-
پایان فعالیت بخشهای انجمن: امکان ایجاد موضوع یا نوشته جدید برای عموم کاربران غیرفعال شده است
بررسی شاخص های تاثیر گذار بر اوضاع اقلیمی ایران
- شروع کننده موضوع ali_kermanshah
- تاریخ شروع
عنوان مقاله: توفان‌هاي موسمي _ Monsoon
نوشته: جعفر سپهري - كارشناسي ارشد هواشناسي
تعداد صفحات: 4
حجم فايل: 74.06 كيلوبايت
منبع: مقالات فيزيك : اخبار فیزیک : انجمن فیزیکدانان جوان ایران : شبکه فیزیک هوپا
خلاصه مقاله:
از زمان باستان، دريانورداني كه در شمال اقيانوس هند كشتي‌راني مي‌كردند، با واژه‌اي خطرناك آشنائي داشتند. باران‌هاي موسمي تابستان كه پيرامون شبه‌قاره هند، به ويژه خليج بنگال را توفاني و نا امن مي‌ساخته و دامنه آن، حتي در برخي موارد به قلب درياي پارس هم كشيده مي‌شده و در چند مورد مركز ايران را هم تحت تاثير قرار داده است. (سيل امام‌زاده داوود 1336)
در خردادماه و در حالي‌كه نيمكره شمالي به سوي تابستاني سوزنده پيش مي‌تازد، در شبه قاره هند گوئي زمستان آغاز ميشود. گرمائي دهشتناك و مرگ‌آور توسط باراني سيل آسا به نام مانسون يا توفان‌هاي موسمي قطع شده و زندگي در اين سرزمين را امكان پذير مي‌سازد.
خط استواي هواشناسي ITCZ كه بر خلاف استواي جغرافيايي ثابت نيست و به شدت متغير است، بر روي فلات تبت مستقر شده و شبه قاره هند را كه از ديدگاه جغرافيايي در نيمكره شمالي قرار دارد، از ديدگاه هواشناسي در نيمكره جنوبي قرار ميدهد.
دریافت متن کامل مقاله : توفان‌هاي موسمي (Monsoon).pdf - 4shared.com - document sharing - download
منبع : http://havayetehran.blogfa.com/
نوشته: جعفر سپهري - كارشناسي ارشد هواشناسي
تعداد صفحات: 4
حجم فايل: 74.06 كيلوبايت
منبع: مقالات فيزيك : اخبار فیزیک : انجمن فیزیکدانان جوان ایران : شبکه فیزیک هوپا
خلاصه مقاله:
از زمان باستان، دريانورداني كه در شمال اقيانوس هند كشتي‌راني مي‌كردند، با واژه‌اي خطرناك آشنائي داشتند. باران‌هاي موسمي تابستان كه پيرامون شبه‌قاره هند، به ويژه خليج بنگال را توفاني و نا امن مي‌ساخته و دامنه آن، حتي در برخي موارد به قلب درياي پارس هم كشيده مي‌شده و در چند مورد مركز ايران را هم تحت تاثير قرار داده است. (سيل امام‌زاده داوود 1336)
در خردادماه و در حالي‌كه نيمكره شمالي به سوي تابستاني سوزنده پيش مي‌تازد، در شبه قاره هند گوئي زمستان آغاز ميشود. گرمائي دهشتناك و مرگ‌آور توسط باراني سيل آسا به نام مانسون يا توفان‌هاي موسمي قطع شده و زندگي در اين سرزمين را امكان پذير مي‌سازد.
خط استواي هواشناسي ITCZ كه بر خلاف استواي جغرافيايي ثابت نيست و به شدت متغير است، بر روي فلات تبت مستقر شده و شبه قاره هند را كه از ديدگاه جغرافيايي در نيمكره شمالي قرار دارد، از ديدگاه هواشناسي در نيمكره جنوبي قرار ميدهد.
دریافت متن کامل مقاله : توفان‌هاي موسمي (Monsoon).pdf - 4shared.com - document sharing - download
منبع : http://havayetehran.blogfa.com/
عنوان مقاله: تاوه قطبي و تطبيق الگوهاي سينوپتيكي با شرايط ترسالي و خشكسالي در كشور
نوشته: [ حميدرضا مرادي ] - دانشجوي دكتري اقليم شناسي دانشگاه تربيت مدرس
[ محمد خيرانديش ] - هيات علمي دانشگاه آزاد اسلامي (واحدشمال)
تعداد صفحات: 13
حجم فايل: 695 كيلوبايت
منبع: سیویلیکا، مقالات علمی کنفرانسهای کشور - CIVILICA
خلاصه مقاله:
در نواحي قطبي تحت تاثير سرماي زياد و حركت وضعي زمين در لايه هاي مياني و بالايي ورد سپهر و پوش سپهر پاييني گردش چرخندي حاكم است كه آن را تاوه قطبي (polar vortex) مي نامند كه مركز آن معمولا در مناطق قطبي است.
شدت و گسترش يا تحديد وتضعيف تاوه همراه با نوسانات پر فشار جنب حاره، تعيين كننده شرايط اقليمي در عرضهاي مياني است. در اين مقاله الگوهاي بارشي كشور بر اساس داده هاي نقشه هاي ماهانه سطح زمين و تراز 500 هكتوپاسكال در شش ماه سرد سال (اكتبر تا مارس) و طي دوره آماري نوزده ساله (1971 تا 1989) بررسي گرديد. نتايج حاصله بيانگر آن است كه بارشهاي فراگير دركشور با شدت فعاليت كم فشار ايسلند همراه است.
شرايط خشكسالي كشور در تراز 500 هكتوپاسكال با حاكميت تاوه بر روي شرق و مركز اروپا و شرق و مركز مديترانه همراه است. اين در حالي است كه با حاكميت پشته در مناطق مذكور استقرار محور ناوه در امتداد طولهاي 40 درجه سانتي گراد و 50 درجه سانتي گراد شرقي ميزان بارش در كشور بيشتر و فراگير خواهد بود.
دیافت متن کامل مقاله : DMWS01_056_394097.pdf - 4shared.com - document sharing - download
منبع : هواي تهران
نوشته: [ حميدرضا مرادي ] - دانشجوي دكتري اقليم شناسي دانشگاه تربيت مدرس
[ محمد خيرانديش ] - هيات علمي دانشگاه آزاد اسلامي (واحدشمال)
تعداد صفحات: 13
حجم فايل: 695 كيلوبايت
منبع: سیویلیکا، مقالات علمی کنفرانسهای کشور - CIVILICA
خلاصه مقاله:
در نواحي قطبي تحت تاثير سرماي زياد و حركت وضعي زمين در لايه هاي مياني و بالايي ورد سپهر و پوش سپهر پاييني گردش چرخندي حاكم است كه آن را تاوه قطبي (polar vortex) مي نامند كه مركز آن معمولا در مناطق قطبي است.
شدت و گسترش يا تحديد وتضعيف تاوه همراه با نوسانات پر فشار جنب حاره، تعيين كننده شرايط اقليمي در عرضهاي مياني است. در اين مقاله الگوهاي بارشي كشور بر اساس داده هاي نقشه هاي ماهانه سطح زمين و تراز 500 هكتوپاسكال در شش ماه سرد سال (اكتبر تا مارس) و طي دوره آماري نوزده ساله (1971 تا 1989) بررسي گرديد. نتايج حاصله بيانگر آن است كه بارشهاي فراگير دركشور با شدت فعاليت كم فشار ايسلند همراه است.
شرايط خشكسالي كشور در تراز 500 هكتوپاسكال با حاكميت تاوه بر روي شرق و مركز اروپا و شرق و مركز مديترانه همراه است. اين در حالي است كه با حاكميت پشته در مناطق مذكور استقرار محور ناوه در امتداد طولهاي 40 درجه سانتي گراد و 50 درجه سانتي گراد شرقي ميزان بارش در كشور بيشتر و فراگير خواهد بود.
دیافت متن کامل مقاله : DMWS01_056_394097.pdf - 4shared.com - document sharing - download
منبع : هواي تهران
- تاریخ عضویت
- 29 سپتامبر 2011
- نوشته‌ها
- 59
- لایک‌ها
- 10,413
مشاهده پیوست 88781
بسم الله اترحمن الرحیم
پدیده النینو
نوسان جنوبی و پدیده النینو
رویداد النینو ونوسان جنوبی یکی از مهمترین وشاخص ترین رویدادهایی است که منجر به ظهور ناهنجاریهای بزرگ آب وهوایی در بسیاری از نقاط جهان می شود واین مساله ارتباطات ازراه دور شناخته شده است . پدیده نوسان جنوبی برای اولین بار توسط والکر درسال1923 ارائه گردید. گردش والکر،گردش اتمسفری،درصفحه ای عمود براستوا می باشد که باصعود هوا درشرق ارام استوایی شکل می گیرد وهمراه با آن دمای سطحی شرقی وبادهای غربی فوقانی به موازات استوا درسطح وسیعی از حوزه ارام استوایی ایجاد می شود .درواقع گردش والکر واکنش اتمسفر به گرادیان دمای سطح دریا درطول استوا ،میان دماهای پایین درشرق ارام استوایی می باشد وقویا در ارتباط با رویداد انسو است. درشرایط عادی منطقه،در غرب ارام حاره ای به واسطه با دمای تجارتی جنوب شرقی نسبتا ارام،گرمایش حاصل تشعشع خورشیدی موجب گرم شدن ابهای اقیانوس می شود. به طور همزمان با دمای تجارتی جنوب شرقی موجب فرارفت ابهای گرم به سمت غرب می شوند . بنابراین در غرب ارام حاره ای یک انباشتگی از ابهایی بادماهای بالا به وجود می اید وتراز دریا دراین منطقه بالاست . حال به دلیل تنش باد شرقی درارام استوایی حرکتی به سمت قطب درلایه اکمن اقیانوسی ایجاد می شود ودرطی آن به دلیل پیوستگی ،فراجهندگی آب سرد درنواحی مرکزی شرقی آرام استوایی به وجود می آید که این علتی بروجود زبانه آب خنک در نواحی مرکزی و شرقی آرام استوایی می باشد. بدین ترتیب در شرایط عادی منطقه درغرب ارام استوایی آبهای سطحی با دمای بالا ودرمرکز شرق آرام استوایی زبانه ای از آبهای سطحی بادمای پایین وجود دارد. بنابراین در شرق آرام استوایی پر فشار سطحی و در غرب آرام استوایی کم فشار سطحی شکل می گیرد و به دلیل گرادیان فشار به وجود امده ،حرکتی از شرق به غرب در سطح و به موازات استوا ایجاد شده و بدین سان گردش والکر که ماحصل گرمایش ادیاباتیک در نواحی استوایی است، شکل گرفته است و گاهی این گردش حاکم بر گردش هادلی در منطقه می شود. همراه با بادهای تجارتی جنوب شرقی قوی، گردش والکر شدت یابد اما قدرت گردش والکر با دمای سطح دریا در شرق آرام استوایی نیز در ارتباط است. به این ترتیب زمانیکه دماهای سطحی دریا در شرق آرام استوایی پایین تر از حد نرمال است (شرایط عکس الینو که لانینا نام گرفته است.) بادهای تجاری و گردش والکر در قویترین وضعیت خود قرار دارند. تحت این شرایط شرق استرالیا، اندونزی و هندوستان از هوای مرطوب و باران زا برخوردارند و در شرق آرام استوایی شرایط هوای خشک حاکم است. و این شرایط عادی منطقه می باشد. اما زمان وقوع رویداد enso یعنی شرایط غیر عادی منطقه زمانی است که گردش والکر ضعیف شده است و به دنبال آن هوای خشک و کم باران حاکم می شود.
برلاژ در سال 1966 پدیده نوسان جنوبی را چنین تعریف کرد:پدیده نوسان جنوبی، افت و خیزی از شدت گردش جو و جریانهای اقیانوسی بین حاره ای است. این افت و خیز گسترده شده بر اثر تبادل هوا بین پر فشار جنوب شرقی اقیانوس آرام و کم فشار استوایی اندونزی همزمان تولید می شود. دوره تناوب این پدیده از یک تا پنج سال متغیر بوده و مقدار متوسط آن تقریبا 30 ماه است.
نوسان جنوبی در دمایی که دمای سطح آب دریا در شرق حاره ای اقیانوس آرام گاهی در یک دوره زمانی یک ساله یا بیشتر خیلی گرمتر از متوسط آن می شود، با پدیده النینو همراه است. از نظر تاریخی النینو را پدیده مربوط به سواحل پرو در ایام کریسمس می دانند. ماهیگیران بندر پایتا در پرو این پدیده را "کورنیته دل النینو" و انگلیسی ها آن را "جریان فرزند مسیح" می نامند.
از اپرات متعدد انسو که بیشتر مورد توجه قرار گرفته تا ثیر بر میزان و توزیع بارش است. در سواحل غربی امریکای جنوبی و امریکای مرکزی در هنگام وقوع رویداد انسو، افزایش یا کاهش بارش سالانه دیده می شود
در فصل پاییز به دنبال رویداد انسو، بارش های شدید طوفانی در مرکز ارژانتین، اروگوئه، پاراگگوئه و جنوب برزیل رخ می دهد. در کالیفرنیا در دوره 95-1985 بیست وچهار رویداد سیل و طوفان در ارتباط با وقوع انسو دیده شده است. در افریقا 12 سال از بیست سالی که خشکسالی گزارش شده بوده است، همراه با انسو بوده است.
ارتباط انسو و ضعیف شدن مونسون تابستانی، باظاهر شدن خشکسالی در اسیا و اقیانوسیه ظاهر می شود. در ژاپن ناهنجاریهای بارش اغلب مثبت است. جنوب استرالیا هنگام وقوع النینو تا 85 درصد رویدادها با خشکسالی همراه است و در هاوایی 82درصد وقوع النینو، همراه باخشکسالی است .
اثرات تغییرات دما،هنگام وقوع النینو در مناطق حاره ناچیز است ولی در کشورهای واقع در عرضهای میانی و بالاتر نابهنجاری دما بسیار قابل ملاحظه است. با وجود ابهاماتی که در مورد نقش انسو در اقلیم خاورمیانه و ایران به این صورت است که جریانات اب گرم در غرب اقیانوس آرام متمرکز می شوند،با دمای تجارتی و جریاهن والکر نیز قوی است،به واسطه صعود هوای مرطوب تا ارتفاع زیاد در منطقه کم فشار اندونزی بارش فراوانی ریزش می کند و به دلیل قوی بودن کمربند همگرایی بین حاره ای در این منطقه، بادهای شرقی تا مسافت زیادی به طرف نیمکره شمالی و جنوبی پیشروی نموده و پر فشار جنب حاره ای به طرف قطب متمایل می گردد. در نتیجه کمربند بادهای غربی در بخش کوچکی محدود شده و ناوه قطبی به سمت قطب و نیمکره متقابل جمع می شود که پیامد این سازوکار، مداری شدن جریانات غربی و کاهش بارش در ایران و خاورمیانه است. متقابلا هنگامی که آب گرم اقیانوس آرام استوایی به سمت شرق برگشت می کند و جریانات غربی حاکمنیت می یابد،به واسطه دور شدن جریانات آب گرم و ایجاد شرایط پر فشاری در غرب اقیانوس کمربند همگرایی بین حاره ای و جریانات والکر تضعیف می شود. این عامل باعث می شود که فعالیت پر فشار جنب حاره ای در نیمکره شمالی و جنوبی در غرب اقیانوس آرام تضعیف شده و به سمت استوا عقب نشینی می کند، لذا تمام قسمتهای عرضهای میانه و مدیترانه تحت تسلط کمربند بادهای غربی قرار می گیرند.
همچنین این عامل موجب گسترش ناوه قطبی به طرف عرضهای پایین تر سوق می یابد. البته باید در نظر داشت که به واسطه دور بودن خاورمیانه و ایران از منطقه مذکور و نیز پیچیدگی خاص این منطقه و مدیترانه، در ظاهر ارتباط شدیدی بین ناهنجاریهای اقلیمی خاورمیانه و ایران با پدیده انسو دیده نمی شود ولی مطالعات بر ارتباط محسوس بین آنها دلالت دارد به طوریکه بعضی سالهای مرطوب در ایران از جمله سالهای1986،1982،1976،1972،1969 بادوره گرم یا الینو مصادفند و برخی خشکسالیها، مانند سالهای 1988،1978،1973،1970،1966 با دوره سرد یا لانینا همزمان می باشد.
بررسی پدیده جغرافیایی (ال نینو )
مقدمه :
امروزه هر از چند گاهی از رسانه های مختلف واژه"ال نینو" را می شنوید. این واژه بدون شک برای مردم برخی کشورها تغییرات ناگهانی جوی و بروز طوفان و سیلاب و متقابلا برای اهالی برخی نقاط جهان وقوع خشکسالی و حتی اتش سوزی را تداعی می کند. لغات اسپانیایی ELL-NIN -YO&LA-NIN-YA
به اختصار EL-NINO&LA-NINA (ال نینو و لانینا ) گفته و نوشته می شود. ماهیگیران بندر پایتا (PAITA)در کشور پرو اسامی اخیر را به نوعی جریان جوی و اقیانوسی شرق آرام استوایی اطلاق میکنند. به علت همزمانی وقوع این جریانها در حوالی کریسمس اهالی بومی کشورهای پرو و اکوادور انها را به ترتیب "ال نینو" (یا پسر بچه مسیح ) و "لانینا"(یا دختر بچه مسیح ) نامگذاری کرده اند. این اسامی برای مردم این کشور تداعی کننده برکات یا زیانهای گوناگون است؛ به طوریکه "ال نینو" سبب بروز طوفان و سیلاب و کسادی فعالیت ماهیگیری و برعکس "لانینا" مقارن با هوای خنک و رونق فعالیت ماهیگیری می باشد. تداوم این پدیده ها از دسامبر تا مارس و آوریل طول می کشد .
در فرهنگ علوم زمین پدیده اقیانوسی ال نینو مقارن با ظهور جریان آب گرمی است که در مرکز و شرق آرام استوایی در حوالی پرو و اکوادور در طول ماههای ژانویه تا مارس به وقوع می پیوندد و در اثر آن کمربند همگرایی درون حاره ای به جنوب استوا و به مجاورت کشورهای مذکور سوق می یابد.
بررسی پدیده ال نینو:
اگرچه نام ال نینو چند سالی است که بر سر زبانها افتاده،اما ماهیگیران اهل پرو و اکوادور که در آبهای کرانه شرق اقیانوس آرام به دنبال ماهی می گردند، قرنها ست آنرا می شناسند. هر سه یا هفت سال در ماههای دسامبر و ژانویه آبهای ساحلی این کشورها ناگهان گرم می شوند و تعداد ماهیها در آن، به میزان قابل توجهی کاهش می یابد،ماهیگیران امریکای جنوبی به دلیل همزمانی این پدیده با جشن میلاد مسیح به آن "ال نینو"می گویند که در اسپانیایی به معنای"پسر بچه" یا مسیح کوچک است.
به طور معمول بادهای تجاری اقیانوس آرام از شرق بهغرب می وزند. این بادها آبهای گرم سطحی را نیز با خود به غرب می کشند و آنها را در ناحیه عمیق واقع در شرق اندونزی و شمال شرقی استرالیا انباشته می کنند. به این ترتیب در شرق اقیانوس،آبهای سرد می توانند از عمق به سطح بیایند ویک اختلاف دمای سطحی بین شرق و غرب اقیانوس بوجود بیاورند؛در این شرایط بیشترین تبخیر در غرب اقیانوس اتفاق می افتد که به ایجاد جبهه های کم فشار مرطوب و بارندگی در مناطق مجاور می انجامد.
با آغاز بهار در نیمکره شمالی، بادهای تجاری ضعیف می شوند و این فرایند را دچار اختلال می کنند. اما معمولا در این هنگام، بادهای موسمی آسیایی به کمک بادهای تجاری می آیند و اختلاف دمای حساس اقیانوس دوباره برقرار می شود. تا اینجا همه چیز خوب پیش می رود ولی بعضی اوقات به دلایلی که هنوز کاملا شناخته نشده اند، بادهای تجاری تقویت نمی شوند یا حتی از غرب به شرق می وزند. به این ترتیب آبهای گرم سطحی در ناحیه عمیق غربی شروع به حرکت به سمت شرق می کنند. در شرق، این آبها مانند یک پوشش عمل کرده و از بالا آمدن آبهای سرد عمیق جلوگیری می کنند و به این ترتیب اختلاف دمای شرق و غرب اقیانوس بسیار کم می شود.
بدون آبهای سرد، دمای اقیانوس شرقی و مرکزی 2تا 6 درجه افزایش می یابد و ال نینو متولد می شود. در سالهای عادی، جریانهای سرد عمیقی می توانند به سطح بیایند و مواد غذایی ارزشمند آبهای عمیق را نیز با خود بیاورند. فیتوپلانکتون ها که در آبهای سطحی زندگی می کنند برای بقا ، به این مواد محتاج اند و ماهیها به فیتوپلانکتونها، بنابراین وقتی آبهای گرم ال نینو جلوی پمپاژ این مواد غذایی را می گیرند، هماندیده ای روی می دهد که ماهیگیران این منطقه با آن به خوبی آشنایند و اما اثرات ال نینو تنها به این موارد موضعی محدود نمی شود. وقتی در یک ال نینوی شدید آبهای گرم به شرق می آیند، دما و رطوبت بیشتری در این نواحی واردجو می شود و این یعنی جابجایی توده های کم فشار به شرق.
