسان تشخیص میدن , در واقع انسان وقتی زلزله بیاد متوجه میشه ولی حیوانات سریعتر.

 

[vahidrk]

امواج لرزه اي (Earth quake waves):
الف) امواج دروني (پيکره اي) Body waves : اين امواج از درون زمين عبور مي نمايند، بدين ترتيب که از سرچشمه به تمام جهات انتشار مي يابند. از اين رو به امواج آزاد (Free waves) نيز معروفند. امواج دروني 2 نوعند:
1- موج اوليه (طولي، فشاري، کششي) longitudinal wave : اولين موجي که توسط گيرندهاي زلزله ثبت مي شوند . علت سرعت بالاي آن نظير امواج صوتي، امتداد ارتعاش ذراتش در امتداد ارتعاش ذراتش در امتداد انتشار آن است. اين حرکت سبب ايجاد انقباض و انبساط در محيط خود مي شوند ولي هيچگونه تغيير شکل برشي در آنها به وجود نمي آيند. اين امواج در تمام محيطها (جامد، مايع، گاز) حرکت مي کنند . سرعت حرکت موجهاي P در يک محيط همگن تابع دانسيته (چگالي) _ انعطافپذيري (ميزان الاتيسته) آن مي باشد. سرعت حرکت موج P از رابطه زير به دست مي آيد.
VP=
E مدول يانگ ، V ضريب پواسيون ، P دانسيته
موج اوليه در راستاي ارتعاش مي باشد. موج سبب تغيير حجم اجسام مي گردد .عملکرد اين موج در هنگام زلزله بصورت ايجاد صدا , تکان دادن درب ها و پنجره ها مي باشد.(شکل 2)

شكل2​

2- موج برشي transversal waves : دومين موجي که توسط گسرندهاي زلزله ثبت مي شوند، موج ثانويه يا S است. جهت حرکت اين موجها عمود بر جهت انتشار آنها ميباشد. اين امواج تنها از محيطهاي جامد عبور مي کنند چرا که سيالات تحت تاثير واتنش برشي قرار نمي گيرندبنابراين آنها را موج برشي نيز مي نامند. اين امواج باعث تغيير شکل در اجسام مي شود ولي هيچگونه تغيير حجمي را ايجاد نمي کند. سرعت اين امواج کمتر از امواج p است. (شکل1)
موجهاي برشي بر حسب حرکات خود به 2 صورت ديده مي شوند.
1- موج SH (موج برشي افقي) -2- موج SV (موج برشي عمودي) - سرعت VS از رابطه زير به دست مي آيد. (به شكل 1 نگاه كنيد)
ب) امواج سطحي (Sur face waves): اين امواج پس از برخورد امواج حجمي به سطوح انفصالي ايجاد و سپس در امتداد سطح زمين يا سطوح ناپيوستگي زيرزمين يا سطح آب منتشر مي گردند. امواج سطحي 2 دسته اند.
1- موج لاو (LQ): سومين موجي است که توسط لرزه نگاشتها ثبت مي شوند. حرکت اين امواج شبيه به مولفه افقي برشي (SH) است, از اين رو فقط در لرزه نگاشتهاي افقي ثبت مي شوند. در سطوح ناپيوستگي پوسته انتشار مي يابند. سرعت موج لاو با موج S برابر است ولي از آنجايي که موج S مستقيما از عمق حرکت مي کند, زودتر از موج لاو به ايستگاه لرزه نگاري مي رسد.(شکل 1)
2- موج ريلي (rayleih): چهارمين موجي است که توسط گيرندهاي لرزه اي ثبت مي شوند. حرکت اين امواج بر روي يک صفحه قائم منطبق بر امتداد انتشار آن در يک مدار بيضيوي قهقرايي صورت مي پذيردو در بالاترين نقطه مسير در خلاف جهت انتشار موج است . يعني شبيه موج اقيانوس , تنها با اين تفاوت که ذرات آب در اين حالت در جهت انتشار موج است به عبارت ديگر اين موج ترکيبي از دو موج P و مولفه قائم موج برشي (SV) مي باشد. لذا هر دو لرزه نگاشت افقي و قائم آنرا ثبت مي کنند. سرعت اين امواج 92/0 موج S است(شکل زير) قدرت تخريب اين امواج به اين صورت است: LR> LQ> S> P :

شكل 1

شكل 2​

 

[vahidrk]

اینکه اثبات شده , حیوانات زلزله رو خیلی سریعتر از انسان تشخیص میدن , در واقع انسان وقتی زلزله بیاد متوجه میشه ولی حیوانات سریعتر.

درسته حامد جان.اثبات شدنش كه اثبات شده.ولي من تا حلا نمونش رو نديده بودم.برام خيلي جالب بود.

 

[IcedAngel]

وجید جان تو اون آماری که گذاشتی اثری از زلزله شیکاگو نبود .. در صورتی که من شنیده بودم اون زلزله شهر رو تقریبا" ویران کرد و از اول ساختنش ... برای همین الان شهر مدرن تری نصبت به شهر های دیگه آمریکا (به خصوص شرق آمریکا)هستش:blink:

 

[vahidrk]

وجید جان تو اون آماری که گذاشتی اثری از زلزله شیکاگو نبود .. در صورتی که من شنیده بودم اون زلزله شهر رو تقریبا" ویران کرد و از اول ساختنش ... برای همین الان شهر مدرن تری نصبت به شهر های دیگه آمریکا (به خصوص شرق آمریکا)هستش

نمي دونم.بايد از نويسنده كتاب پرسيد.