راهنمای انتقال سند خودرو
از آنجایی که در طی دوران فعالیتم در انجمن اتومبیل کاربران زیادی چگونگی نقل و انتقال سند خودرو را مطرح کردن تصمیم گرفتم این مقاله را که در
مجله ماشین نوشته شده بود برای کاربران عزیز در این تاپیک بازنویسی کنم. امیدوارم این مطالب کمک شایانی به کاربران عزیز انجمن بکنه.
اگر تمایل به خرید و فروش خودرو دارید لازم است با اگاهی لازم نسبت به این کار مهم اقدام کنید.
ابتدا بهتر است با اصطلاحاتی که در این رابطه زیاد شنیده میشود آشنا شوید.
بنچاق
به زبان ساده اوراق مخصوصی است که از طرف قوه قضاییه در اختیار دفاتر اسناد رسمی قرار میگیرد
که دارای شماره مسلسل بوده و نیز رمزگذاری شده است.اسناد تنظیمی از سوی دفاتر اسناد رسمی ابتدا
روی بنچاق چاپ شدهسپس در دفتر مخصوص نگاشته شده و به امضاء خریدار و فروشنده میرسد.
لذا بنچاق است که به عنوان سند مالکیت خودرو به خریدار محترم تسلیم میگردد.
اما سند کمپانی یا سند شرکتی یا برگ سبز گمرگ ( ویژه اتومبیل های وارداتی ) برگه ای است بعضا با نشان هولوگرام که
از سوی کارخانه سازنده و یا گمرگ به شخص ماکل اول وسیله نقلیه در ایران داده میشود.
مندرجات این برگ شامل مشخصات کامل وسیله نقلیه اعم از نوع/سیستم/شماره شاسی و غیره به علاوه مشخصات کامل مالک اولیه خودرو است.
ارزش سندی بنچاق و برگه کمپانی به لحاظ حقوقی یکسان است و هردو دال بر مالکیت قطعی است اما شناسنامه
مالکیت یا اصطلاحا برگ سبزخودرو سند مالکیت نیست.
شناسنامه خودرو ورقه ای چاپی سبز رنگی است که بعد از اقدام به تعویض پلاک خودرو در مراکز تعویض پلاک از سوی اداره راهنمایی و رانندگی
به خریدار تسلیم میشود و فاقد ارزش سندی ( به لحاظ مالکیت ) است
خریدار بعد از انجام تشریفات تعویض پلاک در مراکز مربوطه به دریافت شناسنامه مالکیت و برگ تاییدیه نقل و انتقال می بایست به همراه فروشنده
در دفترخانه رسمی حاضر شده و سپس مبادرات به انتقال قطعی خودرو کنند. نکته قابل تامل این است که تاییدیه نقا و انتقال و نیز شناسنامه مالکیت
هیچکدام سند رسمی مالکیت نیست.
تاییدیه نقل و انتقال خودرو چیست ؟
برگه ای است در ابعاد A4 دارای مشخصات کامل خودرو , مشخصات کامل خریدار و فروشنده با قید مهلت دوماهه در ان به لحاظ اعتبار مدت تاییدیه
و ارائه اصل آن به دفاتر اسناد رسمی که برای نگهداری در پرونده تشکیل شده الزامی است.
مدارک مورد نیاز جهت تنظبم سند قطعی
- به همراه داشتس اصل شناسنامه و کارت ملی اشخاص برای احراز هویت و جلوگیری از فروش مال غیر.( در حال حاضر ارائه کارت پایان خدمت سربازی برای انجام معاملات الزامی نیست )
- ارائه شناسنامه مالکیت خودرو ( برگ سبز )
-ارائه اصل سند شرکتی ( کمپانی) یا برگ سبز گمرکی ( ویژه خودروهای وارداتی )
- ارائه بنچاق یا بنچاق های فبلی خودرو
- ارائه مفصا حساب عوارض سالیانه پرداختی در دفاتر خدمات الکترونیکی شهر
- ارائه بیمه شخص ثالث خودرو و با اعتبار تاریخ ان
- ارائه اصل تاییدیه نقل و انتقال صادره از مراکز تعویض پلاک
نکته قابل تامل اینکه دریافت مفاصای مالیات بر مشاغل در حیطه وظایف دفاتر اسناد رسمی نیست و صرفا دفاتر مکلف به تذکر هستند لذا
در هنگام خرید خودروهای وانت بار و یا با کاربری مشابه خریدار محترم حتما باید از فروشنده تسویه حساب کامل مالیات بر مشاغل رو مطالبه کند و به علاوه دریافت خلافی و ارائه ان به دفترخانه محمل
قانونی ندارد و دفاتر اسناد رسمی هم اکنون تکلیفی بر دریافت ان ندارند.اگرچه فروشنده و خریدار در تعویض پلاک نیازمند آن هستند.
