سیکل ازت

[Rip]

نیتروژن یا چرخه اکواریوم ویا
هر چه انرابنامیم، هر اکواریوم بناچار این دوره را طی میکند تا به مرحله ثبات نسبیبرسد.

دانستن این چرخه و حفظ تعادل ان یکی از رموزاولیه موفقیت در نگه داری ماهیان زینتی است و بی توجهی به ان چیزی جز خستگی، اتلافوقت و هزینه زیاد بهمراه نخواهد داشت و این تفریح را برایمان به کابوس مبدل خواهدکرد.

این چرخه در طبیعت همواره وجود دارد ولی دریک محیط مثل اکواریوم باید این چرخه ایجاد وتکمیل گردد.

نقطه شروع، ورود ماهی به اکواریوم و غذا دادن به ان است. تجزیه غذا ومدفوع ماهی باعث ایجاد NH3, درمحیط میشود که برای ماهی سمی است. NH3 در محیط به میزان کم توسط گیاهان طبیعی داخل اب جذب شده و باقیماندهبصورت ازاد در اب باقی میماند و با گذشت زمان این میزان بالا میرود تا به حداکثرمیرسد.(روز های هفتم تاجهاردهم)
همزمان با این عمل باکتری هایی که بطور ازاددر هوا وجود دارند شروع به اکسیده کردن NH3 میکنند و انرا تبدیل به NO2یا نیتریت میکنند که ان نیز بنوبه خود سمی است. این میزان نیز بتدریجبالا میرود تا به حداکثربرسد (روزهای چهاردهم تا بیست و پنجم).

در این مدت باکتری های دیگری موسوم به نیترو باکتر ها شروع به ازدیادمیکنند که کارشان تبدیل نیتریت ها به NO3 یا نیترات است.

از روز 27 به بعدمنحنی نیتریت ها سقوط کرده و میزان نیترات ها بالا میرود که در روزهای 30 (بعلاوه14 و منهای 7 روز) میزان نیتریت و امونیا Amonia بوسیله کیتهای تست نیتریت غیر قابلاندازه گیری میشود و اکواریوم ما چرخه حیاتی خود را کامل کردهاست.

لازم به ذکر است که نیترات ها به میزان کمسمی نیستند و به وسیله گیاهان نیز جهت رشد مصرف میشوند. (کود نیتراته)
و بمرور زمان که میزانشان در محیط بسته ما (اکواریوم) بالا میروند توسط تعویض قسمتی از اب یا همان عمل سیفون کردن این میزان به حد قابلقبول میرسد.

شمای بالا فکر می کنم ساده ترین و قابل فهمترین شمایی است که من در اینترنت پیدا کرده و برای شما قرار دادهام.

با توجه به مطالب بالا باید دانست که اکثرماهی های موجود تحمل طی این چرخه را ندارند و درست بعد از یک هفته کم و بیش با مرگبی دلیل ماهی هایمان مواجه میشویم.
بعضی نا امید شده ودست میکشند بعضی شروع به تعویض مکرر کل اب اکواریوم و شستشوی ان میشوند که در نهایتخسته شده و این سرگرمی برایشان پر دردسر و کثیف بنظر میاید بعضی سراغ دارو هایگوناگون رفته و یک سری از انواع ماهی ها را به دیار باقیمیفرستند.

بیشتر فروشنده ها هم که خود این دوره رانادانسته طی کرده اند به ما میگویند انقدر باید ماهی از دست بدهی تا قلق ان دستتبیاید!!! و به فروش ماهی همراه با اکواریوم ادامه میدهند. با انصاف هایشان هممیگویند 24 تا 48 ساعت صبر کن و بعد ماهی بخر.

خوب حالا چه کنیم تا اشتیاق ما با تنفر تمام نشود.

ماهی های کمی تحمل این دوره را دارند که یکی از انها همان ماهی معروفبه "زبرا" است با خرید تعداد کمی از این ماهی (در بازار تهران دانه ای 200 توماناست) یا یک گلد فیش (من با خرید ان مخالفم چون گران است و حساس) می توان چرخه راشروع کرد و بعد از اتمام ان اقدام به خرید ماهی کرد که همیشه دوست داریم داشتهباشیم.(به شرط دانستن شرایط نگهداری ان ماهی)

بعضیاین چرخه را با ماهی های معروف به صید که برای غذا دهی به ماهیان گوشتخوار موجوداست طی میکنند که هرگز توصیه نمیشود. این ماهی ها با خود انواع بیماری ها را بهاکواریوم شما وارد میکنند.