به این ترتیب الگوهای آب و هوایی این نواحی کمی به شرق منتقل می شود. توده های هوای مرطوبی که قبلا اندونزی، هند، استرالیا را تحت تاثیر قرار می دادند به شرق می روند و در جنوب چین، کالیفرنیا و آرژانتین طوفان و سیل راه می اندازند و در عوض مناطق قبلی را دچار خشکسالی می کنند و این یعنی خسارت با همه روشهای ممکن.
رویداد ال نینو و نوسان جنوبی یکی از مهمترین و شاخص ترین رویدادهایی است که منجر به ظهور ناهنجاریهای بزرگ آب و هوایی در بسیاری از نقاط جهان می شود و این مساله ارتباطات از راه دور شناخته شده است. پدیده نوسان جنوبی برای اولین بار توسط والکر در سال 1923 ارائه گردید.
هواشناسان و اقیانوس شناسان جهان در سالهای اخیر مطالعات زیاد و دقیقی در مورد مکانیسم ایجاد ال نینو و تاثیرات متقابل جو و اقیانوس انجام داده اند، به ویژه مطالعات گسترده ای در ارتباط با ناموزونی دما در سطح دریا و نوسانات فشار و فشار جو در سالهایی که ال نینو رخ می دهد انجام گرفته است؛ مجموعه این تغییرات را به نام نوسانات جنوبی می نامند ، با کلمه اختصاری (ENSO ) ؛ که تمامی این کلمه مخفف شده کلمات : OSCILLATION ELNINO SOUTHERN باشد، بیان میکنند؛که ترکیبی ازدو کلمه ال نینو و نوسانات جنوبی است. برای نخستین بار والکر(1932م) و سپس بیلس(1937م) بر وجود نوسانی در فشار سطح و مقیاس جهانی اشاره کردند و آنرا نوسان جنوبی SO نامیدند. بدین سان SO یک الگوی ارتباط از راه دور جهانی (یا به اصطلاح پیوند از دور ) در اتمسفر است و به دلیل تمیز آن از سایر الگوهای ارتباط از راه دور (به ویژه نوسا نات اطلس وآرام شمالی ) جنوبی نامیده شده است.
مرکز عمل SO توسط یک گردش مداری شرق به غرب در امتداد صفحه استوا همراه با صعود هوا در غرب اقیانوس آرام و نزول هوا در شرق اقیانوس آرام به یکدیگر مربوط می شود، و به این ترتیب گردشی شکل می گیرد که توسط بژرگنس(1969) گردش والکر نامیده شد.
تعریف:
برلاژ در سال1966 پدیده نوسان جنوبی را چنین تعریف کرد: پدیده نوسان جنوبی ، افت و خیزی از شدت گردش جو وجریانهای اقیانوسی بین حاره ای است. این افت و خیز گسترده شده بر اثر تبادل هوای بین فشار جنوب شرقی اقیانوس آرام و کم فشار استوایی اندونزی همزمان تولید می شود. دوره تناوب این پدیده از یک تا پنج سال متغیر بوده و مقدار متوسط آن تقریبا سی ماه است.
نوسان جنوبی در دمایی که دمای سطح آب دریا در شرق حاره ای اقیانوس آرام گاهی در یک دوره زمانی یک ساله یا بیشتر خیلی گرمتر از متوسط آن می شود، با پدیده ال نینو همراه است .
دلایل وقوع ال نینو:
گردش والکر:گردش اتمسفری، در صفحه ای عمود بر استوا می باشد که با صعود هوا در غرب ارام استوایی و نزول هوا در شرق ارام استوایی شکل می گیرد و همراه با ان با دمای سطحی شرقی و بادهای غربی فوقانی به موازات استوا در سطح وسیعی از حوزه ارام استوایی ایجاد می شود. درواقع گردش والکر واکنش اتمسفر به گرادیان دمای سطح دریا در طول استوا، میان دماهای پایین در شرق ارام استوایی می باشد و قویا در ارتباط با رویداد انسو است .
این گرایان دما چگونه شکل می گیرد؟
در شرایط عادی منطقه،در غرب آرام حاره ای به واسطه دمای تجارتی جنوب شرقی نسبتا ارام ، گرمایش حاصل تشعشع خورشیدی موجب گرم شدن آبهای اقیانوس می شود.
به طور همزمان با دمای تجارتی جنوب شرقی موجب فرارفت آبهای گرم به سمت غرب می شوند بنابراین در غرب ارام حاره ای یک انباشتگی از آبهای با دماهای بالا به وجود می آیند و تراز دریا در این منطقه بالاست . حال به دلیل تنش باد شرقی در آرام استوایی حرکتی به سمت قطب در لایه اکمن اقیانوسی ایجاد می شود و در طی آن به دلیل پیوستگی ، فراجهندگی آب سرد در نواحی مرکزی و شرقی آرام استوایی به وجود می اید که این علتی بر وجود زبانه آب خنک در نواحی مرکزی و شرقی آرام استوایی می باشد.
بدین ترتیب در شرایط عادی منطقه در غرب آرام استوایی آبهای سطحی با دمای بالا و در ومرکز شرق آرام استوایی زبانه ای از آبهای سطحی با دمای پایین وجود دارد.
حال در نواحی استوایی توزیع فعالیتهای همرفتی قوی در اتنمسفر به میزان زیادی به همگرایی بادهای تجاری و دمای سطح دریا بستگی دارد، به طوریکه منطقه همگرایی درون حاره ای
(ITCZ-INTER TROPICOL CONVERGENCE ZONE)
ومنطقه همگرایی آرام جنوبی
(ZONE –SPCZ CONVERGENCE SOUT PASIFIL)
بر روی مناطقی واقع شده اند که دارای آبهای سطحی با دمای بالاتر از 27 درجه سانتیگراد می باشد.
بنابراین در غرب ارام استوایی توسط بادهای تجارتی همگرایی و در نتیجه صعود هوای گرم و مرطوب اتفاق می افتد و به دنبال آن در اثر فعالیتهای همرفتی و بارندگی، گرمای نهان به طور گسترده ای در اتمسفر فوقانی آزاد می شود و در این حال زمینه ای مساعد جهت یک شارژ برگشتی به سمت شرق و به موازات استوا در اتمسفر فوقانی پدید می آید و در پی آن هوای خشک در شرق آرام استوایی نزول می کند. بنابراین در شرق آرام استوایی پر فشار سطحی و در غرب آرام استوایی کم فشار سطحی شکل میگیرد و به دلیل گرادیان فشار به وجود آمده ، حرکتی از شرق به غرب در سطح و به موازات استوا ایجاد شده و بدین سان گردش والکر که ماحصل گرمایش آدیاباتیک در نواحی استوایی است، شکل گرفته است و گاهی این گردش حاکم بر گردش هادلی در منطقه می شود. همراه با بادهای تجارتی جنوب شرقی قوی گردش والکر شدت می یابد؛ اما قدرت گردش والکر با دمای سطح دریا در شرق آرام استوایی نیز در ارتباط است به این ترتیب زمانیکه دماهای سطحی دریا در شرق آرام استوایی پایین تر از حد نرمال است(شرایط عکس ال نینو که لانینا نام گرفته) بادهای تجاری و گردش والکر در قویترین وضعیت خود قرار دارد. تحت این شرایط، شرقاسترالیا ، اندونزی و هندوستان از هوای مرطوب و باران زا برخوردارند و در شرق آرام استوایی شرایط هوای خشک حاکم است و این شرایط عادی منطقه می باشد.
اما زمانی وقوع رویدادENSO یعنی شرایط غیر عادی منطقه زمانی است که گردش والکر ضعیف شده است و به دنبال آن هوای خشک و کم باران حاکم می شود.
مشخصات ال نینو:
در طول پدیده ال نینو بادها در استوا بر روی اقیانوس از غرب به شرق می وزند. این بادها در سطح آب اقیانوس جابجا شده و آبهای گرم سطح اقیانوس را که بوسیله خورشید در مناطق حاره ای حرارت دیده اند،به سواحل غربی شمال و جنوب قاره امریکا می اورند. به دنبال آبهای گرم بارندگی نیز به سمت مشرق متمایل می شود،به همراه سیل در پرو و خشک سالی در اندونزی و استرالیا.
نشانه کلیدی ال نینو؛افزایش دمای غیر عادی در امتدادو هر دو طرف خط استوا در اقیانوس آرام مرکزی و شرقی است. این جریان هر چند سال یک بار با یک گرمایش عظیم و غیر معمول همراه می شود،به طوریکه در این حال دمای سطح دریا حداقل برای چند ماه پیاپی در 3 تا 5 محل ساحلی بالای حد نرمال می رود و در پی آن دمای سطح دریا برای یک سال ویا حتی بیشتر به صورت غیر عادی باقی می ماند و برای برگشت به شرایط عادی منطقه، حداقل تا ژانویه یا مارس آینده زمان لازم است. ال نینو اصولا تغییراتی در موقعیت تندبادها به وجود آورده و موجب پدید آمدن رفتارهای آب و هوایی غیر معمول در کره زمین می گردد. تغییرات در تندبادها که توسط ENSO صورت می گیرد بر آب و هوا نه تنها در شمال و جنوب قاره امریکا ،بلکه در نقاط دور دستی همچون افریقا و نواحی جنوبگان تاثیر می گذارد. در حالت عادی آب وهوای نواحی گرمسیری منطقه غرب دارای دمای بیشتر از ده درجه سانتیگراد نسبت به سواحل شرق پرو و اکوادور می باشد.
فشار هوا در بالای ابهای گرم کاملا پا یین است، هوای مرطوب برخاسته ازمنطقه باعث تشکیل ابرهای سنگین و بارانهای شدیدی، مشابه بارانهای جنوبی شرق اسیا، گینه نو و شمال استرالیا می شود؛ که نهایتا منچر به افزایش بارندگی در مناطق چنوبی امریکا وپرو وخشکسالی در قسمت غربی اقیانوس آرام؛ که استرالیا و کشورهای مجاور را نیز تحت تاثیر قرار می دهد؛ می گردد. در طی یک رویداد ال نینو نابهنجاریهای دمای سطح دریا، سطحی به وسعت 5میلیون کیلو متر مربع را در طی مراحل انتقال تا تکامل پوشش می دهد.
نوسان جنوبی: به طوری که می دانیم گردش عمومی جو شامل سه سلول اصلی است؛ که سلول نیمروزان (MERIDONAL CELL ) و هادلی (HADLIY ) محور اصلی آن میباشند. در منطقه حاره ای و بین حاره ای سلول هادلی علاوه بر حالت نیمروزان از شکل زناری / کمربندی (ZONAL) نیز برخوردار است که این وضعیت با توجه به توزیع مراکز پر فشار جنب حاره، زبانه کم فشار استوایی و جریانهای اقیانوسی، سلولهای جداگانه ای را ظاهر می کند.
این سلولها درواقع معلول صود و نزول هوا در امتداد مدارات عرضهای جنب حاره ای است؛ برای مثال از نزول هوا در پر فشار غرب امریکای جنوبی در مجمع الجزایر تاهیتی (ISLAND TAHITI ) در موقعیت ریاضی "17 درجه جنوبی و 15درجه غربی" و صعود در زبانه کم فشار اندونزی-داروین (DARWIN LOW) در موقعیت ریاضی "7تا12درجه جنوبی و 130 درجه شرقی ".
تغییرات فشار این مراکز در آرام استوایی برای اولین بار توسط گیلبرت واکر در 23-1922 به عنوان نوسان جنوبی شناسایی و تعریف شد. نوسان جنوبی در واقع یک حرکت الاکلنگی فشار هوا در مقیاس جهانی بین غرب و شرق آرام استوایی است.
سلول هادلی و جریان واکر تحت تاثیر تغییرات فشار هوای این مراکز قرار گرفته و دگرگونی های خاص خود را ایجاد می کنند. واکر با محاسبه پراکنش فشار هوا بین مناطق فوق الذکر یک شاخص عددی به دست آورد که به شاخص نوسان جنوبی موسوم است. شاخص مثبت بیانگر فشار زیاد هوا در تاهیتی و فشار کم در حوالی اندونزی و داروین استرالیا و شاخص منفی بیانگر فشار نسبتا زیاد هوا در حوالی اندونزی – داروین و فشار تقریبا کم در حوالی تاهیتی می باشد.
مرحله شاخص مثبت (بالا): در این حالت همان طور که ذکر شد، فشار هوا در جزایر تاهیتی بیشتر از ناحیه داروین و اندونزی است، و کم فشار درون حاره ای در مناطق اخیر قوی بوده و باعث بارشهای شدیدی در جنوب شرق آسیا و شمال استرالیا می شود. با توجه به حرکت زناری سلولهای فرعی دیگر در هندوستان، افریقای مرکزی و آریزونای امریکا نیز بارشهای زیادی به چشم می خورد، متقابلا در پرو، اکوادور و غرب اقیانوس هند و جنوب اقیانوس اطلس بارشها به طور فاحشی کاهش می یابد. در طول این مرحله بارشها در غرب امریکای جنوبی نیز کاهش می یابد، لذا دوره اوج آن به پدیده "لانینا" می انجامد.
در این مرحله فشار هوا در اندونزی و داروین بالاتر از حد متوسط و در شرق و مرکز آرام استوایی کاهش می یابد و منطقه بارشها از غرب آرام به مرکز و شرق آن انتقال می یابد. در این حالت کشورهای پرو، اکوادور، مناطق جنوبی اطلس و آریزونای امریکا کاهش بارش را تجربه می کنند. شاخص های بسیار پایین این دوره با "ال نینو" مصادف است. ارقام نوسان جنوبی با توجه به دمای سطح دریاها و گردش عمومی جو تغییرات فصلی و سالانه ای را نشان می دهد که در واقع دربرگیرنده شرایط عادی است. تشدید این شرایط به مرحله شاخص بالا می انجامد (لانینا)، ولی جابجایی الگوهای زناری فشار و جریانهای اقیانوسی باعث تحقق شرایط شاخص پایین و پدیده ال نینو می شود. ظهور این پدیده نظم زمانی خاصی نداشته و تکرار انها بین 2 تا 10 سال (ودقیق تر 3 تا 7 سال و متوسط 5 سال) طول می کشد. در سالهای عادی غالبا در غرب آرام استوایی و جنوب شرق آسیا آب، گرم و در شرق اقیانوس آب سرد است که این حالت ناشی از جریانهای اقیانوسی به ویژه جریانهای پرو (Peru Current ) و همبولت (Humbolt Current ) می باشد. ساز و کار جریانهای دریایی شناخته شده است ولی به طورخلاصه انرا می توان بالا آیی (Upwwelling ) آب سرد عمقی در مناطق شرقی حاره، حرکت به طرف مرکز و غرب، گرم شدن تدریجی و رسیدن به نواحی غربی و سرمایش و نهایتا فرونشینی به اعماق در عرضهای بالا در نظر گرفت که نیروی کوریولیس سبب چرخش ساعتگرد آن در نیمکره شمالی و پاد ساعتگرد در نیمکره جنوبی می شود.
بالا آیی همزمان آب سرد عمقی در کناره غربی آمریکای جنوبی و حرکت آن به طرف غرب اقیانوس، سبب پایداری هوا و بروز شرایط واچرخندی و درنتیجه استمرار آب و هوای خشک کشورهای پرو و اکوادور می شود. به دلیل این ساز و کارها عمق کژدمایی در نواحی اخیر بالا بوده و آب گرم فقط چندین متر مربع سطح دریا را پوشش
می دهد.
بالا آیی آب سبب به سطح آمدن مواد عمقی مغذی و وجود ماهیان زیاد و رونق فعالیت ماهیگیری در این مناطق است. متقابلا در غرب آرام به دلیل وجود آب گرم، عمق کژدمایی بسیار پایین تر قرار می گیرد. به علت حرکت آب از شرق به غرب آرام و روند گرمایشی آن تا شمال استرالیا و جنوب شرق آسیا و انباشتگی آب و عدم تخلیه کافی، سطح دریا در مناطق اخیر نسبت به شرق بالا می آید که مرحله اوج آن همزمان با پدیده لانینا می باشد. فقط در سالهای ال نینو، ناموزونی مذکور تقلیل یافته و سطح آرام استوایی به حالت تراز برمی گردد.
جریان مداوم آب گرم و تجمع شدید آن در غرب آرام سبب تقویت کم فشار درون حاره ای در این ناحیه شده است و در نهایت به علت عدم تعادل بین ورود و خروج آب گرم سازوکار پس زدگی جریان آب به طرف شرق رخ داده و زبانه ای از آب گرم سطحی به سمت مرکز و شرق آرام انتقال می یابد که در طی این مراحل، بالا آیی در شرق به تدریج مختل شده و علائم ال نینو آشکار می شود. در خلال این فرآیندها دمای شرق اقیانوس بین 1 تا 4 درجه سلسیوس گرمتر شده و عمق کژدمایی تا حدود 150 متر پایین می رود. در خلال رسیدن آب گرم به شرق، زبانه کم فشار درون حاره ای از شمال خط استوا به جنوب لغزیده، بر آبهای گرم منطبق شده و بارشهای سنگین در شمال غرب آمریکای جنوبی آغاز می شود. نظرها در مورد برگشت آب گرم به طرف شرق متفاوت است، به طوریکه برخی از دانشمندان تغییر الگوی جریانهای اقیانوسی و عده ای توزیع مجدد فشار آزام استوایی را دلیل این پدیده می دانند. چون جریان شرقی واکر ناشی از فشار هوای منطقه حاره است؛ لذا تضعیف و تغییر آن (غربی شدن) باید بدوا ناشی از تغییر اوضاع هیدروکلیماتولوژی اقیانوس باشد که علت آن می تواند جابجایی به شرق زبانه آب گرم و یا روند تغییرات فشار هوا در ناحیه داروین و اندونزی باشد. توضیحی که برای حرکت آب گرم به شرق ارائه می شود باید تلفیقی از سازوکار تجمع و برگشت آب گرم و نیز تاثیر وقوع بارشهای فراوان در غرب آرام باشد؛ بدین صورت که ابتدا در اثر ورودی زیاد و خروجی کمتر آب گرم، بارشهای زیادی در اندونزی و شمال استرالیا اتفاق می افتد که نقطه اوج آن با مرحله لانینا مصادف است؛ لازم به توضیح است که در لانینا به علت تمرکز آب گرم در مرکز و غرب آرام میانگین کلی دمای اقیانوس پایین تر از حالت عادی بوده و برخی آنرا دوره آرامش اقیانوس آرام در نظر می گیرند. ریزشهای فراوان در دوره آغاز تا پایان مرحله لانینا و قبل از آن نهایتا دمای سیستم اقیانوس _جو در حوضه کم فشار داروین_ اندونزی پایین آورده و این آغازی برای افزایش فشار هوا در بخش وسیعی از منطقه و ایجاد بادهای غربی (بدوا به طرف آرام استوایی ونهایتا تاشرق آن) می شود. بادهای غربی استوایی و آب برگشتی به صورت یک مجموعه به هم بافته به طرف شرق حرکت کرده و سرانجام سیستم کامل جریانهای اقیانوسی-جوی غربی در منطقه فوق حاکم شده و تا پایان مرحله ال نینو وجود دارد. لازم به ذکر است که: ناهنجاریهای شدید سطح آرام غربی بویژه در مرحله لانینا و لزوم برگشت به حالت تعادل خود نیز همراه با سازوکارهای فوق الذکر (باد غربی و زبانه آب برگشتی) در ایجاد پدیده ال نینو موثر می باشد. این حالت مشابه امواج سش(Seiche Wave امواج ایستا) بوده ولی سازوکار آن حالت ترکیبی بین امواج انتقالی و ایستا را نشان می دهد. بنا به عقیده برخی دانشمندان این حرکات آب ناشی از امواج کلوین(Kelvin ) یعنی تلفیقی از اثرات دینامیکی دمایی آب و نیروی کوریو لیس می باشد. با توجه به این توضیحات آنچه مسلم است تغییر فشار هوا و گرایش به شاخص پایین نوسان جنوبی نسبت به برگشت آب در الویت بوده و سازوکار موجبه آن نیز سرمایش نسبی آب گرم غرب آرام استوایی به دلیل ابر آلودگی بالا و بارشهای فراوان در مرحله لانینا و اندکی بعد از آن می باشد. متقابلا در شرق آرام با وجود بالاآیی آب سرد عمقی به دلیل هوای صاف و ساعات آفتابی بالا، بویژه در حوالی پر فشار غرب آمریکای جنوبی در طی دوره تکرار(تقریبا 5سال) آب به نسبت گرمتر شده و کم فشار می شود؛به ویژه در تاهیتی.
با این تفسیر توالی مراحل شاخص بالا و پایین وبروز ال نینو و لانینا را می توان بدین گونه در نظر گرفت؛که ابتدا لانینا اتفاق می افتد و متعاقب آن در فاصله زمانی نسبتا کوتاهی ال نینو نیز صورت می گیرد.