هرینه های مربوط به تنظیم سند خودرو
- مالیلت بر نقل و انتقال واریزی به حساب دولتی ( حدود 50% از هزینه سند )
- حق الثبت ( واریزی به حساب قوه قضاییه )
- حق التحریر ( پرداختی به حساب دفترخانه )
به عنوان مثال :
هزینه سند خودروی سواری پژو 206 تیپ 2 مدل 1391 به قرار ذیل است :
مالیات نقل و انتقال : 145 هزار تومان
حق الثبت : 72 هزار و 500 تومان
حق التحریر : 76 هزار تومان
اصولا پرداخت هزینه مربوط به انتقال سند در دفاتر اسناد رسمی بر عهده فروشنده است.
وکالت فروش خودرو چیست ؟
سند وکالت خودرو سندی است که طی آن وکیل ( گاهی همان خریدار وسیله نقلیه ) به نیابت و نمایندگی از شخص موکل ( فروشنده )
با اختیارات انجام امور کاری و اداری ( تعویض پلاک و غیره ) خواهد توانت خودروی موضوع سند وکالت فروش را به مالکیت خودرو یا هر شخصی حقیقی یا حقوقی
بسته به اختیارات وکالت ) انتقال دهد.
این سند به صورت مدت دار یا تراضی ( رضایت ) طرفیت تنظیم شده و یا به صورت بلاعزل از ناحیه موکل تنظیم میگردد.
منظور از بلاعزل این است که موکل هیچگاه قادر نخواهد بود وکیل رو از سمت وکالت سند عزل کند مگر به استعفای وکیل
به لحاظ حقوقی , عقد وکالت عقدی جایز است و خصیصه این عقود این است که با فوت یا حجر ( جنون , سفاهت ) طرفین عقد از بین میرود ولو به صورت بلاعزل تنظیم شده باشد.
هزینه تنظیم سند وکالت خودرو متفاوت از سایر وکالت هاستو شامل مالیات نقل و انتقال و حق الثبت میگرددلیکن حق التحریر دریافتی همان حق التحریر مقرر در قانون برای تنظیم سند و کالت است.
مثال :
شخص ( الف ) از شخص دیگری ( ب ) دارای وکالت فروش وسیله نقلیه استو در هنگام تعویض پلاک خودرو اقدام به تعویض پلاک جدید به نام ( ج ) میکند.
آیا هنگام انتقال سند قطعی در دفترخانه شخص ( ج ) میباست هزینه جدیدی در دفترخانه پرداخت کند با اینکه هزینه ها طبق سند وکالت فروش ( الف ) و ( ب ) پرداخت شده است ؟؟
در اینجا نکته ای را باید خاطر نشان کنیم و آن اینکه چنانچه شخص ( ب ) اتومبیل را به نام خود تعویض پلاک کرده و در دفترخانه نیز اتومبیل را به نام خود انتقال قطعی میداد نیازی به
پراخت هزینه نبود لیکن چون اتومبیل را به نام ( ج ) تعویض پلاک کرده و قصد انتقال به ( ج 9 را هم دارد الزاما میبایست هزینه نقل و انتقال و نیز حق الثبت خودرو را مجددا پرداخت کند.
تائیدیه نقل و انتقال بیشتر از 2 ماه اعتبار ندارد.کلیه مدارک لازم برای تنظیم سند قطعی جهت تنظیم سند وکالت فروش نیز لازم است.کارت سوخت اتومبیل نیز جزء مدارک لازم برای تنظیم سند قطعی
یا وکالت فروش خودرو است.
