مراقب DVDها باشيد
ترجمه: ميلاد اميريان فر
اشاره :
بررسي خرابيهاي DVD و پوسيده شدن آن و نگاهي به تركها،خشها و ساير مشكلاتي كه سبب غيرقابل استفاده شدن DVD ميشوند.
منبع: پي سي مگرين
اوايل سال 2003 را ميتوان زمان انتشار اخباري غافلگيركننده درباره خرابي زودهنگام و خودبهخودي DVDها دانست. اخبار تكاندهندهاي كه نشان ميداد ده درصد تمام DVD هاي توليد شده به آرامي و به صورت خود به خود از بين ميروند.
صنعت DVD مدت زمان زيادي وقت صرف كرد تا اوضاع را سرو سامان دهد ولي اين مشكل به صورت واقعهاي خطرناك بروز كرده بود و به قول معروف كار از كار گذشته بود.
بيشترين اخبار منتشره، از اين موضوع حكايت داشت كه لمس كردن و نگهداري و استفاده نامناسب از DVD توسط كاربران باعث بروز زودهنگام مشكل در DVDها ميشود. ولي به هر صورت پديدهي خوردگي و پوسيدگي DVD به عنوان پديده اي خطرناك به سرعت پيشرفت بروز كرد و در اين بين بيشترين عامل تهديد براي DVDها، خود كاربران بودند.
اغلب مردم فكر ميكنند كه DVD به علت شباهتهاي ظاهري كه با CDدارد، همان CD است ولي كوچكتر و با حجمي بيشتر. ولي كه اين تصور نادرست است و DVD به لحاظ آسيب پذيري، مراقبتهاي ويژه و بيشتري را ميطلبد و البته با كمي سعي و تلاش و افزايش آموختهها و آگاهيها ميتوانيم جلوي خرابي بيش از را حد در آنها بگيريم.
ساختمان ديسك
يك CD از يك صفحه پلي كربنات (به عنوان زير لايه) ساخته شده است كه روي آن 6 ميلياردحفره ريز به وجود ميآورند. كه با اين كار ساختار و قالب اصلي ذخيرهسازي اطلاعات روي CD به وجود ميآيدسپس ، اين قالب به وسيله يك ماده منعكسكننده نور ليزر مثل آلومينيوم پوشيده ميشود و مجموع آنها با مادهاي كه آنها را در برابر تابش فرابنفش محافظت ميكند پوشانده ميشود.
هنگامي كه CD را در درايو قرار ميدهيم، اشعه ليزر به CD تابانده شده و از لايه پلي كربنات ميگذرد و به آلومينيوم برخورد ميكند و سپس منعكس ميگردد و درايو بر اساس تغييرات ايجاد شده در مدت زمان انعكاس پرتو گذر كرده از حفرههاي كوچك، صفر و يكها را تشخيص داده و اطلاعات راميخواند.
تقريباً اغلب DVDهاي توليد شده نيز از فناوري مشابهي استفاده ميكنند ولي با چند تغيير كوچك. اول اينكه به جاي يك لايه كه در CD وجوددارد، در DVDازدو لايه استفاده مي شود. يك لايه كاملاً منعكس كننده كه از ليزر دورتر است و يك لايه نيمه انعكاسدهنده (مثل طلا) كه به ليزر نزديكتر است.
اين نوع ساختار به درايو DVD اين امكان را ميدهد كه بر اساس لايه اول يا دوم براي خواندن مورد نظر است، قدرت و مسافت تابانيدن پرتو ليزر را تنظيم كند.
دوم آنكه در DVD از تراكم بيشتري براي ثبت اطلاعات در هر لايه استفاده ميشود. در DVD امكان ثبت 7/4 گيگا بايت در هر لايه وجود دارد كه اين بسيار بيشتر از 6500 يا 800 مگابايت اطلاعاتي است كه ما ميتوانيم در CDها ذخيره كنيم.
اين بدان معني است كه با وجود تصحيح ساختار ذخيرهسازي و كم شدن اشتباهات خواندن نسبت به CD، با بهوجود آمدن كوچكترين خوردگي و خراش، به علت تراكم بالاي اطلاعات، اطلاعات ثبت شده روي DVD به سادگي مبهم و غيرقابل استفاده ميشوند. بنابراين آسيبپذيري DVD در مقابل CD، بسيار بيشترخواهد بود.