در ادامه این مطلبامیدوارم در این رابطه موارد زیر را برایتان توضیح دهم:

تسریع در سیکل ازت برای افراد عجول!​

بیشتر افراد توصیه میکنند که تسریع در این سیکل باعث عدم ثبات ان در دراز مدت میشه ولی خوب افراد عجول بخرجشان نمیرود!

موارد زیر این سیکل را تسریع میکند و برای افراد فوق مفید است:

1. استفاده از:
شن کف،
اب،(برای اکواریوم های بزرگ)
فیلتر یا ابر یا مواد داخل فیلتر،
گرفتن اب اسفنج فیلتر و ریختن ان داخل اب اکواریوم،
دکوراسیون،
و حتا گیاهان اکواریوم دیگری که سیکل ان تکمیل شده باشد.
این کار همان قرض گرفتن کلنی باکتری هاست که با ورود انها سیکل شما کوتاه تر میشود (مسئله ورود میکروبهای بیماری زا را هم باید در نظر داشت.) از قرض دهنده بپرسید که ایا اخیرن از دارو، مخصوصن انتی بیوتیک استفاده کرده یا خیر.


2. بالا بردن دما و نگهداری ان بین 27 تا 28 درجه سانتیگراد


3. استفاده از مواد تجاری که سازنده ادعا میکند این باکتری ها در ان وجود دارند:

یک مدل ان که من امتحان کرده ام مایعی است بنام AskollCycle که دستور استفاده از ان در بروشور ان موجود است.(من این مایع را شخصن امتحان کردم ولی بازهم در هفته دوم و سوم تا چهام هم حتی مرگ و میر داشتم ولی کمتر!).

مارک بعدی Bactozym ساخت شرکت تترا که بصورت کپسول است و دارای انزیم هایی است که باعث تجزیه سریعتر مواد دفعی و غذا های باقیمانده شده و.سازنده ادعا میکند که با تجزیه سریع مواد زائد سبب تسریع در سیکل ازت میشود. همچنین سبب بازسازی سریعتر کلونی های میکروبی در فیلتر هایی که به باکتری های ان اسیب رسیده است میگردد.

 

[Rip]

حفظ چرخه ازت در اکواریوم سیکله شده​

بعد از طی چرخه ازت در اکواریوم، ثبات این محیط بستگی به رعایت اصول زیر دارد:

هرگز اکواریوم را بتمامی تمیز نکرده و شستشو نکنید اگر در مواردی مجبور به این کار هستید رعایت نکته های زیر به حفظ باکتری ها کمک میکند:

اب را کامل سیفون کنید مواد ته نشین شده را جدا کنید و اب را برای استفاده مجدد نگهداری کنید.
فیلتر را از اکواریوم جدا کرده و داخل این اب قرار دهید
فیلتر را نشویید
شن های کف را با اب اکواریوم یا اب هم دما ابکش کرده و بصورت مرطوب نگه دارید
گیاهان (طبیعی) را خارج کنید و داخل همان اب نکه دارید
حال تمامی اکواریوم را بشوئید (همراه با گیاهان مصنوعی اگر کثیف هستند)
دوباره انرا پرکرده و دکور کنید. فیلتر را بدون شستن کار گذاری کنید
سیفون کردن اب را به هفته های بعد موکول کنید.

هرگز از دارو ها در اکواریوم اصلی استفاده نکنید مگر در بروشور ان ذکر شده باشد که برای باکتری های مفید اکواریوم بی ضرر است. (در بعضی از دارو های شرکت تترا این مطلب ذکر شده است)

هرگز از انتی بیوتیک های با طیف وسیع مانند تتراسایکلین در اکواریوم اصلی استفاده نکنید اکواریوم قرنطینه برای همین منظور است. این انتی بیوتیک ها بصورت انتخابی عمل نمیکنند.تمامی میکروبها را از بین میبرند.

