هواساز (به انگلیسی: Air Handling Unit) (بطور اختصاری AHU) دستگاهی برای تأمین هوای مطبوع و سالم با دستیابی به دما و رطوبت مناسب است. هواساز یکی از اصلی‌ترین دستگاه‌های تهویه مطبوع است که در مسیر چیلر و بویلر با کانال هوا قرار می‌گیرد. هواسازها در صنایع مختلف نیز برای تولید هوای مورد نیاز با درجه و رطوبت مورد نظر به کار برده می‌شوند.
فن یا هواکش
فن یا هواکش، به عنوان یکی از اجزای مهم هواساز جهت جابجایی و جریان هوا در سیستم به کار می‌رود. بسته به نوع هواساز، امکان تعبیهٔ فن و هواکش‌های مختلفی از جمله محوری، سانتریفوژ، فولی و… وجود دارد.
فیلتر
در دستگاه‌های هواساز از چندین لایه فیلتر استفاده می‌شود که عملکرد آنها به صورت زیر است:
برای تصفیهٔ ذرات درشت تر از فیلترهای فلزی که قابلیت شستشو دارند استفاده می‌شود. در مراحل بعدی از فیلترهای هپا و اولپا که از جنس بوروسیلیکات و به ترتیب دارای قدرت جذب ذرات تا ۳/. میکرون و ۱۲/۰ میکرون هستند استفاده می‌شود.
معمولاً به منظور تمیز نگه داشتن تمام اجزای پایین دست، فیلترها به عنوان اولین مرحله در هواساز نصب می‌گردند. با توجه به درجه تصفیه مورد نیاز، فیلترها در دو یا چند ردیف پشت سر هم قرار می‌گیرند به طوری که فیلتر درشت صفحه‌ای جلوی فیلتر ریز کیسه‌ای قرار گیرد. از آنجایی که نگه‌داری و تعویض فیلتر صفحه‌ای ارزان‌تر است، از فیلترهای گرانترِ کیسه‌ای محافظت می‌کند.[۱]
کویلهای گرمایش و سرمایش
بسته به نوع کاربرد و موقعیت جغرافیایی، ممکن است هواساز به منظور تغییر دما و رطوبت هوا نیاز به تأمین حرارت، سرما یا هر دو داشته باشد. این فرایند توسط کویلهای مبدل گرمایی که در مسیر جریان هوا قرار گرفته‌اند، انجام می‌شود.
کويل گرم معمولا دارای فين های (پره های) آلومينيومی با تراکم 8 فين در اينچ و بالاتر است که بطور منظم در کنار يکديگر قرار گرفته و لوله های از جنس مس با قطرهای 8/3 اينچ يا 8/5 اينچ از ميان آنها عبور کرده و کاملا با پره های آلومينيومی مماس و درگير هستند.
بسته به ظرفيت يک هواساز ، طول و تعداد فين های مورد استفاده در کويل گرم هواساز تغيير می کند.همچنين تعداد لوله های عبوری از فين های آلومينيومی و تعداد ردیف آنها نيز با توجه به ظرفيت حرارتی يک هواساز تغيير می کند.
در هواسازهای يک منظوره که فقط هوای گرم مورد نياز را تأمين می کنند، فقط کويل گرم نصب می شود. در صورتيکه هواساز دو منظوره بوده و هوای سرد مورد نياز را نيز تأمين نمايند ، پس از کويل گرم ، کويل ديگری بنام کويل سرد قرار می گيرد که ساختار آن دقيقا شبيه ساختار کويل گرم است که با توجه به مکانيزم انتقال حرارت ، معمولا در هواسازها کويل های سرمايي تعداد لوله و تعداد رديف بيشتری نسبت به کويل های گرم دارند.
در برخی از هواسازها کويل گرم و کويل سرد را بصورت دو منظوره استفاده می کنند به اين صورت که در تابستان آب سرد وارد کويل هواساز شده و هوای عبوری را سرد و در زمستان آبگرم وارد کويل شده و هوا را گرم و به فضای مورد استفاده ارسال می کنند. البته اين کار با وجود اينکه در هزينه ساخت کويل هواساز و در نتيجه قيمت تمام شده هواساز صرفه جويي ايجاد می کند دارای مضراتی از جمله فرسودگی زود هنگام کويل های هواساز شده و خساراتی به هواساز وارد می نمايد.
همچنين در برخی از هواسازها نوع ديگری از کويل سرمايي استفاده می شود که در آن بجای آب سرد، گاز مبرد وارد شده و هوايي که به هواساز وارد می شود را سرد و به خارج انتقال می دهد.
اگر رطوبت گیری لازم باشد، با سردسازی هوا به منظور رسیدن به نقطه شبنم و چگالش مایع، کویل سرمایشی به کار برده می‌شود. کویل گرمایشی که بعد از کویل سرمایشی قرار گرفته‌است (و به عنوان کویل گرمایش مجدد شناخته می‌شود)، هوا را تا دمای مورد نیاز گرم می‌نماید. این فرایند باعث کاهش میزان رطوبت هوای تهویه شده می‌گردد.
اغلب در شرایط آب و هوایی سردتر که دما به زیر نقطه انجماد می‌رسد، با هدف جلوگیری از یخ زدگی فیلترها و لوله‌های آب پایین‌دستِ جریانِ هوا، کویل پیش گرمکن به عنوان اولین مرحله به کار برده می‌شود. کنترلری نیز پس از این کویل نصب می‌شود تا اگر حداقل دمای مورد نیاز تأمین نگردد، جهت محافظت از دستگاه، کل هواساز را خاموش نماید.