سوم آنكه بر خلاف CD كه از دو قطعه پلاستيكي ساخته شده است، در يك DVD دو لايه پلي كربنات كه لايههاي انعكاسدهنده و نيمه انعكاسدهنده را دربرميگيرد، اين دو لايه مثل يك ساندويچ بين دو قطعه پلاستيكي قرار ميگيرند و حفاظت از DVD به عهده همين قطعات پلاستيكي است.
البته اين كار علاوه بر افزايش محافظت و ايمني DVD باعث آسيبپذيري بيشتر آن هم ميشود زيرا فشارهاي زيادي كه در اثر خم كردن يا ضربه وارد شدن به آن توسط اين دو لايه به لايههاي دروني بهوجود ميآيد صدمات زيادتري را به آنها وارد ميكند.
نگهداري از DVD
عكسي با بزرگنمايي 50 برابر از سطح يك DVD که غير قابل استفاده شدن آن را نشان ميدهد.
شايد DVD بيشتر از آنكه به نظر ميرسد ظريف باشد ولي اين ظرافت مشكلات زيادي را براي استفاده كردن شما از DVD بهوجود نميآورد. با ارائه چند راهكار ساده در نگهداري بهتر از DVD به شما كمك ميكنيم. به نظر ميرسد بهترين حالت براي نگهداري از DVD قرار دادن آنها در قالب اصلي خود و البته به صورت عمودي در كتابخانه يا كشو يا كمد باشد.
در هر قاب تنها يك DVD قرار دهيد و البته اكثر قابها تنها براي يك DVD طراحي شدهاند. نگهداري DVD در خارج از قاب و يا به صورت افقي براي مدت زمان طولاني باعث خم شدن و خرابي در لبهها ميشود و اين پديده هنگام چرخش DVD در درايو در سرعتهاي بالا سبب به هم خوردن تعادل آن ميشود و مشكلاتي را براي خواندن اطلاعات بهوجود ميآورد. هرگز DVD را در قابCD نگذاريد چون با اين كار فشار زيادي را به DVD متحمل ميكنيد و به آن صدمه وارد ميكنيد. چون قابهايي كه براي DVD طراحي شدهاند ميتوانند فشارهاي وارده بر آن را تا حد زيادي كاهش دهند.
و به همين علت تمايز از قابهاي CDهستند. لازم به ذكر است كه حتي كوچكترين سهلانگاري در استفاده از DVD باعث از بين رفتن و غيرقابل استفاده شدن آن ميشود.
براي خارج كردن DVD از برخي قابهاي غير استاندارد ميبايست نيروي زيادي صرف شود كه حتي اگر شما رويه درستي را براي خارج كردن DVD از قاب در پيش گرفته باشيد همين نيروي اضافي به DVD صدمه وارد ميكند. در صورتي كه اگر قاب شما مناسب و استاندارد باشد به آساني ميتوانيد DVD را خارج كنيد.
براي حمل و نقل DVD و يا حمل به وسيله پست ميبايست دور قاب آن محكم بسته شده باشد. در بسياري از قابهاي مناسب DVD يك قفل و ضامن وجود دارد كه مركزDVD را دربرميگيرد و در حالي كه اجازه ميدهد DVD در جاي خود آزادانه بچرخد آن را در برابر صدمات و ضربات حفظ ميكند. البته هر تلاشي براي خارج كردن DVD از قاب خود بدون آزاد كردن ضامن موجب خم شدن و ترك خوردن آن ميشود. اما حتي با قابي با كيفيتي بيشتر از اين باز هم امكان خش افتادن و ترك افتادن روي سطح DVD وجود دارد. براي جلوگيري از اين امراز صفحات چسبنده كه همانند نوار چسب روي سطح دسيك ميچسبند استفاده كنيد كه مانع از خش افتادن روي سطح آن ميشوند. ولي اگر DVD شما خشدار است ميتوانيد با مادههاي مخصوص پاك كردن و يا دستمال مرطوب و كمي خمير دندان سفيد اين خشها را پر كنيد. در موارد متعددي يك جلاكاري خوب و صيقل دادن مناسب با مواد پاك كننده مخصوص DVDو يا خمير دندان ميتواند ديسكهاي غيرقابل استفاده را دوباره احيا كند.
