آیا در بیان خواسته ها و نیازهایتان در زندگی شخصی و شغلی صراحت دارید؟همه ما در زندگی دوست داریم رفتار قاطعانه در مقابل دیگران داشته باشیم. اما شرایطی حاکم میشود که ناچار به سازی ولو به ضررمان میشویم. ویژگی قاطعیت در هر فردی صفتی نسبی و البته قابل آموزش میباشد. قاطعیت به معنی واقعی چیست؟ یک نوع رفتاری است که فرد بوسیله آن ضمن احترام گذاردن به حقوق و خواسته های دیگران بر نیازهای خود پافشاری می کند. با توجه به اهمیت این موضوع در روابط اجتماعی بر آن شدیم تا به تعریف روشنی از رفتار قاطعانه و سپس به بیان تکنیک های عملی جهت درونی شدن آن در افراد بپردازیم. مسلما نکاتی که ذکر میگردد مستلزم تمرین و تکرار است تا به هرچه بهتر شدن روابط اجتماعی منجر گردد.
قاطعیت در مقابل سازش،رفتار قاطعانه چیست؟،چگونه قاطعانه رفتار کنیم؟ آیا سازش همواره به نفع ماست؟
شاید شما هم جز آندسته از افرادی باشید که نمیتوانید در مواقع لزوم رفتارمناسب همان موقعیت را بروز دهید. دلیل این امر میتواند ناشی از عدم اعتمادبنفس،عدم آگاهی،عدم مهارت، عدم قاطعیت و یا دلایل دیگر باشد. هر کدام از این موارد جای بحث جداگانه دارد. اما در این مقاله سعی داریم درمورد قاطعیت در ارتباط با دیگران بحث کنیم. حال این سوالات ممکن است در ذهن خطور کنند:
◀ چرا باید قاطع باشیم؟
◀ چرا باید حق خود را بگیریم؟
◀مگر دیگران وظایف خود را در قبال ما نمی‌دانند؟
شما باید در بیان خواسته ها و حقوقتان قاطعیت داشته باشید. چون شما به رفاه احتیاج دارید. شما برای کاری که انجام داده اید زمان و انرژی صرف کرده اید. شما لیاقت فراهم نمودن امکانات رفاهی برای خود و خانواده تان از طریق شغلتان دارید. شما در فروشگاهتان هزینه هایی مثل سرمایه، انرژی و زمان تان را گذاشته اید، پس باید با مشتری تان بر سر قیمت رک و صریح باشید. شما برای پروژه تان زحمت کشیده اید، پس اخذ نمره خوب از استادتان حق شماست. در همه شرایط زندگی، شما باید با کنار گذاشتن عادات، خجالت و شرم، قاطعیت داشته باشید.
در واقع باید گفت ارتباط قاطعانه شیوه ای از رفتار است که در آن افراد نظرات و افکارشان را بصورت صریح رک بیان میکنند، بدون اینکه حقوق دیگران را پایمال کنند، روی حقوق خود پافشاری میکنند و اطمینان کامل به صلاحیت و توانایی های خاص خود دارند.
البته تشخیص رفتار قاطعانه در برخی مواقع به این سادگی هم نیست. زیرا گاهی اوقات به دلایل مختلف نوعی رفتار تهاجمی نیز در رفتار آمیخته میشود که ممکن است شباهت زیادی به رفتار قاطعانه داشته باشد.
برای مثال مدیر شما در همان روزی که شما عزم سفر کرده اید، مقدار زیادی کار به عهده شما میگذارد. آیا میتوان گفت این رفتار قاطعانه است؟ یا اینکه وقتی شما به مدیرتان میگویید کارها را وقتی از سفر برگشتم انجام میدهم، آیا رفتار قاطعانه ای داشتید؟
تعریف رفتارقاطعانه و رفتارتهاجمی
رفتار قاطعانه بر اساستوازن است، یعنی میان خواسته های خود و خواسته های دیگران تعادل ایجاد کنیم. نباید با رفتار خصمانه موجب رنجش دیگران و پایمال شدن حقشان شویم و در عین حال بدنبال خواسته های خود هم باشیم. باید مد نظر داشته باشیم که رسیدن به خواسته ها همیشه هم امکان پذیر نیست.
رفتار تهاجمی بر اساسپیروزی است، یعنی در هر شرایطی بدنبال خواسته های خود باشیم، بدون اینکه به حقوق دیگران احترام بگذاریم. نباید خود را مالک همه چیز و همه کس بدانیم.
بنابراین مدیر شما بدلیل اینکه حجم زیادی از کارهای عقب مانده را بدون در نظر احتیاجات رفاهی بر عهده شما گذاشته، یک نوع رفتار تهاجمی داشته است. در مقابل شما که انجام کارها را به بعد از سفر موکول کرده اید یک نوع رفتار قاطعانه داشته اید، زیرا با در نظر گرفتن نیاز خودتان، درخواست مدیرتان را به رسمیت شناختید.
