sinnaa
Registered User
حدس میزنید رقم یارانهای که قرار است بگیرید چقدر باشد؟
خبرآنلاین: پس ازآن که وزیر امور اقتصادی و دارایی در مورد رقم قابل پرداخت یارانه ها به خبرنگاران گفت: "می دانم اما نمی گویم" وزیر بازرگانی هم می گوید" می دانیم اما بهتراست نگوییم". این آخرین جمله دو وزیر اقتصادی دولت در مورد سهم هرایرانی از حذف یارانه کالاهای اساسی است که انگارقرار است فعلا مثل یک راز باقی بماند.با این حال وزیربازرگانی می گوید "سناریوهای تقسیم یارانه نقدی روی میز رییس جمهور است وما منتظریم تا تصمیم نهایی را ایشان بگیرد". چند روزپیش"شمس الدین حسینی" درحاشیه مراسم افتتاح دفتر ثبت نام گواهی الکترونیکی زمانی که با فشار خبرنگاران برای اعلام رقم یارانه نقدی مواجه شد،با تاکید این که تحت تاثیر فشارها قرار نمی گیرد گفت: "درحال حاضر برای پیش برد برنامه هدفمندکردن یارانه ها به کار "ژورنالیستی" نیاز نداریم."
خبرنگاران اما بازهم اصرار کردند که وزیر اموراقتصادی ودارایی گفت:" نمی توانم مبلغ و حتی کف و سقف یارانه نقدی را با وجود اینکه مبلغ آن را می دانم، اعلام کنم زیرا به مصلحت نیست".سخنگوی اقتصادی دولت پس ازآن که تهاجم خبرنگاران برای دانستن رقم یارانه نقدی را رد کرد،این بار حالت تهاجمی به خود گرفت وخطاب به خبرنگاران گفت:" به جای اینکه چندبار رقم یارانه های نقدی را از من بپرسید در اجرای قانون به ما کمک کنید، زیرا ما امروز نیاز به کار ژورنالیستی در راستای هدفمند کردن یارانه ها نداریم".
پس ازاین اظهارات وزیراقتصاد وسخنگوی اقتصادی دولت بود که پیش بینی رقم یارانه نقدی بازهم به سوژه ای داغ تبدیل شد وکارشناسان ورسانه ها پرونده یارانه نقدی را ازبایگانی پرونده ها دوباره بیرون کشیدند ودرمورد ان گمانه زنی کردند.
تازه ترین صحبت ها از زبان وزیر بازرگانی
"برخی از دولتمردان معتقدند اگر جزئیات بیشتری از ارقام یارانه ها را اعلام کنیم، باعث سوءاستفاده در جامعه می شود. برخی دست به حساب و کتاب می زنند و بازار را آشفته می کنند. بنابراین دولت معتقد است که فرصت برای برنامه ریزی منفی نباید داده شود"
این جمله را وزیربازرگانی به سایت خبری اتاق تهران گفته وتاکید کرده است که "اگربی حساب وکتاب اطلاع رسانی کنیم،برخی سوءاستفاده گران ممکن است در این میان دست به احتکار کالاهایی که قرار است یارانه آنها حذف شود بزنند".
مهدی غضنفری گفت: "چند سناریو برای توزیع یارانه ها به مردم در زمان اجرای قانون هدفمندی یارانه ها مطرح شده که هرکدام مبنای خاصی دارد،ازنظردولت، سناریوهای قابل قبول انتخاب شده و همه منتظر انتخاب سناریوی نهایی توسط دکتراحمدی نژاد هستیم ".
ما پرسیدیم به چه دلیل اعلام رقم یارانه ها به شخص رییس جمهور سپرده شده است که وزیربازرگانی گفت:"اعلام رقم یارانه قابل توزیع، یک تصمیم حاکمیتی است که توسط شخص رییس جمهور نهایی می شود.آقای رییس جمهور که یکی از این سناریوها را انتخاب کرد شاید تا روز اجرای هدفمندی یارانه ها آن را اعلام نکند."
از وزیر بازرگانی خواستیم به عنوان عضوی ازدولت که اتفاقا بیشتر از همه وزرا درمتن جریان هدفمندی قرار دارد،اشاره کوچکی به رقم قابل توزیع یارانه اشاره کند اما این جواب را شنیدیم" همه ما تصمیم گرفتیم که درباره میزان توزیع یارانه ها چیزی نگوییم البته سخنگوی اقتصادی دولت با هماهنگی رییس جمهور می تواند این رقم را اعلام کند اما تصمیم قطعی این است که هیچ کس اظهارنظری نداشته باشد. تا حرف های متفاوتی زده نشود".
ما از وزیر بازرگانی پرسیدیم ،تا چه اندازه نگران آثار منفی وموقتی هدفمند کردن یارانه ها است وپاسخ شنیدیم که "همه چیز حساب شده است وما نگران نیستیم." وقتی بیشتر توضیح خواستیم گفت:" در بحث هدفمندی یارانه ها وزارت بازرگانی در خط مقدم این سیاست قرار دارد اما ما حتی یک کیلو کالا هم وارد نکرده ایم یا درانبارهای دولتی ذخیره نکرده ایم ." وقتی ما ابراز تعجب کردیم،آقای غضنفری گفت:" کار ذخیره سازی را به بخش خصوصی و اصناف واگذار کرده ایم. دولت به ما اجازه داده با کمک بخش خصوصی کالایی که مشمول حذف یارانه می شود را ذخیره کنیم".
او درهمین زمینه گفت:" پس از هدفمندی یارانه ها، اگر قیمت ها سرکش شد ،کالاهای ذخیره شده را به بازار می ریزیم و یک یارانه هم به این کالاها اختصاص می دهیم تا این کالاها با قیمت پایین تر به دست مردم برسد".
همه چیز از سال 84 آغاز شد
در سال های گذشته یعنی از زمانی که موضوع هدفمند کردن یارانه ها به سوژه داغ رسانه ها تبدیل شد،تا کنون،چند سناریو برای تقسیم پول ناشی از خذف یارانه کالاهای اساسی نوشته شده است؟بد نیست به پیشینه این سناریوها نگاهی بیندازیم.