هرگز مواد داخل فیلتر را زیر شیر اب نشوئید. مواد را در داخل ابی که از اکواریوم سیفون کرده اید بشوئید تا ذرات بزرگی که باعث کاهش راندمان فیلتر شده اند جدا شوند.

هرگز اب کلر دار شهری را بصورت مستقیم داخل اکواریوم نکنید. کلرین ان، باکتری ها را میکشد. محلول ضد کلرین یا ماندن اب و هوادهی ان کلرین را خنثی میکند.

هرگز تعداد زیادی ماهی به یکباره داخل اکواریوم نکنید. باکتری ها توانشان به یکباره اضافه نمیشود و این کار زمان میخواهد

وهرگز غذادهی را نیز یکباره افزایش ندهید.

اگر از Gravel Cleaner استفاده میکنید تمیز کردن شن کف و فیلتر را همزمان نکنیدو بین ان یک هفته فاصله بیاندازید.

بیشتر مطالب بالا اقتباسی از نوشته اقای راجندرا کومار است تحت عنوان "غمنامه اکواریوم جدید" یا "سیکل نیتروژن".

 

[Rip]

سرامیک برای تولید باکتریهای مفیدی مثل باکتریهای ازت خوار در محیط آکواریوم بکار میره و بسیار برای آکواریوم و ماهی ها مفیده . با باکتری سازی , آب بصورت بیولوژیک تصفیه و پالایش میشه و گازهای زیان آور محلول در آب مثل ازت و نیترات و نیتریت و متان تعدیل و ترکیب و در حد متعادل در میان . سرامیک دارای خلل و فرج بسیار ریزی هست که محیط بسیار مناسبی رو برای رشد باکتری ها ایجاد میکنه . باکتریها در این سوراخهای ریز قرار میگیرن و شروع به ساخت کلونی میکنن . معمولن یک هفته طول میکشه تا کلونی باکتریها ساخته بشه . این باکتریها مواد ازته محلول در آب رو به مواد نیتروژن دار مناسب تبدیل میکنن که هم برای گیاهان خیلی مفیده و هم برای ماهی ها . نقش اصلی این باکتری ها بالا بردن سطح اکسیژن محلول در آب و از بین بردن بعضی ویروسها و پارازیتها و کمک به کارکرد بهتر فیلترهاست . بهتره سرامیک ها رو در مسیر جریان آب قرار بدیم تا با اکسیژن رسانی به سرامیک ها , باکتریها رو زیاد و فعالتر کنیم و به رشدشون کمک کنیم و همچنین جریان آب باعث پراکنده شدن باکتری ها در سطح آب بشه . تعویض سرامیک سالیانه هست و در موقع شستشو هم باید حتمن با آب داخل آکواریوم اونها رو شست . استفاده از آب شیر که حاوی کلر هست باعث نابود شدن باکتریها میشه و دوباره زمان زیادی طول میکه تا کلونی باکتریها تشکیل بشه و در این مدت شرایط
نامناسبی در آکواریوم میتونه حاکم بشه .

 

[Rip]