ولی فاصله زمانی بین وقوع ال نینو تا لانینا بیشتر است. در هردو پدیده نقش سرویس دهی آب گرم منطقه مرکزی اقیانوس آرام استوایی از اهمیت زیادی برخوردار است وتداوم هر کدام به ایجاد و ذخیره سازی آب گرم در این منطقه بستگی دارد.
روش محاسبه و اندازه گیری پدیده ال نینو:
برای مطالعه پدیده ال نینو از فرایند"پیوند از دور" استفاده می شود. طی این فرایند اقلیم شناسان با استفاده از روابط آماری مانند همبستگی و گراسیون رابطه احتمالی موجود بین تغییرات عناصر اقیمی نقاط مختلف جهان را شناسایی و بررسی می کنند. این نوع پیوندهای دور و روابط، تحت نام عمومی شاخص قرار می گیرند،مانند شاخص وزش مداری بادهای غربی، یا شاخص آتلانتیک شمالی.
یکی دیگر از شاخصها، شاخص نوسان جنوبی(Soi) است که توسط واکر به شرح زیر محاسبه شده است:
SOI=Pt-Pd
که در آن Pt نشانگر فشار سطح دریا در ایتگاه تاهیتی و Pd فشار سطح دریا در داروین است.
هر قدر فشار تاهیتی بیشتر باشد،نشان می دهد که پرفشار پرو بیشتر از حد معمول به طرف شمال جابجا شده است و جریان آب سرد پرو بیشتر به استوا نزدیک شده است.
شاخص نوسان جنوبی تغییرات و وابستگیهای پراکندگی فشار را در تابستان نیمکره جنوبی در اقیانوس آرام اندازه می گیرد. اندازه های بالای آن نشان می دهد که شیب فشار سطح دریا بین شرق و غرب اقیانوس آرام شدیدتر است. اندازه های کمتر شاخص نشان می دهد که پر فشار، پرو را نمی پوشاند.
نوسانهای اب و هوایی ایران و پدیده انسو:
انسو ( ENSO ) نشانگر یک سازو کار جهانی بوده و لذا تاثیرات آن فرا تر از یک قاره یا یک کشور است. با جا بجایی و تغییر جهت جریانهای هوا در آغاز و اثنای دوره ال نینو (شاخص پایین) ولانینا (شاخص بالا) مناطق مختلف تحت تاثیر دگرگونی قرار می گیرند. هر چند این دگرگونی ها در عرضهای حاره وجنب حاره رو به استوا شناخته شده ولی در نواحی دیگر مثل مدیترانه، خاورمیانه وایران تاثیر گذاری آنها هنوز در پرده ابهام است. همان گونه که می دانیم ایران کشوری با آب وهوای خشک تا نیمه خشک می باشد، که بین عرضهای25 تا40 درجه شمالی قرار گرفته است، وبه علت دارا بودن اشکال گوناگون ناهمواریها، نسبت به دیگر کشورهای خاورمیانه از آب وهوای متنوعی برخوردار است. البته این حالت تنها ناشی از تنوع ناهمواریها نبوده؛ بلکه بیشتر از جریانهای جوی در مقیاس جهانی و سینوپتیکی نشات می گیرد. در مورد تاثیر پدیده انسو در آب و هوای کشور ابتدا باید اذعان کرد که دوری و نزدیکی مناطق مختلف با ناحیه شرق آرام استوایی در میزان تاثیر گذاری موثر است و بدیهی است که بین میزان تاثیر و دوری از منطقه فوق رابطه معکوس وجود دارد. جون شاخص نوسان جنوبی در حال حاضر تنها شاخص عددی مورد استفاده برای مطالعه انسو و سازوکارهای ال نینو و لانینا در واقع یک فرایند فیزیکی در رابطه با آن است، لذا در بررسی پدیده انسو فعلا جز نوسان جنوبی، کمیت دیگری وجود ندارد.
یک مقایسه ساده آماری که بین خشکسالیها و ترسالیهای نوسان جنوبی کشور انجام گرفت؛ نشان داد که خشکسالیهای ایران در 89-1988 ،
1978،1973،1971،1970،1966 میلادی با شاخص بالا(لانینا) و ترسالیهای کشوردر 1986،1982،1976،1972،1969 میلادی با شاخص پایین(ال نینو) همزمان بوده است.(خوش اخلاق 1377 )
بررسی بارش سالانه ایران:
در طول سی سال (63-1962 الی 92-1991 ) شاخص استاندارد محاسبه شده برای متوسط بارش کشور در بیشتر موارد نسبت به شاخص نوسان جنوبی معکوس است. البته مواردی نیز دیده می شود که در آنها همخوانی وجود دارد، ولی چندان شدید نبوده و فراوانی کمی دارند. بعلاوه همواسازی چندجمله ای که درمورد داده ها انجام شد؛ نشانگر روند متفاوت در منحنی شاخص بارش کشور و نوسان جنوبی است. ضریب همبستگی بارش سی ساله 37ایستگاه کشور ب بارش سالانه نوسان جنوبی نشانگر فراوانی زیاد ضرایب منفی بارش این ایستگاه نسبت به شاخص مذکور می باشد.
این مقادیر از لحاظ آماری معنی دار نبوده و فقط در چند ایستگاه معنی دار است. ولی نکته مهم تعداد ایستگاههای دارای ارقام منفی می باشد،که به 31 مورد می رسد. از این تعداد 22 ایستگاه ضریب همبستگی کمتر از18/.= r دارند. منفی بودن ضرایب همبستگی نشانگر این است که در دوره شاخص بالا، بارش ایران کاهش و در دوره شاخص پایین، افزایش می یابد.
-چگونگی تاثیرگذاری پدیده انسو در ناهنجاریهای بارش ایران
درپدیده انسو تغییرات فشار هوا و وقوع شاخص بالا یا پایین نوسان جنوبی نسبت به رویداد ال نینو و لانینا تقدم زمانی دارد و نیز اینکه مرحله لانینا و ناهنجاری سطح آب اقیانوس نهایتا به رخداد ال نینو منجر می شود. در مرحله شاخص بالا و وقوع لانینا در استرالیای شمالی و جنوب شرقی آسیا بارشهای زیادی اتفاق می افتد و برعکس در حوالی جنوب خاورمیانه و دریای عرب (میان شبه جزیره عربستان و هند، درجنوب دریای عمان) هوا حالت فرونشینی دارد و پر فشارهای جنب حاره در این قسمت تقویت شده و به صورت نیمروزان گسترش می یابد که از حوالی استوا تا ناحیه رو به قطب کمربند پرفشار جنب حاره کشیده می شود. متقابلا در دوره شاخص پایین و پدیده ال نینو در استرالیای شمالی و جنوبی شرق آسیا بارش به شدت کاهش یافته و جریان هوا در جنوب خاورمیانه و جنوب غرب آسیا از افزایش برخوردار بوده و احتمالا کم فشار سودانی و دریای سرخ نسبت به متوسط قویتر بوده و انتقال دهنده انرژی و رطوبت عرضهای استوایی به سمت عرضهای میانه و بالا می باشد.
در مقیاس نیمروزان وقتی کم فشار درون حاره ای در شرق آرام به دلیل فرایند ال نینو گسترش یافت، پر فشار جنب حاره ای موازی با آن به طرفین رانده شده و کمربند پر فشارهای جنب حاره ای به سمت قطبین سوق می یابد. بالمال تاوه قطبی (Polar Vartex )به نیمکره مقابل لغزیده و سطح غربی پیر قطبی (Ircumpolar Westerly ) افزایش می یابد. به دنبال این سازوکار، سیستم پر فشار جنب حاره در نیمکره شرقی به سمت استوا عقب نشسته و در مقابل، کمربند بادهای غربی و امواج آن به طرف استوا پیشروی می کند و در خاورمیانه و ایران (با شدت و ضعف) دوره مرطوبتری آغاز می شود.
در وضعیت لانینا پر فشارهای موجود در نیمکره غربی به ویژه در امتداد نیمروزان 90درجه غربی قوی تر است که علت آن وجود جریانهای سرد کالیفرنیا، همبولت در شرق اقیانوس آرام است. در این شرایط کم فشار درون حاره ای ضعیف وپر فشار جنب حاره به سمت استوا سوق یافته و متقابلا در نیمکره مقابل پر فشارهای مذکور به دلیل تقویت نسبی کم فشار اخیر به سمت قطب کشیده می شوند و در خاورمیانه وایران وقوع خشکسالیها، فراوانی نسبتا بیشتری می یابد. البته این نکته را باید پذیرفت؛که برخی از مراحل شاخص پایین(ال نینوی سال 73-1972 ) در کشور ما مقارن با خشکسالی بوده است. در این مورد تغییرات در هم بافته الگو های جهانی و سینو پتیکی نیز موثر می باشد.
برای مثال می توان به موقعیت و ارتفاع تاوه قطبی ونیز جهت گیری محور تاوه وپشته بادهای غربی در آسیا نسبت به مناطق خاص مانند کوههای اورال یا شبه جزیره اسکاند یناوی اشاره کرد.
در این خصوص لغزش تاوه قطبی(فرضا رویداد ال نینو) به سمت شرق اورال باعث جریان شمال غربی در کشور و آغاز دوره خشک و انتقال آن به غرب اورال باعث جریان جنوب غربی و دوره مرطوب می شود؛که حالت اخیر فراوانی بیشتری دارد.
تاثیرات آل نینو بر زندگی بشر:
در زمان استیلای پدیده آل نینو پر فشار جنب حاره پرو به دنبال جریان آب سرد پرو به طرف جنوب جابجا می شود به دنبال این تغییرات جریان آب گرم، سواحل پرو و اکوادور را هم در بر می گیرد. این جریان گرمتر و کم املاح تر ودر نتیجه از مواد غذایی فقیر تر است.
علاوه بر آن در سواحل پرو مانع بالا آمدن آبهای حاصل خیز تر زیرین می شود؛ که این سبب مرگ ومیر ماهیها و بخصوص ماهی کولی که غذای عمده پرندگان دریایی است می شود. به دنبال مرگ ومیر ماهیان، میلیونها پرنده دریایی به علت عدم وجود غذای عمده خود یعنی ماهی کولی در ساحل نابود می شوند؛که این لطمه اقتصادی جبران ناپذیری را در صنایع ماهیگیری وکود مرغ دریایی گیری برای کشورهای پرو واکوادور به بار می آورد.
از آسیبهای محلی دیگر؛ بارندگی های سیل آسا در بخشهایی از سواحل پرو واکوادور که به طور معمول لم یرزع می باشد، است که سبب ته نشست های گلی وتخریب شالوده این مناطق می شود ودر مجموع به دلیل شرایط نابهنجار به وجود آمده،پدیده ال نینو در منطقه به عنوان فاجعه طبیعت شناخته شده است.
نتایج:
پدیده انسو ساز وکار در مقیاس جهانی بوده ونقاط گوناگون کره زمین با شدت و ضعف از آن تاثیر می پذیرند.
با وجود محرز بودن رابطه بین نوسان جنوبی وبارشهای کشور به سبب بعد مسافت بین آن منطقه و ایران و نیز وجود عوامل دیگر تاثیرات آن تعدیل، تخفیف ویا حتی به شکل معکوس در می آید.
پدیده انسو نه مستقیما بلکه به صورت غیر مستقیم از طریق دگرگون سازی الگوهای گردش عمومی جو ومراکز فشار مربوطه یا به عبارت دیگر از طریق"لانینا"و35%وکمتر با شاخص پایین "ال نینو"همراه بوده است.البته این ارقام تقریبی بوده ونیاز به بررسیهای بیشتر دارد.
با توجه به موقعیت مکانی واستقرار متفاوت امواج راسبی(Rossby Wave)وسیستمهای مربوطه در دوره های ال نینو و لانینا، وقوع پدیده های اخیر، معیار کاملی برای پیش بینی دقیق تغییرات بارش نبوده است، ولی نشان دهنده این است که شرایط آب وهوایی کشور دچار تغییرات مشخصی خواهد شد.
بسم الله اترحمن الرحیم
پدیده النینو
نوسان جنوبی و پدیده النینو
رویداد النینو ونوسان جنوبی یکی از مهمترین وشاخص ترین رویدادهایی است که منجر به ظهور ناهنجاریهای بزرگ آب وهوایی در بسیاری از نقاط جهان می شود واین مساله ارتباطات ازراه دور شناخته شده است . پدیده نوسان جنوبی برای اولین بار توسط والکر درسال1923 ارائه گردید. گردش والکر،گردش اتمسفری،درصفحه ای عمود براستوا می باشد که باصعود هوا درشرق ارام استوایی شکل می گیرد وهمراه با آن دمای سطحی شرقی وبادهای غربی فوقانی به موازات استوا درسطح وسیعی از حوزه ارام استوایی ایجاد می شود .درواقع گردش والکر واکنش اتمسفر به گرادیان دمای سطح دریا درطول استوا ،میان دماهای پایین درشرق ارام استوایی می باشد وقویا در ارتباط با رویداد انسو است. درشرایط عادی منطقه،در غرب ارام حاره ای به واسطه با دمای تجارتی جنوب شرقی نسبتا ارام،گرمایش حاصل تشعشع خورشیدی موجب گرم شدن ابهای اقیانوس می شود. به طور همزمان با دمای تجارتی جنوب شرقی موجب فرارفت ابهای گرم به سمت غرب می شوند . بنابراین در غرب ارام حاره ای یک انباشتگی از ابهایی بادماهای بالا به وجود می اید وتراز دریا دراین منطقه بالاست . حال به دلیل تنش باد شرقی درارام استوایی حرکتی به سمت قطب درلایه اکمن اقیانوسی ایجاد می شود ودرطی آن به دلیل پیوستگی ،فراجهندگی آب سرد درنواحی مرکزی شرقی آرام استوایی به وجود می آید که این علتی بروجود زبانه آب خنک در نواحی مرکزی و شرقی آرام استوایی می باشد. بدین ترتیب در شرایط عادی منطقه درغرب ارام استوایی آبهای سطحی با دمای بالا ودرمرکز شرق آرام استوایی زبانه ای از آبهای سطحی بادمای پایین وجود دارد. بنابراین در شرق آرام استوایی پر فشار سطحی و در غرب آرام استوایی کم فشار سطحی شکل می گیرد و به دلیل گرادیان فشار به وجود امده ،حرکتی از شرق به غرب در سطح و به موازات استوا ایجاد شده و بدین سان گردش والکر که ماحصل گرمایش ادیاباتیک در نواحی استوایی است، شکل گرفته است و گاهی این گردش حاکم بر گردش هادلی در منطقه می شود. همراه با بادهای تجارتی جنوب شرقی قوی، گردش والکر شدت یابد اما قدرت گردش والکر با دمای سطح دریا در شرق آرام استوایی نیز در ارتباط است. به این ترتیب زمانیکه دماهای سطحی دریا در شرق آرام استوایی پایین تر از حد نرمال است (شرایط عکس الینو که لانینا نام گرفته است.) بادهای تجاری و گردش والکر در قویترین وضعیت خود قرار دارند. تحت این شرایط شرق استرالیا، اندونزی و هندوستان از هوای مرطوب و باران زا برخوردارند و در شرق آرام استوایی شرایط هوای خشک حاکم است. و این شرایط عادی منطقه می باشد. اما زمان وقوع رویداد enso یعنی شرایط غیر عادی منطقه زمانی است که گردش والکر ضعیف شده است و به دنبال آن هوای خشک و کم باران حاکم می شود.
برلاژ در سال 1966 پدیده نوسان جنوبی را چنین تعریف کرد:پدیده نوسان جنوبی، افت و خیزی از شدت گردش جو و جریانهای اقیانوسی بین حاره ای است. این افت و خیز گسترده شده بر اثر تبادل هوا بین پر فشار جنوب شرقی اقیانوس آرام و کم فشار استوایی اندونزی همزمان تولید می شود. دوره تناوب این پدیده از یک تا پنج سال متغیر بوده و مقدار متوسط آن تقریبا 30 ماه است.
نوسان جنوبی در دمایی که دمای سطح آب دریا در شرق حاره ای اقیانوس آرام گاهی در یک دوره زمانی یک ساله یا بیشتر خیلی گرمتر از متوسط آن می شود، با پدیده النینو همراه است. از نظر تاریخی النینو را پدیده مربوط به سواحل پرو در ایام کریسمس می دانند. ماهیگیران بندر پایتا در پرو این پدیده را "کورنیته دل النینو" و انگلیسی ها آن را "جریان فرزند مسیح" می نامند.
از اپرات متعدد انسو که بیشتر مورد توجه قرار گرفته تا ثیر بر میزان و توزیع بارش است. در سواحل غربی امریکای جنوبی و امریکای مرکزی در هنگام وقوع رویداد انسو، افزایش یا کاهش بارش سالانه دیده می شود
در فصل پاییز به دنبال رویداد انسو، بارش های شدید طوفانی در مرکز ارژانتین، اروگوئه، پاراگگوئه و جنوب برزیل رخ می دهد. در کالیفرنیا در دوره 95-1985 بیست وچهار رویداد سیل و طوفان در ارتباط با وقوع انسو دیده شده است. در افریقا 12 سال از بیست سالی که خشکسالی گزارش شده بوده است، همراه با انسو بوده است.
ارتباط انسو و ضعیف شدن مونسون تابستانی، باظاهر شدن خشکسالی در اسیا و اقیانوسیه ظاهر می شود. در ژاپن ناهنجاریهای بارش اغلب مثبت است. جنوب استرالیا هنگام وقوع النینو تا 85 درصد رویدادها با خشکسالی همراه است و در هاوایی 82درصد وقوع النینو، همراه باخشکسالی است .
اثرات تغییرات دما،هنگام وقوع النینو در مناطق حاره ناچیز است ولی در کشورهای واقع در عرضهای میانی و بالاتر نابهنجاری دما بسیار قابل ملاحظه است. با وجود ابهاماتی که در مورد نقش انسو در اقلیم خاورمیانه و ایران به این صورت است که جریانات اب گرم در غرب اقیانوس آرام متمرکز می شوند،با دمای تجارتی و جریاهن والکر نیز قوی است،به واسطه صعود هوای مرطوب تا ارتفاع زیاد در منطقه کم فشار اندونزی بارش فراوانی ریزش می کند و به دلیل قوی بودن کمربند همگرایی بین حاره ای در این منطقه، بادهای شرقی تا مسافت زیادی به طرف نیمکره شمالی و جنوبی پیشروی نموده و پر فشار جنب حاره ای به طرف قطب متمایل می گردد. در نتیجه کمربند بادهای غربی در بخش کوچکی محدود شده و ناوه قطبی به سمت قطب و نیمکره متقابل جمع می شود که پیامد این سازوکار، مداری شدن جریانات غربی و کاهش بارش در ایران و خاورمیانه است. متقابلا هنگامی که آب گرم اقیانوس آرام استوایی به سمت شرق برگشت می کند و جریانات غربی حاکمنیت می یابد،به واسطه دور شدن جریانات آب گرم و ایجاد شرایط پر فشاری در غرب اقیانوس کمربند همگرایی بین حاره ای و جریانات والکر تضعیف می شود. این عامل باعث می شود که فعالیت پر فشار جنب حاره ای در نیمکره شمالی و جنوبی در غرب اقیانوس آرام تضعیف شده و به سمت استوا عقب نشینی می کند، لذا تمام قسمتهای عرضهای میانه و مدیترانه تحت تسلط کمربند بادهای غربی قرار می گیرند.
همچنین این عامل موجب گسترش ناوه قطبی به طرف عرضهای پایین تر سوق می یابد. البته باید در نظر داشت که به واسطه دور بودن خاورمیانه و ایران از منطقه مذکور و نیز پیچیدگی خاص این منطقه و مدیترانه، در ظاهر ارتباط شدیدی بین ناهنجاریهای اقلیمی خاورمیانه و ایران با پدیده انسو دیده نمی شود ولی مطالعات بر ارتباط محسوس بین آنها دلالت دارد به طوریکه بعضی سالهای مرطوب در ایران از جمله سالهای1986،1982،1976،1972،1969 بادوره گرم یا الینو مصادفند و برخی خشکسالیها، مانند سالهای 1988،1978،1973،1970،1966 با دوره سرد یا لانینا همزمان می باشد.
بررسی پدیده جغرافیایی (ال نینو )
مقدمه :
امروزه هر از چند گاهی از رسانه های مختلف واژه"ال نینو" را می شنوید. این واژه بدون شک برای مردم برخی کشورها تغییرات ناگهانی جوی و بروز طوفان و سیلاب و متقابلا برای اهالی برخی نقاط جهان وقوع خشکسالی و حتی اتش سوزی را تداعی می کند. لغات اسپانیایی ELL-NIN -YO&LA-NIN-YA
به اختصار EL-NINO&LA-NINA (ال نینو و لانینا ) گفته و نوشته می شود. ماهیگیران بندر پایتا (PAITA)در کشور پرو اسامی اخیر را به نوعی جریان جوی و اقیانوسی شرق آرام استوایی اطلاق میکنند. به علت همزمانی وقوع این جریانها در حوالی کریسمس اهالی بومی کشورهای پرو و اکوادور انها را به ترتیب "ال نینو" (یا پسر بچه مسیح ) و "لانینا"(یا دختر بچه مسیح ) نامگذاری کرده اند. این اسامی برای مردم این کشور تداعی کننده برکات یا زیانهای گوناگون است؛ به طوریکه "ال نینو" سبب بروز طوفان و سیلاب و کسادی فعالیت ماهیگیری و برعکس "لانینا" مقارن با هوای خنک و رونق فعالیت ماهیگیری می باشد. تداوم این پدیده ها از دسامبر تا مارس و آوریل طول می کشد .