انتخابات ریاست جمهوری سال 1384 شاید نخستین پرده ازسناریوی پرداخت پول نقد به مردم بود. شعارتوزیع 50 هزار تومان میان مردم که توسط یکی از نامزدهای ریاست جمهوری برای نخستین بار مطرح شد،توجه شمار زیادی از مردم کوچه وبازار را جلب کرد.
با ناکام ماندن آن نامزد درانتخابات سال 1384 اما، ایده پرداخت پول نقد به مردم هم، به بایگانی خاطرات سپرده تا شد تا آن که، محمود احمدی نژاد در نخستین دقایق سال 1387، وقتی برای تبریک عید نوروز بر صفحه تلوزیون ظاهر شد، اعلام کرد که : "در سال 1386 دولت در یک کار بسیار فشرده و مستمر، با حضور صاحب نظران و کارشناسان، یک طرح بزرگ تحولی اقتصاد را آماده کرده است. طرحی برای ریشه کن کردن نابسامانیهای موجود در عرصه اقتصاد، ریشه کنی برخی ویژه خواری ها، تبعیض ها، ناکارآمدیها در تولید و در توزیع منابع بانکی و ثروت، در توزیع یارانه ها، در جمع آوری مالیات ودر توزیع کالا". آقای احمدی نژاد وعده داد که "این طرح آماده شده است و با یاری ملت بزرگ ایران اجرا خواهد شد".
و این گونه شد، که مردم و کارشناسان اقتصادی منتظر شدند تا ببینند که این طرح بزرگ چیست؛ تا آن که خبر آمد، قرار است یارانه ها حذف و هدفمند شوند و به جای آن ، مردم "یارانه نقدی" بگیرند.
یک سال مانده به دهمین دور انتخابات ریاست جمهوری،اعلام این سیاست ازسوی رییس جمهور،موجی از اظهارنظرهای گوناگون را به دنبال داشت تا آن جا که برخی نمایندگان به ظاهر هم سو بادولت هم به انتقاد ازآن پرداختند.
الیاس نادران و غلامرضا مصباحی مقدم، شاید از اولین اقتصاددانان حامی دولت بودند که نسبت به اجرای چنین طرحی تذکر دادند. آقای نادران آن را یک طرح ناقص دانست و آقای مصباحی مقدم هشدار داد که باید مردم را مطلع کرد تا خودشان را برای یک دوره سخت مشکلات آماده کنند؛ چرا که اجرای این طرح قطعا تورمزا خواهد بود.
و سرانجام تصویب شد...
به هر حال اما، نهم دی ماه سال 1387 لایحه ای به مجلس رفت که بعدها منشأ جنجال های فراوانی در بهارستان شد اما سرانجام پس از گذشت بیش از یک سال، این لایحه جنجالی در 15 دی ماه سال 1388 در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و درتاریخ بیست و سوم دی ماه هم در شورای نگهبان تایید شد؛ تا آن که در نهایت در 26 دی ماه همان سال از سوی رئیس مجلس به عنوان قانون هدفمند کردن یارانهها به دولت ابلاغ شد.آقای احمدی نژاد هم، روز چهارم بهمن ماه 1388، این قانون را برای اجرا به وزارت امور اقتصادی و دارایی ابلاغ کرد.
شمس الدین حسینی در همان سال 1387 که اجرای هدفمندی یارانه ها مطرح شده بود، دبیر کارگروه طرح تحول بود تا این که پس از خروج پر سروصدای "داوود دانش جعفری" از وزارت اقتصاد، از سوی آقای احمدی نژاد به عنوان نامزد وزارت اموراقتصادی ودارایی از مجلس رای اعتماد گرفت وبه عنوان وزیر اقتصاد انتخاب شد تا در کابینه نهم، شرایط برای اجرای طرح تحول اقتصادی یکدست شود. او در همان نخستین اظهار نظرهایش اعلام کرد که بی گدار به آب نمی زنیم، اما ناگزیر از آن هستیم که به جراحی بزرگ اقتصاد تن دهیم. البته او بی راه هم نگفته بود و هرگز بی گدار به آب نزد؛ چرا که هم اکنون هم با گذشت ماه ها از قانونی شدن هدفمندی یارانه ها هنوز زمان اجرای واقعی آن نامعلوم است. شاید چون او که فرزند دریا بود ، خطرات آب را به خوبی می شناخت.
شهریور اطلاعاتی، اردیبهشت بارانی، آذر در انتظار
شهریور ماه دو سال پیش، بعد از آن که کار تدوین برنامه های دولت برای اجرای طرح تحول به پایان رسید، مرکز آمار ایران مامور شد تا خانوارهای کم در آمد را شناسایی و پردازش کند. برگه هایی با نام "فرم اطلاعات اقتصادی خانوار" طراحی و میان مردم توزیع شد. پرسش نامه هایی که برخی برای دریافت آن، گرمای شهریور را به جان خریدند و در صف های طولانی ایستادند. برخی هم در مقابل گفتند که این ها، برگه بازجویی ملی است و اگر خانوادهها تن به تکمیل آن دهند، بزرگترین سازمان امنیتی دنیا تشکیل خواهد شد؛ پس هرگز آن را پر نکردند. رییس وقت مرکز آمار ایران، همان زمان، در مورد این گمانه زنی حاظر به اظهار نظر شد و گفت که سازمانهای امنیتی به دنبال اطلاعات پنهان و مخفی افراد هستند در صورتی که اطلاعاتی که در پرسشنامه پر می شود، خیلی ها از آن اطلاع دارند؛ مثلا وقتی شما دو فرزند یا سه خودرو دارید، بسیاری از افراد اطراف شما از این موضوع اطلاع دارند. "مصطفی مدد" در مورد این اشکال که چنین فرمی به خود اظهاری متکی و احتمال خطا در آن بالا است گفته بود که با تکیه بر ایمان مردم آمار می گیریم. به هر حال این فرم ها رونمایی، توزیع و از سوی مردم تکمیل شد؛ در این میان محمود احمدی نژاد هم در پنجم شهریورماه 1387 شخصا به عنوان یک سرپرست خانوار ایرانی با حضور در محل سیار جمع آوری فرم اطلاعات اقتصادی خانوار این فرم را تکمیل کرد و تحویل متصدیان امر داد.
