javad2000
Registered User
- تاریخ عضویت
- 10 جولای 2005
- نوشته‌ها
- 1,338
- لایک‌ها
- 25
(اگر فرصت خواندن متن كامل را نداريد، لطفاً خط آخر را بخوانيد)
مقدمه) عروض چيست و به چه كار مي آيد؟
آيا تا به حال فكر كرده ايد كه چرا اشعار حافظ، حتي بدون در نظر گرفتن معاني و مفاهيم عميقشان از لحاظ آهنگ و ريتم نيز برجسته تر از ديگر شعرا هستند؟
آيا مي دانيد كه زيبايي ريتم شعر، بيش از زيبايي مفهوم آن باعث جلب مخاطب مي شود؟
من تا به حال به صورت حسي نقاط قوت و ضعف اشعار خودم را مي سنجيدم اما گاهي هر چه فكر مي كردم، نمي فهميدم ايراد فلان شعر كجاست در حالي كه مي دانستم آهنگ آن ايراد داشته و به حد كافي قوي نيست.
تا وقتي كه نكاتي چند در مورد علم عروض ياد گرفتم كه دانستم مي توان به صورت علمي، نقاط قوت و ضعف ريتم اشعار را مشخص كرد.
به همين دليل تصميم گرفتم در همان حدي كه از اين فن مي دانم در اختيار ديگران هم بگذارم.
لطفاً شما هم آنچه را كه در اين زمينه بلديد به من بياموزيد.
آموزش عروض
(نكته: براي ايجاد زيبايي بصري، هجاهاي كوتاه را به جاي نماد U با نماد • نمايش مي دهم. )
هنگامي كه يك يا چند بيت شعر (منظور شعر كلاسيك است نه شعر نو) به ما مي دهند براي تشخيص اين كه آيا اين ابيات از لحاظ زيبا شناسي مشكلي دارند يا نه بايد ابتدا هجاهاي آنها را كنار هم (به صورتي كه خوانده مي شوند نه به صورتي كه نوشته مي شوند) بنويسيم. مثل اين:
امشب دلي خراب و چشمي پر آب دارم/ در سينه آتش اما در ديده آب دارم
كه مي شود:
امـ --- شب --- د --- لي --- خـ --- را --- ب --- چشـ --- مي --- پـ --- راب --- دا --- رم
در --- سيـ ---- نه -- آ --- تـ ---- شم- ما --- در -- ديـ --- ده --- آب ---- دا --- رم
حالا بايد هجاهاي كوتاه، بلند و كشيده را با علامات • و ـــ و ــ • نمايش دهيم.
براي اين كار سه قانون زير را بايد بدانيم:
1- هجاهايي كه از يك صامت (مثل مـ، پـ، تـ و...) و يك مصوت كوتاه (مثل ـَـِـٌ ) تشكيل شده اند هجاي كوتاه هستند و با علامت • نمايش داده مي شوند. مثلاً در بيت بالا هجاهاي: د، خـ ، ب، ... كوتاه هستند.
2- هجاهايي كه از يك صامت و يك مصوت بلند (مثل ا، و، ي ) يا دو صامت و يك مصوت كوتاه تشكيل شده اند هجاي بلند هستند و با علامت ــ نمايش داده مي شوند. مثلاً در بيت بالا: ام (ئم)، شب، لي، را،چشـ ، ... بلند هستند.
3- هجاهايي كه از دو صامت و يك مصوت بلند تشكيل شده اند هجاي «كشيده» ناميده شده و با علامت ــ • نمايش داده مي شوند. مثلاً در بيت بالا: راب و آب (ئاب) كشيده هستند.
پس دو بيت بالا را اينگونه علامتگذاري مي كنيم:
امـ --- شب --- د --- لي --- خـ --- را --- ب --- چشـ --- مي --- پـ --- راب --- دا --- رم
ــ --- ــ ------- • --- ــ ----- • ---- ــ --- • --- ــ ------- ــ ----- • --- ــ • --- ــ ---- ــ
در --- سيـ ---- نه -- آ --- تـ ---- شم- ما --- در ------ ديـ ---- ده -- آب ---- دا --- رم
ــ --- ــ -------- • -- ــ ----- • ---- ــ ---- ــ ---- ــ ------ ــ ------ • --- ــ • --- ــ ---- ــ
حالا اگر تمام خط و نقطه هاي تمام مصرع ها با هم يكسان بوده و يا اختلاف آنها بيش از يك مورد نباشد آن ابيات از لحاظ وزن و آهنگ صحيح است در غير اين صورت (جز موارد استثنا) آن ابيات ايراد دارند. مثلاً خط و نقطه هاي مصرع هاي بيت بالا را با هم مقايسه كنيد:
ــ ــ • ــ • ــ • ــ ــ • ــ • ــ ــ
ــ ــ • ــ • ــ • ــ ــ • ــ • ــ ــ
آيا احساس نمي كنيد كلمات اين بيت با آهنگ زيبا و موزوني مي رقصند؟
اين خلاصه ماجرا بود، حالا اگر از اين تكنيك لدت مي بريد، در اين تاپيك مشترك شويد تا ادامه ماجرا را در خدمت ديگر اساتيد با هم بياموزيم.