وقتی که یک آکواریم جدید را نصب می کنید، مهمترین مرحله ای که قابل بحث است معروف به چرخه و سیکل آکواریم می باشد. اولین دوره ( که حدود 4 الی 6 هفته طول می کشد )، زمانی است که کلونی باکتریهای مفید شروع به رشد می کنند و به پروسه تجزیه مواد زائد تولید شده بوسیله آبزیان، کمک می نمایند. در طول چرخه آکواریم، سموم - بیشتر آمونیاک و نیتریت - به میزان بالایی افزایش می یابند تا زمانی که کلونی باکترهای مفید به حد کافی برای تجزیه آنها رشد کنند. از هنگامی که وجود زباله ها و مواد دفعی ماهی ها به عنوان نقطه آغازین چرخه آکواریم به حساب می آمد، بطور سنتی چرخه را به این نحو آغاز می کردند که تعدادی ماهی مقاوم و قوی (مانندZebra Danios) را به آکواریم می افزودند و اجازه می دادند که مواد دفعی آنها چرخه آکواریم را برقرار کنند. این متد براستی مؤثر است، هرچند که این سموم حتی برای ماهی های مقاوم هم بسیار استرس زا هستند. آمونیاک سمی است بسیار قوی و اثر آن بر روی دستگاه تنفس ماهی ها را می توان با اثر شامپویی که به چشم انسان وارد می شود مقایسه کرد - می سوزاند! - حتی بدتر از این، سبب پایداری آسیب بافتهایی می شود که در تنفس ماهی نقش دارند. این آسیب ها بقدری جدی هستند که ممکن است باعث مرگ ماهیها شوند و حتی اگر برخی از آنها بتوانند این وضعیت را تحمل کنند، طول عمر آنها بسیار کاهش خواهد یافت و اغلب بجای اینکه 3 تا 10 سال عمر مفید داشته باشند، ظرف چند ماه می میرند. در بسیاری از موارد، مردم برای شروع کار و در آکواریمی که تازه آنرا به کار انداخته اند برخی از ماهیانی را انتخاب می کنند که اصلاً تمایلی به قرار گرفتن در چنین محیط به اصطلاح صفر کیلومتری را ندارند. آنها این ماهی ها را می خرند فقط به خاطر اینکه کسی به آنها گفته این ماهی ها برای شروع چرخه خوب هستند؛ اگر واقعاً اینطور باشد!!!

در سالهای اخیر، اکنون که اطلاعات بیشتری در مورد شیمی و بیولوژی ماهی های آکواریمی دریافتیم، به این تشخیص رسیده ایم که تنها عامل لازم برای انجام شدن چرخه ابتدایی، مواد دفعی ماهی ها نیست، بلکه خود آمونیاک است. بنابراین به این نکته می رسیم که از خود درباره ضرورت قرار دادن ماهی های ضعیفمان در معرض عذاب و شکنجه ای که در بالا شرح آن رفت، سؤال کنیم. خوشحالم از این که باید بگویم جواب اینست: واقعاً ضرورتی ندارد.

روند رشد در چرخه آکواریم روشی است که به (Fishless Cycling) یعنی چرخه فاقد ماهی معروف است. این روش بیشتر از روش سنتی، انسانی بنظر می رسد چرا که - همانطور که از نامش پیداست - در آن از ماهی استفاده نمی شود. انجام آن بسیار ساده است و من چرخه آکواریم های بسیاری را به این روش برقرار کردم و از نتایج آن بسیار راضی و خشنودم. چرخه آکواریم در زمان طبیعی خودش انجام می شود و شما واقعاً نمی توانید آن پروسه را به اجبار بوجود آورید. اگرچه من در تجربیاتم روش برقراری چرخه بدون وجود ماهی را بسیار سریعتر از روش سنتی یافتم. آکواریم 100 لیتری من که چرخه آن با روش سنتی برقرار شده بود شش هفته کامل طول کشید. در حالی که با این متد به نتایج زیر دست یافتم:

آکواریم 40 لیتری (10گالن ) - بدون گیاه هفت روز
آکواریم 70 لیتری (18گالن )- گیاهدار 2 هفته
آکواریم 23 لیتری ( 6 گالن )- گیاهدار 10 روز
آکواریم 23 لیتری ( 6 گالن ) - بدون گیاه 3 هفته