19 اردیبهشت امسال، مرحله دوم تکمیل فرم اطلاعات اقتصادی خانوارها بود. با پایان مرحله نخست جمعآوری اطلاعات اقتصادی خانوار در سال 1388 ، مسئولان از مرحله تازه اجرای این طرح در سالجاری خبر دادند. این بار اما نیازی نبود که مردم دم در مراکز آمار صف بکشند. خانوارها میتوانستند برای تکمیل فرم مذکور به سایت مرکز آمار ایران مراجعه کنند. خانوارهایی که از مرحله قبل جا مانده بودند؛ تازه تشکیل شده بودند یا نوزاد تازه ای به آن ها اضافه شده بود. در این مرحله خانوارهایی که برای دریافت یارانه نقدی اقدام کرده بوند، در بانک های مربوط حساب هایی برای واریز یارانه نقدی گشودند.پس از اتمام این مرحله سخنگوی کارگروه تحول اقتصادی دولت، مرحله سوم تکمیل فرم اطلاعات اقتصادی خانوار از سوی خانوارهای جا مانده از مراحل اول و دوم را آذرماه اعلام کرد.
دهک؟ خوشه؟ هیچ کدام؟
در اولین دور دریافت اطلاعات اقتصادی خانوار، قرار بر آن شد تا مردم بر اساس اطلاعات دریافتی به ده دهک تقسیم شوند که بر اساس یک طبقه بندی، دهک های پایینی میزان یارانه بیشتری را دریافت کنند و دهک های بالایی یا یارانه دریافت نکنند یا کمتر از دهک های هفت و هشت و نه و ده دریافت کنند. اما این اتفاق هرگز رخ نداد؛ بسیاری از کارشناسان دلیل اینکه هرگز ده بندی به سر انجامی نرسید را آن اعلام کردند که برای این کار دولت ناچار است میزان دقیق و صحیح بی کاری، خط صحیح فقر و میزان نرخ تورم را مشخص کند که گویی دولت علاقه ای به این کار ندارد.
پس از منتفی شدن دهک بندی ها، بحث "خوشه بندی" مطرح شد؛ به گفته رییس مرکز آمار برای خوشه بندی خانوارهای کشور در ابتدا از طریق ارتباط متغیرهایی مانند ارزش ملک، ارزش خودرو، تحصیلات سرپرست خانوار، تعداد افراد دارای در آمددر خانوار ،میزان اجاره بها برای افراد مستاجر و میزان اقساط ماهیانه خانوار، مدل آماری طراحی شد و در نهایت در آمد خانوار از روش آزمون تقریب به دست آمد. در این تقسیم بندی جدید سه خوشه یک و دو و سه در نظر گرفته شد.
اما در آخرین روز از دی ماه سال گذشته، خوشه بندی ها هم منتفی و قرار بر آن شد تا همه مردم یارانه دریافت کنند. سخن گوی کارگروه طرح تحول هم در آخرین نشست خبری خود به خبرنگاران اعلام کرد که تنها پنج میلیون نفر یارانه بیشتری دریافت می کنند. مخبر کمیسیون اقتصادی مجلس در برابر این سخن به "سایت خبری اتاق تهران" گفت: " به هنگام شندین این سخن ذهن سریع باید به جای درست خود هدایت شود. یعنی افراد تحت پوشش کمیته امداد امام *****".
زمان اجرا : نامعلوم؛ میزان یارانه : نامعلوم
از سال گذشته که این طرح تصویب و برای اجرا به قوه مجریه ابلاغ شده است، تا کنون، دولت و به ویژه سخن گوی اقتصادی آن از بیان تاریخ و مبلغ دقیقی برای حذف یا هدفمند شدن یارانه ها طفره رفته اند. از همان زمان که مجلس به در آمد 40 هزار میلیارد تومانی در بودجه سال 1389 از محل هدفمندی یارانه ها رای مثبت نداد؛ و در آمد 20 هزار میلیارد تومانی را تصویب کرد. این میزان در آمد برای طول یک سال در نظر گرفته شد، اما دولت با موکول کردن اجرای طرح به شش ماهه دوم سال عملا به مقصود خود رسید؛ اما هم اکنون هم با آن که کمتر از 14 روز به آغاز نیمه دوم سال باقی مانده است، دولت اعلام نمی کند که دقیقا از چه زمانی قیمت ها آزاد و این طرح اجرایی می شود؛ اقتصاددانان معتقدند که هر چه مدت زمان تحقق در آمد 20 هزار میلیارد تومانی کوتاه تر شود، آثار تورمی و بحران های اجتماعی ناشی از اجرای آن بیشتر می شود. دولت اما همچنان بی توجه به دیدگاه اقتصاددانان و اظهار نظرهای کارشناسی راه خود را می رود.
وزیر اقتصاد، سخنگوی اقتصادی دولت و رییس کارگروه طرح تحول ، یعنی شمس الدین حسینی، همچنان در برابر اصرار خبرنگارانی که تاریخ دقیق و میزان اعتبار دهی به مردم را جستجو می کنند، مقاوم است. او در تاره ترین اظهار نظر خود گفته که میزان دقیق مبلغ پرداختی به مردم را می داند، اما به دلیل مصلحت آن را اعلام نمی کند. حسینی اما نگفته است که این مصلحت چیست؛ و چرا مصالح مانع اعلام برخی حقایق به مردم شده اند.
رقم یارانه ها ممکن است چقدر باشد؟
یارانه وبحث های حاشیه ای آن،درهرصورت این روزها نقل همه محافل است.هیچ کس نمی تواند حدس بزند چقدر قرار است درپایان هرماه به حسابش ریخته شود.دراین میان هرکس چیزی می گوید.ما از برخی فعالان اقتصادی ومقامات دولتی پرسیده ایم،فکرمی کنید رقم یارانه ها چقدرباشد؟
فقط 8هزارو 500
همایون بهزادی فر؛ مدیرکل دفتر تلفیق و بودجه وزارت رفاه و تامین اجتماعی می گوید:" با اختصاص هفت هزار و 300 میلیارد تومان از سوی دولت به عنوان یارانه مصرفی، سهم یارانه ای هر ایرانی ماهانه حدود هشت هزار و 500 تومان است. سرانه یارانه ذکر شده، بدون احتساب یارانه انرژی، 8500 تومان می شود و این یارانه ها شامل یارانه آرد نانوایی، شیر، دارو، روغن و قند و شکر کالابرگی است.
