چگونگی استفاده ازعلائم سجاوندی در ویرایش متن فارسی

[hezargooyesh]

چگونگی استفاده ازعلائم سجاوندی در ویرایش متن فارسی


هنگام ویرایش متن فارسی، برای روشن و مشخص شدن معنی از نشانه‌های سَجاوَندی یا نشانه‌های نقطه‌گذاری استفاده می شود. این نشانه‌ها، که نشانه‌های نوشتاری هم نامیده می‌شوند، برای آسان‌تر و روان خواندن یک نوشته، بیان یک احساس،فرمول نویسی در ریاضیات و یا تغییر در تلفظ واژه ها به‌کار می‌روند. علائم نگارشی مانند: ویرگول (،)، نقطه(.)، و ... بلافاصله پس از کلمه قبلی و یا با یک فاصله نسبت به کلمه بعدی قرار می گیرند.

به مثال زیر توجه کنید:

درست: دیروز آسمان ابری بود. اما امروز آسمان صاف است.

غلط: دیروز آسمان ابری بود.اما امروز آسمان صاف است.



درست: مادر به علی گفت: تکالیفت را انجام داده ای؟

غلط: مادر به علی گفت : تکالیفت را انجام داده ای ؟

در قدیمی‌ترین نوشته هایی که در دست است، اثری از نشانه‌های سجاوندی دیده نمی‌شود. در متن‌های باستانیِ یونانی ورومی، از برخی نمونه‌های نشانه‌گذاری در ویرایش متن فارسی، مانند «دو نقطه روی هم»، استفاده می شد. قرآن های نخستین بدون نشانهٔ سجاوندی نوشته می‌شد.

با اختراع چاپ، نیاز به استاندارد کردن نشانه‌گذاری متن‌ها در ویرایش متن فارسی بیشتر شد. آلدوس مانوتیوس و نوه‌اش نخستین کوشش‌ها را در استاندارد کردن نشانه‌گذاری متن‌ها انجام دادند.

برخی کاربرد علائم مختلف در ویرایش متن فارسی:

1- نقطه(.):

• در پایان جمله های ساده و مرکب خبری
• پس از حروف اختصاری که مخفف نام فردی است.

2- ویرگول(،):
ویرگول در زبان فارسی به معنای درنگی کوتاه است و کاربردهای زیر را دارد:

• جدا کردن گروه های کلمات برای جلوگیری از ابهام

بخشش لازم نیست، اعدامش کنید.
بخشش،لازم نیست اعدامش کنید.

• برای منادا
• جدا کردن جمله های پایه و پیرو

3- نقطه ویرگول(؛):
این نیز مانند ویرگول به معنای درنگ است و کاربرد آن در موارد زیر است:

• قرار گرفتن بین جمله های دستوری و مستقل

4- دو نقطه):
کاربرد آن در موارد زیر است:

• قبل از نقل قول
• توضیح در مورد آنچه در ادامه می آید.

5- پرانتز ():
معمولا برای دادن توضیح اضافی استفاده می شود.


6- علامت نقل قول(گیومه):
علامت آن معمولا گیومه است.



7- خط تیره (-):

• خط تیره معمولا به جای پرانتز برای توضیح مطلبی به کار می رود.
• برای جداسازی کلمات مرکب

8- نشانه تعلیق(...):
نشانه ی تعلیق برای نشان دادن ناتمام ماندن یا حذف پاره‌ای از سخن به کار می‌رود.