این متد چطور کار می کند ؟
تنها به دو چیز احتیاج دارید: منبعی از آمونیاک و کیت آزمایش برای ترکیبات نیتروژن.
شما یک کیت برای آزمایش آمونیاک نیاز دارید و یکی برای نیتریت. داشتن یک کیت برای نیترات نیز می تواند بخوبی کمک کننده باشد، اما من دریافتم که همان دو کیت اول برای ایجاد این چرخه مهمتر و کافی است. ( دقت کنید که دو اسم نیتریت و نیترات با وجود شباهت زیادی که به هم دارند، دو فاکتور متفاوت می باشند که نقش آنها در چرخه نیتروژن و آسیبی که به ماهی ها وارد می کنند کاملاً متفاوت است. ) این کیت های آزمایش را در بازار و نیز از فروشگاه های اینترنتی می توان خریداری کرد یا از فروشگاه های ماهی و یا حتی از سوپرمارکت های زنجیره ای تهیه کرد. ( بستگی به محل زندگی شما دارد )
بسیار خوب است که یک پیمانه درجه بندی شده برای اندازه گیری مقدار آمونیاکی که اضافه می کنید داشته باشید و همینطور تمام وسایلی که در نهایت برای تعویض آب به آنها نیاز دارید. برخی از مردم، مانند خود من، ترجیح می دهند برای انجام این چرخه از محصولات تجاری استفاده کنند و برخی نیز فکر می کنند که این محصولات فقط عامل هدر دادن پول است. اینها همه عقاید شخصی است و شما بطور قطع می توانید چرخه را بدون استفاده از باکتری های بسته بندی شده در بطری های تجاری هم ایجاد کنید چرا که آنها همه جا هستند، حتی بطور معلق در هوا.
اگر شما یک آکواریم دیگر که قبلاً نصب شده باشد در دسترس خود دارید، استفاده از شن های آن می تواند در ایجاد چرخه بسیار کمک کننده باشد.این شن ها را در داخل یک جوراب یا جوراب شلواری قرار دهید و سر آنرا گره بزنید، سپس آنرا ته آکواریم جدیدی که بکار انداختید بگذارید تا اینکه بخوبی با باکتریهای عالی بذرپاشی شود. همچنین مقداری آب تمیز از آکواریم قدیمی به آکوراریم جدید اضافه کنید که به ایجاد چرخه کمک می نماید. حقه دیگری که می توانید بکار ببرید این است که فیلتر آکواریم جدید را برای یک هفته در آکواریم قدیمی قرار دهید و بعد به آکواریم جدید منتقل نمایید. یا اینکه بسادگی لوازم فیلتر جدید را برای یک هفته در آکواریم قدیمی قرار دهید و بعد آنرا در فیلتر مناسب قرار داده و قبل از شروع چرخه در آکواریم جدید بگذارید.اگر هم که این آکواریم جدید اولین آکواریم شماست و دسترسی به آکواریم قدیمی نیز ندارید، اصلاً نگران نباشید، چرا که باز هم می توانید از روش چرخه بدون ماهی استفاده کنید.
بسیار خوب، دکوراسیون را قرار دادید و آکواریم را پر نمودید، فیلتر هم بخوبی بکار خود مشغول است. دمای آب را به اندازه 30 تا 32 درجه بالا ببرید . این عمل به سرعت چرخه کمک می نماید. اما نیاز نیست که شما صبر کنید تا دما به این حد برسد و بعد آمونیاک را اضافه کنید . این کار را بعد از پر کردن آکواریم ، هر زمان که خواستید می توانید انجام دهید. اگر می خواهید که یک آکواریم محتوی گیاه داشته باشید، حتماً در طول چرخه این گیاهان را اضافه کنید ( برعکس ماهی ها، گیاهان مقادیر کم آمونیاک را دوست دارند) اما در اینصورت دما را به 25 تا 27 درجه کاهش دهید چرا که بیشتر گیاهان آب گرم را دوست ندارند.