بیش از 10 تا 12 هزار تومان نیست
جمشید انصاری؛ عضو کمیسیون اقتصادی مجلس پیش بینی می کند رقم یارانه قابل پرداخت بین 10 تا 12هزارتومان باشد.او می گوید:" به نظر می رسد میزان یارانه نقدی که قرار است به مردم پرداخت شود با توجه به تعداد ثبت نام کنندگان و در آمدی که دولت می تواند بدست آورد، بین 10 تا 12 هزار تومان باشد."
سیزده هزار تومان جواب نمی دهد
فخرالدین حیدری از اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی می گوید: "به نظر می رسد این رقم 13 هزار و 661 تومان باشد که جوابگوی نیاز مردم نیست و این ارقام با توجه به نوساناتی که در قیمت نفت ایجاد می شود تغییر میکند".
تقریبا 14 هزار تومان
محمود دودانگه ؛ معاون برنامه ریزی و و امور اقتصادی وزیر بازرگانی به سایت خبری اتاق تهران گفت:" روی رقم خاصی نمی توانم دست بگذارم. اما براساس محاسبات می توان حدس هایی زد؛ 60 میلیون نفر از جمعیت کشور برای دریافت یارانه نقدی فرم پر کرده اند و رقمی که باید میان آنان تقسیم شود ، 10 هزار میلیارد تومان است . بنابراین با یک حساب سر انگشتی می توان نتیجه گرفت ، یارانه پرداختی با فرض آنکه به طور مساوی میان اقشار مختلف توزیع شود رقمی حدود 166 هزار تومان در سال خواهد بود که ماهانه به رقم تقریبی 14 هزار تومان می رسد .
پانزده تا هفده هزار تومان
علی اصغر یوسف نژاد؛ مخبر کمیسیون صنایع مجلس می گوید:" ممکن است مبلغ یارانه نقدی بین 15 تا 17 هزار تومان باشد؛ اما آن چه مسلم است آنکه مبلغ پرداختی به مردم بسیار کمتر از هزینه هایی است که بر آن ها تحمیل می شود."
پانزده هزار تومان ؛ نه کمتر و نه بیشتر
علی قنبری؛ عضو سابق شورای پول و اعتبار فقط یک جمله می گوید:" در اقتصادی که همه چیز غیر قابل پیش بینی است، نمی توان مبلغ یارانه هدفمند را پیش بینی کرد اما به نظر می رسد این مبلغ از 15 هزار تومان بیشتر نباشد".
چیزی کمتر از 20 هزارتومان
غلامرضا مصباحی مقدم، رییس کمیسیون ویژه طرح تحول اقتصادی مجلس شورای اسلامی می گوید:" براساس برآورد کمیسیون ویژه و بر اساس درآمدهایی که به دست می آید، به هفت دهک جامعه، کمتر از 20 هزار تومان یارانه نقدی تعلق می گیرد".
بین 20 تا 24 هزار تومان
کاظم دلخوش، سخنگوی کمیسیون ویژه طرح تحول اقتصادی مجلس هم معتقد است" کف درآمد ناشی از هدفمند کردن یارانه ها را 10 هزار میلیارد تومان و سقف را 20 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته ایم و اگر 20 هزار میلیارد تومان محقق شود، با یک حساب سرانگشتی هر نفر ماهانه 20 تا 24 هزار تومان دریافت می کند. "
سی هزارتومان برای نیمی از سال
محسن بهرامی ارض اقدس ؛ معاون سابق وزارت بازرگانی که درحال حاضر رییس کمیسیون بازرگانی اتاق تهران است دراین زمینه می گوید": صحبت از 70 درصد جمعیت ایران است . فکر می کنم اگر بنا باشد ، آن 10 هزار میلیارد تومان به طور عادلانه میان اقشار مختلف توزیع شود در 6 ماه دوم سال که زمان اجرای قانون هدفمند سازی یارانه ها تعیین شده است ، ماهانه حدود 30 هزار تومان به دست مردم برسد".
بعد از دو ماه قطع می شود
محاسبه "شکور اکبر نژاد" عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی این است که " دولت تا مبلغ 40 هزار میلیارد تومان هم پول دارد و می تواند به مردم پرداخت کند؛ اما این کار بیش از 2 یا سه بار طول نمی کشد. "
غیر قابل پیش بینی
حمید دیهیم؛ استاد دانشگاه تهران هم می گوید:" گفتن رقم دقیق برای این پرداخت ها به هیچ وجه قابل پیش بینی نیست؛ اما به هیچ وجه به نظر نمی رسد که این رقم از 20 هزار تومان بیشتر باشد؛ آن چه مسلم است آنکه این میزان هم بعد از یکی دو بار قطع خواهدشد.
دولت 40 هزار تومان هم می تواند بدهد
پیمان فروزش؛ نایب رییس کمیسون اقتصادی مجلس نظر دیگری دارد او می گوید:" به نظر می رسد که بین 20 تا 40 هزار تومان یارانه نقدی به هر فرد پرداخت شود که دولت آن را با توجه به شرایط زمانی و اقتصادی تعیین می کند."
سالی 200 هزار تومان
سید حمید حسینی ؛ عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران معتقداست:" با توجه به اینکه 70 درصد مردم ، متقاضی دریافت یارانه هستند ، رقمی که برای توزیع نقدی میان آنان در نظر گرفته شده است ،دست کم باید 50 میلیون نفر را تحت پوشش قرار دهد . با این حساب، سالانه حدود 200 هزار تومان به هرنفر خواهد رسید".
تخمین نزده ام
قاسم نوده فراهانی ؛ رییس شورای اصنافمی گوید:" تخمین میزان یارانه های نقدی به این سادگی ها میسر نیست ، آن هم بدون محاسبه میزان مصرف 13 قلم کالای اساسی در روز ، ماه و سال ."
...و 70هزار تومان
پیش بینی مهدی جاریانی عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران ازهمه بیشتراست.:" رقم های متفاوتی از زبان دولتمردان شنیده می شود . به طوری که گاه گفته می شود دولت روی سرانه 70 هزار تومان برنامه ریزی کرده است. اما به اعتقاد من ،توزیع یارانه نقدی بیش از 50 هزارتومان ، عقلانی نیست".
