چنگ گونهای ساز زهی باستانی است. در کنار ساز رود از مشهورترین سازهای ایران باستان به شمار میآمده است. در ادبیات پارسی بسیار از این ساز یاد شده است و سیارهٔ زهره را چنگزن دانستهاند. نقشبرجستههای طاق بستان نوازندگان چنگ را نشان میدهد که در قایق برای شاه ساسانی که به شکارگاه آمده چنگ مینوازند. به مرور زمان همچون بسیاری از سازهای دیگر مهجور و فراموش شده است.
اخیراً کوششهایی در راستای بازسازی این ساز صورت گرفته است. عبدالعلی باقرینژاد، مجید ناظمپور و سیامک مهرداد در ایران و فکرت کاراکایا (Fikret Karakaya) در ترکیه، نمونههایی از اين ساز را بازسازی نمودهاند.
نوعی از آن هنوز ساز محلی بخشهایی از یونان، مانند جزیرهٔ کرت است. ساز امروزی هارپ نیز از سازهای نزدیک به چنگ است
نقل است؛ "شاه عباس صفوی" رجال کشور را به ضیافت شاهانه میهمان کرد، دستور داد تا درسرقلیانها بجای تنباکو، ازسرگین اسب استفاده نمایند. میهمانها مشغول کشیدن قلیان شدند! ودود و بوی پهنِ اسب فضا را پر کرد، اما رجال - از بیم ناراحتی شاه - پشت سر هم بر نی قلیان پُک عمیق زده و با احساس رضایت دودش را هوا می دادند! گویی در عمرشان، تنباکویی به آن خوبی نکشیده اند!
شاه رو به آنها کرده و گفت: «سرقلیانها با بهترین تنباکو پر شده اند، آن را حاکم همدان برایمان فرستاده است »
همه از تنباکو و عطر آن تعریف کرده و گفتند:« براستی تنباکویی بهتر از این نمیتوان یافت»
شاه به رئیس نگهبانان دربار - که پکهای بسیار عمیقی به قلیان میزد- گفت: « تنباکویش چطور است؟ »
رئیس نگهبانان گفت:«به سر اعلیحضرت قسم، پنجاه سال است که قلیان میکشم، اما تنباکویی به این عطر و مزه ندیدهام!»
شاه با تحقیر به آنها نگاهی کرد و گفت: « مرده شوی تان ببرد که بخاطر حفظ پست و مقام، حاضرید بجای تنباکو، پِهِن اسب بکشید و بَه بَه و چَه چَه کنید
کعبهٔ زرتشت نام بنای سنگی چهارگوش و پلهداری در محوطهٔ نقش رستم در کنار روستای زنگیآباد شهرستان مرودشت فارس در ایران است. محوطهٔ نقش رستم علاوه بر بنای مذکور، یادمانهایی از عیلامیان، هخامنشیان و ساسانیان را نیز در خود جای دادهاست.
فاصلهٔ کعبهٔ زرتشت تا کوه، ۴۶ متر است و دقیقاً روبهروی آرامگاه داریوش دوم قرار دارد و شکلش مکعب مستطیل است و تنها یک در ورودی دارد. جنس مصالح این بنا از سنگ آهک سفید میباشد و بلندی آن حدود ۱۲ متر است که با احتساب پلههای سهگانه به ۱۴٫۱۲ متر میرسد و ضلع هر قاعدهٔ آن، حدود ۷٫۳۰ متر درازا دارد. در ورودی آن به وسیلهٔ پلکانی سی پلهای از جنس سنگ به درون اتاقک آن راه مییابد. قطعات سنگها به صورت مستطیلی شکل است و بدون استفاده از ملات، روی هم گذاشته شدهاند که اندازهٔ سنگها از ۰٫۴۸×۲٫۱۰×۲٫۹۰ متر تا ۰٫۵۶×۱٫۰۸×۱٫۱۰ متر متفاوت است و با بستهای دُمچلچلهای بههم وصل شدهاند. این بنا در دورهٔ هخامنشی ساخته شده و از نام بنا در آن دوران اطلاعی در دست نیست ولی در دورهٔ ساسانی به آن بُن خانک گفته میشده و نام محلی این بنا هم، کُرنایخانه یا نقارهخانه بوده و اصطلاح کعبهٔ زرتشت در دوران اخیر و از حدود قرن چهاردهم میلادی به این بنا اطلاق شدهاست.