در فرهنگ علوم زمین پدیده اقیانوسی ال نینو مقارن با ظهور جریان آب گرمی است که در مرکز و شرق آرام استوایی در حوالی پرو و اکوادور در طول ماههای ژانویه تا مارس به وقوع می پیوندد و در اثر آن کمربند همگرایی درون حاره ای به جنوب استوا و به مجاورت کشورهای مذکور سوق می یابد.
بررسی پدیده ال نینو:
اگرچه نام ال نینو چند سالی است که بر سر زبانها افتاده،اما ماهیگیران اهل پرو و اکوادور که در آبهای کرانه شرق اقیانوس آرام به دنبال ماهی می گردند، قرنها ست آنرا می شناسند. هر سه یا هفت سال در ماههای دسامبر و ژانویه آبهای ساحلی این کشورها ناگهان گرم می شوند و تعداد ماهیها در آن، به میزان قابل توجهی کاهش می یابد،ماهیگیران امریکای جنوبی به دلیل همزمانی این پدیده با جشن میلاد مسیح به آن "ال نینو"می گویند که در اسپانیایی به معنای"پسر بچه" یا مسیح کوچک است.
به طور معمول بادهای تجاری اقیانوس آرام از شرق بهغرب می وزند. این بادها آبهای گرم سطحی را نیز با خود به غرب می کشند و آنها را در ناحیه عمیق واقع در شرق اندونزی و شمال شرقی استرالیا انباشته می کنند. به این ترتیب در شرق اقیانوس،آبهای سرد می توانند از عمق به سطح بیایند ویک اختلاف دمای سطحی بین شرق و غرب اقیانوس بوجود بیاورند؛در این شرایط بیشترین تبخیر در غرب اقیانوس اتفاق می افتد که به ایجاد جبهه های کم فشار مرطوب و بارندگی در مناطق مجاور می انجامد.
با آغاز بهار در نیمکره شمالی، بادهای تجاری ضعیف می شوند و این فرایند را دچار اختلال می کنند. اما معمولا در این هنگام، بادهای موسمی آسیایی به کمک بادهای تجاری می آیند و اختلاف دمای حساس اقیانوس دوباره برقرار می شود. تا اینجا همه چیز خوب پیش می رود ولی بعضی اوقات به دلایلی که هنوز کاملا شناخته نشده اند، بادهای تجاری تقویت نمی شوند یا حتی از غرب به شرق می وزند. به این ترتیب آبهای گرم سطحی در ناحیه عمیق غربی شروع به حرکت به سمت شرق می کنند. در شرق، این آبها مانند یک پوشش عمل کرده و از بالا آمدن آبهای سرد عمیق جلوگیری می کنند و به این ترتیب اختلاف دمای شرق و غرب اقیانوس بسیار کم می شود.
بدون آبهای سرد، دمای اقیانوس شرقی و مرکزی 2تا 6 درجه افزایش می یابد و ال نینو متولد می شود. در سالهای عادی، جریانهای سرد عمیقی می توانند به سطح بیایند و مواد غذایی ارزشمند آبهای عمیق را نیز با خود بیاورند. فیتوپلانکتون ها که در آبهای سطحی زندگی می کنند برای بقا ، به این مواد محتاج اند و ماهیها به فیتوپلانکتونها، بنابراین وقتی آبهای گرم ال نینو جلوی پمپاژ این مواد غذایی را می گیرند، هماندیده ای روی می دهد که ماهیگیران این منطقه با آن به خوبی آشنایند و اما اثرات ال نینو تنها به این موارد موضعی محدود نمی شود. وقتی در یک ال نینوی شدید آبهای گرم به شرق می آیند، دما و رطوبت بیشتری در این نواحی واردجو می شود و این یعنی جابجایی توده های کم فشار به شرق.
به این ترتیب الگوهای آب و هوایی این نواحی کمی به شرق منتقل می شود. توده های هوای مرطوبی که قبلا اندونزی، هند، استرالیا را تحت تاثیر قرار می دادند به شرق می روند و در جنوب چین، کالیفرنیا و آرژانتین طوفان و سیل راه می اندازند و در عوض مناطق قبلی را دچار خشکسالی می کنند و این یعنی خسارت با همه روشهای ممکن.
رویداد ال نینو و نوسان جنوبی یکی از مهمترین و شاخص ترین رویدادهایی است که منجر به ظهور ناهنجاریهای بزرگ آب و هوایی در بسیاری از نقاط جهان می شود و این مساله ارتباطات از راه دور شناخته شده است. پدیده نوسان جنوبی برای اولین بار توسط والکر در سال 1923 ارائه گردید.
هواشناسان و اقیانوس شناسان جهان در سالهای اخیر مطالعات زیاد و دقیقی در مورد مکانیسم ایجاد ال نینو و تاثیرات متقابل جو و اقیانوس انجام داده اند، به ویژه مطالعات گسترده ای در ارتباط با ناموزونی دما در سطح دریا و نوسانات فشار و فشار جو در سالهایی که ال نینو رخ می دهد انجام گرفته است؛ مجموعه این تغییرات را به نام نوسانات جنوبی می نامند ، با کلمه اختصاری (ENSO ) ؛ که تمامی این کلمه مخفف شده کلمات : OSCILLATION ELNINO SOUTHERN باشد، بیان میکنند؛که ترکیبی ازدو کلمه ال نینو و نوسانات جنوبی است. برای نخستین بار والکر(1932م) و سپس بیلس(1937م) بر وجود نوسانی در فشار سطح و مقیاس جهانی اشاره کردند و آنرا نوسان جنوبی SO نامیدند. بدین سان SO یک الگوی ارتباط از راه دور جهانی (یا به اصطلاح پیوند از دور ) در اتمسفر است و به دلیل تمیز آن از سایر الگوهای ارتباط از راه دور (به ویژه نوسا نات اطلس وآرام شمالی ) جنوبی نامیده شده است.
مرکز عمل SO توسط یک گردش مداری شرق به غرب در امتداد صفحه استوا همراه با صعود هوا در غرب اقیانوس آرام و نزول هوا در شرق اقیانوس آرام به یکدیگر مربوط می شود، و به این ترتیب گردشی شکل می گیرد که توسط بژرگنس(1969) گردش والکر نامیده شد.
تعریف:
برلاژ در سال1966 پدیده نوسان جنوبی را چنین تعریف کرد: پدیده نوسان جنوبی ، افت و خیزی از شدت گردش جو وجریانهای اقیانوسی بین حاره ای است. این افت و خیز گسترده شده بر اثر تبادل هوای بین فشار جنوب شرقی اقیانوس آرام و کم فشار استوایی اندونزی همزمان تولید می شود. دوره تناوب این پدیده از یک تا پنج سال متغیر بوده و مقدار متوسط آن تقریبا سی ماه است.
نوسان جنوبی در دمایی که دمای سطح آب دریا در شرق حاره ای اقیانوس آرام گاهی در یک دوره زمانی یک ساله یا بیشتر خیلی گرمتر از متوسط آن می شود، با پدیده ال نینو همراه است .
دلایل وقوع ال نینو:
گردش والکر:گردش اتمسفری، در صفحه ای عمود بر استوا می باشد که با صعود هوا در غرب ارام استوایی و نزول هوا در شرق ارام استوایی شکل می گیرد و همراه با ان با دمای سطحی شرقی و بادهای غربی فوقانی به موازات استوا در سطح وسیعی از حوزه ارام استوایی ایجاد می شود. درواقع گردش والکر واکنش اتمسفر به گرادیان دمای سطح دریا در طول استوا، میان دماهای پایین در شرق ارام استوایی می باشد و قویا در ارتباط با رویداد انسو است .
این گرایان دما چگونه شکل می گیرد؟
در شرایط عادی منطقه،در غرب آرام حاره ای به واسطه دمای تجارتی جنوب شرقی نسبتا ارام ، گرمایش حاصل تشعشع خورشیدی موجب گرم شدن آبهای اقیانوس می شود.
به طور همزمان با دمای تجارتی جنوب شرقی موجب فرارفت آبهای گرم به سمت غرب می شوند بنابراین در غرب ارام حاره ای یک انباشتگی از آبهای با دماهای بالا به وجود می آیند و تراز دریا در این منطقه بالاست . حال به دلیل تنش باد شرقی در آرام استوایی حرکتی به سمت قطب در لایه اکمن اقیانوسی ایجاد می شود و در طی آن به دلیل پیوستگی ، فراجهندگی آب سرد در نواحی مرکزی و شرقی آرام استوایی به وجود می اید که این علتی بر وجود زبانه آب خنک در نواحی مرکزی و شرقی آرام استوایی می باشد.
بدین ترتیب در شرایط عادی منطقه در غرب آرام استوایی آبهای سطحی با دمای بالا و در ومرکز شرق آرام استوایی زبانه ای از آبهای سطحی با دمای پایین وجود دارد.
حال در نواحی استوایی توزیع فعالیتهای همرفتی قوی در اتنمسفر به میزان زیادی به همگرایی بادهای تجاری و دمای سطح دریا بستگی دارد، به طوریکه منطقه همگرایی درون حاره ای
(ITCZ-INTER TROPICOL CONVERGENCE ZONE)
ومنطقه همگرایی آرام جنوبی
(ZONE –SPCZ CONVERGENCE SOUT PASIFIL)
بر روی مناطقی واقع شده اند که دارای آبهای سطحی با دمای بالاتر از 27 درجه سانتیگراد می باشد.
بنابراین در غرب ارام استوایی توسط بادهای تجارتی همگرایی و در نتیجه صعود هوای گرم و مرطوب اتفاق می افتد و به دنبال آن در اثر فعالیتهای همرفتی و بارندگی، گرمای نهان به طور گسترده ای در اتمسفر فوقانی آزاد می شود و در این حال زمینه ای مساعد جهت یک شارژ برگشتی به سمت شرق و به موازات استوا در اتمسفر فوقانی پدید می آید و در پی آن هوای خشک در شرق آرام استوایی نزول می کند. بنابراین در شرق آرام استوایی پر فشار سطحی و در غرب آرام استوایی کم فشار سطحی شکل میگیرد و به دلیل گرادیان فشار به وجود آمده ، حرکتی از شرق به غرب در سطح و به موازات استوا ایجاد شده و بدین سان گردش والکر که ماحصل گرمایش آدیاباتیک در نواحی استوایی است، شکل گرفته است و گاهی این گردش حاکم بر گردش هادلی در منطقه می شود. همراه با بادهای تجارتی جنوب شرقی قوی گردش والکر شدت می یابد؛ اما قدرت گردش والکر با دمای سطح دریا در شرق آرام استوایی نیز در ارتباط است به این ترتیب زمانیکه دماهای سطحی دریا در شرق آرام استوایی پایین تر از حد نرمال است(شرایط عکس ال نینو که لانینا نام گرفته) بادهای تجاری و گردش والکر در قویترین وضعیت خود قرار دارد. تحت این شرایط، شرقاسترالیا ، اندونزی و هندوستان از هوای مرطوب و باران زا برخوردارند و در شرق آرام استوایی شرایط هوای خشک حاکم است و این شرایط عادی منطقه می باشد.
اما زمانی وقوع رویدادENSO یعنی شرایط غیر عادی منطقه زمانی است که گردش والکر ضعیف شده است و به دنبال آن هوای خشک و کم باران حاکم می شود.
مشخصات ال نینو:
در طول پدیده ال نینو بادها در استوا بر روی اقیانوس از غرب به شرق می وزند. این بادها در سطح آب اقیانوس جابجا شده و آبهای گرم سطح اقیانوس را که بوسیله خورشید در مناطق حاره ای حرارت دیده اند،به سواحل غربی شمال و جنوب قاره امریکا می اورند. به دنبال آبهای گرم بارندگی نیز به سمت مشرق متمایل می شود،به همراه سیل در پرو و خشک سالی در اندونزی و استرالیا.
نشانه کلیدی ال نینو؛افزایش دمای غیر عادی در امتدادو هر دو طرف خط استوا در اقیانوس آرام مرکزی و شرقی است. این جریان هر چند سال یک بار با یک گرمایش عظیم و غیر معمول همراه می شود،به طوریکه در این حال دمای سطح دریا حداقل برای چند ماه پیاپی در 3 تا 5 محل ساحلی بالای حد نرمال می رود و در پی آن دمای سطح دریا برای یک سال ویا حتی بیشتر به صورت غیر عادی باقی می ماند و برای برگشت به شرایط عادی منطقه، حداقل تا ژانویه یا مارس آینده زمان لازم است. ال نینو اصولا تغییراتی در موقعیت تندبادها به وجود آورده و موجب پدید آمدن رفتارهای آب و هوایی غیر معمول در کره زمین می گردد. تغییرات در تندبادها که توسط ENSO صورت می گیرد بر آب و هوا نه تنها در شمال و جنوب قاره امریکا ،بلکه در نقاط دور دستی همچون افریقا و نواحی جنوبگان تاثیر می گذارد. در حالت عادی آب وهوای نواحی گرمسیری منطقه غرب دارای دمای بیشتر از ده درجه سانتیگراد نسبت به سواحل شرق پرو و اکوادور می باشد.
فشار هوا در بالای ابهای گرم کاملا پا یین است، هوای مرطوب برخاسته ازمنطقه باعث تشکیل ابرهای سنگین و بارانهای شدیدی، مشابه بارانهای جنوبی شرق اسیا، گینه نو و شمال استرالیا می شود؛ که نهایتا منچر به افزایش بارندگی در مناطق چنوبی امریکا وپرو وخشکسالی در قسمت غربی اقیانوس آرام؛ که استرالیا و کشورهای مجاور را نیز تحت تاثیر قرار می دهد؛ می گردد. در طی یک رویداد ال نینو نابهنجاریهای دمای سطح دریا، سطحی به وسعت 5میلیون کیلو متر مربع را در طی مراحل انتقال تا تکامل پوشش می دهد.
نوسان جنوبی: به طوری که می دانیم گردش عمومی جو شامل سه سلول اصلی است؛ که سلول نیمروزان (MERIDONAL CELL ) و هادلی (HADLIY ) محور اصلی آن میباشند. در منطقه حاره ای و بین حاره ای سلول هادلی علاوه بر حالت نیمروزان از شکل زناری / کمربندی (ZONAL) نیز برخوردار است که این وضعیت با توجه به توزیع مراکز پر فشار جنب حاره، زبانه کم فشار استوایی و جریانهای اقیانوسی، سلولهای جداگانه ای را ظاهر می کند.
این سلولها درواقع معلول صود و نزول هوا در امتداد مدارات عرضهای جنب حاره ای است؛ برای مثال از نزول هوا در پر فشار غرب امریکای جنوبی در مجمع الجزایر تاهیتی (ISLAND TAHITI ) در موقعیت ریاضی "17 درجه جنوبی و 15درجه غربی" و صعود در زبانه کم فشار اندونزی-داروین (DARWIN LOW) در موقعیت ریاضی "7تا12درجه جنوبی و 130 درجه شرقی ".
تغییرات فشار این مراکز در آرام استوایی برای اولین بار توسط گیلبرت واکر در 23-1922 به عنوان نوسان جنوبی شناسایی و تعریف شد. نوسان جنوبی در واقع یک حرکت الاکلنگی فشار هوا در مقیاس جهانی بین غرب و شرق آرام استوایی است.
سلول هادلی و جریان واکر تحت تاثیر تغییرات فشار هوای این مراکز قرار گرفته و دگرگونی های خاص خود را ایجاد می کنند. واکر با محاسبه پراکنش فشار هوا بین مناطق فوق الذکر یک شاخص عددی به دست آورد که به شاخص نوسان جنوبی موسوم است. شاخص مثبت بیانگر فشار زیاد هوا در تاهیتی و فشار کم در حوالی اندونزی و داروین استرالیا و شاخص منفی بیانگر فشار نسبتا زیاد هوا در حوالی اندونزی – داروین و فشار تقریبا کم در حوالی تاهیتی می باشد.
مرحله شاخص مثبت (بالا): در این حالت همان طور که ذکر شد، فشار هوا در جزایر تاهیتی بیشتر از ناحیه داروین و اندونزی است، و کم فشار درون حاره ای در مناطق اخیر قوی بوده و باعث بارشهای شدیدی در جنوب شرق آسیا و شمال استرالیا می شود. با توجه به حرکت زناری سلولهای فرعی دیگر در هندوستان، افریقای مرکزی و آریزونای امریکا نیز بارشهای زیادی به چشم می خورد، متقابلا در پرو، اکوادور و غرب اقیانوس هند و جنوب اقیانوس اطلس بارشها به طور فاحشی کاهش می یابد. در طول این مرحله بارشها در غرب امریکای جنوبی نیز کاهش می یابد، لذا دوره اوج آن به پدیده "لانینا" می انجامد.
در این مرحله فشار هوا در اندونزی و داروین بالاتر از حد متوسط و در شرق و مرکز آرام استوایی کاهش می یابد و منطقه بارشها از غرب آرام به مرکز و شرق آن انتقال می یابد. در این حالت کشورهای پرو، اکوادور، مناطق جنوبی اطلس و آریزونای امریکا کاهش بارش را تجربه می کنند. شاخص های بسیار پایین این دوره با "ال نینو" مصادف است. ارقام نوسان جنوبی با توجه به دمای سطح دریاها و گردش عمومی جو تغییرات فصلی و سالانه ای را نشان می دهد که در واقع دربرگیرنده شرایط عادی است. تشدید این شرایط به مرحله شاخص بالا می انجامد (لانینا)، ولی جابجایی الگوهای زناری فشار و جریانهای اقیانوسی باعث تحقق شرایط شاخص پایین و پدیده ال نینو می شود. ظهور این پدیده نظم زمانی خاصی نداشته و تکرار انها بین 2 تا 10 سال (ودقیق تر 3 تا 7 سال و متوسط 5 سال) طول می کشد. در سالهای عادی غالبا در غرب آرام استوایی و جنوب شرق آسیا آب، گرم و در شرق اقیانوس آب سرد است که این حالت ناشی از جریانهای اقیانوسی به ویژه جریانهای پرو (Peru Current ) و همبولت (Humbolt Current ) می باشد. ساز و کار جریانهای دریایی شناخته شده است ولی به طورخلاصه انرا می توان بالا آیی (Upwwelling ) آب سرد عمقی در مناطق شرقی حاره، حرکت به طرف مرکز و غرب، گرم شدن تدریجی و رسیدن به نواحی غربی و سرمایش و نهایتا فرونشینی به اعماق در عرضهای بالا در نظر گرفت که نیروی کوریولیس سبب چرخش ساعتگرد آن در نیمکره شمالی و پاد ساعتگرد در نیمکره جنوبی می شود.
بالا آیی همزمان آب سرد عمقی در کناره غربی آمریکای جنوبی و حرکت آن به طرف غرب اقیانوس، سبب پایداری هوا و بروز شرایط واچرخندی و درنتیجه استمرار آب و هوای خشک کشورهای پرو و اکوادور می شود. به دلیل این ساز و کارها عمق کژدمایی در نواحی اخیر بالا بوده و آب گرم فقط چندین متر مربع سطح دریا را پوشش
می دهد.
بالا آیی آب سبب به سطح آمدن مواد عمقی مغذی و وجود ماهیان زیاد و رونق فعالیت ماهیگیری در این مناطق است. متقابلا در غرب آرام به دلیل وجود آب گرم، عمق کژدمایی بسیار پایین تر قرار می گیرد. به علت حرکت آب از شرق به غرب آرام و روند گرمایشی آن تا شمال استرالیا و جنوب شرق آسیا و انباشتگی آب و عدم تخلیه کافی، سطح دریا در مناطق اخیر نسبت به شرق بالا می آید که مرحله اوج آن همزمان با پدیده لانینا می باشد. فقط در سالهای ال نینو، ناموزونی مذکور تقلیل یافته و سطح آرام استوایی به حالت تراز برمی گردد.