خبرآنلاین: پس ازآن که وزیر امور اقتصادی و دارایی در مورد رقم قابل پرداخت یارانه ها به خبرنگاران گفت: "می دانم اما نمی گویم" وزیر بازرگانی هم می گوید" می دانیم اما بهتراست نگوییم". این آخرین جمله دو وزیر اقتصادی دولت در مورد سهم هرایرانی از حذف یارانه کالاهای اساسی است که انگارقرار است فعلا مثل یک راز باقی بماند.با این حال وزیربازرگانی می گوید "سناریوهای تقسیم یارانه نقدی روی میز رییس جمهور است وما منتظریم تا تصمیم نهایی را ایشان بگیرد". چند روزپیش"شمس الدین حسینی" درحاشیه مراسم افتتاح دفتر ثبت نام گواهی الکترونیکی زمانی که با فشار خبرنگاران برای اعلام رقم یارانه نقدی مواجه شد،با تاکید این که تحت تاثیر فشارها قرار نمی گیرد گفت: "درحال حاضر برای پیش برد برنامه هدفمندکردن یارانه ها به کار "ژورنالیستی" نیاز نداریم."
خبرنگاران اما بازهم اصرار کردند که وزیر اموراقتصادی ودارایی گفت:" نمی توانم مبلغ و حتی کف و سقف یارانه نقدی را با وجود اینکه مبلغ آن را می دانم، اعلام کنم زیرا به مصلحت نیست".سخنگوی اقتصادی دولت پس ازآن که تهاجم خبرنگاران برای دانستن رقم یارانه نقدی را رد کرد،این بار حالت تهاجمی به خود گرفت وخطاب به خبرنگاران گفت:" به جای اینکه چندبار رقم یارانه های نقدی را از من بپرسید در اجرای قانون به ما کمک کنید، زیرا ما امروز نیاز به کار ژورنالیستی در راستای هدفمند کردن یارانه ها نداریم".
پس ازاین اظهارات وزیراقتصاد وسخنگوی اقتصادی دولت بود که پیش بینی رقم یارانه نقدی بازهم به سوژه ای داغ تبدیل شد وکارشناسان ورسانه ها پرونده یارانه نقدی را ازبایگانی پرونده ها دوباره بیرون کشیدند ودرمورد ان گمانه زنی کردند.
تازه ترین صحبت ها از زبان وزیر بازرگانی
"برخی از دولتمردان معتقدند اگر جزئیات بیشتری از ارقام یارانه ها را اعلام کنیم، باعث سوءاستفاده در جامعه می شود. برخی دست به حساب و کتاب می زنند و بازار را آشفته می کنند. بنابراین دولت معتقد است که فرصت برای برنامه ریزی منفی نباید داده شود"
این جمله را وزیربازرگانی به سایت خبری اتاق تهران گفته وتاکید کرده است که "اگربی حساب وکتاب اطلاع رسانی کنیم،برخی سوءاستفاده گران ممکن است در این میان دست به احتکار کالاهایی که قرار است یارانه آنها حذف شود بزنند".
مهدی غضنفری گفت: "چند سناریو برای توزیع یارانه ها به مردم در زمان اجرای قانون هدفمندی یارانه ها مطرح شده که هرکدام مبنای خاصی دارد،ازنظردولت، سناریوهای قابل قبول انتخاب شده و همه منتظر انتخاب سناریوی نهایی توسط دکتراحمدی نژاد هستیم ".
ما پرسیدیم به چه دلیل اعلام رقم یارانه ها به شخص رییس جمهور سپرده شده است که وزیربازرگانی گفت:"اعلام رقم یارانه قابل توزیع، یک تصمیم حاکمیتی است که توسط شخص رییس جمهور نهایی می شود.آقای رییس جمهور که یکی از این سناریوها را انتخاب کرد شاید تا روز اجرای هدفمندی یارانه ها آن را اعلام نکند."
از وزیر بازرگانی خواستیم به عنوان عضوی ازدولت که اتفاقا بیشتر از همه وزرا درمتن جریان هدفمندی قرار دارد،اشاره کوچکی به رقم قابل توزیع یارانه اشاره کند اما این جواب را شنیدیم" همه ما تصمیم گرفتیم که درباره میزان توزیع یارانه ها چیزی نگوییم البته سخنگوی اقتصادی دولت با هماهنگی رییس جمهور می تواند این رقم را اعلام کند اما تصمیم قطعی این است که هیچ کس اظهارنظری نداشته باشد. تا حرف های متفاوتی زده نشود".
ما از وزیر بازرگانی پرسیدیم ،تا چه اندازه نگران آثار منفی وموقتی هدفمند کردن یارانه ها است وپاسخ شنیدیم که "همه چیز حساب شده است وما نگران نیستیم." وقتی بیشتر توضیح خواستیم گفت:" در بحث هدفمندی یارانه ها وزارت بازرگانی در خط مقدم این سیاست قرار دارد اما ما حتی یک کیلو کالا هم وارد نکرده ایم یا درانبارهای دولتی ذخیره نکرده ایم ." وقتی ما ابراز تعجب کردیم،آقای غضنفری گفت:" کار ذخیره سازی را به بخش خصوصی و اصناف واگذار کرده ایم. دولت به ما اجازه داده با کمک بخش خصوصی کالایی که مشمول حذف یارانه می شود را ذخیره کنیم".
او درهمین زمینه گفت:" پس از هدفمندی یارانه ها، اگر قیمت ها سرکش شد ،کالاهای ذخیره شده را به بازار می ریزیم و یک یارانه هم به این کالاها اختصاص می دهیم تا این کالاها با قیمت پایین تر به دست مردم برسد".
همه چیز از سال 84 آغاز شد
در سال های گذشته یعنی از زمانی که موضوع هدفمند کردن یارانه ها به سوژه داغ رسانه ها تبدیل شد،تا کنون،چند سناریو برای تقسیم پول ناشی از خذف یارانه کالاهای اساسی نوشته شده است؟بد نیست به پیشینه این سناریوها نگاهی بیندازیم.