کلیه هزینه ها عرفا به عهده فروشنده بوده قانونا نیمی از حق التحریر به عهده خریدار و بقیه به عهده فروشنده است. ولی در نهایت هر آنچه بین طرفین فروشنده و خریدار توافق شده باشد.
بهای اوراق مصرفی نیز مبلغ ناچیزی است که در تنظیم سند به حسال واریز خواهد شد.
اما در مورد وکالت فروش , چند مورد نیاز به تصریح دارد : بحث مدت برای وکالت فروش فقط مربوط به مهلت تعویض پلاک خودرو است و برای تنظیم سند قطعی بعد از تحویل پلاک نیست.
برابر با قانون جدید هزینه وکالت فروش عینا برابر با سند قطعی است و وکیل ( خریدار ) اگر اتومبیل را به نام خود تعویض پلاک کند , بعد از تعویض پلاک باید 5 هزار ریال حق الثبت , تمامی حق التحریر
وبهای اوراق را مجدادا پرداخت کند و در واقع مالیات نقل و انتقال چون در زمان تنظیم سند وکالت فروش پرداخت شده استکلا معاف است که به اشتباه گفته شده بود : خریدار نباید هزینه ای بپردازد.
به عنوان مثال در مورد 206 تیپ 2 مدل 1391 هزینه تنظیم سند قطعی بعد از تحویل پلاک حدود 802 هزار ریال خواهد بود .
در این موارد وکیل با اطلاع از هزینه هایتنظیم سند قطعی بعد از تعویض پلاک هزینه مربوطه را از فروشنده مطالبه مبکند.
ولی اگر وکیل خودرو را به نام شخص دیگری تعویض پلاک کند باید تمامی هزینه سند قطعی شامل حق الثبت و حق التحریر و بهای اوراق مصرفی و مالیات نقل و انتقال را مجددا پرداخت کند.
در پایان توصیه میشود در هنگام خرید خودرو جهت جلوگیری از ترفندهای شیادان و کلاهبرداران حتما با افراد خبره و یا کارشناس اسناد مشورت کنید تا شما را از صحت و سقم
اسناد ارائه شده از ناحیه فروشنده مطلع کند.
======================================================================
در چند سال اخیر عدهای افراد سودجو با سوءاستفاده از اعتماد مردم، اقدام به فروش کالایی که هنوز تولید یا به بازار داخلی وارد نشده است، کردهاند. البته در بین این افراد، شرکتهایی هم وجود دارند که کالا را با کمی تأخیر، اما با سودهایی به مردم تحویل میدهند. این مساله در خرید خودرو پررنگتر میشود.
به گزارش ایسنا، «روزنامه حمایت» در ادامه گزارش خود می نویسد: اگر قصد پیش خرید خودرو را دارید، این گزارش را که در گفتوگو با «شاپور منوچهری» وکیل دادگستری تهیه شده است، تا انتها بخوانید.
دردسر قراردادهای غیرقانونی
خوب است بدانید که قراردادهای پیش فروش خودرو، قراردادهای الحاقی هستند. یعنی قراردادهایی هستند که بر اساس موازین حقوق بینالملل و بسیاری از قوانین داخلی کشورها باید به گونهای تفسیر شوند تا به نفع مصرفکننده باشند. همچنین در قراردادهای پیش فروش خودرو، فروشندگان باید در زمان بروز اختلاف قرارداد، به نفع مصرفکننده عمل کنند. در حالی که در طول سالهای اخیر مشاهده میشود که قراردادهای پیشفروش خودرو، همیشه به نفع شرکتهای خودروساز بوده است. شرکتهای خودروساز نیز به دلیل اینکه ارائهکننده خدمات انحصاری هستند، هر چه را میخواهند، در قراردادهای پیش فروش خودرو و به نفع خودشان منعقد میکنند. بنابراین این قراردادها، قراردادهای یکطرفه و تنظیم کردن اینگونه قراردادها غیرقانونی است و اگر شما هم از آن دسته کسانی هستید که قصد انجام چنین کاری را دارید، قبل از امضای قرارداد، باید به دردسرهای یک قرارداد غیرقانونی و یکطرفه بیشتر فکر کنید.
