مينياتور سفيد قلم

مينياتور سفيد قلم
مقصود از سفيد قلم مينياتورهايي است كه با قلم سفيد روي كاغذ يا صفحه تيره رنگ، نقاشي شده باشد بديهي است به اين شيوه با ساير رنگهاي روشن روي زمينه تيره زياد ديده شده و در هر حال از يك رنگ تجاوز نمي كند. بديهي است بعضي از هنرمندان با ابتكار خود مختصري طلايي و رنگهاي ديگر در تابلو سفيد قلم به كار برده اند لكن عموميت ندارد.

از آثار مينياتور سفيد قلم هنرمندان معاصر نيز زياد ديده مي شود و كاملاً شناخته شده و رايج مي باشد و گاه گاه از رنگهاي روشن متنوع روي زمينه سياه به صورت تابلوي بزرگ ساخته اند كه در نمايشگاههاي بزرگ مورد توجه واقع شده و مدال طلا به آنها تعلق گرفته ولي از نوع اخير بسيار كم تهيه شده است.

 

مينياتور سياه قلم
اين نوع مينياتور به طوري كه از نام آن مفهوم است فقط با قلم سياه روي زمينه هاي روشن كار مي شود و در تمام ادوار، تحولاتي كه در سبك نقاشي ايران حاصل شده وجود داشته و دارد.
ولي از دوره صفويه به بعد بيشتر رايج گرديده بطوريكه كتب خطي بسياري با شيوه سياه قلم مصور شده و امروز نيز هنرمندان اين شيوه علاقه خاصي دارند.
براي تهيه مينياتور سياه قلم، از مركبهاي مرغوب خطاطي استفاده مي كنند و هر قدر مركب نرم تر و كشش آن بيشتر باشد قدرت قلم و امكان نازك كاري بيشتر به هنرمند مي دهد.

شيوه سياه قلم را با رنگهاي ديگر مانند قهوه اي تيره و حتي قرمز يا آبي تيره و به طور كلي رنگهاي روحي سير تهيه نموده اند، ليكن در هر حال از يك رنگ منحصر به فرد روحي تجاوز نمي كند و طرز كار كردن عيناً مانند مركب مي‌باشد. در دوره قاجاريه كه مينياتور آبرنگ به شيوه زمان تهيه مي شد از مينياتور و گل و بوته‌هاي اين دوره به شيوه سياه قلم زياد ديده مي شود.

 

مينياتور سياه قلم رنگي
مينياتورهايي كه در بعضي از قسمتهاي آن رنگ به كار رفته باشد سياه قلم رنگي مي خوانند.
در اين شيوه از مينياتورها، رنگ طلايي حتماً به كار مي رود و زمينه تابلو به حال خود باقي مي ماند و قسمتهاي مختصري كه رنگين است بنابه سليقه هنرمند از رنگهاي جسمي و روحي توأماً استفاده شده و به طور كلي قسمتهايي كه به شيوه سياه قلم كار مي شود خيلي زياد است. مينياتورهاي سياه قلم رنگي بيشتر در دوره صفويه در آثار مينياتورهاي رضا عباسي متداول شده و تا امروز مورد نظر هنرمندان بوده و به اين شيوه زياد كار مي كنند.

 

مينياتور تمام رنگ جسمي
1ـ رنگهاي جسمي مينياتور سازي را در گذشته با پودر رنگهاي معدني مانند سفيد آب سرب، سرنج، لاجورد، سيلد، شنجرف، زرنيخ، نيل و غيره روي سنگ مسطح و صيقلي كه بر اثر سائيدن زياد، قسمت وسط آن گود مي شد با قطعه سنگ صيقلي كوچك ديگر كه در دست جا بگيرد ساعتها مي سائيدند تا خوب نرم و قابل استفاده شود.

معمولاً شاگرداني كه براي تعليم نزد استاد مي آمدند در سال اول، كارشان رنگ سائيدن بود ولي سالهاست كه اين رويه با تأسيس هنرستانهاي هنرهاي زيبا و تأسيس كارخانه هاي رنگ سازي مدرن ترك شده است.

رنگهاي جسمي پس از اينكه با آب خوب سائيده شد با مقدار معيني چسب سريشم يا صمغ مخلوط مي شود تا هنگام مصرف و پس از خشك شدن ثابت بماند. در بعضي كشورها براي چسب رنگ، از سفيده و زرده تخم مرغ يا محلول نبات، يا شيره انگور و مختصري روغن گليسيرين نيز استفاده مي نمايند.

رنگهاي جسمي فوق الذكر كه ميتوان آنرا آبرنگ جسمي نيز ناميد در كارخانه هاي رنگ سازي امروز رنگ (گواش) ناميده ميشود.

بطور كلي رنگهاي جسمي (گواش) مانند رنگ روغن قابليت پوشش دارد يعني اگر روي صفحه تيره رنگ استعمال شود رنگ زيرين خود را مي پوشاند و رنگ طلايي اصل يا بدل در رديف رنگهاي جسمي مي باشد.

در مينياتور هاي تمام رنگ جسمي، تمام زمينه تابلو از رنگ پوشيده شده و فقط حاشيه مقوا يا كاغذ يا ورق كتاب به رنگ اصلي خود باقي مي ماند.
اين نكته قابل ذكر است كه رنگهاي جسمي مخصوص رنگ آميزي تابلو بوده و براي ريزه كاريها و ساخت ساز (رو‌كاري) از رنگهاي روحي استفاده مي كنند زيرا رنگ جسمي قابليت كشش و نازك كاري را ندارد.