انتخابات ریاست جمهوری سال 1384 شاید نخستین پرده ازسناریوی پرداخت پول نقد به مردم بود. شعارتوزیع 50 هزار تومان میان مردم که توسط یکی از نامزدهای ریاست جمهوری برای نخستین بار مطرح شد،توجه شمار زیادی از مردم کوچه وبازار را جلب کرد.
با ناکام ماندن آن نامزد درانتخابات سال 1384 اما، ایده پرداخت پول نقد به مردم هم، به بایگانی خاطرات سپرده تا شد تا آن که، محمود احمدی نژاد در نخستین دقایق سال 1387، وقتی برای تبریک عید نوروز بر صفحه تلوزیون ظاهر شد، اعلام کرد که : "در سال 1386 دولت در یک کار بسیار فشرده و مستمر، با حضور صاحب نظران و کارشناسان، یک طرح بزرگ تحولی اقتصاد را آماده کرده است. طرحی برای ریشه کن کردن نابسامانیهای موجود در عرصه اقتصاد، ریشه کنی برخی ویژه خواری ها، تبعیض ها، ناکارآمدیها در تولید و در توزیع منابع بانکی و ثروت، در توزیع یارانه ها، در جمع آوری مالیات ودر توزیع کالا". آقای احمدی نژاد وعده داد که "این طرح آماده شده است و با یاری ملت بزرگ ایران اجرا خواهد شد".
و این گونه شد، که مردم و کارشناسان اقتصادی منتظر شدند تا ببینند که این طرح بزرگ چیست؛ تا آن که خبر آمد، قرار است یارانه ها حذف و هدفمند شوند و به جای آن ، مردم "یارانه نقدی" بگیرند.
یک سال مانده به دهمین دور انتخابات ریاست جمهوری،اعلام این سیاست ازسوی رییس جمهور،موجی از اظهارنظرهای گوناگون را به دنبال داشت تا آن جا که برخی نمایندگان به ظاهر هم سو بادولت هم به انتقاد ازآن پرداختند.
الیاس نادران و غلامرضا مصباحی مقدم، شاید از اولین اقتصاددانان حامی دولت بودند که نسبت به اجرای چنین طرحی تذکر دادند. آقای نادران آن را یک طرح ناقص دانست و آقای مصباحی مقدم هشدار داد که باید مردم را مطلع کرد تا خودشان را برای یک دوره سخت مشکلات آماده کنند؛ چرا که اجرای این طرح قطعا تورمزا خواهد بود.
و سرانجام تصویب شد...
به هر حال اما، نهم دی ماه سال 1387 لایحه ای به مجلس رفت که بعدها منشأ جنجال های فراوانی در بهارستان شد اما سرانجام پس از گذشت بیش از یک سال، این لایحه جنجالی در 15 دی ماه سال 1388 در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و درتاریخ بیست و سوم دی ماه هم در شورای نگهبان تایید شد؛ تا آن که در نهایت در 26 دی ماه همان سال از سوی رئیس مجلس به عنوان قانون هدفمند کردن یارانهها به دولت ابلاغ شد.آقای احمدی نژاد هم، روز چهارم بهمن ماه 1388، این قانون را برای اجرا به وزارت امور اقتصادی و دارایی ابلاغ کرد.
شمس الدین حسینی در همان سال 1387 که اجرای هدفمندی یارانه ها مطرح شده بود، دبیر کارگروه طرح تحول بود تا این که پس از خروج پر سروصدای "داوود دانش جعفری" از وزارت اقتصاد، از سوی آقای احمدی نژاد به عنوان نامزد وزارت اموراقتصادی ودارایی از مجلس رای اعتماد گرفت وبه عنوان وزیر اقتصاد انتخاب شد تا در کابینه نهم، شرایط برای اجرای طرح تحول اقتصادی یکدست شود. او در همان نخستین اظهار نظرهایش اعلام کرد که بی گدار به آب نمی زنیم، اما ناگزیر از آن هستیم که به جراحی بزرگ اقتصاد تن دهیم. البته او بی راه هم نگفته بود و هرگز بی گدار به آب نزد؛ چرا که هم اکنون هم با گذشت ماه ها از قانونی شدن هدفمندی یارانه ها هنوز زمان اجرای واقعی آن نامعلوم است. شاید چون او که فرزند دریا بود ، خطرات آب را به خوبی می شناخت.
شهریور اطلاعاتی، اردیبهشت بارانی، آذر در انتظار
شهریور ماه دو سال پیش، بعد از آن که کار تدوین برنامه های دولت برای اجرای طرح تحول به پایان رسید، مرکز آمار ایران مامور شد تا خانوارهای کم در آمد را شناسایی و پردازش کند. برگه هایی با نام "فرم اطلاعات اقتصادی خانوار" طراحی و میان مردم توزیع شد. پرسش نامه هایی که برخی برای دریافت آن، گرمای شهریور را به جان خریدند و در صف های طولانی ایستادند. برخی هم در مقابل گفتند که این ها، برگه بازجویی ملی است و اگر خانوادهها تن به تکمیل آن دهند، بزرگترین سازمان امنیتی دنیا تشکیل خواهد شد؛ پس هرگز آن را پر نکردند. رییس وقت مرکز آمار ایران، همان زمان، در مورد این گمانه زنی حاظر به اظهار نظر شد و گفت که سازمانهای امنیتی به دنبال اطلاعات پنهان و مخفی افراد هستند در صورتی که اطلاعاتی که در پرسشنامه پر می شود، خیلی ها از آن اطلاع دارند؛ مثلا وقتی شما دو فرزند یا سه خودرو دارید، بسیاری از افراد اطراف شما از این موضوع اطلاع دارند. "مصطفی مدد" در مورد این اشکال که چنین فرمی به خود اظهاری متکی و احتمال خطا در آن بالا است گفته بود که با تکیه بر ایمان مردم آمار می گیریم. به هر حال این فرم ها رونمایی، توزیع و از سوی مردم تکمیل شد؛ در این میان محمود احمدی نژاد هم در پنجم شهریورماه 1387 شخصا به عنوان یک سرپرست خانوار ایرانی با حضور در محل سیار جمع آوری فرم اطلاعات اقتصادی خانوار این فرم را تکمیل کرد و تحویل متصدیان امر داد.