در ضمن لطفاً با ارائه نظرات، هم به اين تاپيك رونق بخشيده و هم به بهبود متن مقاله فوق كمك كنيد.
با تشكر
مقدمه) عروض چيست و به چه كار مي آيد؟
آيا تا به حال فكر كرده ايد كه چرا اشعار حافظ، حتي بدون در نظر گرفتن معاني و مفاهيم عميقشان از لحاظ آهنگ و ريتم نيز برجسته تر از ديگر شعرا هستند؟
آيا مي دانيد كه زيبايي ريتم شعر، بيش از زيبايي مفهوم آن باعث جلب مخاطب مي شود؟
من تا به حال به صورت حسي نقاط قوت و ضعف اشعار خودم را مي سنجيدم اما گاهي هر چه فكر مي كردم، نمي فهميدم ايراد فلان شعر كجاست در حالي كه مي دانستم آهنگ آن ايراد داشته و به حد كافي قوي نيست.
تا وقتي كه نكاتي چند در مورد علم عروض ياد گرفتم كه دانستم مي توان به صورت علمي، نقاط قوت و ضعف ريتم اشعار را مشخص كرد.
به همين دليل تصميم گرفتم در همان حدي كه از اين فن مي دانم در اختيار ديگران هم بگذارم.
لطفاً شما هم آنچه را كه در اين زمينه بلديد به من بياموزيد.
آموزش عروض
(نكته: براي ايجاد زيبايي بصري، هجاهاي كوتاه را به جاي نماد U با نماد • نمايش مي دهم. )
هنگامي كه يك يا چند بيت شعر (منظور شعر كلاسيك است نه شعر نو) به ما مي دهند براي تشخيص اين كه آيا اين ابيات از لحاظ زيبا شناسي مشكلي دارند يا نه بايد ابتدا هجاهاي آنها را كنار هم (به صورتي كه خوانده مي شوند نه به صورتي كه نوشته مي شوند) بنويسيم. مثل اين:
امشب دلي خراب و چشمي پر آب دارم/ در سينه آتش اما در ديده آب دارم
كه مي شود:
امـ --- شب --- د --- لي --- خـ --- را --- ب --- چشـ --- مي --- پـ --- راب --- دا --- رم
در --- سيـ ---- نه -- آ --- تـ ---- شم- ما --- در -- ديـ --- ده --- آب ---- دا --- رم
حالا بايد هجاهاي كوتاه، بلند و كشيده را با علامات • و ـــ و ــ • نمايش دهيم.
براي اين كار سه قانون زير را بايد بدانيم:
1- هجاهايي كه از يك صامت (مثل مـ، پـ، تـ و...) و يك مصوت كوتاه (مثل ـَـِـٌ ) تشكيل شده اند هجاي كوتاه هستند و با علامت • نمايش داده مي شوند. مثلاً در بيت بالا هجاهاي: د، خـ ، ب، ... كوتاه هستند.
2- هجاهايي كه از يك صامت و يك مصوت بلند (مثل ا، و، ي ) يا دو صامت و يك مصوت كوتاه تشكيل شده اند هجاي بلند هستند و با علامت ــ نمايش داده مي شوند. مثلاً در بيت بالا: ام (ئم)، شب، لي، را،چشـ ، ... بلند هستند.
3- هجاهايي كه از دو صامت و يك مصوت بلند تشكيل شده اند هجاي «كشيده» ناميده شده و با علامت ــ • نمايش داده مي شوند. مثلاً در بيت بالا: راب و آب (ئاب) كشيده هستند.
پس دو بيت بالا را اينگونه علامتگذاري مي كنيم:
امـ --- شب --- د --- لي --- خـ --- را --- ب --- چشـ --- مي --- پـ --- راب --- دا --- رم
ــ --- ــ ------- • --- ــ ----- • ---- ــ --- • --- ــ ------- ــ ----- • --- ــ • --- ــ ---- ــ
در --- سيـ ---- نه -- آ --- تـ ---- شم- ما --- در ------ ديـ ---- ده -- آب ---- دا --- رم
ــ --- ــ -------- • -- ــ ----- • ---- ــ ---- ــ ---- ــ ------ ــ ------ • --- ــ • --- ــ ---- ــ
حالا اگر تمام خط و نقطه هاي تمام مصرع ها با هم يكسان بوده و يا اختلاف آنها بيش از يك مورد نباشد آن ابيات از لحاظ وزن و آهنگ صحيح است در غير اين صورت (جز موارد استثنا) آن ابيات ايراد دارند. مثلاً خط و نقطه هاي مصرع هاي بيت بالا را با هم مقايسه كنيد:
ــ ــ • ــ • ــ • ــ ــ • ــ • ــ ــ
ــ ــ • ــ • ــ • ــ ــ • ــ • ــ ــ
آيا احساس نمي كنيد كلمات اين بيت با آهنگ زيبا و موزوني مي رقصند؟
اين خلاصه ماجرا بود، حالا اگر از اين تكنيك لدت مي بريد، در اين تاپيك مشترك شويد تا ادامه ماجرا را در خدمت ديگر اساتيد با هم بياموزيم.
در ضمن لطفاً با ارائه نظرات، هم به اين تاپيك رونق بخشيده و هم به بهبود متن مقاله فوق كمك كنيد.
با تشكر