جریان مداوم آب گرم و تجمع شدید آن در غرب آرام سبب تقویت کم فشار درون حاره ای در این ناحیه شده است و در نهایت به علت عدم تعادل بین ورود و خروج آب گرم سازوکار پس زدگی جریان آب به طرف شرق رخ داده و زبانه ای از آب گرم سطحی به سمت مرکز و شرق آرام انتقال می یابد که در طی این مراحل، بالا آیی در شرق به تدریج مختل شده و علائم ال نینو آشکار می شود. در خلال این فرآیندها دمای شرق اقیانوس بین 1 تا 4 درجه سلسیوس گرمتر شده و عمق کژدمایی تا حدود 150 متر پایین می رود. در خلال رسیدن آب گرم به شرق، زبانه کم فشار درون حاره ای از شمال خط استوا به جنوب لغزیده، بر آبهای گرم منطبق شده و بارشهای سنگین در شمال غرب آمریکای جنوبی آغاز می شود. نظرها در مورد برگشت آب گرم به طرف شرق متفاوت است، به طوریکه برخی از دانشمندان تغییر الگوی جریانهای اقیانوسی و عده ای توزیع مجدد فشار آزام استوایی را دلیل این پدیده می دانند. چون جریان شرقی واکر ناشی از فشار هوای منطقه حاره است؛ لذا تضعیف و تغییر آن (غربی شدن) باید بدوا ناشی از تغییر اوضاع هیدروکلیماتولوژی اقیانوس باشد که علت آن می تواند جابجایی به شرق زبانه آب گرم و یا روند تغییرات فشار هوا در ناحیه داروین و اندونزی باشد. توضیحی که برای حرکت آب گرم به شرق ارائه می شود باید تلفیقی از سازوکار تجمع و برگشت آب گرم و نیز تاثیر وقوع بارشهای فراوان در غرب آرام باشد؛ بدین صورت که ابتدا در اثر ورودی زیاد و خروجی کمتر آب گرم، بارشهای زیادی در اندونزی و شمال استرالیا اتفاق می افتد که نقطه اوج آن با مرحله لانینا مصادف است؛ لازم به توضیح است که در لانینا به علت تمرکز آب گرم در مرکز و غرب آرام میانگین کلی دمای اقیانوس پایین تر از حالت عادی بوده و برخی آنرا دوره آرامش اقیانوس آرام در نظر می گیرند. ریزشهای فراوان در دوره آغاز تا پایان مرحله لانینا و قبل از آن نهایتا دمای سیستم اقیانوس _جو در حوضه کم فشار داروین_ اندونزی پایین آورده و این آغازی برای افزایش فشار هوا در بخش وسیعی از منطقه و ایجاد بادهای غربی (بدوا به طرف آرام استوایی ونهایتا تاشرق آن) می شود. بادهای غربی استوایی و آب برگشتی به صورت یک مجموعه به هم بافته به طرف شرق حرکت کرده و سرانجام سیستم کامل جریانهای اقیانوسی-جوی غربی در منطقه فوق حاکم شده و تا پایان مرحله ال نینو وجود دارد. لازم به ذکر است که: ناهنجاریهای شدید سطح آرام غربی بویژه در مرحله لانینا و لزوم برگشت به حالت تعادل خود نیز همراه با سازوکارهای فوق الذکر (باد غربی و زبانه آب برگشتی) در ایجاد پدیده ال نینو موثر می باشد. این حالت مشابه امواج سش(Seiche Wave امواج ایستا) بوده ولی سازوکار آن حالت ترکیبی بین امواج انتقالی و ایستا را نشان می دهد. بنا به عقیده برخی دانشمندان این حرکات آب ناشی از امواج کلوین(Kelvin ) یعنی تلفیقی از اثرات دینامیکی دمایی آب و نیروی کوریو لیس می باشد. با توجه به این توضیحات آنچه مسلم است تغییر فشار هوا و گرایش به شاخص پایین نوسان جنوبی نسبت به برگشت آب در الویت بوده و سازوکار موجبه آن نیز سرمایش نسبی آب گرم غرب آرام استوایی به دلیل ابر آلودگی بالا و بارشهای فراوان در مرحله لانینا و اندکی بعد از آن می باشد. متقابلا در شرق آرام با وجود بالاآیی آب سرد عمقی به دلیل هوای صاف و ساعات آفتابی بالا، بویژه در حوالی پر فشار غرب آمریکای جنوبی در طی دوره تکرار(تقریبا 5سال) آب به نسبت گرمتر شده و کم فشار می شود؛به ویژه در تاهیتی.
با این تفسیر توالی مراحل شاخص بالا و پایین وبروز ال نینو و لانینا را می توان بدین گونه در نظر گرفت؛که ابتدا لانینا اتفاق می افتد و متعاقب آن در فاصله زمانی نسبتا کوتاهی ال نینو نیز صورت می گیرد.
ولی فاصله زمانی بین وقوع ال نینو تا لانینا بیشتر است. در هردو پدیده نقش سرویس دهی آب گرم منطقه مرکزی اقیانوس آرام استوایی از اهمیت زیادی برخوردار است وتداوم هر کدام به ایجاد و ذخیره سازی آب گرم در این منطقه بستگی دارد.
روش محاسبه و اندازه گیری پدیده ال نینو:
برای مطالعه پدیده ال نینو از فرایند"پیوند از دور" استفاده می شود. طی این فرایند اقلیم شناسان با استفاده از روابط آماری مانند همبستگی و گراسیون رابطه احتمالی موجود بین تغییرات عناصر اقیمی نقاط مختلف جهان را شناسایی و بررسی می کنند. این نوع پیوندهای دور و روابط، تحت نام عمومی شاخص قرار می گیرند،مانند شاخص وزش مداری بادهای غربی، یا شاخص آتلانتیک شمالی.
یکی دیگر از شاخصها، شاخص نوسان جنوبی(Soi) است که توسط واکر به شرح زیر محاسبه شده است:
SOI=Pt-Pd
که در آن Pt نشانگر فشار سطح دریا در ایتگاه تاهیتی و Pd فشار سطح دریا در داروین است.
هر قدر فشار تاهیتی بیشتر باشد،نشان می دهد که پرفشار پرو بیشتر از حد معمول به طرف شمال جابجا شده است و جریان آب سرد پرو بیشتر به استوا نزدیک شده است.
شاخص نوسان جنوبی تغییرات و وابستگیهای پراکندگی فشار را در تابستان نیمکره جنوبی در اقیانوس آرام اندازه می گیرد. اندازه های بالای آن نشان می دهد که شیب فشار سطح دریا بین شرق و غرب اقیانوس آرام شدیدتر است. اندازه های کمتر شاخص نشان می دهد که پر فشار، پرو را نمی پوشاند.
نوسانهای اب و هوایی ایران و پدیده انسو:
انسو ( ENSO ) نشانگر یک سازو کار جهانی بوده و لذا تاثیرات آن فرا تر از یک قاره یا یک کشور است. با جا بجایی و تغییر جهت جریانهای هوا در آغاز و اثنای دوره ال نینو (شاخص پایین) ولانینا (شاخص بالا) مناطق مختلف تحت تاثیر دگرگونی قرار می گیرند. هر چند این دگرگونی ها در عرضهای حاره وجنب حاره رو به استوا شناخته شده ولی در نواحی دیگر مثل مدیترانه، خاورمیانه وایران تاثیر گذاری آنها هنوز در پرده ابهام است. همان گونه که می دانیم ایران کشوری با آب وهوای خشک تا نیمه خشک می باشد، که بین عرضهای25 تا40 درجه شمالی قرار گرفته است، وبه علت دارا بودن اشکال گوناگون ناهمواریها، نسبت به دیگر کشورهای خاورمیانه از آب وهوای متنوعی برخوردار است. البته این حالت تنها ناشی از تنوع ناهمواریها نبوده؛ بلکه بیشتر از جریانهای جوی در مقیاس جهانی و سینوپتیکی نشات می گیرد. در مورد تاثیر پدیده انسو در آب و هوای کشور ابتدا باید اذعان کرد که دوری و نزدیکی مناطق مختلف با ناحیه شرق آرام استوایی در میزان تاثیر گذاری موثر است و بدیهی است که بین میزان تاثیر و دوری از منطقه فوق رابطه معکوس وجود دارد. جون شاخص نوسان جنوبی در حال حاضر تنها شاخص عددی مورد استفاده برای مطالعه انسو و سازوکارهای ال نینو و لانینا در واقع یک فرایند فیزیکی در رابطه با آن است، لذا در بررسی پدیده انسو فعلا جز نوسان جنوبی، کمیت دیگری وجود ندارد.
یک مقایسه ساده آماری که بین خشکسالیها و ترسالیهای نوسان جنوبی کشور انجام گرفت؛ نشان داد که خشکسالیهای ایران در 89-1988 ،
1978،1973،1971،1970،1966 میلادی با شاخص بالا(لانینا) و ترسالیهای کشوردر 1986،1982،1976،1972،1969 میلادی با شاخص پایین(ال نینو) همزمان بوده است.(خوش اخلاق 1377 )
بررسی بارش سالانه ایران:
در طول سی سال (63-1962 الی 92-1991 ) شاخص استاندارد محاسبه شده برای متوسط بارش کشور در بیشتر موارد نسبت به شاخص نوسان جنوبی معکوس است. البته مواردی نیز دیده می شود که در آنها همخوانی وجود دارد، ولی چندان شدید نبوده و فراوانی کمی دارند. بعلاوه همواسازی چندجمله ای که درمورد داده ها انجام شد؛ نشانگر روند متفاوت در منحنی شاخص بارش کشور و نوسان جنوبی است. ضریب همبستگی بارش سی ساله 37ایستگاه کشور ب بارش سالانه نوسان جنوبی نشانگر فراوانی زیاد ضرایب منفی بارش این ایستگاه نسبت به شاخص مذکور می باشد.
این مقادیر از لحاظ آماری معنی دار نبوده و فقط در چند ایستگاه معنی دار است. ولی نکته مهم تعداد ایستگاههای دارای ارقام منفی می باشد،که به 31 مورد می رسد. از این تعداد 22 ایستگاه ضریب همبستگی کمتر از18/.= r دارند. منفی بودن ضرایب همبستگی نشانگر این است که در دوره شاخص بالا، بارش ایران کاهش و در دوره شاخص پایین، افزایش می یابد.
-چگونگی تاثیرگذاری پدیده انسو در ناهنجاریهای بارش ایران
درپدیده انسو تغییرات فشار هوا و وقوع شاخص بالا یا پایین نوسان جنوبی نسبت به رویداد ال نینو و لانینا تقدم زمانی دارد و نیز اینکه مرحله لانینا و ناهنجاری سطح آب اقیانوس نهایتا به رخداد ال نینو منجر می شود. در مرحله شاخص بالا و وقوع لانینا در استرالیای شمالی و جنوب شرقی آسیا بارشهای زیادی اتفاق می افتد و برعکس در حوالی جنوب خاورمیانه و دریای عرب (میان شبه جزیره عربستان و هند، درجنوب دریای عمان) هوا حالت فرونشینی دارد و پر فشارهای جنب حاره در این قسمت تقویت شده و به صورت نیمروزان گسترش می یابد که از حوالی استوا تا ناحیه رو به قطب کمربند پرفشار جنب حاره کشیده می شود. متقابلا در دوره شاخص پایین و پدیده ال نینو در استرالیای شمالی و جنوبی شرق آسیا بارش به شدت کاهش یافته و جریان هوا در جنوب خاورمیانه و جنوب غرب آسیا از افزایش برخوردار بوده و احتمالا کم فشار سودانی و دریای سرخ نسبت به متوسط قویتر بوده و انتقال دهنده انرژی و رطوبت عرضهای استوایی به سمت عرضهای میانه و بالا می باشد.
در مقیاس نیمروزان وقتی کم فشار درون حاره ای در شرق آرام به دلیل فرایند ال نینو گسترش یافت، پر فشار جنب حاره ای موازی با آن به طرفین رانده شده و کمربند پر فشارهای جنب حاره ای به سمت قطبین سوق می یابد. بالمال تاوه قطبی (Polar Vartex )به نیمکره مقابل لغزیده و سطح غربی پیر قطبی (Ircumpolar Westerly ) افزایش می یابد. به دنبال این سازوکار، سیستم پر فشار جنب حاره در نیمکره شرقی به سمت استوا عقب نشسته و در مقابل، کمربند بادهای غربی و امواج آن به طرف استوا پیشروی می کند و در خاورمیانه و ایران (با شدت و ضعف) دوره مرطوبتری آغاز می شود.
در وضعیت لانینا پر فشارهای موجود در نیمکره غربی به ویژه در امتداد نیمروزان 90درجه غربی قوی تر است که علت آن وجود جریانهای سرد کالیفرنیا، همبولت در شرق اقیانوس آرام است. در این شرایط کم فشار درون حاره ای ضعیف وپر فشار جنب حاره به سمت استوا سوق یافته و متقابلا در نیمکره مقابل پر فشارهای مذکور به دلیل تقویت نسبی کم فشار اخیر به سمت قطب کشیده می شوند و در خاورمیانه وایران وقوع خشکسالیها، فراوانی نسبتا بیشتری می یابد. البته این نکته را باید پذیرفت؛که برخی از مراحل شاخص پایین(ال نینوی سال 73-1972 ) در کشور ما مقارن با خشکسالی بوده است. در این مورد تغییرات در هم بافته الگو های جهانی و سینو پتیکی نیز موثر می باشد.
برای مثال می توان به موقعیت و ارتفاع تاوه قطبی ونیز جهت گیری محور تاوه وپشته بادهای غربی در آسیا نسبت به مناطق خاص مانند کوههای اورال یا شبه جزیره اسکاند یناوی اشاره کرد.
در این خصوص لغزش تاوه قطبی(فرضا رویداد ال نینو) به سمت شرق اورال باعث جریان شمال غربی در کشور و آغاز دوره خشک و انتقال آن به غرب اورال باعث جریان جنوب غربی و دوره مرطوب می شود؛که حالت اخیر فراوانی بیشتری دارد.
تاثیرات آل نینو بر زندگی بشر:
در زمان استیلای پدیده آل نینو پر فشار جنب حاره پرو به دنبال جریان آب سرد پرو به طرف جنوب جابجا می شود به دنبال این تغییرات جریان آب گرم، سواحل پرو و اکوادور را هم در بر می گیرد. این جریان گرمتر و کم املاح تر ودر نتیجه از مواد غذایی فقیر تر است.
علاوه بر آن در سواحل پرو مانع بالا آمدن آبهای حاصل خیز تر زیرین می شود؛ که این سبب مرگ ومیر ماهیها و بخصوص ماهی کولی که غذای عمده پرندگان دریایی است می شود. به دنبال مرگ ومیر ماهیان، میلیونها پرنده دریایی به علت عدم وجود غذای عمده خود یعنی ماهی کولی در ساحل نابود می شوند؛که این لطمه اقتصادی جبران ناپذیری را در صنایع ماهیگیری وکود مرغ دریایی گیری برای کشورهای پرو واکوادور به بار می آورد.
از آسیبهای محلی دیگر؛ بارندگی های سیل آسا در بخشهایی از سواحل پرو واکوادور که به طور معمول لم یرزع می باشد، است که سبب ته نشست های گلی وتخریب شالوده این مناطق می شود ودر مجموع به دلیل شرایط نابهنجار به وجود آمده،پدیده ال نینو در منطقه به عنوان فاجعه طبیعت شناخته شده است.
نتایج:
پدیده انسو ساز وکار در مقیاس جهانی بوده ونقاط گوناگون کره زمین با شدت و ضعف از آن تاثیر می پذیرند.
با وجود محرز بودن رابطه بین نوسان جنوبی وبارشهای کشور به سبب بعد مسافت بین آن منطقه و ایران و نیز وجود عوامل دیگر تاثیرات آن تعدیل، تخفیف ویا حتی به شکل معکوس در می آید.
پدیده انسو نه مستقیما بلکه به صورت غیر مستقیم از طریق دگرگون سازی الگوهای گردش عمومی جو ومراکز فشار مربوطه یا به عبارت دیگر از طریق"لانینا"و35%وکمتر با شاخص پایین "ال نینو"همراه بوده است.البته این ارقام تقریبی بوده ونیاز به بررسیهای بیشتر دارد.
با توجه به موقعیت مکانی واستقرار متفاوت امواج راسبی(Rossby Wave)وسیستمهای مربوطه در دوره های ال نینو و لانینا، وقوع پدیده های اخیر، معیار کاملی برای پیش بینی دقیق تغییرات بارش نبوده است، ولی نشان دهنده این است که شرایط آب وهوایی کشور دچار تغییرات مشخصی خواهد شد.
عنوان مقاله: تحليل سينوپتيكي ماهيت سامانه هاي كم فشار سوداني(مطالعه موردي؛ توفان دسامبر 2001)
نوشته: [عباس مفيدي] - عضو هيئت علمي گروه جغرافياي مؤسسه آموزش عالي طبرستان
[آذر زرين] - عضو هيئت علمي گروه جغرافياي مؤسسه آموزش عالي طبرستان
تعداد صفحات: 25
حجم فايل: 1.24 مگابايت
منبع: -
خلاصه مقاله:
به منظور بررسي برخي از جنبه هاي سينوپتيكي مربوط به سامانه هاي كم فشار سوداني از جمله الگوي گردش تراز فوقاني و تحتاني وردسپهر و منبع رطوبت و نحوه فرارفت آن،الگوي سينوپتيكي حاكم در زمان وقوع توفان دسامبر 2001 بر روي ايران مورد توجه قرارگرفت . بدين منظور نقشه هاي فشار سطح زمين و ترازهاي 500،200 و 50 هكتوپاسكال قبل و بعد از شروع توفان مورد بررسي قرار گرفت . جهت شناخت منبع اصلي رطوبت سامانه سوداني نقشه هاي جهت و سرعت باد و نم ويژه در تراز 850 هكتوپاسكال بررسي گرديد . به منظور درك وضعيت جت جنب حاره و نحوه تقويت آن نقشه هاي مؤلفه باد مداري و پتانسيل سرعتو نحوه تقويت آن نقشه هاي مؤلفه باد مداري و پتانسيل سرعت X براي تراز 200 هكتوپاسكال تهيه و مورد مطالعه قرارگرفت. همچنين شكل ابر درتصاوير ماهوار هاي مربوط به توفان دسامبر 2001 بررسي شد.
نتايج مطالعه در رابطه با تشكيل وگسترش كم فشار سوداني اگر چه همچون ساير مطالعات بر مقادير پايين شاخص چرخه و استقرار پشته اي در تراز مياني وردسپهر بر روي مديترانه غربي و ناوه عميقي برمنتهي اليه شرق مديترانه دلالت دارد اما نقش اصلي را به كشيده شدن تاوه قطبي در تراز 50 هكتوپاسكال به عنوان منبع اصلي تاوايي براي پيدايش الگوي گردش ناهنجار و تقويت سلول هدلي و جت جنب حاره بر روي مديترانه و شمال آفريقا مي دهد. يافته ها بر استقرار مناسب خروجي هسته جت جنب حاره بر روي خاورميانه به همراه استقرار و تقويت پشته اي در تراز مياني و زبانه پرفشاري در تراز پايين بر روي درياي عرب جهت تكوين و گسترش كم فشارهاي سوداني تأكيد دارد . نتايج حاصل از بررسي توفان دسامبر 2001 نشان مي دهد كه استقرار وتقويت پشته /پرفشار برروي درياي عرب از يك سو با ايجاد يك سري پسخورهاي مثبت، موجب تشديد سلول هدلي و تقويت غيرمستقيم جت جنب حاره بر روي منطقه درياي سرخ شده و از سويي ديگر امكان انتقال مستقيم رطوبت از درياي عرب به درون سامانه هاي كم فشار را در زمان گسترش كم فشارهاي منطقه درياي سرخ به ايران فراهم مي سازد. همچنين يافته ها نشان مي دهد كه منبع اصلي رطوبت سامانه هاي سوداني مناطق حار هاي شرق آفريقا و قطاع جنوب غربي درياي عرب مي باشد كه درحين عبور از روي درياي سرخ و خليج فارس تقويت مي گردد.
كلمات كليدي: كم فشار سوداني، تاوه قطبي، جت جنب حاره، پشته شرق عربستان، ناوه عميق شرق مديترانه، بارش هاي ايران.
دریافت متن کامل مقاله : Mofidi&Zarrin_SudaneseLow_[Sarzamin6].pdf - 4shared.com - document sharing - download
منبع : هواي تهران
نوشته: [عباس مفيدي] - عضو هيئت علمي گروه جغرافياي مؤسسه آموزش عالي طبرستان
[آذر زرين] - عضو هيئت علمي گروه جغرافياي مؤسسه آموزش عالي طبرستان
تعداد صفحات: 25
حجم فايل: 1.24 مگابايت
منبع: -
خلاصه مقاله:
به منظور بررسي برخي از جنبه هاي سينوپتيكي مربوط به سامانه هاي كم فشار سوداني از جمله الگوي گردش تراز فوقاني و تحتاني وردسپهر و منبع رطوبت و نحوه فرارفت آن،الگوي سينوپتيكي حاكم در زمان وقوع توفان دسامبر 2001 بر روي ايران مورد توجه قرارگرفت . بدين منظور نقشه هاي فشار سطح زمين و ترازهاي 500،200 و 50 هكتوپاسكال قبل و بعد از شروع توفان مورد بررسي قرار گرفت . جهت شناخت منبع اصلي رطوبت سامانه سوداني نقشه هاي جهت و سرعت باد و نم ويژه در تراز 850 هكتوپاسكال بررسي گرديد . به منظور درك وضعيت جت جنب حاره و نحوه تقويت آن نقشه هاي مؤلفه باد مداري و پتانسيل سرعتو نحوه تقويت آن نقشه هاي مؤلفه باد مداري و پتانسيل سرعت X براي تراز 200 هكتوپاسكال تهيه و مورد مطالعه قرارگرفت. همچنين شكل ابر درتصاوير ماهوار هاي مربوط به توفان دسامبر 2001 بررسي شد.