دربارهٔ کاربرد این اتاقک، دیدگاهها و تفسیرهای متفاوتی ارائه شدهاست و نمیتوان هیچکدام از آنها را به قطعیت پذیرفت؛ چنانکه برخی این برج را آتشگاه و آتشکده میدانند و معتقدند که این بنا، مکان روشن کردن آتش مقدس و محلی برای عبادت بودهاست اما عدهای دیگر با ردّ آتشگاه بودن آن، این بنا را به دلیل شباهتش به آرامگاه کورش بزرگ و برخی از آرامگاههای لیکیه و کاریا، آرامگاه یکی از شاهان یا بزرگان هخامنشی میدانند و برخی دیگر از ایرانشناسان این اتاقک سنگی را بنایی جهت نگهداری اسناد و کتابهای مقدس دانستهاند اما اتاقک کوچک کعبهٔ زرتشت برای نگاهداری کتابهای دینی و اسناد شاهی بسیار کوچک است. البته نظریات دیگری همچون معبدی برای ایزد آناهیتا و یا تقویم آفتابی هم ذکر شدهاست که کمتر مورد توجه هستند.
بر بدنهٔ شمالی، جنوبی و خاوری این برج، سه کتیبه به سه زبان پهلوی ساسانی، پهلوی اشکانی و یونانی در دورهٔ ساسانیان نوشته شدهاست. که یکی به شاپور اول ساسانی و دیگری به موبد کرتیر تعلق دارند و چنانکه والتر هنینگ گفتهاست، «این کتیبهها مهمترین سند تاریخی از دورهٔ ساسانی میباشند.»ساختمان کعبهٔ زرتشت از نظر تناسب اندازهها، خطوط و زیبایی خارجی، بنای زیبایی است که از نظر اصول معماری نمیتواند مورد ایراد قرار گیرد.
این بنا امروزه بخشی از محوطهٔ نقش رستم است و در اختیار سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران قرار دارد که از طریق جادهٔ شیراز به اصفهان قابل دسترسی است و دسترسی محلی آن از طریق جادهٔ قدیمی حاجیآباد-زنگیآباد و جادهٔ تخت جمشید-نقش رستم امکانپذیر است
بزرگ ترین شهر زیر زمینی دنیا در ایران بزرگ در شهر نوش اباد در فاصله کوتاهی از شهر اران وبیدگل و در 12 کیلو متری کاشان قرار دارد . این شهر در دوران ساسانیان ایجاد شده وتا دوره قاجاریه هم استفاده میشده .این شهر دارای 3طبقه بوده وتا 18متری زمین عمق دارد و بیشتر برای پناه گرفتن از گزند دشمنان ایجاد شده بود و........نام دیگر این شهر ( اوئی ) میباشد .بهترین فصل برای دیدن معماری این دست کند بهار میباشد
کاروانسرای ۴۰۰ ساله « زین الدین » هتلی زیبا در دل کویر (Caravanserai Zeinoddin )
_______________________________________
کاروانسرای «زین الدین» یزد از بناهای دوره صفوی تنها کاروانسرای دایراهای شکل به یادگار مانده در ایران است. این کاروانسرا در ۶۰ کیلومتری جاده یزد کرمان و در ۴۰ کیلومتری شهرستان مهریز قرار دارد. این کاروانسرا با پیشینهای بیش از ۴۰۰ سال متعلق به دوره صفوی است که به دستور شاه عباس ساخته شد و تنها کاروانسرای دایراهای شکل باقی مانده از آن دوره می باشد. این کاروانسرا توسط «کامران امامی» مورد مرمت قرار گرفته و از کاروانسرایی مخروبه به اقامتگاه سنتی زیبا تبدیل شد. این کاروانسرا در سال ۲۰۰۶به دلیل «احیا و ساماندهی با بهره گیری از مصالح سنتی» موفق به دریافت دیپلم افتخار از سازمان جهانی یونسکو شد. همچنین این کاروانسرا در سال ۲۰۰۹ از طرف مجله معتبر «تاتلر» بعنوان یکی از ۱۰۱ هتل برتر جهان شناخته شده است.