از نگهداري ديسك در پاكتهاي مقوائي يا كاغذي بپرهيزيد چون در حين گذاشتن داخل پاكت و برداشتن، ديسك كاغذ ميتواند خشهاي ريز ميكروسكوپي روي DVD بهوجود ميآورد. ولي اگر ناچاريد از پاكت استفاده كنيد بايد از پاكتي كه از الياف نرم ساخته شده و يا پارچهاي نرم دارد استفاده كنيد.
عوامل محيطي هم نقش بهسزايي در پايين آوردن عمر ديسك خواهند داشت. بهتر است از تغييرات شديد و سريع دما و رطوبت در اطراف DVD پرهيز شود. به طور كلي مناسبترين دما براي نگهداري DVD دمايي بين 7/12 تا 8/23 سانتيگراد و مناسبترين رطوبت بين 20 تا 50 درصد خواهد بود.
توجه شود كه هرگز نبايد به DVD برچسب يا ليبل بچسبانيم. درست است كه استفاده از برچسب روي CD مانعي ندارد، ولي همانطور كه گفته شد مقدار ناچيز به هم خوردن تعادل در DVD در خواندن اطلاعات مشكل ايجاد ميكند. بهترين راه براي ليبل زدن رويDVD چاپ مستقيم روي آن توسط پرينترهاي ويژه اين كار است.
در DVDهايي كه قابليتهاي ثبت و ضبط مجدد اطلاعات را دارند (Recordable-Rewritable) مخصوصاً سطح ديسك نبايد لمس شود و از تابش مستقيم نور آفتاب بدون محافظ به آنها جلوگيري شود. ضمناً اگر DVD ميخريد تا هنگامي كه نميخواهيد از آن استفاده كنيد بستهبندي آن را باز نكنيد.
تميز كردن سطح ديسك: بهترين راه براي تميز كردن سطح ديسك، شستشوي آن با آب است. ولي با يك دستمال نرم و مرطوب هم ميتوان اين كار را انجام داد. ولي براي تميز كردن بهتر ميتوان از محلولهاي رقيق مواد شوينده و استفاده از كمي الكل نيز بهره برد.
هرگز براي تميز كردن سطح ديسك از مواد آلي و مواد شوينده و پويش استفاده نكنيدزيرا ممكن است به سطح پلاستيكي آن آسيب برسد. بعد از اينكه DVD با آب شسته شد لازم است سطح آن با يك دستمال نرم يا دستمالهاي مخصوص تميز كردن لنز دوربيني كاملاً پاك شود تا لكهاي روي آن نماند. توجه داشته باشيد كه خشك كردن با دستمال بايد در راستاي شعاع DVD انجام شود. يعني از داخل به سمت بيرون، خشك كردن به صورت دايرهوار ميتواند خشهاي ريزي ايجاد كند و به DVD و اطلاعات روي آن صدمه وارد مينمايد.
پديد آمدن يك شوك الكتريكي و يا يك واكنش شيميايي بين گردوغبار موجود روي ديسك با سطح ديسك ميتواند باعث از بين رفتن اين لايههاي محافظتكننده شده و راه عبور هوا به درون DVD را باز نماييد. اين اتفاق باعث اكسيد شدن لايه آلومينيومي و طلا ميشود كه سبب ميگردد تا نتوانند مثل گذشته پرتوي ليزر را بازتاب كنند.
همانطور كه پديده فرسودگي خود ليزر سبب بروز مشكلاتي در ديسكهاي ليزري ميشود، فرسودگي DVD هم باعث ميشود تا ديسك قابل استفاده نباشد.
البته خبر خوب آنكه در DVDهاي توليدي جديد از لايههاي آلومينيومي بهتري استفاده ميشود و خرابي خود به خودي آنها بسيار كمتر است. البته اين قبيل خرابيها كمتر درمورد DVD هاي قابل نوشتن مجرد اتفاق ميافتد چون فناوري ساخت آنها با ديگر DVD ها مقداري متفاوت است.
عدم وجود يك خطتوليد خوب و كنترل كيفيت مناسب سبب شده است كه كيفيت DVDها در همين حد متوسط بماند و طول عمر آنها به اين بستگي دارد كه شما چقدر با DVD خوشرفتاري كنيد. پس با كمي دقت در بهكارگيري و استفاده از روشهاي مناسب ميتوان عمر آن ها را تا چند دهه افزايش داد