نتايج مطالعه در رابطه با تشكيل وگسترش كم فشار سوداني اگر چه همچون ساير مطالعات بر مقادير پايين شاخص چرخه و استقرار پشته اي در تراز مياني وردسپهر بر روي مديترانه غربي و ناوه عميقي برمنتهي اليه شرق مديترانه دلالت دارد اما نقش اصلي را به كشيده شدن تاوه قطبي در تراز 50 هكتوپاسكال به عنوان منبع اصلي تاوايي براي پيدايش الگوي گردش ناهنجار و تقويت سلول هدلي و جت جنب حاره بر روي مديترانه و شمال آفريقا مي دهد. يافته ها بر استقرار مناسب خروجي هسته جت جنب حاره بر روي خاورميانه به همراه استقرار و تقويت پشته اي در تراز مياني و زبانه پرفشاري در تراز پايين بر روي درياي عرب جهت تكوين و گسترش كم فشارهاي سوداني تأكيد دارد . نتايج حاصل از بررسي توفان دسامبر 2001 نشان مي دهد كه استقرار وتقويت پشته /پرفشار برروي درياي عرب از يك سو با ايجاد يك سري پسخورهاي مثبت، موجب تشديد سلول هدلي و تقويت غيرمستقيم جت جنب حاره بر روي منطقه درياي سرخ شده و از سويي ديگر امكان انتقال مستقيم رطوبت از درياي عرب به درون سامانه هاي كم فشار را در زمان گسترش كم فشارهاي منطقه درياي سرخ به ايران فراهم مي سازد. همچنين يافته ها نشان مي دهد كه منبع اصلي رطوبت سامانه هاي سوداني مناطق حار هاي شرق آفريقا و قطاع جنوب غربي درياي عرب مي باشد كه درحين عبور از روي درياي سرخ و خليج فارس تقويت مي گردد.
كلمات كليدي: كم فشار سوداني، تاوه قطبي، جت جنب حاره، پشته شرق عربستان، ناوه عميق شرق مديترانه، بارش هاي ايران.
دریافت متن کامل مقاله : Mofidi&Zarrin_SudaneseLow_[Sarzamin6].pdf - 4shared.com - document sharing - download
منبع : هواي تهران
عنوان مقاله: پيش بيني بارش زمستانه مناطق جنوبي ايران با استفاده از دماي سطح آب خليج فارس: مدل سازي تحليل همبستگي متعارف
نوشته: [ سيدمحمدجعفر ناظم السادات ] - دانشيار بخش مهندسي آب دانشگاه شيراز
[ امين شيرواني ] - كارشناس ارشد مركز مطالعات اقليمي دانشگاه شيراز
تعداد صفحات: 13
نشریه: مجله علمي کشاورزي شهريور 1385
حجم فايل: 340 كيلو بايت
منبع: پایگاه علمی همکلاسی - صفحه اول سایت
خلاصه مقاله:
از آنجا كه خشكسالي و سيل در موارد مكرر خسارت زيادي را به جوامع و سازمان هاي مختلف در ايران وارد نموده است، پيش بيني بارش نقش اساسي در توسعه پايدار كشور دارد. تحليل همبستگي متعارف (Canonical CCA ،Correlation Analysis ) يكي از مدل هاي قوي آماري است كه جهت بررسي تغييرات زماني و مكاني متغيرهاي اقليمي، هيدرولوژي و اقيانوس شناسي به كار گرفته مي شود. در تحقيق حاضر، داده هاي بارش ماهانه نه ايستگاه سينوپتيك نواحي جنوب غربي كشور و نيز داده هاي دماي سطح آب خليج فارس (Temperature, SST Sea Surface) براي دوره هاي 1959-1993 مورد مطالعه قرار گرفت. به منظور كاهش حجم داده ها و استخراج مولفه هاي اصلي، تحليل توابع متعامد (Empirical Orthogonal Function, EOF) انجام گرفت كه مولفه اصلي بارندگي و چهار مولفه اصلي دماي سطح آب انتخاب گرديد. مولفه هاي اصلي بارش و SST به ترتيب %78 و %73 از كل واريانس داده هاي مشاهده شده را توجيه نمودند. در حالي كه مولفه اول دوران يافته بارش، بيشتر گوياي تغييرات بارش در استان هاي فارس، بوشهر و خوزستان بود، مولفه دوم تاكيد زيادي بر بيان بارش در ايستگاه هرمزگان داشت. سري زماني مربوط به مولفه هاي اصلي بارش و SST به عنوان فايل هاي ورودي مدل CCA در نظر گرفته شدند. نتايج نشان داد كه نوسان هاي SST در ناحيه مركزي خليج فارس، در مقابل سواحل بوشهر نقش موثري در توجيه نوسان هاي بارش ايستگاه هاي مورد مطالعه دارند. چهار مولفه نگهداري شده SST و در مجموع حدود %27 از كل واريانس بارش زمستانه در مناطق مورد مطالعه را تعريف مي نمايند. در استان هاي فارس و بوشهر تاثير SST زمستانه بر بارش بيشتر از استان خوزستان تشخيص داده شد. فرايند تغييرات SST در بهار و تابستان يكي از عناصر قابل توجه در پيشگويي بارش زمستانه خوزستان تشخيص داده شد.
دریافت متن کامل مقاله : 56613850207.pdf - 4shared.com - document sharing - download
منبع : هواي تهران
نوشته: [ سيدمحمدجعفر ناظم السادات ] - دانشيار بخش مهندسي آب دانشگاه شيراز
[ امين شيرواني ] - كارشناس ارشد مركز مطالعات اقليمي دانشگاه شيراز
تعداد صفحات: 13
نشریه: مجله علمي کشاورزي شهريور 1385
حجم فايل: 340 كيلو بايت
منبع: پایگاه علمی همکلاسی - صفحه اول سایت
خلاصه مقاله:
از آنجا كه خشكسالي و سيل در موارد مكرر خسارت زيادي را به جوامع و سازمان هاي مختلف در ايران وارد نموده است، پيش بيني بارش نقش اساسي در توسعه پايدار كشور دارد. تحليل همبستگي متعارف (Canonical CCA ،Correlation Analysis ) يكي از مدل هاي قوي آماري است كه جهت بررسي تغييرات زماني و مكاني متغيرهاي اقليمي، هيدرولوژي و اقيانوس شناسي به كار گرفته مي شود. در تحقيق حاضر، داده هاي بارش ماهانه نه ايستگاه سينوپتيك نواحي جنوب غربي كشور و نيز داده هاي دماي سطح آب خليج فارس (Temperature, SST Sea Surface) براي دوره هاي 1959-1993 مورد مطالعه قرار گرفت. به منظور كاهش حجم داده ها و استخراج مولفه هاي اصلي، تحليل توابع متعامد (Empirical Orthogonal Function, EOF) انجام گرفت كه مولفه اصلي بارندگي و چهار مولفه اصلي دماي سطح آب انتخاب گرديد. مولفه هاي اصلي بارش و SST به ترتيب %78 و %73 از كل واريانس داده هاي مشاهده شده را توجيه نمودند. در حالي كه مولفه اول دوران يافته بارش، بيشتر گوياي تغييرات بارش در استان هاي فارس، بوشهر و خوزستان بود، مولفه دوم تاكيد زيادي بر بيان بارش در ايستگاه هرمزگان داشت. سري زماني مربوط به مولفه هاي اصلي بارش و SST به عنوان فايل هاي ورودي مدل CCA در نظر گرفته شدند. نتايج نشان داد كه نوسان هاي SST در ناحيه مركزي خليج فارس، در مقابل سواحل بوشهر نقش موثري در توجيه نوسان هاي بارش ايستگاه هاي مورد مطالعه دارند. چهار مولفه نگهداري شده SST و در مجموع حدود %27 از كل واريانس بارش زمستانه در مناطق مورد مطالعه را تعريف مي نمايند. در استان هاي فارس و بوشهر تاثير SST زمستانه بر بارش بيشتر از استان خوزستان تشخيص داده شد. فرايند تغييرات SST در بهار و تابستان يكي از عناصر قابل توجه در پيشگويي بارش زمستانه خوزستان تشخيص داده شد.
دریافت متن کامل مقاله : 56613850207.pdf - 4shared.com - document sharing - download
منبع : هواي تهران
عنوان مقاله: ارتباط انسو با الگوهاي گردش جوي زمستانه ي ايران
نوشته: دكتر ابراهيم فتاحي - عضو هيات علمي پژوهشكده هواشناسي
فاطمه رحيم زاده - عضو هيات علمي پژوهشكده هواشناسي
نشریه: جغرافيا و توسعه - شماره 15 - پاييز 1388
تعداد صفحات: 24
حجم فايل: 818.9 كيلو بايت
منبع: http://www.cresg.ir
خلاصه مقاله:
دریافت متن کامل مقاله : پرشین گیگ - دانلود - 1.pdf
منبع : http://havayetehran.blogfa.com/
نوشته: دكتر ابراهيم فتاحي - عضو هيات علمي پژوهشكده هواشناسي
فاطمه رحيم زاده - عضو هيات علمي پژوهشكده هواشناسي
نشریه: جغرافيا و توسعه - شماره 15 - پاييز 1388
تعداد صفحات: 24
حجم فايل: 818.9 كيلو بايت
منبع: http://www.cresg.ir
خلاصه مقاله:
دریافت متن کامل مقاله : پرشین گیگ - دانلود - 1.pdf
منبع : http://havayetehran.blogfa.com/
عنوان مقاله: تأثير نوسان هاي دماي سطح آب درياي خزر بر بارش فصول زمستان و بهار نواحي شمالي و جنوب غربي ايران
نوشته: سيد محمد جعفر ناظم السادات - دانشيار آبياري، دانشكدة كشاورزي، دانشگاه شيراز
احمد رضا قاسمي - مربي مركز مطالعات اقليمي، دانشگاه شيراز
نشریه: علوم و فنون كشاورزي و منابع طبيعي / سال هشتم / شماره چهارم/ زمستان 1384
تعداد صفحات: 14
حجم فايل: 253.4 كيلو بايت
منبع: -
خلاصه مقاله:
اين پژوهش ميزان تأثير دماي سطح آب درياي خزر (SST) بر بارش فصلي نواحي شمالي و جنوب غربي ايران مورد ارزيابي قرار گرفت. دوره هاي گرم، سرد و پايه (شرايط معمولي دماي سطح آب دريا ) تعريف و ميانه بارش در هر دوره (به ترتيب Rb، Rc، Rw) محاسبه و از مقادير نسبت هاي Rw / Rb،Rc / Rb ،Rc / Rw به منظور ارزيابي ميزان تأثي ر اين شرايط بر بارش استفاده شد . روشن گرديد كه سردي بيش از معمول سطح درياي خزر در زمستان منجر به افزايش بارش زمستانه در ناحية غربي و مركزي اين دريا، مناطق مركزي و جنوبي استان فارس و تمام ايستگاه هاي استان خوزستان مي شود.
نتايج نشان داد، وقوع شرايط گرم در دم اي درياي خزر عمومًا موجب ٢٠ درصد كاهش در بارش فصل زمستان در سواحل درياي خزر و نواحي شمالي استان هاي فارس و خوزستان شده است. در فاز گرم SST زمستانه، تمام ايستگاه هاي مورد بررسي در نواحي ساحلي درياي خزر با افزايش بارش بهاره همراه مي باشند . بيشترين تأثير در بندر انزلي و آستارا ديده شد، به نحوي كه وقوع فاز گرم دماي دريا موجب ٨٠ % افزايش در بارش اين دو ايستگاه و در مقابل وقوع شرايط سرد SST زمستانه منجر به كاهش بارش بهاره در ناحيه غربي درياي خزرشده است . هم چنين مباني فيزيكي مربوط به تأثير دماي سطح آب درياي خزر بر بارش نواحي جنوب ايران تشريح گرديد. نتايج نشان داد كه نوسان هاي دماي سطح آب درياي خزر بيانگر پايداري زماني و مكاني سامانه پرفشار سيبري بوده و بنابراين مي تواند در پيش گويي وضعيت بارش ايران مورد استفاده قرار گيرد.
دریافت متن کامل مقاله : پرشین گیگ - دانلود - 55713830401.pdf
منبع : http://havayetehran.blogfa.com/
نوشته: سيد محمد جعفر ناظم السادات - دانشيار آبياري، دانشكدة كشاورزي، دانشگاه شيراز
احمد رضا قاسمي - مربي مركز مطالعات اقليمي، دانشگاه شيراز
نشریه: علوم و فنون كشاورزي و منابع طبيعي / سال هشتم / شماره چهارم/ زمستان 1384
تعداد صفحات: 14
حجم فايل: 253.4 كيلو بايت
منبع: -
خلاصه مقاله:
اين پژوهش ميزان تأثير دماي سطح آب درياي خزر (SST) بر بارش فصلي نواحي شمالي و جنوب غربي ايران مورد ارزيابي قرار گرفت. دوره هاي گرم، سرد و پايه (شرايط معمولي دماي سطح آب دريا ) تعريف و ميانه بارش در هر دوره (به ترتيب Rb، Rc، Rw) محاسبه و از مقادير نسبت هاي Rw / Rb،Rc / Rb ،Rc / Rw به منظور ارزيابي ميزان تأثي ر اين شرايط بر بارش استفاده شد . روشن گرديد كه سردي بيش از معمول سطح درياي خزر در زمستان منجر به افزايش بارش زمستانه در ناحية غربي و مركزي اين دريا، مناطق مركزي و جنوبي استان فارس و تمام ايستگاه هاي استان خوزستان مي شود.
نتايج نشان داد، وقوع شرايط گرم در دم اي درياي خزر عمومًا موجب ٢٠ درصد كاهش در بارش فصل زمستان در سواحل درياي خزر و نواحي شمالي استان هاي فارس و خوزستان شده است. در فاز گرم SST زمستانه، تمام ايستگاه هاي مورد بررسي در نواحي ساحلي درياي خزر با افزايش بارش بهاره همراه مي باشند . بيشترين تأثير در بندر انزلي و آستارا ديده شد، به نحوي كه وقوع فاز گرم دماي دريا موجب ٨٠ % افزايش در بارش اين دو ايستگاه و در مقابل وقوع شرايط سرد SST زمستانه منجر به كاهش بارش بهاره در ناحيه غربي درياي خزرشده است . هم چنين مباني فيزيكي مربوط به تأثير دماي سطح آب درياي خزر بر بارش نواحي جنوب ايران تشريح گرديد. نتايج نشان داد كه نوسان هاي دماي سطح آب درياي خزر بيانگر پايداري زماني و مكاني سامانه پرفشار سيبري بوده و بنابراين مي تواند در پيش گويي وضعيت بارش ايران مورد استفاده قرار گيرد.
دریافت متن کامل مقاله : پرشین گیگ - دانلود - 55713830401.pdf
منبع : http://havayetehran.blogfa.com/
Madden-Julian Oscillation
MJO
نوسان مادن جوليان
پديده نوساني مادن- جوليان (MJO) شكل غالب تغيير پذيري زير فصلي گرمسيري مناطق حاره و فوق حاره ميباشد كه در سيستم چرخه جو-اقيانوس نقش مهمي را ايفا ميكند.
مادن و جوليان فشار هواي سطح دريا و حركت باد در لايه هاي مختلف جو در پهنه اقيانوس آرام را مورد ارزيابي قرار دادند. آنها نشان دادند كه براي دورههاي زماني ٤٠ تا ٥٠ روزه يك همبستگي معنيدار بين فشار سطح دريا و بادهاي سطحي غرب وزان وجود دارد كه به علت دوام كمتر از يك فصل معروف به نوسانات زيرفصلي (Intrasesonal Oscillation) شدند. به دليل كشف اين پديده توسط اين دو محقق، آن را نوسانات مادن- جوليان(Madden-Julian Oscillation, MJO) نامگذاري كردند كه در منابع علمي آن را نوسانات ٥٠ - ٤٠ روزه نيز مي نامند. نشان داده شده است كه اين نوسانها با تغييرات عوامل جوي-اقيانوسي از جمله فشار و دماي سطح آب دريا در شرق ناحيه استوايي اقيانوس هند، بادهاي سطحي و بالايي و به ويژه بارش مرتبط بوده و نوسانهاي زيرفصلي آنها را توجيه ميكند. وانگ و روي بيان نمودند كه حساسيت هر در فصول MJO يك از عوامل جوي- اقيانوسي به پديده مختلف متفاوت است. هندون و سالبي اعلام نمودند كه آثار MJO بر شرايط اقليمي و هواشناسي نيمكره شمالي در فصل زمستان نمايان تر و معني دارتر از ساير فصول است. سيكا و گادگيل نشان دادند كه شكل استاندارد MJO شامل نابهنجاري هاي بزرگ مقياس همرفتي است كه در يك حركت رو به شرق از نواحي مركزي و شرقي اقيانوس هند آغاز شده و پس از طي گستره هاي آبهاي گرمسيري اقيانوس آرام وارد ناحيه همگرايي اقيانوس اطلس جنوبي (South Atlantic Convergence Zone, SACZ) مي شود.
فرانتي و همكاران اعلام كردند كه هواي مناطق گرمسيري بر آب و هواي مناطق فرا گرمسيري (Extratropical) نيز تأثير مي گذارد. واليزر و همكاران مقادير انحراف از ميانگين (نابهنجاري) تابش موج بلند خروجي از زمين (Outgoing Longwave Radiation, OLR) را بهعنوان نمايه فعاليتهاي همرفتي نواحي شرقي اقيانوس هند و شاخص MJO معرفي كردند. مقادير كمتر از ميانگين درازمدت OLR بيانگر افزايش فعاليتهاي همرفتي(فاز مثبت MJO) و بارش بيشتر از معمول در پهنه گرمسيري از اقيانوس هند تا اقيانوس آرام غربي مي باشد. هنگامي كه OLR بيشتر از ميانگين درازمدت است، توقف همرفت (فاز منفي MJO) و كاهش بارش در اين مناطق گزارش شده است.
مو و هيگينز ارتباط فعاليتهاي همرفتي در مناطق گرمسيري اقيانوس هند و بارش غرب ايالات متحده را مورد بررسي قرار داده و نشان دادند كه MJO بارشهاي كاليفرنيا را تحت تأثير قرار مي دهد. دورانهاي مرطوب كاليفرنيا معمولاً با افزايش همرفت (مرتبط با MJO) در غرب اقيانوس آرام گرمسيري (۱۵۰E) همزمان است. رخدادهاي خشك كاليفرنيا نيز با افزايش جريانهاي همرفتي وابسته به MJO در شرق اقيانوس هند (۱۲۰E) مرتبط مي باشد.
جونز رابطه بين MJO و بسامد رخدادهاي مرزي بارش (بيشترين و كمترين مقادير) در كاليفرنيا را مورد بررسي قرار داد. وي نشان داد كه در دوراني كه فعاليتهاي همرفتي مرتبط با MJO شديد است، فراواني رخدادهاي مرزي بارش در كاليفرنيا بيشتر از معمول ميباشد. در دوران ركود همرفت نيز فراواني اين رخدادها كمتر از ميانگين درازمدت مشاهده شده است. يافته هاي جونز بيانگر آن است كه رخدادهاي مرزي بارش ايالت كاليفرنيا حساسيت زيادي به فعاليتهاي همرفتي در نواحي مركزي تا شرقي اقيانوس هند دارد. در مقابل هنگامي كه اين فعاليتها به جزاير اندونزي نزديك ميشود، نوسانهاي بارش در اين ايالت حساسيت كمتري به MJO نشان مي دهد.
هيگنز و همكاران بيان نمودند كه افزايش بارشها در نواحي گرمسيري غرب و مركز اقيانوس آرام با رخداد كران هاي بالايي و پاييني بارش در غرب آمريكاي شمالي مرتبط است. ارتباط بين بارشهاي گرمسيري مربوط به MJO
و اين رخدادها در شمال غرب اقيانوس آرام نمايي از انتشار رو به شرق الگوهاي چرخندي در مناطق استوايي و برگشت آنها (حركت رو به غرب) در عرضهاي بالايي اقيانوس آرام شمالي است. آنها همچنين با بررسي ارتباط مقادير انباشتي ۳ روزه بارش در طول سواحل غربي ايالت متحده و فازهاي ENSO دريافتند كه كران بالايي يا پاييني بارش ممكن است در تمامي فازهاي ENSO رخ دهد. آنها نشان دادند كه كران هاي بارش اين مناطق بيشتر به فازهاي MJO بستگي داشته و به ENSO بستگي ندارند.
بوند و ويچي تأثير MJO بر بارشهاي واشنگتن و اورگون را مورد بررسي قرار داده و نشان دادند در ماه هاي اكتبر- دسامبر، وقتي كه چيره باد غرب وزان مرتبط با MJO در نزديكي خط زمان (Date line) متمركز مي شود، فعاليتهاي همرفتي در شرق اقيانوس هند و نزديكي اندونزي دچار ركود شده و مقدار بارش كاهش مييابد. در اين هنگام ميزان بارش در واشنگتن و اورگون بيشتر از معمول ميگردد. آنها نشان دادند كه بارش اين مناطق هنگامي كم مي شود كه بادهاي غرب وزان ناشي از MJO به سمت غرب حركت كرده و بين شرق اقيانوس هند و مركز اقيانوس آرام تمركز داشته باشد.