گاهی کارها خوب پیش نمیرود
یکی از مشکلات حقوقی رایج که در قراردادهای پیش فروش خودرو یا همان قراردادهای الحاقی، برای مردم بهوجود میآید، این است که شخص خریدار به شرکتی اعتماد و در قراردادی که با او امضا میکند، مبلغ خودرو را پیش از آن که تولید یا وارد کشور شود، به شرکت طرف قرارداد میپردازد. باید بدانید که این قرارداد 90 درصد به نفع شرکت فروشنده تدوین شده است.
افرادی که زیر بار این تعهد میروند، باید بدانند با این که برخی از این شرکتها میتوانند از عهده تعهدی که دادهاند، برآیند، اما در بیشتر مواقع، کارها به این خوبی پیش نمیرود و این فروشندگان نه تنها به تعهد خود عمل نمیکنند، بلکه برای جبران خسارت مبلغی را روی پول خودتان گذشته و بعد از مدتها آن را کف دستتان میگذارند. البته این رقم بسیار کمتر از چیزی است که در واقع باید به شما پرداخت شود. فراموش نکنید، قراردادی که با این شرکتها امضا میکنید غیرقانونی است. برای اینکه قرارداد قانونی باشد، باید مورد معامله مشخص شود. یعنی مبیع (چیزی که معامله میشود) باید وجود خارجی داشته باشد. بنابراین قراردادی که مبیع آن وجود خارجی نداشته باشد و به این اعتبار که فروشنده، کالای فروخته شده را بعدها تهیه یا از کشور دیگری وارد کند، از نظر حقوقی صحیح نیست. علت این امر این است که نمیتوان مطمئن بود که شرکت طرف قرارداد شما به قولی که میدهد، عمل کند.
مطابق ماده ۲۱۴ قانون مدنی، در قراردادها، مورد معامله باید مالی باشد که فروشنده بتواند آن را تسلیم کند، در صورتی که در قرارداد پیش فروش خودرو نه مالی تولید شده و نه آن مال را خریدار دیده است و به همین دلیل اطلاعی از کمیت و کیفیت آن ندارد. بنابراین برای اینکه با مشکل مواجه نشوید، تا جایی که ممکن است از امضای چنین قراردادهای نامعلوم و نادرست بپرهیزید. زیرا بر اساس امکان و احتمال نمیتوان قراردادی که پایان آن مشخص نیست را امضا کرد.
کلاهبرداران قسر در نمیروند
این روزها پیش فروش خودرو از سوی شرکتهای مختلف راهی برای کلاهبرداری شده است. در این بین شرکتها یا افرادی که کالایی را پیش فروش میکنند، در نظر داشته باشندکه قانون به راحتی از کنار کسانی که به مردم قول واهی میدهند و شرکت، ملک، زمین یا خودرویی را که وجود ندارد میفروشد، نخواهد گذشت. بر اساس قانون این عمل مصداق بارز «کلاهبرداری» است.
افرادی که با نقشه قبلی و به راحتی اقدام به ثبت شرکتی میکنند و با دادن آگهی در روزنامههای کشور و با ارائه تعهدهایی که در اصل وجود خارجی ندارند، کلاه مردم را بر میدارند، کلاهبردار به حساب میآیند و در صورت اثبات جرم، به موجب ماده 1 قانون تشدید، مصوب سال 67 مجمع تشخیص مصلحت **** مجازات میشوند. در این ماده آمده است: "هر کس مرتکب کلاهبرداری شود، به مجازات 1 تا 7 سال حبس و پرداخت جزای نقدی و رد مال محکوم میشود".
خسارتتان را بگیرید
با اینکه همیشه استثنا وجود دارد و در پیشخرید کالایی مانند خودرو، میتوان به برخی از شرکتها و کارخانههای بزرگ تولیدکننده که شناخته شده هستند، اعتماد کرد، اما باید در نظر داشت که قراردادهای مربوط به این شرکتها نیز یکطرفه محسوب میشود. به این علت که در این قراردادها بندهایی امضا میشود که در بیشتر مواقع به نفع خریدار نیست. برای مثال، اگر در قرارداد پیش خرید خودرو، شرکت به شما تعهد داده شده باشد که در تاریخ مشخصی کالایتان را تحویل دهد و این اتفاق نیفتد، از آنجا که در همان قرارداد بندی مربوط به اینکه در صورت تأخیر به خریدار مبلغی برای خسارت پرداخت میشود، وجود دارد و شما آن را امضا کردهاید، سهمی دندانگیر به شما تعلق نمیگیرد. یعنی در نهایت اگر از تحویل خودرویتان ماهها هم بگذرد، تنها چیزی که نصیب شما میشود، خودرو و همان مقدار خسارتی است که در قرارداد آمده است و تنها میتوانید بر مبنای مفاد قرارداد با طرح دعوی و خساراتی که در قرارداد پیشبینی شده است را دریافت کنید. اگر شرکت، خسارات را پرداخت کرد که هیچ، در غیر این صورت میتوانید به دادگاه مراجعه و از آن شرکت شکایت و درخواست خسارت کنید. اما مراقب باشید که دعوایتان بر مبانی درست قانونی تنظیم شده باشد تا به صدور حکم منجر شود.