19 اردیبهشت امسال، مرحله دوم تکمیل فرم اطلاعات اقتصادی خانوارها بود. با پایان مرحله نخست جمعآوری اطلاعات اقتصادی خانوار در سال 1388 ، مسئولان از مرحله تازه اجرای این طرح در سالجاری خبر دادند. این بار اما نیازی نبود که مردم دم در مراکز آمار صف بکشند. خانوارها میتوانستند برای تکمیل فرم مذکور به سایت مرکز آمار ایران مراجعه کنند. خانوارهایی که از مرحله قبل جا مانده بودند؛ تازه تشکیل شده بودند یا نوزاد تازه ای به آن ها اضافه شده بود. در این مرحله خانوارهایی که برای دریافت یارانه نقدی اقدام کرده بوند، در بانک های مربوط حساب هایی برای واریز یارانه نقدی گشودند.پس از اتمام این مرحله سخنگوی کارگروه تحول اقتصادی دولت، مرحله سوم تکمیل فرم اطلاعات اقتصادی خانوار از سوی خانوارهای جا مانده از مراحل اول و دوم را آذرماه اعلام کرد.
دهک؟ خوشه؟ هیچ کدام؟
در اولین دور دریافت اطلاعات اقتصادی خانوار، قرار بر آن شد تا مردم بر اساس اطلاعات دریافتی به ده دهک تقسیم شوند که بر اساس یک طبقه بندی، دهک های پایینی میزان یارانه بیشتری را دریافت کنند و دهک های بالایی یا یارانه دریافت نکنند یا کمتر از دهک های هفت و هشت و نه و ده دریافت کنند. اما این اتفاق هرگز رخ نداد؛ بسیاری از کارشناسان دلیل اینکه هرگز ده بندی به سر انجامی نرسید را آن اعلام کردند که برای این کار دولت ناچار است میزان دقیق و صحیح بی کاری، خط صحیح فقر و میزان نرخ تورم را مشخص کند که گویی دولت علاقه ای به این کار ندارد.
پس از منتفی شدن دهک بندی ها، بحث "خوشه بندی" مطرح شد؛ به گفته رییس مرکز آمار برای خوشه بندی خانوارهای کشور در ابتدا از طریق ارتباط متغیرهایی مانند ارزش ملک، ارزش خودرو، تحصیلات سرپرست خانوار، تعداد افراد دارای در آمددر خانوار ،میزان اجاره بها برای افراد مستاجر و میزان اقساط ماهیانه خانوار، مدل آماری طراحی شد و در نهایت در آمد خانوار از روش آزمون تقریب به دست آمد. در این تقسیم بندی جدید سه خوشه یک و دو و سه در نظر گرفته شد.
اما در آخرین روز از دی ماه سال گذشته، خوشه بندی ها هم منتفی و قرار بر آن شد تا همه مردم یارانه دریافت کنند. سخن گوی کارگروه طرح تحول هم در آخرین نشست خبری خود به خبرنگاران اعلام کرد که تنها پنج میلیون نفر یارانه بیشتری دریافت می کنند. مخبر کمیسیون اقتصادی مجلس در برابر این سخن به "سایت خبری اتاق تهران" گفت: " به هنگام شندین این سخن ذهن سریع باید به جای درست خود هدایت شود. یعنی افراد تحت پوشش کمیته امداد امام *****".
زمان اجرا : نامعلوم؛ میزان یارانه : نامعلوم
از سال گذشته که این طرح تصویب و برای اجرا به قوه مجریه ابلاغ شده است، تا کنون، دولت و به ویژه سخن گوی اقتصادی آن از بیان تاریخ و مبلغ دقیقی برای حذف یا هدفمند شدن یارانه ها طفره رفته اند. از همان زمان که مجلس به در آمد 40 هزار میلیارد تومانی در بودجه سال 1389 از محل هدفمندی یارانه ها رای مثبت نداد؛ و در آمد 20 هزار میلیارد تومانی را تصویب کرد. این میزان در آمد برای طول یک سال در نظر گرفته شد، اما دولت با موکول کردن اجرای طرح به شش ماهه دوم سال عملا به مقصود خود رسید؛ اما هم اکنون هم با آن که کمتر از 14 روز به آغاز نیمه دوم سال باقی مانده است، دولت اعلام نمی کند که دقیقا از چه زمانی قیمت ها آزاد و این طرح اجرایی می شود؛ اقتصاددانان معتقدند که هر چه مدت زمان تحقق در آمد 20 هزار میلیارد تومانی کوتاه تر شود، آثار تورمی و بحران های اجتماعی ناشی از اجرای آن بیشتر می شود. دولت اما همچنان بی توجه به دیدگاه اقتصاددانان و اظهار نظرهای کارشناسی راه خود را می رود.
وزیر اقتصاد، سخنگوی اقتصادی دولت و رییس کارگروه طرح تحول ، یعنی شمس الدین حسینی، همچنان در برابر اصرار خبرنگارانی که تاریخ دقیق و میزان اعتبار دهی به مردم را جستجو می کنند، مقاوم است. او در تاره ترین اظهار نظر خود گفته که میزان دقیق مبلغ پرداختی به مردم را می داند، اما به دلیل مصلحت آن را اعلام نمی کند. حسینی اما نگفته است که این مصلحت چیست؛ و چرا مصالح مانع اعلام برخی حقایق به مردم شده اند.
رقم یارانه ها ممکن است چقدر باشد؟
یارانه وبحث های حاشیه ای آن،درهرصورت این روزها نقل همه محافل است.هیچ کس نمی تواند حدس بزند چقدر قرار است درپایان هرماه به حسابش ریخته شود.دراین میان هرکس چیزی می گوید.ما از برخی فعالان اقتصادی ومقامات دولتی پرسیده ایم،فکرمی کنید رقم یارانه ها چقدرباشد؟
فقط 8هزارو 500
همایون بهزادی فر؛ مدیرکل دفتر تلفیق و بودجه وزارت رفاه و تامین اجتماعی می گوید:" با اختصاص هفت هزار و 300 میلیارد تومان از سوی دولت به عنوان یارانه مصرفی، سهم یارانه ای هر ایرانی ماهانه حدود هشت هزار و 500 تومان است. سرانه یارانه ذکر شده، بدون احتساب یارانه انرژی، 8500 تومان می شود و این یارانه ها شامل یارانه آرد نانوایی، شیر، دارو، روغن و قند و شکر کالابرگی است.