كاروالو و همكاران دريافتند كه در فاز منفي MJO فعاليت همرفتي در سراسر اندونزي كاهش و در سراسر اقيانوس آرام مركزي افزايش مييابد. در خلال اين فاز مقادير بيشينه بارش در شمال و شمال شرقي برزيل افزايش مي يابد. در فاز مثبت MJO حالت برعكس وجود دارد و ميزان همرفت در اندونزي افزايش و در اقيانوس آرام مركزي كاهش مي يابد.
تمامي مطالعات فوق، تأثير اين پديده بر تغييرات بارش و يا وقوع رخدادهاي مرزي بارش مناطق گرمسيري و فراگرمسيري را نشان مي دهد. نحوه قرار گرفتن اين پديده همرفتي در پهنه شرق اقيانوس هند تا مركز اقيانوس آرام (تغيير فازهاي MJO)، رخدادهاي مرزي بارش نواحي مختلف جهان را در دورههاي مختلف زماني تحت تأثير قرار مي دهد. كشور ايران و استان فارس نيز در منطقه فراگرمسيري واقع شده، ولي چگونگي تأثير اين پديده بر نوسانهاي بارش و وقوع رخدادهاي مرزي بارش آن، تاكنون ناشناخته مانده است. اينگونه تحقيقات ميتواند نقش مؤثري در پيش بيني هاي سيل و دورانهاي خشك در مقياس زيرفصلي داشته باشد.
منبع : http://havayetehran.blogfa.com/
MJO
نوسان مادن جوليان
پديده نوساني مادن- جوليان (MJO) شكل غالب تغيير پذيري زير فصلي گرمسيري مناطق حاره و فوق حاره ميباشد كه در سيستم چرخه جو-اقيانوس نقش مهمي را ايفا ميكند.
مادن و جوليان فشار هواي سطح دريا و حركت باد در لايه هاي مختلف جو در پهنه اقيانوس آرام را مورد ارزيابي قرار دادند. آنها نشان دادند كه براي دورههاي زماني ٤٠ تا ٥٠ روزه يك همبستگي معنيدار بين فشار سطح دريا و بادهاي سطحي غرب وزان وجود دارد كه به علت دوام كمتر از يك فصل معروف به نوسانات زيرفصلي (Intrasesonal Oscillation) شدند. به دليل كشف اين پديده توسط اين دو محقق، آن را نوسانات مادن- جوليان(Madden-Julian Oscillation, MJO) نامگذاري كردند كه در منابع علمي آن را نوسانات ٥٠ - ٤٠ روزه نيز مي نامند. نشان داده شده است كه اين نوسانها با تغييرات عوامل جوي-اقيانوسي از جمله فشار و دماي سطح آب دريا در شرق ناحيه استوايي اقيانوس هند، بادهاي سطحي و بالايي و به ويژه بارش مرتبط بوده و نوسانهاي زيرفصلي آنها را توجيه ميكند. وانگ و روي بيان نمودند كه حساسيت هر در فصول MJO يك از عوامل جوي- اقيانوسي به پديده مختلف متفاوت است. هندون و سالبي اعلام نمودند كه آثار MJO بر شرايط اقليمي و هواشناسي نيمكره شمالي در فصل زمستان نمايان تر و معني دارتر از ساير فصول است. سيكا و گادگيل نشان دادند كه شكل استاندارد MJO شامل نابهنجاري هاي بزرگ مقياس همرفتي است كه در يك حركت رو به شرق از نواحي مركزي و شرقي اقيانوس هند آغاز شده و پس از طي گستره هاي آبهاي گرمسيري اقيانوس آرام وارد ناحيه همگرايي اقيانوس اطلس جنوبي (South Atlantic Convergence Zone, SACZ) مي شود.
فرانتي و همكاران اعلام كردند كه هواي مناطق گرمسيري بر آب و هواي مناطق فرا گرمسيري (Extratropical) نيز تأثير مي گذارد. واليزر و همكاران مقادير انحراف از ميانگين (نابهنجاري) تابش موج بلند خروجي از زمين (Outgoing Longwave Radiation, OLR) را بهعنوان نمايه فعاليتهاي همرفتي نواحي شرقي اقيانوس هند و شاخص MJO معرفي كردند. مقادير كمتر از ميانگين درازمدت OLR بيانگر افزايش فعاليتهاي همرفتي(فاز مثبت MJO) و بارش بيشتر از معمول در پهنه گرمسيري از اقيانوس هند تا اقيانوس آرام غربي مي باشد. هنگامي كه OLR بيشتر از ميانگين درازمدت است، توقف همرفت (فاز منفي MJO) و كاهش بارش در اين مناطق گزارش شده است.
مو و هيگينز ارتباط فعاليتهاي همرفتي در مناطق گرمسيري اقيانوس هند و بارش غرب ايالات متحده را مورد بررسي قرار داده و نشان دادند كه MJO بارشهاي كاليفرنيا را تحت تأثير قرار مي دهد. دورانهاي مرطوب كاليفرنيا معمولاً با افزايش همرفت (مرتبط با MJO) در غرب اقيانوس آرام گرمسيري (۱۵۰E) همزمان است. رخدادهاي خشك كاليفرنيا نيز با افزايش جريانهاي همرفتي وابسته به MJO در شرق اقيانوس هند (۱۲۰E) مرتبط مي باشد.
جونز رابطه بين MJO و بسامد رخدادهاي مرزي بارش (بيشترين و كمترين مقادير) در كاليفرنيا را مورد بررسي قرار داد. وي نشان داد كه در دوراني كه فعاليتهاي همرفتي مرتبط با MJO شديد است، فراواني رخدادهاي مرزي بارش در كاليفرنيا بيشتر از معمول ميباشد. در دوران ركود همرفت نيز فراواني اين رخدادها كمتر از ميانگين درازمدت مشاهده شده است. يافته هاي جونز بيانگر آن است كه رخدادهاي مرزي بارش ايالت كاليفرنيا حساسيت زيادي به فعاليتهاي همرفتي در نواحي مركزي تا شرقي اقيانوس هند دارد. در مقابل هنگامي كه اين فعاليتها به جزاير اندونزي نزديك ميشود، نوسانهاي بارش در اين ايالت حساسيت كمتري به MJO نشان مي دهد.
هيگنز و همكاران بيان نمودند كه افزايش بارشها در نواحي گرمسيري غرب و مركز اقيانوس آرام با رخداد كران هاي بالايي و پاييني بارش در غرب آمريكاي شمالي مرتبط است. ارتباط بين بارشهاي گرمسيري مربوط به MJO
و اين رخدادها در شمال غرب اقيانوس آرام نمايي از انتشار رو به شرق الگوهاي چرخندي در مناطق استوايي و برگشت آنها (حركت رو به غرب) در عرضهاي بالايي اقيانوس آرام شمالي است. آنها همچنين با بررسي ارتباط مقادير انباشتي ۳ روزه بارش در طول سواحل غربي ايالت متحده و فازهاي ENSO دريافتند كه كران بالايي يا پاييني بارش ممكن است در تمامي فازهاي ENSO رخ دهد. آنها نشان دادند كه كران هاي بارش اين مناطق بيشتر به فازهاي MJO بستگي داشته و به ENSO بستگي ندارند.
بوند و ويچي تأثير MJO بر بارشهاي واشنگتن و اورگون را مورد بررسي قرار داده و نشان دادند در ماه هاي اكتبر- دسامبر، وقتي كه چيره باد غرب وزان مرتبط با MJO در نزديكي خط زمان (Date line) متمركز مي شود، فعاليتهاي همرفتي در شرق اقيانوس هند و نزديكي اندونزي دچار ركود شده و مقدار بارش كاهش مييابد. در اين هنگام ميزان بارش در واشنگتن و اورگون بيشتر از معمول ميگردد. آنها نشان دادند كه بارش اين مناطق هنگامي كم مي شود كه بادهاي غرب وزان ناشي از MJO به سمت غرب حركت كرده و بين شرق اقيانوس هند و مركز اقيانوس آرام تمركز داشته باشد.
كاروالو و همكاران دريافتند كه در فاز منفي MJO فعاليت همرفتي در سراسر اندونزي كاهش و در سراسر اقيانوس آرام مركزي افزايش مييابد. در خلال اين فاز مقادير بيشينه بارش در شمال و شمال شرقي برزيل افزايش مي يابد. در فاز مثبت MJO حالت برعكس وجود دارد و ميزان همرفت در اندونزي افزايش و در اقيانوس آرام مركزي كاهش مي يابد.
تمامي مطالعات فوق، تأثير اين پديده بر تغييرات بارش و يا وقوع رخدادهاي مرزي بارش مناطق گرمسيري و فراگرمسيري را نشان مي دهد. نحوه قرار گرفتن اين پديده همرفتي در پهنه شرق اقيانوس هند تا مركز اقيانوس آرام (تغيير فازهاي MJO)، رخدادهاي مرزي بارش نواحي مختلف جهان را در دورههاي مختلف زماني تحت تأثير قرار مي دهد. كشور ايران و استان فارس نيز در منطقه فراگرمسيري واقع شده، ولي چگونگي تأثير اين پديده بر نوسانهاي بارش و وقوع رخدادهاي مرزي بارش آن، تاكنون ناشناخته مانده است. اينگونه تحقيقات ميتواند نقش مؤثري در پيش بيني هاي سيل و دورانهاي خشك در مقياس زيرفصلي داشته باشد.
منبع : http://havayetehran.blogfa.com/
- تاریخ عضویت
- 29 سپتامبر 2011
- نوشته‌ها
- 59
- لایک‌ها
- 10,413
پیوند از دور به الگوهای تکرار شونده و بادوامی گفته میشود که در مناطق جغرافیایی وسیعی شکل میگیرند ولی پیامدهای آنها در نقاط دور دست نیز مشاهده میشود .
ناهنجاری جوی : آب هوا یک مقوله پیچیده و حساس و یک دفعه ایست بطوری که باتوجه به نظریه پروانه : بال زدن یک پروانه در این سوی زمین میتواند موجب قدرتمند شدن یک توفان در آن سوی زمین شود .
فیلم روز پس از فردا را حتما ببینید .
ناهنجاری جوی : آب هوا یک مقوله پیچیده و حساس و یک دفعه ایست بطوری که باتوجه به نظریه پروانه : بال زدن یک پروانه در این سوی زمین میتواند موجب قدرتمند شدن یک توفان در آن سوی زمین شود .
فیلم روز پس از فردا را حتما ببینید .
Last edited:
- تاریخ عضویت
- 29 سپتامبر 2011
- نوشته‌ها
- 59
- لایک‌ها
- 10,413
مشاهده پیوست 88791
بارشهای فوق سنگین : 1 . ادغام سودانی با چرخند مدیترانه ای
2. ادغام جبهه قطبی با جنب حاره ای
3 . وجود شیب فشاری و جریانات غیر مداری
بارشهای فوق سنگین : 1 . ادغام سودانی با چرخند مدیترانه ای
2. ادغام جبهه قطبی با جنب حاره ای
3 . وجود شیب فشاری و جریانات غیر مداری
Last edited:
- تاریخ عضویت
- 29 سپتامبر 2011
- نوشته‌ها
- 59
- لایک‌ها
- 10,413
اثر همزمان ENSO و SST خلیج فارس بر وقوع خشکسالی و تر سالی در نواحی غربی و شمال غربی ایران
ناظم السادات سیدمحمدجعفر*,قاسمی احمدرضا,امین سیف اله,سلطانی علیرضا
* گروه آبیاری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
پیش بینی فصلی بارش در مناطق غربی و شمال غربی ایران که کشاورزی عموما بصورت دیم می باشد، برای توسعه تولید گندم و سیاستگذاری های مناسب جهت کاهش خسارات خشکسالی ضروری است. در پژوهش حاضر تاثیر نوسان های دمای سطح آب خلیج فارس (PGSST, Persian Gulf Sea Surface Temperature) بر بارش زمستانه مناطق فوق در زمان وقوع دوره های گرم و سرد پدیده النینو - نوسانات جنوبی ENSO مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در نظر گرفتن همزمان مقادیر شاخص Southern Oscillation Index (SOI) و PGSST می تواند پیش بینی دوران خشک و تر زمستانه این مناطق را بطور چشمگیری بهبود بخشد. در فاز گرم (E1 Ninio)، در صورتیکه PGSST کمتر (یا بیشتر) از نرمال باشد، احتمال خشکسالی (یا تر سالی) در مناطق مورد مطالعه بین 50% تا 71% (کمتر از 33%) متغییر می باشد. بنابراین چنانچه پدیده النینو با گرم شدن PGSST همزمان گردد کشت گندم دیم در این مناطق توصیه می گردد. زمانی که این پدیده با سرد شدن PGSST همزمان شود احتمال تر سالی زیاد نبوده و کشت دیم همراه با ریسک خواهد بود. در دوران La Nina وقتی که دمای سطح آب خلیج فارس سردتر از معمول باشد، احتمال تر سالی زیاد بوده و توسعه کشت گندم دیم توصیه می گردد. از طرف دیگر در دوران گرم PGSST، احتمال خشکسالی زیاد و بنابراین کشت دیم با ریسک زیادی روبرو می باشد.
ناظم السادات سیدمحمدجعفر*,قاسمی احمدرضا,امین سیف اله,سلطانی علیرضا
* گروه آبیاری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
پیش بینی فصلی بارش در مناطق غربی و شمال غربی ایران که کشاورزی عموما بصورت دیم می باشد، برای توسعه تولید گندم و سیاستگذاری های مناسب جهت کاهش خسارات خشکسالی ضروری است. در پژوهش حاضر تاثیر نوسان های دمای سطح آب خلیج فارس (PGSST, Persian Gulf Sea Surface Temperature) بر بارش زمستانه مناطق فوق در زمان وقوع دوره های گرم و سرد پدیده النینو - نوسانات جنوبی ENSO مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در نظر گرفتن همزمان مقادیر شاخص Southern Oscillation Index (SOI) و PGSST می تواند پیش بینی دوران خشک و تر زمستانه این مناطق را بطور چشمگیری بهبود بخشد. در فاز گرم (E1 Ninio)، در صورتیکه PGSST کمتر (یا بیشتر) از نرمال باشد، احتمال خشکسالی (یا تر سالی) در مناطق مورد مطالعه بین 50% تا 71% (کمتر از 33%) متغییر می باشد. بنابراین چنانچه پدیده النینو با گرم شدن PGSST همزمان گردد کشت گندم دیم در این مناطق توصیه می گردد. زمانی که این پدیده با سرد شدن PGSST همزمان شود احتمال تر سالی زیاد نبوده و کشت دیم همراه با ریسک خواهد بود. در دوران La Nina وقتی که دمای سطح آب خلیج فارس سردتر از معمول باشد، احتمال تر سالی زیاد بوده و توسعه کشت گندم دیم توصیه می گردد. از طرف دیگر در دوران گرم PGSST، احتمال خشکسالی زیاد و بنابراین کشت دیم با ریسک زیادی روبرو می باشد.
الگوی فشاری مناسب برای ترسالی کشور :
هرگاه فشار دریای سرخ کمتر از نرمال شود
و فشار پاکستان و اقیانوس هند بیشتر از نرمال شود
آنگاه هر سیستم بارشی که وارد ایران بشود با تغذیه رطوبتی خوبی مواجه میشود
حال اگر NAO هم منفی و نوسان مدیترانه MO مثبت باشند.
که دیگر عالی میشود
یعنی چرخندهای مدیترانه + سامانه های سودانی + انتقال هوای مرطوب از پایین + ریزش هوای سرد از بالا =
SPI > 2 و = ترسالی طلایی
توجه : SPI شاخص ترسالی/خشکسالیست اگر از عدد 2 مثبت بزرگتر شود آن موقع ایران شاهد ترسالی خواهد بود.
بررسی انسو و تاثیرش بر فصول مختلف ایران :
النینو موجب میشود : بهار و پاییز سرد و پربارش شوند
تابستان بسیار گرم و خشک و زمستان معتدل گردد.
لانینا موجب میشود : بهار و پاییز خشک و گرم و گندیده بشوند
تابستان خنک و مرطوب و زمستان بسیار سرد شود.
NAO منفی موجب میشود زمستان پربارش شود.
NAO مثبت موجب میشود زمستان بسیار سرد شود.
نکته : انسو ( لانینا / النینو ) با بارش بهار و پاییز در ارتباط و با دمای زمستان و تابستان در ارتباط اند .
نوسان اطلس شمالی و نوسان قطبی با دمای بهار و پاییز و با بارش زمستان و تابستان مرتبط اند .
چه باید بشود تا زمستان بسیار سرد 86 رخ دهد؟
باید NAO مثبت شود و پرفشاری روی منطقه اسکاندیناویایی قرار بگیرد و دمای خلیج فارس و
دریای خزر سرد شود و لانینا حاکم باشد و الگوی امگا
تا زمستان همانند زمستان ۱۳۸۶ بسیار یخی و پربرف گردد.
نوسان خلیج جنوا را اصطلاحا MO گویند یا بعبارت دیگر نوسان مدیترانه را MO گویند :
هروقت دمای مدیترانه بیشتر از حد معمول میشه و هروقت شاخص NAO منفی میشه ....
مدیترانه فعال میشه و سیستم زا میشه یعنی =
ناهنجاری های منفی فشار سطح متو سط دریا برروی
مدیترانه و شمال آفریقا و همچنین ناهنجاری مثبت فشار
سطح متوسط دریا در شمال دریای مدیترانه می باشد که
براساس مطالعات انجام شده وجود این الگوی فشاری
بطور کلی موجب افزایش بارش بر روی ایران می گردد.
در واقع توزیع فشار غیر یکسان در مدیترانه در فازهای مثبت و منفی
موجب فعالیت سامانه های موثر مدیترانه ای می گردد = MO مثبت
هرگاه NAO منفی شود .... MO مثبت میشود. و مدیترانه گرم و سیکلون.زا میشود.
الگوی فشاری مناسب ترسالی برای ایران :
هرگاه فشار بر روی ایران و عربستان مساوی باشد و فشار دریای سرخ کمتر از حد نرمال و فشار پاکستان و اقیانوس هند و دریای عمان بیشتر از حد نرمال گردد الگوی مناسبی جهت انتقال رطوبت خوب از سمت خلیج فارس و اقیانوس هند به درون سیستمهای بارشی ایجاد میشود و دریای سرخ نیز سیکلون.زا و همگرا با مدیترانه میشود.
به مقیاس خشکسالی/ترسالی اصطلاحا SPI گویند که از فرمول خاصی بدست میاد و اگر این مقیاس بزرگتر از 2 مثبت باشد => ایران ترسالی به خود خواهد دید.
محمد جعفر ناظم السادات : ما برای ارزیابی بارندگی فصلی کشور دو نقطه اقیانوس هند و آرام را مد نظر داریم که اقیانوس آرام برای بارشهای فصلی و اقیانوس هند نیز برای پیش بینی بارشهای هفتگی است.
منبع : دانستنیها و تجربه های امیرکوروش
هرگاه فشار دریای سرخ کمتر از نرمال شود
و فشار پاکستان و اقیانوس هند بیشتر از نرمال شود
آنگاه هر سیستم بارشی که وارد ایران بشود با تغذیه رطوبتی خوبی مواجه میشود
حال اگر NAO هم منفی و نوسان مدیترانه MO مثبت باشند.
که دیگر عالی میشود
یعنی چرخندهای مدیترانه + سامانه های سودانی + انتقال هوای مرطوب از پایین + ریزش هوای سرد از بالا =
SPI > 2 و = ترسالی طلایی
توجه : SPI شاخص ترسالی/خشکسالیست اگر از عدد 2 مثبت بزرگتر شود آن موقع ایران شاهد ترسالی خواهد بود.
بررسی انسو و تاثیرش بر فصول مختلف ایران :
النینو موجب میشود : بهار و پاییز سرد و پربارش شوند
تابستان بسیار گرم و خشک و زمستان معتدل گردد.
لانینا موجب میشود : بهار و پاییز خشک و گرم و گندیده بشوند
تابستان خنک و مرطوب و زمستان بسیار سرد شود.
NAO منفی موجب میشود زمستان پربارش شود.
NAO مثبت موجب میشود زمستان بسیار سرد شود.
نکته : انسو ( لانینا / النینو ) با بارش بهار و پاییز در ارتباط و با دمای زمستان و تابستان در ارتباط اند .
نوسان اطلس شمالی و نوسان قطبی با دمای بهار و پاییز و با بارش زمستان و تابستان مرتبط اند .
چه باید بشود تا زمستان بسیار سرد 86 رخ دهد؟
باید NAO مثبت شود و پرفشاری روی منطقه اسکاندیناویایی قرار بگیرد و دمای خلیج فارس و
دریای خزر سرد شود و لانینا حاکم باشد و الگوی امگا
تا زمستان همانند زمستان ۱۳۸۶ بسیار یخی و پربرف گردد.
