هزاران سال است كه گربهها بخشي از محيط ،
استفاده از شيرها.فرهنگ و اساطير انسانها هستند
. بخصوص به عنوان سمبلپادشاهي و حكومت هميشه رايج بوده است
در تمدنهاي قديم مكزيك وآمريكاي مركزي ، جگوار از اهميت
ببر در هنرو فرهنگ تمدنهاي.عبادي بالايي برخوردار بوده است
گربههاي اهلي در مصرباستان.بزرگ آسيا نقش بسزايي داشته است
مقدس به شمار ميرفتند وامروزه نيز در بسياري از كشورهاي دنيا به
با اين حال. عنوان همراه محبوب انسان هم رقيب سگها هستند
تقريباتعداد همهءگونههاي گربههاي وحشي بر اثر فعاليتهاي انساني
بعضي از زيرگونهها منقرض شده اندو برخي ديگر;كاهش يافتهاند
انقراض گونههاي گربههاي وحشي.در معرض خطر انقراض ميباشند
حداقل به علت نقش اكولوژيكي آنها به عنوانشكارچي با ضرر غير قابل
ازآنجائيكهانسانها خود مسئول اين.پيش بيني براي دنيا همراه خواهد بود
وضعيت رو به وخامت گذاشته هستند ، بايد هر تلاشي را درجهت جلوگيري
. از كاهش بيشتر تعداد گربههاي وحشي به عمل آورند
چرا بايد ازگربهها حفاظت كرد؟
عموما كاهش يك گوشتخوار تعادل
گربهها به واسطه.اكولوژيكي جامعه زيستيرا تغيير ميدهد
شكارگري خود به گياهخواران متصل ميباشند و گياهخواران به علت
رقابتي كه بايكديگر دارند باهم مرتبط ميشوند وازآنجائيكه در جستجوي
.گياه ميباشند به جامعه گياهي نيز ارتباط پيدا ميكنند
گياهخواران نسبت به تغييرات زيست محيطي بسيار حساس
ميباشندو كاهش ياناپديد شدن اين گربههاي آسيبپذير به عنوان
شاخص تغييرات در اكوسيستم آنها عمل ميكند كه اين شايد حاصل
پديدههاي طبيعي يا همانطور كه امروز مشاهده ميكنيم بر اثر تاثير
اين تغييرات اغلب شامل كاهش كيفيت محيط.فعاليتهاي انساني باشد
انساني ميشود مانند تخريب جنگلها و چمنزارهاو البته محصولات
با ارزش حيواني و گياهي حاصل از آنها يا زيان و صدمه به
علاوه بر اين.منابع آبي كه لازمه زندگي انسان و كشاورزي است
گربههاي بزرگ چون در راس زنجيره حيات ميباشند نياز به
فضاي چشمگيري دارند و لذا در تعيين مساحت مورد نياز براي
مشخص كردن يك اكوسيستم مناسب ، گونههاي كليدي به حساب
گذشته از پيامدهاي اكولوژيكي ناپديدي اين گوشتخواران.ميآيند
بسياري از مردم به علت شكوهمند و مرموز بودن اين حيوانات با
.ناپديد شدن آنها از حيات وحش دچار نوعي حس فقدان دروني ميشوند
:مشكلاتي كه گربهها باآن مواجه ميشوند
كاهش شدت يافته زيستگاهها هم اكنون به يك مرحله حياتي رسيده-1
در بسياري از.در حاليكه جمعيت انساني به افزايش خود ادامه ميدهد
محدودههاي گربهها ، زيستگاههاي باقي مانده نمايانگر تنها درصد
كوچكي از محدوده هايي كه در گذشته وجود داشته ميباشد و اينها
.نيز در آينده نزديك تخريب ميشوند
گربهها به چند دليل. شكار گربهها هميشه رايج بوده است-2
دام; آنها رقيب ساير جانوران در يافتن طعمه هستند:كشته ميشوند
از اجزاءبدن آنها در بعضي مناطق بعنوان دارو;را شكار ميكنند
گربههاي جوان. در مسابقههاي ورزشي كشته ميشوند;استفاده ميكنند
به عنوان حيوان خانگي نگهداري ميشوندو بعضي از گربهها بخصوص