شمسالعماره/Shamsolemareh Palace
____________________________________
شمس العماره یا بنای خورشید یکی از بناهای تاریخی تهران، مربوط به دورهٔ قاجار و از شاخصترین بناهای کاخ گلستان و برجستهترين ساختمان ضلع شرقی مجموعه کاخ گلستان است.دليل برجسته بودن این سازه، بلندی، تزيينات و طراحی آن است.گويا ناصرالدين شاه پیش از سفر به اروپا و با ديدن تصاوير بناهای فرنگستان، تمايل پيدا کرد بنایی مرتفع، نظير آنها در پايتخت خود ايجاد کندتا بتواند از بالای آن منظره شهر و دورنمای پیرامون را تماشا كند. ساخت این ساختمان در سال ۱۲۸۲ ه.ق به دستور ناصرالدین شاه آغاز و پس از دو سال به مباشرت دوستعلیخان ****الدوله به پایان رسید. این ساختمان برای تماشای شهر تهران و اطراف آن توسط شاه و مهمانان او مورد استفاده بود. طرح و نقشه آن ظاهرا از معيرالممالك و معمار آن استاد علی محمد کاشی بود.سبک این بنا ترکیبی از معماری سنتی ایرانی و معماری غربی است.
خانه طباطبایی ها -کاشان
این خانه در نزدیکی خانه تاریخی بروجردی و در جوار بقعه مبارکه امامزاده سلطان امیر احمد (این بقعه نیز از آثار هنری قرن نهم و دهم است) خانه با شکوهی وجود دارد و به خاطر اینکه سنگ بنای این خانه را شخصی به نام حاج سید جعفر طباطبایی نطنزی بنا نهاده است به خانه طباطبایی موسوم و مشهور گردیده است.
این خانه در زمینی به مساحت 4730 متر مربع و در حدود سال 1250 قمری با مهارت و هنرمندی معمار معروف کاشانی استاد علی مریم احداث گردیده است.
زعفران
زعفران یكی از ارزشمندترین رستنی های ایران است كه با رنگ و رایحه ای دل انگیز و مزه ای دلپذیر جهانیان را مجذوب خود می كند و با خواص فرح زایی ، لطافت و زیبایی بخشی به پوست و چهره و دیگر خصوصیات جادویی خود، میرود كه دل های اقوام و ملل مختلف دنیای كنونی را به تسخیردرآورد.
برخي مستندات تاريخي و شواهد واژگاني موجود دلالت برآن دارد كه رويشگاه اوليه زعفران در ايران زمين بوده است و از دامنه هاي زاگرس و به ويژه نواحي الوند منشا گرفته است. زعفران ظاهرا بومي يونان و مناطق مديترانه اي است، ولي منشا واقعي آن مثل بسياري از گياهان قديمي گم شده است. در متون پارسي باستان زعفران با نام « كُركُم» و به عنوان گياه خوشبو كننده و معطر و همچنين رنگ كننده پارچه ثبت شده است. واژه زعفران احتمالاً كلمه اي عربي است با ريشه اي ناشناخته.
در حال حاضر ایران تامین کننده ی 90% زعفران دنیا است.
در ایران نیز نوع مرغوب آن بیشتر در نواحی شرقی و در خراسان این گیاه کشت می شود
قلعه رودخان نام قلعه ای تاریخی در 20 کیلومتری شهر فومن در استان گیلان می باشد؛ که برخی ساخت آن را به دوران ساسانیان منصوب میدانند.این قلعه با ۲٫۶ هکتار مساحت بر فراز ارتفاعات روستای رودخان قرار دارد. دیوار قلعه ۱۵۰۰ متر طول دارد و در آن ۶۵ برج و بارو قرار گرفته شده است.این قلعه در ارتفاعی بین ۶۶۵ تا ۷۱۵ متر از سطح دریا واقع شده و در کنار آن رودخانهای با همین نام جاری است
اهواز-شهر پلها.
پل هشتم اهواز بزرگترین پل کابلی درون شهری خاورمیانه از نوع کابلی ترکهای به طول یک هزار و 14 متر و عرض 22 متر میباشد.
برای اجرای پل کابلی اهواز 40 میلیارد تومان با احتساب هزینه تملک زمینهای اطراف صرف شده است.