کاربرد دستگاه تصفیه هوا در محیط کار

[ellanorouzi]

بيماري‌هاي ناشي از ساختمان گروهي از بيماري‌ها هستند كه به علت شرايط فيزيكي و رواني محيط كار ايجاد می شوند. يكي از اين بيماري‌ها، سندرم ساختمان بیمار یا Sick Building Syndrome است كه شامل مجموعه‌اي از علايم مانند تحريك غشاهاي مخاطي، سردرد، خستگي غير معمول، خشك، خارش پوست و تهوع است كه از نظر زماني با حضور در يك ساختمان خاص ارتباط دارند اما معمولا علت خاصی برای آن پیدا نمی‌شود.

علائم اين بيماري در دو گروه علائم تنفسي و علائم سيستم عصبي مركزي، شامل سردرد، تحريك گلو و بيني و چشم، سرفه‌هاي خشك و خارش دار، احساس سبكي سر، تهوع و اختلال در تمركز حواس و احساس بوي نامطبوع در محل كار دسته بندی می‌شوند.

شایع‌ترین علامت این بيماري در مطالعات مختلف متفاوت بوده است، در برخي منابع سردرد به عنوان فراوان‌ترين علامت ذكر شده است، اما در منابع ديگر ضعف و خستگي به عنوان شايع‌ترين علامت مطرح شده است. مشخصه اين علائم، ارتباط آن‌ها با محيط كار است، به طوري كه با ورود به ساختمان و يا اندكي بعد از آن علائم شروع مي‌شود و با خروج از ساختمان از بين مي‌رود. جهت تشخيص اين سندرم حداقل ۱ سال سابقه كار و و جود دو علامت به مدت ۱ ماه لازم است. فراواني اين بيماري در مطالعات مختلف، متفاوت گزارش شده است. بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت WHO، فراوانی این بیماری در ساختمان‌های نوساز، ۳۰ درصد برآورد شده است.

در مطالعات مختلف عوامل گوناگونی به عنوان علت سندرم ساختمان بیمار مطرح شده اند، از جمله تهویه ناکافی، آلاينده‌هاي شيميايي از منابع داخل ساختمان، آلاينده‌هاي بيولوژيك، وسايل اتاق كار، از قبيل پرينتر، دستگاه كپي و ماشين‌هاي اداري ديگر، مواد ضدعفوني كننده، پاك كننده‌ها، حلال‌ها، فضاهاي كاري شلوغ، سروصدا، دماي نامتعادل، رطوبت نامناسب و نور ناكافي. شايع‌ترين عامل در برخي مطالعات دود سيگار و تهويه ناكافي ذكر شده است. اين سندرم سبب كاهش كارايي شاغلين، افزايش احتمال غيبت از كار و در نهايت كاهش بهره وري مي‌شود.
در دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد نیز پیرو تحلیل این بیماری، مطالعه ای انجام شد که نتایج آن نشان می‌داد علائم این سندرم موجب اختلال در عملکرد کارکنان و کاهش بهره وری آن‌ها شده بود.

جدول ذیل علائم رایج این سندرم میان کارکنان بیمارستان را نشان می دهد:

جدول دوم نیز علل ایجاد این سندروم میان کارکنان را پس از پژوهش های انجام شده نشان می دهد:

همانطور که در جدول دوم معلوم است، در بیمارستان شهید صدوقی یزد، پس از میزان سروصدا و کمبود فضا، آلودگی هوا، تهویه نامناسب، خستگی و خفگی هوا، هوای آلوده و محرک و احساس بوی نامطبوع از دلایل اصلی رواج علائم سندرم هستند.

بیماری سندرم ساختمان بیمار، سالانه به بسیاری از کسب و کارها، مشاغل و صنایع خسارت بسیاری از طریق کاهش کارایی کارکنان وارد می‌کند. به همین دلیل است که پیدا کردن راهکاری برای از بین بردن علل این بیماری از اهمیت بالایی برخوردارند.
یکی از راهکارهایی که برای این معضل وجود دارد، استفاده از سیستم تهویه و دستگاه‌های تصفیه هوای مناسب است. آلودگی‌ای که در محل کار جاری است، می‌تواند شامل ۲ دسته ذرات معلق مانند ویروس و باکتری و آلودگی شیمیایی و گازی، مانند دی اکسید نیتروژن و دی اکسید گوگرد شود.
در محیط کار علاوه بر باز و بسته شده درها و پنجره‌ها و جاری بودن هوا که باعث ورود گرد و خاک و آلودگی هوای محیط بیرون به داخل می‌شود، رفت و آمد افراد و حضور افراد بیمار نیز باعث انتقال و پخش ویروس و باکتری در هوا می‌شود. به این ترتیب اگر یکی از کارکنان بیمار باشد، در صورت نبودن تهویه و یا تصفیه هوای مناسب، این بیماری به افراد دیگر نیز متنقل شده و در کل محیط کار فراگیر می‌شود.
هم چنین استفاده از ابزارآلات مخصوص کار مانند دستگاه‌های کپی و پرینت، باعث پراکنده شدن ذرات جوهر و رنگ در هوا می‌شود. فعالیت‌هایی مانند پخت و پز در ساعات ناهار نیز، باعث ایجاد آلودگی گازی مانند دی اکسید نیتروژن، گوگرد و فرمالدئید می‌شود.
بنابراین دستگاه تصفیه هوایی که برای محیط کار تهیه می‌شود، باید مجهز به فیلتر هپا برای تصفیه ذرات معلق و هم چنین فیلتر کربن اکتیو برای تصفیه آلودگی گازی و شیمیایی باشد. هم چنین ظرفیت هوادهی دستگاه تصفیه هوا باید متناسب با حجم محیط کار و تعداد کارکنان باشد. بر اساس استانداردهای انجمن تهویه تاسیسات آمریکا یا انجمن "اشری" یک دستگاه تصفیه هوا باید هوای کل محیط را ۲ بار در ساعت تعویض کند.
توجه به تمام این عوامل و انتخاب یک دستگاه یا سیستم تصفیه هوای مناسب می‌تواند به رضایت کارکنان و افزایش بهره وری محیط کار کمک کند.
منبع : دستگاه تصفیه هوا