نوسان خلیج جنوا را اصطلاحا MO گویند یا بعبارت دیگر نوسان مدیترانه را MO گویند :
هروقت دمای مدیترانه بیشتر از حد معمول میشه و هروقت شاخص NAO منفی میشه ....
مدیترانه فعال میشه و سیستم زا میشه یعنی =
ناهنجاری های منفی فشار سطح متو سط دریا برروی
مدیترانه و شمال آفریقا و همچنین ناهنجاری مثبت فشار
سطح متوسط دریا در شمال دریای مدیترانه می باشد که
براساس مطالعات انجام شده وجود این الگوی فشاری
بطور کلی موجب افزایش بارش بر روی ایران می گردد.
در واقع توزیع فشار غیر یکسان در مدیترانه در فازهای مثبت و منفی
موجب فعالیت سامانه های موثر مدیترانه ای می گردد = MO مثبت
هرگاه NAO منفی شود .... MO مثبت میشود. و مدیترانه گرم و سیکلون.زا میشود.
الگوی فشاری مناسب ترسالی برای ایران :
هرگاه فشار بر روی ایران و عربستان مساوی باشد و فشار دریای سرخ کمتر از حد نرمال و فشار پاکستان و اقیانوس هند و دریای عمان بیشتر از حد نرمال گردد الگوی مناسبی جهت انتقال رطوبت خوب از سمت خلیج فارس و اقیانوس هند به درون سیستمهای بارشی ایجاد میشود و دریای سرخ نیز سیکلون.زا و همگرا با مدیترانه میشود.
به مقیاس خشکسالی/ترسالی اصطلاحا SPI گویند که از فرمول خاصی بدست میاد و اگر این مقیاس بزرگتر از 2 مثبت باشد => ایران ترسالی به خود خواهد دید.
محمد جعفر ناظم السادات : ما برای ارزیابی بارندگی فصلی کشور دو نقطه اقیانوس هند و آرام را مد نظر داریم که اقیانوس آرام برای بارشهای فصلی و اقیانوس هند نیز برای پیش بینی بارشهای هفتگی است.
منبع : دانستنیها و تجربه های امیرکوروش
نقشه بارندگی خاورمیانه
جت استریم ها
Jet stream
رودباد یا جت استریم ها (Jet stream)، یا باختصار جت، یک جریان هوای با سرعت بالا میباشد که بصورت یک تونل باد فرضی در ارتفاعات بالای اتمسفر زمین در لایهٔ تروپوپاز قرار گرفته، ، در نقطه انتقال بین تروپوسفر (جاییکه درجه حرارت جو با افزایش ارتفاع کاهش می‌یابد) و استراتوسفر (جاییکه درجه حرارت با افزایش ارتفاع افزایش می‌یابد). آنها حاصل ترکیبی از گرمای اتمسفریک (تشعشعات خورشید و گرمای داخل زمین) و چرخش زمین به دور محور خود است.
اتمسفر زمين را بر حسب چگونگي روند دما، اختلاف چگالي، تغييرات فشار، تداخل گازها و سرانجام ويژگيهاي الكتريكي به لايه‌هاي زير تقسيم كرده‌اند:
1- تروپوسفر (Troposphere)
تروپوپاز (Tropopause) مرز بين تروپوسفر و استراتوسفر
2- استراتوسفر (Stratosphere)
استراتوپاز (Stratopause) مرز بين استراتوسفر و مزوسفر
3- مزوسفر (Mesosphere)
مزوپاز (Mesopause) مرز بين مزوسفر و ترموسفر
4- ترموسفر (Thermosphere)
5- اگزوسفر (Exosphere)
انواع جت استريم:
1- جت استريم قطبي (Polar Jet Stream) يا جت استريم عرض هاي ميانه (Midlatitude Jet Stream):بر روی زمین قویترین جت استریمها، جت استریمهای قطبی (۱۲ – ۷ کیلومتر یا ۲۳٬۰۰۰ – ۳۹٬۰۰۰ فوت از سطح دریا) هستند.
2- جت استريم جنب حاره (Subtropical Jet Stream): مرتفع تر و مقداری ضعیفتر، جت استریمهای نواحی استوایی یا به اصطلاح گرمسیری (۱۰-۱۶ کیلومتر یا ۳۳٬۰۰۰ – ۵۲٬۰۰۰ فوت از سطح دریا) میباشند. نیمکره شمالی و جنوبی هر یک جت استریمهای قطبی و استوایی مخصوص به خودشان را دارند.
عبارت جت استریم اغلب برای جت استریم قطبی نیمکره شمالی مورد استفاده قرار میگیرد، از آنجاییکه مهمترین پدیده هواشناسی و صنعت هوانوردی میباشد. چرا که بیشتر نواحی آمریکای شمالی، اروپا و آسیا را در بر میگیرد، بویژه در فصل زمستان. در حالیکه جت استریم قطبی نیمکره جنوبی در بیشتر سال دایره جنوبگان را احاطه می‌کند. جت استریمهای عمدتاً در نزدیکی مرز بین توده‌های هوا با اختلاف فاحش درجه حرارت شکل میگیرند، همانند مرز بین نواحی قطبی و نواحی گرمتر جنوبی.
رودباد عبارت است از جريان باريكي از باد كه در امتداد يك محور نسبتاً افقي درتروپسفر بالايي يا در استراتوسفر متمركز شده است. رودبادها كه بدون استثنا در همه نقشه هاي هوا به صورت كمربند يا نوارهايي با سرعت زياد ديده مي شوند و تا مسافتهاي طولاني كشيده مي شوند، هنگامي كه سرعت باد به بيش از 30 متر در ثانيه برسد، ايجاد مي شوند. در روي نقشه هاي هوا، رودباد به صورت هسته هايي كاملاً منفرد است كه از نظر مكاني نيز كاملاً متغير است. هسته هاي سرعت يكي در حاشيه استوايي بادهاي غربي و ديگري بر روي جبهه قطبي منطقه برون حاره، بيش از نواحي ديگر حركت مي كنند. در نتيجه، دو بستر نسبتاً متمايز را به وجود مي آورند كه رودباد جبهه قطبي و رودباد جنب حاره ناميده مي شوند كه از نظر ارتفاع و مدار جغرافيايي با هم متفاوتند. اين رودبادها مخصوصاً رودباد جبهه قطبي در اقليم سطح زمين نقش مؤثري ايفا مي كنند كه به طور عمده به تشكيل سيكلونهاي برون حاره و هدايت آنها و نيز ايجاد ناپايداري در جو زيرين خود كمك كرده، سبب صعود هوا و در صورت وجود هواي گرم و مرطوب، سبب بارش مي شوند. با توجه به اينكه موقعيت جغرافيايي ايران به گونه اي است كه در طول سال، مدتي عرصه فعاليت رودبادها واقع مي شود و نيز اين امر كه در طول فصل سرد سال، رودباد جبهه قطبي بر قسمتي از آن مسلط مي شود و نيز با توجه به اينكه سيستمهاي بارش زا در اين فصل وارد كشور مي شوند مي توان بين سيستمهاي بارش زا در ايران و موقعيت رودباد ارتباط برقرار كرد.
مشاهده پیوست 88835
شناخت رودباد در تروپسفر بالايي براي اولين بار در سال 1944 و در جريان حملات هوايي آمريكا به ژاپن در جريان جنگ دوم جهاني ميسر شد و اين جريانات به عقيده برايسون توسط روزباي كه قبلاً جتها را در جريانات آب مطالعه كرده بود نامگذاري شد. تاكنون مطالعات مختلفي در مورد اين جريانات در كشورهاي مختلف صورت گرفته ، اما در زمينه نرمالهاي اقليمي و پراكندگي آنها مطالعات چنداني صورت نگرفته است. فقط هارمان در سال 1991 در ادامه كار خويش، الگوهايبادهاي غربي را درباره رودباد جبهه قطبي نيز بررسي كرده است.
جت استریمها بطور پیوسته یا دایره وار دور محیط زمین قرار نگرفته‌اند. آنها ممکن است ایجاد، متوقف، تقسیم به دو یا چند قسمت، ویا ترکیب به یک جت استریم شوند، ویا اینکه در جهات مخالف جتهای دیگر جریان یابند. مسیر جت استریم ها عموماً دارای یک شکل مارپیج است و این پیچ و خمها یک نشانهٔ امواج اتمسفریک رزبای هستند. جت استریمهای اصلی و بزرگ بادهای غربی هستند (جریان غرب به شرق). در طی تابستان نیمکره شمالی، جت استریمهای شرقی می‌توانند در نواحی استوایی و گرمسیر تشکیل شوند، عموماً در نواحی که هوای خشک با هوای با رطوبت بالا در ارتفاع بالای جو مواجه می شود. متخصصین هواشناسی با استفاده از محل جت استریمها بعنوان یک ابزار کمکی در جهت پیش بینی هوا اقدام میکنند. مهمترین استفاده تجاری از جت استریمها در مسافرتهای هوایی میباشد. چنانچه با پرواز در جهت مخالف یا موافق جریان یک جت استریم، بطور چشمگیری شاهد تاثیر آن بر زمان پرواز خواهیم بود. یک نوع از اغتشاشات هوا در مجاورت جت استریمها یافت میشود که میتواند خطری برای هواپیماها باشد. یک استفاده مفید جهت آیندگان که بعنوان یک طرح میباشد اینستکه میتوان از جت استریم با قرار دادن یک توربین بادی معلق “ Airborne Wind Turbine “ در آن، انرژی بسیاری دریافت نماییم.
جت استریم را میتوان یک تونل باد پر سرعت در ارتفاعات بالا دانست. این رخداد معمولاً در ارتفاعات حدود ۱۱ هزار متر بالای سطح زمین دیده میشود.در زمان جنگ جهاني دوم ژاپنیها با استفاده از این پدیده به آمریکا حمله نمودند. آنها با محاسبات دقیق بالنهایی را که پر از بمب بودند تا ارتفاع ۱۵۰۰۰ متری بالا می‌فرستادند و این کانال باد آنها را تا آمریکا حمل می‌کرد، زیرا تا آن زمان هنوز هیچ هواپیمایی توان پرواز تا آمریکا را نداشت.
منبع : هواي تهران
Jet stream
رودباد یا جت استریم ها (Jet stream)، یا باختصار جت، یک جریان هوای با سرعت بالا میباشد که بصورت یک تونل باد فرضی در ارتفاعات بالای اتمسفر زمین در لایهٔ تروپوپاز قرار گرفته، ، در نقطه انتقال بین تروپوسفر (جاییکه درجه حرارت جو با افزایش ارتفاع کاهش می‌یابد) و استراتوسفر (جاییکه درجه حرارت با افزایش ارتفاع افزایش می‌یابد). آنها حاصل ترکیبی از گرمای اتمسفریک (تشعشعات خورشید و گرمای داخل زمین) و چرخش زمین به دور محور خود است.
اتمسفر زمين را بر حسب چگونگي روند دما، اختلاف چگالي، تغييرات فشار، تداخل گازها و سرانجام ويژگيهاي الكتريكي به لايه‌هاي زير تقسيم كرده‌اند:
1- تروپوسفر (Troposphere)
تروپوپاز (Tropopause) مرز بين تروپوسفر و استراتوسفر
2- استراتوسفر (Stratosphere)
استراتوپاز (Stratopause) مرز بين استراتوسفر و مزوسفر
3- مزوسفر (Mesosphere)
مزوپاز (Mesopause) مرز بين مزوسفر و ترموسفر
4- ترموسفر (Thermosphere)
5- اگزوسفر (Exosphere)
انواع جت استريم:
1- جت استريم قطبي (Polar Jet Stream) يا جت استريم عرض هاي ميانه (Midlatitude Jet Stream):بر روی زمین قویترین جت استریمها، جت استریمهای قطبی (۱۲ – ۷ کیلومتر یا ۲۳٬۰۰۰ – ۳۹٬۰۰۰ فوت از سطح دریا) هستند.
2- جت استريم جنب حاره (Subtropical Jet Stream): مرتفع تر و مقداری ضعیفتر، جت استریمهای نواحی استوایی یا به اصطلاح گرمسیری (۱۰-۱۶ کیلومتر یا ۳۳٬۰۰۰ – ۵۲٬۰۰۰ فوت از سطح دریا) میباشند. نیمکره شمالی و جنوبی هر یک جت استریمهای قطبی و استوایی مخصوص به خودشان را دارند.
عبارت جت استریم اغلب برای جت استریم قطبی نیمکره شمالی مورد استفاده قرار میگیرد، از آنجاییکه مهمترین پدیده هواشناسی و صنعت هوانوردی میباشد. چرا که بیشتر نواحی آمریکای شمالی، اروپا و آسیا را در بر میگیرد، بویژه در فصل زمستان. در حالیکه جت استریم قطبی نیمکره جنوبی در بیشتر سال دایره جنوبگان را احاطه می‌کند. جت استریمهای عمدتاً در نزدیکی مرز بین توده‌های هوا با اختلاف فاحش درجه حرارت شکل میگیرند، همانند مرز بین نواحی قطبی و نواحی گرمتر جنوبی.
رودباد عبارت است از جريان باريكي از باد كه در امتداد يك محور نسبتاً افقي درتروپسفر بالايي يا در استراتوسفر متمركز شده است. رودبادها كه بدون استثنا در همه نقشه هاي هوا به صورت كمربند يا نوارهايي با سرعت زياد ديده مي شوند و تا مسافتهاي طولاني كشيده مي شوند، هنگامي كه سرعت باد به بيش از 30 متر در ثانيه برسد، ايجاد مي شوند. در روي نقشه هاي هوا، رودباد به صورت هسته هايي كاملاً منفرد است كه از نظر مكاني نيز كاملاً متغير است. هسته هاي سرعت يكي در حاشيه استوايي بادهاي غربي و ديگري بر روي جبهه قطبي منطقه برون حاره، بيش از نواحي ديگر حركت مي كنند. در نتيجه، دو بستر نسبتاً متمايز را به وجود مي آورند كه رودباد جبهه قطبي و رودباد جنب حاره ناميده مي شوند كه از نظر ارتفاع و مدار جغرافيايي با هم متفاوتند. اين رودبادها مخصوصاً رودباد جبهه قطبي در اقليم سطح زمين نقش مؤثري ايفا مي كنند كه به طور عمده به تشكيل سيكلونهاي برون حاره و هدايت آنها و نيز ايجاد ناپايداري در جو زيرين خود كمك كرده، سبب صعود هوا و در صورت وجود هواي گرم و مرطوب، سبب بارش مي شوند. با توجه به اينكه موقعيت جغرافيايي ايران به گونه اي است كه در طول سال، مدتي عرصه فعاليت رودبادها واقع مي شود و نيز اين امر كه در طول فصل سرد سال، رودباد جبهه قطبي بر قسمتي از آن مسلط مي شود و نيز با توجه به اينكه سيستمهاي بارش زا در اين فصل وارد كشور مي شوند مي توان بين سيستمهاي بارش زا در ايران و موقعيت رودباد ارتباط برقرار كرد.
مشاهده پیوست 88835
شناخت رودباد در تروپسفر بالايي براي اولين بار در سال 1944 و در جريان حملات هوايي آمريكا به ژاپن در جريان جنگ دوم جهاني ميسر شد و اين جريانات به عقيده برايسون توسط روزباي كه قبلاً جتها را در جريانات آب مطالعه كرده بود نامگذاري شد. تاكنون مطالعات مختلفي در مورد اين جريانات در كشورهاي مختلف صورت گرفته ، اما در زمينه نرمالهاي اقليمي و پراكندگي آنها مطالعات چنداني صورت نگرفته است. فقط هارمان در سال 1991 در ادامه كار خويش، الگوهايبادهاي غربي را درباره رودباد جبهه قطبي نيز بررسي كرده است.
جت استریمها بطور پیوسته یا دایره وار دور محیط زمین قرار نگرفته‌اند. آنها ممکن است ایجاد، متوقف، تقسیم به دو یا چند قسمت، ویا ترکیب به یک جت استریم شوند، ویا اینکه در جهات مخالف جتهای دیگر جریان یابند. مسیر جت استریم ها عموماً دارای یک شکل مارپیج است و این پیچ و خمها یک نشانهٔ امواج اتمسفریک رزبای هستند. جت استریمهای اصلی و بزرگ بادهای غربی هستند (جریان غرب به شرق). در طی تابستان نیمکره شمالی، جت استریمهای شرقی می‌توانند در نواحی استوایی و گرمسیر تشکیل شوند، عموماً در نواحی که هوای خشک با هوای با رطوبت بالا در ارتفاع بالای جو مواجه می شود. متخصصین هواشناسی با استفاده از محل جت استریمها بعنوان یک ابزار کمکی در جهت پیش بینی هوا اقدام میکنند. مهمترین استفاده تجاری از جت استریمها در مسافرتهای هوایی میباشد. چنانچه با پرواز در جهت مخالف یا موافق جریان یک جت استریم، بطور چشمگیری شاهد تاثیر آن بر زمان پرواز خواهیم بود. یک نوع از اغتشاشات هوا در مجاورت جت استریمها یافت میشود که میتواند خطری برای هواپیماها باشد. یک استفاده مفید جهت آیندگان که بعنوان یک طرح میباشد اینستکه میتوان از جت استریم با قرار دادن یک توربین بادی معلق “ Airborne Wind Turbine “ در آن، انرژی بسیاری دریافت نماییم.
جت استریم را میتوان یک تونل باد پر سرعت در ارتفاعات بالا دانست. این رخداد معمولاً در ارتفاعات حدود ۱۱ هزار متر بالای سطح زمین دیده میشود.در زمان جنگ جهاني دوم ژاپنیها با استفاده از این پدیده به آمریکا حمله نمودند. آنها با محاسبات دقیق بالنهایی را که پر از بمب بودند تا ارتفاع ۱۵۰۰۰ متری بالا می‌فرستادند و این کانال باد آنها را تا آمریکا حمل می‌کرد، زیرا تا آن زمان هنوز هیچ هواپیمایی توان پرواز تا آمریکا را نداشت.
منبع : هواي تهران
- تاریخ عضویت
- 29 سپتامبر 2011
- نوشته‌ها
- 59
- لایک‌ها
- 10,413
آخرین دمای سطح آبها حاکی از افزایش دمای آبهای دریای سیاه و مدیترانه می باشد و همچنان دمای دریای خزر بسیار کمتر از نرما و دمای خلیج پارس کمتر از نرمال و دمای دریای سرخ کمتر از نرمال و دمای بخش غربی اقیانوس هند بیشتر از نرمال است :
مشاهده پیوست 88851
تاثیر دمای خلیج پارس و دریای سرخ بر بارشها
http://journals.ut.ac.ir/page/download-1txvxYVxMes.artdl
تاثیر دمای مدیترانه بر بارشهای ایران در پاییز و زمستان
journals.ut.ac.ir/page/article-frame.html?articleId=405698
بارانهای سیل آسا و برف های پرپشت و سنگین :
کلیک کن :
http://www.sid.ir/Fa/VEWSSID/J_pdf/66913891903.pdf
نتايج نشان ميدهد كه در مواقعي كه دو سيستم سوداني و سيستم مديترانه اي ادغام گرديده انتظار بارش هاي قابل ملاحظه اي و سيل آسا در اصفهان به ويژه در نواحي جنوب غرب استان داريم.
این کامل مقاله است کلیک کن : http://www.irpds.com/FileEssay/omran...2-5-agh(7).pdf
مشاهده پیوست 88851
تاثیر دمای خلیج پارس و دریای سرخ بر بارشها
http://journals.ut.ac.ir/page/download-1txvxYVxMes.artdl
تاثیر دمای مدیترانه بر بارشهای ایران در پاییز و زمستان
journals.ut.ac.ir/page/article-frame.html?articleId=405698
بارانهای سیل آسا و برف های پرپشت و سنگین :
کلیک کن :
http://www.sid.ir/Fa/VEWSSID/J_pdf/66913891903.pdf
نتايج نشان ميدهد كه در مواقعي كه دو سيستم سوداني و سيستم مديترانه اي ادغام گرديده انتظار بارش هاي قابل ملاحظه اي و سيل آسا در اصفهان به ويژه در نواحي جنوب غرب استان داريم.
این کامل مقاله است کلیک کن : http://www.irpds.com/FileEssay/omran...2-5-agh(7).pdf
مقاله ای در مورد اقلیم خاورمیانه به زبان انگلیسی :
http://web.science.unsw.edu.au/~jasone/publications/evansetal2004.pdf
http://web.science.unsw.edu.au/~jasone/publications/evansetal2004.pdf
بک‌لینک
- اجاره ماشین در کیش
- دبی
- سفارش سئو سایت
- خرید بک لینک دائمی
- خرید فالوور اینستاگرام
- خرید لایک اینستاگرام ارزان
- دانلود سریال کره ای
- خرید فالوور اینستاگرام
- خرید مستر کارت
- تلویزیون سامسونگ 75 اینچ
- چاپ دیجیتال کتاب
- خرید تلگرام پرمیوم
- پرداخت ارزی
- میزبانی لینوکس
- میزبانی ویندوز
- میزبانی در ایران
- سرور اختصاصی در ایران
- سرور اختصاصی مجازی در ایران
- گواهی ssl ارزان