کویلهای گرمایش یا با آب داغ یا بخار آب کار می‌کنند یا الکتریکی هستند و کویلهای سرمایش با آب مبرد یا یک ماده مبرد کار می‌کنند. کویلهای سرمایش و گرمایش هواساز باید با استفاده از لوله‌کشی با چیلر و بویلر در ارتباط باشند.
لینک اول مقاله
لینک دوم مقاله
فن یا هواکش
فن یا هواکش، به عنوان یکی از اجزای مهم هواساز جهت جابجایی و جریان هوا در سیستم به کار می‌رود. بسته به نوع هواساز، امکان تعبیهٔ فن و هواکش‌های مختلفی از جمله محوری، سانتریفوژ، فولی و… وجود دارد.
فیلتر
در دستگاه‌های هواساز از چندین لایه فیلتر استفاده می‌شود که عملکرد آنها به صورت زیر است:
برای تصفیهٔ ذرات درشت تر از فیلترهای فلزی که قابلیت شستشو دارند استفاده می‌شود. در مراحل بعدی از فیلترهای هپا و اولپا که از جنس بوروسیلیکات و به ترتیب دارای قدرت جذب ذرات تا ۳/. میکرون و ۱۲/۰ میکرون هستند استفاده می‌شود.
معمولاً به منظور تمیز نگه داشتن تمام اجزای پایین دست، فیلترها به عنوان اولین مرحله در هواساز نصب می‌گردند. با توجه به درجه تصفیه مورد نیاز، فیلترها در دو یا چند ردیف پشت سر هم قرار می‌گیرند به طوری که فیلتر درشت صفحه‌ای جلوی فیلتر ریز کیسه‌ای قرار گیرد. از آنجایی که نگه‌داری و تعویض فیلتر صفحه‌ای ارزان‌تر است، از فیلترهای گرانترِ کیسه‌ای محافظت می‌کند.[۱]
کویلهای گرمایش و سرمایش
بسته به نوع کاربرد و موقعیت جغرافیایی، ممکن است هواساز به منظور تغییر دما و رطوبت هوا نیاز به تأمین حرارت، سرما یا هر دو داشته باشد. این فرایند توسط کویلهای مبدل گرمایی که در مسیر جریان هوا قرار گرفته‌اند، انجام می‌شود.
کويل گرم معمولا دارای فين های (پره های) آلومينيومی با تراکم 8 فين در اينچ و بالاتر است که بطور منظم در کنار يکديگر قرار گرفته و لوله های از جنس مس با قطرهای 8/3 اينچ يا 8/5 اينچ از ميان آنها عبور کرده و کاملا با پره های آلومينيومی مماس و درگير هستند.
بسته به ظرفيت يک هواساز ، طول و تعداد فين های مورد استفاده در کويل گرم هواساز تغيير می کند.همچنين تعداد لوله های عبوری از فين های آلومينيومی و تعداد ردیف آنها نيز با توجه به ظرفيت حرارتی يک هواساز تغيير می کند.
در هواسازهای يک منظوره که فقط هوای گرم مورد نياز را تأمين می کنند، فقط کويل گرم نصب می شود. در صورتيکه هواساز دو منظوره بوده و هوای سرد مورد نياز را نيز تأمين نمايند ، پس از کويل گرم ، کويل ديگری بنام کويل سرد قرار می گيرد که ساختار آن دقيقا شبيه ساختار کويل گرم است که با توجه به مکانيزم انتقال حرارت ، معمولا در هواسازها کويل های سرمايي تعداد لوله و تعداد رديف بيشتری نسبت به کويل های گرم دارند.
در برخی از هواسازها کويل گرم و کويل سرد را بصورت دو منظوره استفاده می کنند به اين صورت که در تابستان آب سرد وارد کويل هواساز شده و هوای عبوری را سرد و در زمستان آبگرم وارد کويل شده و هوا را گرم و به فضای مورد استفاده ارسال می کنند. البته اين کار با وجود اينکه در هزينه ساخت کويل هواساز و در نتيجه قيمت تمام شده هواساز صرفه جويي ايجاد می کند دارای مضراتی از جمله فرسودگی زود هنگام کويل های هواساز شده و خساراتی به هواساز وارد می نمايد.
همچنين در برخی از هواسازها نوع ديگری از کويل سرمايي استفاده می شود که در آن بجای آب سرد، گاز مبرد وارد شده و هوايي که به هواساز وارد می شود را سرد و به خارج انتقال می دهد.
اگر رطوبت گیری لازم باشد، با سردسازی هوا به منظور رسیدن به نقطه شبنم و چگالش مایع، کویل سرمایشی به کار برده می‌شود. کویل گرمایشی که بعد از کویل سرمایشی قرار گرفته‌است (و به عنوان کویل گرمایش مجدد شناخته می‌شود)، هوا را تا دمای مورد نیاز گرم می‌نماید. این فرایند باعث کاهش میزان رطوبت هوای تهویه شده می‌گردد.
اغلب در شرایط آب و هوایی سردتر که دما به زیر نقطه انجماد می‌رسد، با هدف جلوگیری از یخ زدگی فیلترها و لوله‌های آب پایین‌دستِ جریانِ هوا، کویل پیش گرمکن به عنوان اولین مرحله به کار برده می‌شود. کنترلری نیز پس از این کویل نصب می‌شود تا اگر حداقل دمای مورد نیاز تأمین نگردد، جهت محافظت از دستگاه، کل هواساز را خاموش نماید.
کویلهای گرمایش یا با آب داغ یا بخار آب کار می‌کنند یا الکتریکی هستند و کویلهای سرمایش با آب مبرد یا یک ماده مبرد کار می‌کنند. کویلهای سرمایش و گرمایش هواساز باید با استفاده از لوله‌کشی با چیلر و بویلر در ارتباط باشند.
لینک اول مقاله
لینک دوم مقاله