پرورش رفتارقاطعانه
رفتار قاطعانه معمولا با آموزش در فرد ایجاد میشود، باید برای خوداحترام قائل شوید و با شناخت کافی از حقوق خود اجازه پایمال شدنشان را ندهید. در عین حال درک کنید که حقوق و خواسته های تان همتراز با حقوق دیگران است.
راهکارهای زیر می تواند مفید باشد:
✔ تشخیص نیازها و خواسته ها و بیان به موقع:
صبر نکنید تا دیگران احتیاجاتتان را تشخیص دهند. دیگران بدنبال احتیاجات خود هستند، و شما ممکن است تا ابد منتظر بمانید.
✔ بی دلیل معذرت نخواهید:
از کلماتی مانند " ببخشید،عذر میخواهم، اگه میشه،عرضی داشتم" مگر برای احترام گذاشتن به شخصیت طرف مقابل استفاده نکنید، و نظرتان را بدون حواشی و نکات اضافه و بصورت رک بیان کنید.
✔ بیان افکار و احساسات درونی بصورت سازنده:
افکار و احساساتتان را در همان لحظه و بصورت محترمانه بیان کنید و اجازه ندهید آنها انباشته شوند و موجب یک نوع خشم و نفرت درونی شوند.
✔ استقبال از انتقاد دیگران:
رمز موفقیت بسیاری از مراکز خدماتی، پذیرفتن انتقادها و پاسخگویی مناسب به آنهاست. انتقاد را با آغوش باز بپذیرید و درصورت مخالف بودن، با احترام نظرتان را بیان کنید.
✔ پاسخ مناسب به تایید و تعریف دیگران:
در جواب تعریف دیگران جملات مناسبی بکار گیرید تا شان و منزلتتان حفظ شود.
✔ پذیرفتن محدودیت ها:
هر انسانی نواقصی دارد،مانند " وقت، انرژی و مهارت". باید پذیرفت که نمیتوانید رضایت همگان را جلب کنید.
✔ توانایی " نه " گفتن:
کلید طلایی رفتار قاطعانه " نه گفتن" بجا و محترمانه است. به طوری ضمن در نظر گرفتن شرایط و حقوق خود، موجب دل آزاری دیگران نشوید. ابتدا نیاز طرف مقابل را به رسمیت بشناسید و سپس نیاز خود را بیان کنید.
✔ در خواست زمان بیشتر
برای پخته تر شدن افکار و فرار از احساسات، گاهی نیاز دارید زمان بیشتری روی موضوع فکر کنید. از طرف مقابل زمان بخرید و بیشتر روی موضوع فکر کنید.

در این مقاله سعی شده تکنیک های مختلفی برای تقویت رفتار قاطعانه ارائه شود. باید همواره به یاد داشته باشیم که رمز داشتن رفتار قاطعانه اینست که اطلاعاتی که از این تکنیک ها بدست آوردید رابطور مستمر تمرین و تکرار کنید تا ملکه ذهنتان شوند.
منبع
قاطعیت در مقابل سازش،رفتار قاطعانه چیست؟،چگونه قاطعانه رفتار کنیم؟ آیا سازش همواره به نفع ماست؟
شاید شما هم جز آندسته از افرادی باشید که نمیتوانید در مواقع لزوم رفتارمناسب همان موقعیت را بروز دهید. دلیل این امر میتواند ناشی از عدم اعتمادبنفس،عدم آگاهی،عدم مهارت، عدم قاطعیت و یا دلایل دیگر باشد. هر کدام از این موارد جای بحث جداگانه دارد. اما در این مقاله سعی داریم درمورد قاطعیت در ارتباط با دیگران بحث کنیم. حال این سوالات ممکن است در ذهن خطور کنند:
◀ چرا باید قاطع باشیم؟
◀ چرا باید حق خود را بگیریم؟
◀مگر دیگران وظایف خود را در قبال ما نمی‌دانند؟
شما باید در بیان خواسته ها و حقوقتان قاطعیت داشته باشید. چون شما به رفاه احتیاج دارید. شما برای کاری که انجام داده اید زمان و انرژی صرف کرده اید. شما لیاقت فراهم نمودن امکانات رفاهی برای خود و خانواده تان از طریق شغلتان دارید. شما در فروشگاهتان هزینه هایی مثل سرمایه، انرژی و زمان تان را گذاشته اید، پس باید با مشتری تان بر سر قیمت رک و صریح باشید. شما برای پروژه تان زحمت کشیده اید، پس اخذ نمره خوب از استادتان حق شماست. در همه شرایط زندگی، شما باید با کنار گذاشتن عادات، خجالت و شرم، قاطعیت داشته باشید.
در واقع باید گفت ارتباط قاطعانه شیوه ای از رفتار است که در آن افراد نظرات و افکارشان را بصورت صریح رک بیان میکنند، بدون اینکه حقوق دیگران را پایمال کنند، روی حقوق خود پافشاری میکنند و اطمینان کامل به صلاحیت و توانایی های خاص خود دارند.