.گربههاي خالدار به خاطرپوست خود كشته ميشوند
همزمان ، كمبود طعمهء طبيعي باعث گشته گربهها از دام-3
شكار كنند و از اين رو خود طعمه انسانها شدهاند كه اغلب حتي
.شامل گربه هايي ميشود كه بدنبال دام نبودهاند
در مناطقي كه تعداد گربهها بسيار كاهش آنها بطور-4
فزايندهاي به علت رويدادهاي محلي اتفاقي مانند بيماريهاي
.همه گير آتش سوزي و سيل در معرض خطر انقراض قرار گرفتهاند
حتي بعضي از دانشمندان نگران احتمال كاهش تعداد گربهها به علت
توليد مثل بين خودي و از بين رفتن تنوع ژنتيكي در دراز مدت
هستند كه اين احتمال دارد توانايي جمعيتهاي كم را در سازگاري
.يافتن با تغييرات ايجاد شده در محيط خود كا هش دهد
: كاهش تعداد گربهها
مدتي طولاني است كه جمعيت گربهها روبه كاهش بوده و امروز
نيز هر شاخص نمايانگر آن است كه اين كاهش سرعت يافته و در
شير آسيايي نمونه. بعضي موارد به يك حد بحراني رسيده است
اين گونه.شناخته شدهاي از كاهش بر اثر فعاليتهاي انساني است
2000 سال پيش از آسياي صغير تا هند مركزي گسترش داشته شكار
شده و نابود گشته تا حدي كه تا اوائل اين قرن تنها تعدادي در
خوشبختانه ، اقدامات حفاظتي ، . هندوستان باقي ماندندGir جنگل
گشته اما همچنانGir موفق به حفظ جمعيتي از اين شير در جنگل
.محدود به اين منطقه ميباشند و لذا هنوز بسيار آسيبپذير هستند
در سال 1947 آخرين يوزهاي آسيايي كه از شبه قاره هند گزارش شده
زير گونه يوز آسيايي هنوز در ايران زندگي ميكند.بودند شكارشدند
.اما تنها در تعداد بسيار كم و در زيستگاههاي پراكنده ديده شده است
بنظر ميرسد كه قبل از سال 1940(Bali)(( بالي)) ببر
نيز ناپديد(Javan) ((جاوه))منقرض گشت و در طول دهه1980 ببر
هيچ گونه آثار ي از ببر خزر در چند دههء گذشته يافت.شده است
كه بومي چين است در معرض خطر انقراض(Amoy) ((آموي))نشده و ببر
ميباشد و چندين زير گونه ديگر ببراز چين نيز احتمالا منقرض شده
.يا بزودي ميشوند
يا هندي تا سال 1970 در حد(Bengal) جمعيت ببر بنگال
خطرناكي كاهش يافت اما خوشبختانه بر اثر اقدامات حفاظتي دولت
هند و نپال و باحمايت برنامههاي بين المللي ، تعداد آنها مجددا
با اين حال همچنان آسيبپذير ميباشند مگر اقدامات.افزايش يافت
"Iriomote" از ميان گونههاي كوچكتر گربه.حفاظتي ادامه پيدا كنند
كه بومي يك جزيره ژاپني در شرق تايوان است بر اثر تخريب زيستگاهش
و بهره برداري بي رويه انسان از طعمه طبيعي آن تقريبا منقرض شده
چنين نمونه هايي از كاهش گربهها و كاهش زيستگاههاي مناسب. است
. نمايانگر وضعيت كلي پراكنش گربهها در سراسر جهان است
: مشكلات حفاظت از گربهها
دانش و اطلاعات ما از پراكندگي ، تعداد زيستشناسي و رفتار
.تقريبا همه گونههاي گربهها هنوز بسيار محدود است
برنامه ريزي و اجراي اقدامات حفاظتي موثر و كارآمد نيازمند
مسئولين امر. تحقيقات در اين زمينه براي درك بهتر اين عوامل است برنامه ريزي اقتصادي و مقامات تصميم گيرنده اغلب موفق به درك و شناسايي