کیت آزمایش آمونیاک خود را آماده کنید. مقداری آمونیاک اضافه نمایید. با مقدارکم شروع کنید. فقط دو قاشق چایخوری برای یک آکواریم کوچک ( حدود 40 لیتر آب ) و نصف فنجان برای آکواریم های بزرگ ( حدود 200 لیتر ). حدود یک ساعت صبر کنید و اجازه بدهید که آمونیاک منتشر شود و بگردش درآید. حال آزمایش کنید. هدف شما باید قرائت رنج آمونیاک در حدود 3 تا 5 میلی گرم بر لیتر(یا ppm) باشد. اگر قرائت آمونیاک صفر بود.مقدار بیشتری به آب اضافه کنید نه خیلی زیاد؛ به هر صورت شما یک ماده شیمیایی سمی را به کار می برید. اجازه بدهید که آکواریم به کار خود ادامه دهد. دوباره آزمایش کنید. به همین روش آنقدر این اضافه کردن آمونیاک و تست کردن را ادامه دهید تا اینکه به هدف تعیین شده برسید. برای اینکار ممکن است بخواهید که از محصولات تجاری استفاده کنید. فراموش نکنید که باکتریهای تجاری در بطری ها و به فرم آمونیاک غیر سمی وجود دارند و اگر از آنها استفاده می کنید قرائت آمونیاک شما بالاتر از حدی خواهد رفت که در هنگام استفاده نکردن از این محصولات شاهد هستید. شما ممکن است رنج آمونیاک را بالاتر از 6 ppm (parts per million ( مشاهده کنید که برای ماهی ها بسیار سمی است اما تا زمانی که از ماهی در چرخه استفاده نمی کنید نیازی به نگرانی در این زمینه نیست.
بلافاصله پس از اینکه به رنج بالای آمونیاک دست یافتید، اضافه کردن آنرا قطع کنید و حالا زمانی است که باید در انجام آزمایش و اندازه گیری مقدار آن صبور باشید. اجازه دهید همه چیز روند خود را طی کند و به آزمایش آب ادامه دهید. روزی یکبار مناسب است و یا یک روز در میان. بعد از چند روز می توانید آزمایش مقدار نیتریت را مثل آمونیاک شروع کنید. اگر مقادیری از نیتریت را مشاهده نکردید،مسئله ای نیست. این مسئله نیاز به زمان دارد. هنوز تعویض آب را انجام ندهید و باز هم اجازه بدهید که همه چیز روال خود را دنبال کند. وقتی میزان آمونیاک شروع به کاهش کرد باید بتوانید مقادیری از نیتریت را اندازه گیری کنید. وقتی که مقدار آمونیاک به صفر کاهش یافت، دوباره شروع کنید به اضافه کردن روزانه مقدار کمی از آن. فقط حدود یک قاشق چایخوری.
هر وقت دیدید که میزان نیتریت شما به ماکسیسم خود رسیده و شروع به کاهش کرد، بدانید که تقریباً کارتان تمام شده است. در تجربیاتی که من داشتم چرخه آکواریم سه تا چهار روز بعد از این زمان کامل شد. اما این زمان برای افراد مختلف ممکن است متفاوت باشد. زمانی که میزان نیتریت و آمونیاک به صفر رسید چرخه آکواریم شما کامل شده است. حالا زمان آن است که مقدار زیادی از آب آکواریم را تعویض کنید ( در حدود 50 تا 80 درصد ). لوازم فیلتر خود را تعویض نکنید و در حین تعویض آب شن های کف آکواریم را نیز تمیز ننمایید. آکواریم را دوباره با آب مناسب پر کنید و دمای آن را تا حدی که برای ماهی انتخاب شده نیاز است پایین بیاورید. اجازه دهید که چند ساعت یا برای تمام مدت شب، همه چیز روال خود را طی کند . دوباره میزان آمونیاک و نیتریت را چک کنید و اگرمیزان هر دوی آنها هنوز صفر بود، چرخه آکواریم به خوبی انجام شده و آماده پذیرش ماهی می باشد.

اگرچه در اکثر منابع این طور ذکر شده که بهتر است همه ماهی ها را دریک زمان به آکواریم وارد کنیم، برای آکواریم های با جمعیت های بالا و خصوصاً برای افراد مبتدی ، بهتر است که ماهی ها به آهستگی و با فاصله اضافه شوند- تنها چند عدد در هفته، تا اینکه - صرفنظر از روش کامل شدن چرخه آکواریم - کلنی باکتریها همزمان با افزایش فضولات ماهی ها، فرصت رشد داشته باشند. اضافه کردن تمام ماهی ها در یک زمان اغلب سبب می شود که میزان آمونیاک و نیتریت حتی در آکواریم هایی که چرخه آن به خوبی انجام شده افزایش یابد که ممکن است باعث تلفات گروهی ماهیان و یا سبب ایجاد بیماری شود که علت آن سست و ضعیف شدن ماهی هاست. درصورتیکه جمعیت آکواریم بالاست، سرعت افزودن تدریجی ماهی ها باید به گونه ای باشد که جمعیت آکواریم، یک ماه بعد از پایان چرخه، کامل شود.