میتوانید قرارداد را باطل کنید
یکی دیگر از مشکلاتی که در زمینه پیشفروش خودرو رواج یافته این است که شرکتهایی که خودرویی را پیش فروش میکنند بعد از مدتی که از قرارداد میگذرد با تغییر نرخ ارز، قیمت خودرو را افزایش میدهند. این مشکل در مورد شرکتهایی که خودرو را وارد کشور میکنند، بیشتر دیده میشود. یادتان باشد که در این زمینه، تنها کسی که در این میان ضرر میکند، خریدار است. قراردادی که از سوی این شرکتها به مردم تحمیل میشود، فرمی است که توسط یک حقوقدان تنظیم شده و در هر صورت حافظ منافع آن شرکت است. اعضای شرکت این فرم را در اختیار خریدار قرار میدهند و او نیز ناگزیر به امضای این قرارداد یکطرفه است که در آن قید شده اگر شرکت به هر دلیلی نتوانست مورد معامله یا همان سفارش خریدار را تهیه کند، درصدی به عنوان خسارت یا بهره به خریدار تعلق میگیرد. اما مبلغ بهره، بسیار کمتر از سودی است که پول خریدار عاید شرکت میکند. این افراد همچنین با تغییرات و نوسان در قیمت ارز، در زمان تحویل خودرو، مبلغ بیشتری از شما طلب میکنند که این موضوع در قرارداد قید شده است و شما پای آن را امضا کردهاید. شرکتهای خودروساز نیز در قراردادهای پیش فروش، خریدار را به پرداخت مابهالتفاوت قیمت خودرو در زمان تحویل به قیمت روز مجبور میکنند و اگر شما هم با چنین مشکلی مواجه شدید، بدانید که با توجه به این که قیمت روز زمان تحویل خودرو مشخص نیست و افزایش قیمت برای خریدار نامعلوم و مجهول است، به همین دلیل این ماده از قرارداد با مفاد بند 2 ماده ۲۳۳ قانون مدنی، مغایرت دارد و خریدار میتواند قرارداد را باطل کند. در ماده ۲۳۳ قانون مدنی آمده است: شرط مجهولی که جهل به آن موجب جهل عوضین میشود، باطل و موجب بطلان عقد است.
ضرورتهای امضای قرارداد
به یاد داشته باشید که برای جلوگیری از وارد شدن خسارت و ضرر در معاملاتی که به صورت پیش خرید است، قبل از امضا، قرارداد را با یک وکیل دادگستری، به دقت بررسی کنید. فرمهای یکسانی که از سوی فروشنده و به یک صورت تنظیم شدهاند، باید توسط یک حقوقدان تایید شود. همیشه از چیزی که بیش از حد خوب به نظر میآید، بترسید. حواستان به آگهیهایی که وسوسهکننده هستند، باشد، درباره مواردی مانند شرایط پیش فروش خیلی خوب یا قیمت پایینتر از قیمت واقعی بازار، حتی اقساط بلند مدت و در نهایت هر شرایطی که تا حدی دور از عقل به نظر میآید، بیشتر تحقیق کنید. مطبوعات نیز باید توجه داشته باشند، قبل از این که آگهی را چاپ کنند، از صحت آن مطمئن شوند و تحقیق کنند مورد معامله وجود دارد یا خیر. هرکسی نباید اجازه داشته باشد که بدون اخذ مجوز از متولیان امر، آگهی چاپ کند و از این طریق مردم را فریب دهد.