اهميت وجود حيات وحش براي سلامتي انسانها نميشوند و اين شامل
از اين رو.اكوسيستمها كه گربهها بخشي از آن هستند نيز ميشود
برنامههاي توسعه بدون كوچكترين توجه به اثرات دراز مدت آن
در نتيجه تعداد بسياري از گونهها از جمله گربهها كاهش.اجرا ميشوند
مييابند يا بطور كلي منقرض ميشوند و محيط زيست انسانها
تجزيه فزاينده زيستگاهها و فشار فعاليتهاي انساني.تخريب ميشود
در حوالي زيستگاههاي گربهها باعث شده آنها به علت شكار دام و در موارد
.بسيار نادر كشتار انسانها به عنوان حيوانات مشكل ساز شناخته شوند
در چنين مواردي تقاضا براي حذف آنها افزايش مييابد كه متاسفانه
شناخت كم از اهميت اكولوژيكي گربهها و.بزرگ منطقه را در بر ميگيرد
فقدان تنها شامل حيوانات مهاجم نميشود و تمامي گربههاي عزم
سياسي باعث عدم اختصاص منابع كافي براي پژوهش و اجراي پروژههاي
. حفاظتي و مديريت حفاظت زيستگاههاي طبيعي گربهها شده است
چگونه ميتوان از گربهها حفاظت كرد؟
زيستگاههاي مناسب و حاصلخيز با مساحت كافي براي-1
نگهداري جمعيتهاي ماندني و قابل افزايش گربهها بايد حفظ شوند و
.در صورت امكان راههاي مرتبط به هم ايجاد شود
پراكندگي هرگونه و زيستگاه موجود براي آن ميبايد به طور-2
.دقيق تعيين شود و اين شامل جمعيتهاي مجزا نيز ميشود
قانون گذاري و اجراي آن در جهت حفظ گونههاي گربه و-3
. شامل كنترل تجارت ملي و بين المللي;طعمههاي آنهادر دراز مدت
.حفاظت از گربهها ميبايد منطبق با نيازهاي انسان باشد-4
تضاد در بعضي موارد مانند تجاوز جهت كشاورزي و يا تجاوز دام به
زيستگاههاي گربهها اجتناب ناپذيراست اما بايد از طريق مديريت مناسب به
پاركها و مناطق حفاظت شده براي خيلي از گربهها.حداقل برسد
برنامههاي مناسبي براي.بخصوص گربههاي بزرگ شايد كافي نباشد
كاربري زمينهاي مجاور بايد طراحي شود بطوريكه منطبق با نيازهاي
.هر دو جنس انسان و گربهها باشد
ساكنان محلي و بومي بايد اطمينان يابند كه اقداماتي در جهت-5
اطلاعات مربوط به نقش گربهها و.حفظ منافع آنان صورت ميگيرد
شيوههاي حفظ آنها ميبايد بخشي از آموزش تمامي سنين و سطوح مختلف
.نيز ميشود...جامعه را تشكيل دهد شامل سياست مداران مسئولين تجار و
برنامههاي تكثير در اسارت بايد يك اقدام-6
احتياطي مهم در نظر گرفته شوند و به عنوان ذخيره ژنتيكي
و جمعيتي عمل كنند كه ميتواند در مواقع مناسب براي افزايش
.جمعيتهاي وحشي استفاده شود
كليه اين اقدامات ميبايست در يك استراتژي حفاظتي كلي براي-7
.هرگونه در نظر گرفته شوند تا بقاي گونهها تضمين شود
: نتيجـه
چنانچه اقدامي در جهت حفظ گونهها انجام گيرد گونهها ناپديد#
تجربه نشان داده است كه وضعيتهاي بنظر حاد را ميتوان.نميشوند
.با حفاظت از گونهها و زيستگاهها برگرداند
گروه تخصصي گربه سانان هرگونه اقدامي را در جهت حفظ تمامي#
گونههاي گربهها انجام ميدهد و همكاري همه مردم را براي ادامه
.حيات اين حيوانات شكوهمند در انسانها درخواست ميكند
شبكه اينترنت- (اتحاديه بين المللي حفاظت از طبيعت) IUCN: منبع