بیش از 10 تا 12 هزار تومان نیست
جمشید انصاری؛ عضو کمیسیون اقتصادی مجلس پیش بینی می کند رقم یارانه قابل پرداخت بین 10 تا 12هزارتومان باشد.او می گوید:" به نظر می رسد میزان یارانه نقدی که قرار است به مردم پرداخت شود با توجه به تعداد ثبت نام کنندگان و در آمدی که دولت می تواند بدست آورد، بین 10 تا 12 هزار تومان باشد."
سیزده هزار تومان جواب نمی دهد
فخرالدین حیدری از اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی می گوید: "به نظر می رسد این رقم 13 هزار و 661 تومان باشد که جوابگوی نیاز مردم نیست و این ارقام با توجه به نوساناتی که در قیمت نفت ایجاد می شود تغییر میکند".
تقریبا 14 هزار تومان
محمود دودانگه ؛ معاون برنامه ریزی و و امور اقتصادی وزیر بازرگانی به سایت خبری اتاق تهران گفت:" روی رقم خاصی نمی توانم دست بگذارم. اما براساس محاسبات می توان حدس هایی زد؛ 60 میلیون نفر از جمعیت کشور برای دریافت یارانه نقدی فرم پر کرده اند و رقمی که باید میان آنان تقسیم شود ، 10 هزار میلیارد تومان است . بنابراین با یک حساب سر انگشتی می توان نتیجه گرفت ، یارانه پرداختی با فرض آنکه به طور مساوی میان اقشار مختلف توزیع شود رقمی حدود 166 هزار تومان در سال خواهد بود که ماهانه به رقم تقریبی 14 هزار تومان می رسد .
پانزده تا هفده هزار تومان
علی اصغر یوسف نژاد؛ مخبر کمیسیون صنایع مجلس می گوید:" ممکن است مبلغ یارانه نقدی بین 15 تا 17 هزار تومان باشد؛ اما آن چه مسلم است آنکه مبلغ پرداختی به مردم بسیار کمتر از هزینه هایی است که بر آن ها تحمیل می شود."
پانزده هزار تومان ؛ نه کمتر و نه بیشتر
علی قنبری؛ عضو سابق شورای پول و اعتبار فقط یک جمله می گوید:" در اقتصادی که همه چیز غیر قابل پیش بینی است، نمی توان مبلغ یارانه هدفمند را پیش بینی کرد اما به نظر می رسد این مبلغ از 15 هزار تومان بیشتر نباشد".
چیزی کمتر از 20 هزارتومان
غلامرضا مصباحی مقدم، رییس کمیسیون ویژه طرح تحول اقتصادی مجلس شورای اسلامی می گوید:" براساس برآورد کمیسیون ویژه و بر اساس درآمدهایی که به دست می آید، به هفت دهک جامعه، کمتر از 20 هزار تومان یارانه نقدی تعلق می گیرد".
بین 20 تا 24 هزار تومان
کاظم دلخوش، سخنگوی کمیسیون ویژه طرح تحول اقتصادی مجلس هم معتقد است" کف درآمد ناشی از هدفمند کردن یارانه ها را 10 هزار میلیارد تومان و سقف را 20 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته ایم و اگر 20 هزار میلیارد تومان محقق شود، با یک حساب سرانگشتی هر نفر ماهانه 20 تا 24 هزار تومان دریافت می کند. "
سی هزارتومان برای نیمی از سال
محسن بهرامی ارض اقدس ؛ معاون سابق وزارت بازرگانی که درحال حاضر رییس کمیسیون بازرگانی اتاق تهران است دراین زمینه می گوید": صحبت از 70 درصد جمعیت ایران است . فکر می کنم اگر بنا باشد ، آن 10 هزار میلیارد تومان به طور عادلانه میان اقشار مختلف توزیع شود در 6 ماه دوم سال که زمان اجرای قانون هدفمند سازی یارانه ها تعیین شده است ، ماهانه حدود 30 هزار تومان به دست مردم برسد".
بعد از دو ماه قطع می شود
محاسبه "شکور اکبر نژاد" عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی این است که " دولت تا مبلغ 40 هزار میلیارد تومان هم پول دارد و می تواند به مردم پرداخت کند؛ اما این کار بیش از 2 یا سه بار طول نمی کشد. "
غیر قابل پیش بینی
حمید دیهیم؛ استاد دانشگاه تهران هم می گوید:" گفتن رقم دقیق برای این پرداخت ها به هیچ وجه قابل پیش بینی نیست؛ اما به هیچ وجه به نظر نمی رسد که این رقم از 20 هزار تومان بیشتر باشد؛ آن چه مسلم است آنکه این میزان هم بعد از یکی دو بار قطع خواهدشد.
دولت 40 هزار تومان هم می تواند بدهد
پیمان فروزش؛ نایب رییس کمیسون اقتصادی مجلس نظر دیگری دارد او می گوید:" به نظر می رسد که بین 20 تا 40 هزار تومان یارانه نقدی به هر فرد پرداخت شود که دولت آن را با توجه به شرایط زمانی و اقتصادی تعیین می کند."
سالی 200 هزار تومان
سید حمید حسینی ؛ عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران معتقداست:" با توجه به اینکه 70 درصد مردم ، متقاضی دریافت یارانه هستند ، رقمی که برای توزیع نقدی میان آنان در نظر گرفته شده است ،دست کم باید 50 میلیون نفر را تحت پوشش قرار دهد . با این حساب، سالانه حدود 200 هزار تومان به هرنفر خواهد رسید".
تخمین نزده ام
قاسم نوده فراهانی ؛ رییس شورای اصنافمی گوید:" تخمین میزان یارانه های نقدی به این سادگی ها میسر نیست ، آن هم بدون محاسبه میزان مصرف 13 قلم کالای اساسی در روز ، ماه و سال ."
...و 70هزار تومان
پیش بینی مهدی جاریانی عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران ازهمه بیشتراست.:" رقم های متفاوتی از زبان دولتمردان شنیده می شود . به طوری که گاه گفته می شود دولت روی سرانه 70 هزار تومان برنامه ریزی کرده است. اما به اعتقاد من ،توزیع یارانه نقدی بیش از 50 هزارتومان ، عقلانی نیست".