البته تشخیص رفتار قاطعانه در برخی مواقع به این سادگی هم نیست. زیرا گاهی اوقات به دلایل مختلف نوعی رفتار تهاجمی نیز در رفتار آمیخته میشود که ممکن است شباهت زیادی به رفتار قاطعانه داشته باشد.
برای مثال مدیر شما در همان روزی که شما عزم سفر کرده اید، مقدار زیادی کار به عهده شما میگذارد. آیا میتوان گفت این رفتار قاطعانه است؟ یا اینکه وقتی شما به مدیرتان میگویید کارها را وقتی از سفر برگشتم انجام میدهم، آیا رفتار قاطعانه ای داشتید؟
تعریف رفتارقاطعانه و رفتارتهاجمی
رفتار قاطعانه بر اساستوازن است، یعنی میان خواسته های خود و خواسته های دیگران تعادل ایجاد کنیم. نباید با رفتار خصمانه موجب رنجش دیگران و پایمال شدن حقشان شویم و در عین حال بدنبال خواسته های خود هم باشیم. باید مد نظر داشته باشیم که رسیدن به خواسته ها همیشه هم امکان پذیر نیست.
رفتار تهاجمی بر اساسپیروزی است، یعنی در هر شرایطی بدنبال خواسته های خود باشیم، بدون اینکه به حقوق دیگران احترام بگذاریم. نباید خود را مالک همه چیز و همه کس بدانیم.
بنابراین مدیر شما بدلیل اینکه حجم زیادی از کارهای عقب مانده را بدون در نظر احتیاجات رفاهی بر عهده شما گذاشته، یک نوع رفتار تهاجمی داشته است. در مقابل شما که انجام کارها را به بعد از سفر موکول کرده اید یک نوع رفتار قاطعانه داشته اید، زیرا با در نظر گرفتن نیاز خودتان، درخواست مدیرتان را به رسمیت شناختید.
پرورش رفتارقاطعانه
رفتار قاطعانه معمولا با آموزش در فرد ایجاد میشود، باید برای خوداحترام قائل شوید و با شناخت کافی از حقوق خود اجازه پایمال شدنشان را ندهید. در عین حال درک کنید که حقوق و خواسته های تان همتراز با حقوق دیگران است.
راهکارهای زیر می تواند مفید باشد:
✔ تشخیص نیازها و خواسته ها و بیان به موقع:
صبر نکنید تا دیگران احتیاجاتتان را تشخیص دهند. دیگران بدنبال احتیاجات خود هستند، و شما ممکن است تا ابد منتظر بمانید.
✔ بی دلیل معذرت نخواهید:
از کلماتی مانند " ببخشید،عذر میخواهم، اگه میشه،عرضی داشتم" مگر برای احترام گذاشتن به شخصیت طرف مقابل استفاده نکنید، و نظرتان را بدون حواشی و نکات اضافه و بصورت رک بیان کنید.
✔ بیان افکار و احساسات درونی بصورت سازنده:
افکار و احساساتتان را در همان لحظه و بصورت محترمانه بیان کنید و اجازه ندهید آنها انباشته شوند و موجب یک نوع خشم و نفرت درونی شوند.
✔ استقبال از انتقاد دیگران:
رمز موفقیت بسیاری از مراکز خدماتی، پذیرفتن انتقادها و پاسخگویی مناسب به آنهاست. انتقاد را با آغوش باز بپذیرید و درصورت مخالف بودن، با احترام نظرتان را بیان کنید.
✔ پاسخ مناسب به تایید و تعریف دیگران:
در جواب تعریف دیگران جملات مناسبی بکار گیرید تا شان و منزلتتان حفظ شود.
✔ پذیرفتن محدودیت ها:
هر انسانی نواقصی دارد،مانند " وقت، انرژی و مهارت". باید پذیرفت که نمیتوانید رضایت همگان را جلب کنید.
✔ توانایی " نه " گفتن:
کلید طلایی رفتار قاطعانه " نه گفتن" بجا و محترمانه است. به طوری ضمن در نظر گرفتن شرایط و حقوق خود، موجب دل آزاری دیگران نشوید. ابتدا نیاز طرف مقابل را به رسمیت بشناسید و سپس نیاز خود را بیان کنید.
✔ در خواست زمان بیشتر
برای پخته تر شدن افکار و فرار از احساسات، گاهی نیاز دارید زمان بیشتری روی موضوع فکر کنید. از طرف مقابل زمان بخرید و بیشتر روی موضوع فکر کنید.

در این مقاله سعی شده تکنیک های مختلفی برای تقویت رفتار قاطعانه ارائه شود. باید همواره به یاد داشته باشیم که رمز داشتن رفتار قاطعانه اینست که اطلاعاتی که از این تکنیک ها بدست آوردید رابطور مستمر تمرین و تکرار کنید تا ملکه ذهنتان شوند.
منبع