ریشه ی واژگان فارسی و لاتین

[seymour]

جالبه ... داشتم فکر می کردم که واژه انگلیسی Syrup ( محلول غلیظ دارویی ، شربت ، شهد) ، خیلی شبیه واژه شربته ... حالا که چک کردم می بینم درسته

... به نوعی هم ریشه ان ... یعنی ریشه syrup برمی گرده به واژه عربی شراب ...

یعنی انگلیسی ها ظاهرا از واژه ایتالیایی / لاتین siropus گرفتن اینو و اونا هم از واژه عربی شراب ...

بفرما شربت !​

میشه مقایسه کردش با واژه انگلیسی sherbet .... که معنی اش در اونجا یه چیزیه شبیه بستنی میوه ای (عکس رو ببین)... و مشخصه که با توجه به کاربرد فارسی این واژه به اونجا رفته ، و نه کاربرد عربی اش ...

این واژه هم ظاهرا از ایران به ترکیه و از اونجا به اتحادیه اروپا (!) رفته ...

 

[جاوید ایران]

در کتاب هخامنشیان نوشته ی آملی کورت، برگردان مرتضی ثاقب فر، به نکته ی جالبی پیرامون واژه ی Data برخوردم که در پانویس صفحه ی 80 کتاب بدان اشاره شده بود...


در سنگ نبشته ای که در بخش چپ نقش سلطنتی آرامگاه داریوش یکم در نقش رستم حجاری شده اینگونه آمده است:

" خدای بزرگ (است) اهورامزدا که این زمین را آفرید، که آن آسمان را آفرید، که مردم را آفرید، که شادی مردم را آفرید ....... آنچه از طرف من به آنها گفته شد آن را کردند. قانون من (آن است) که ایشان را نگاه داشت."

در سنگ نبشته که به زبان پارسی باستان می باشد، واژه ای که به عنوان قانون ترجمه شده، داتا می باشد. ( داد = Data )

" وَشنا اَئورامَزداهَ ایما دِهیاوا تِیَ نا مَنا داتا اَپَرِیایَ ... "


در فرهنگ ریشه شناسی نیز به ریشه ی پارسی Data اشاره شده است.

 

[seymour]

عبارت "چسان فسان" که در لفظ عوام به صورت ریشخند و مسخره برای شخص آرایش کرده به کار می ره به نظر می رسه ریشه ی روسی داره و از Cosanni Fosonni به معنی شیک پوش گرفته شده.البته فکر می کنم نوشتارش باید فرق داشته باشه
تو این لینک موارد جالبی از این دست رو می تونید پیدا کنید.

عالی بود این لینک ...

 

[seymour]

داشتم یه فیلم فرانسوی میدیدم (به اسمCache ) .. خلاصه طرف داره یه دیالوگی میگه که معنی اش ظاهرا میشد : " من دارم میرم فروشگاه " ... دقت که کردم ، دیدم طرف داره میگه " $%# مغازه @#$ " ... یعنی وسط حرفاش داشت از کلمه مغازه استفاده می کرد !!! ... بی خیال !!

... لغت نامه رو چک کردم ، دیدم درسته : واژه مغازه یه واژه فرانسویه ...


خلاصه فهمیدم که مغازه از اون لغت ها بود که گول زنکه که آدم (حداقل من !) فکر می کنه عربی باشه ، ولی فرانسه اس ...

ولی این پایان ماجرا نبود (

)... بعد که چک کردم دیدم که واژه مغازه (= magazine) توی فرانسوی یا انگلیسی معنی اش میشه " محل ذخیره سازی " (مثلا تو انگلیسی به خشاب میگن magazine که یعنی محل ذخیره سازی گلوله) ... خب این شما رو یاد چه واژه ای میندازه ؟

.............. مخزن دیگه ...

بنابراین واژه مغازه (تلفظ فرانسه) یا magazine (تلفظ انگلیسی) از واژه مخازن (ج. مخزن) اومده ...

 

[جاوید ایران]

در راستای واژه ی دل بند Turban (به معنای دستار) ، در دیکشنری Oxford به نکته ی جالبی پیرامون واژه ی Tulip که به معنای گل لاله است اشاره شده بود.

واژه ی Tulipٰ (گل لاله) و Turban (دستار) هم ریشه هستند و بخاطر شباهت ظاهری دستار با گل لاله که احتمالا به سبب نحوه پیچش گلبرگهای آن می باشد و حالتی خمره ای شکل ایجاد می کند این واژه ایجاد شده است.

Tulip: Turban: from its shape


خود بذر گل لاله و همچنین واژه ی Tulip نیز خاستگاه و ریشه ی ایرانی دارند.

Both the flower and its name originated in the Persian Empire

آن لالــه و گـل که بـوسـتـان ساخت همه ............... دانـی ز کـجـا عـلـم برافـراخت همه

از بـس که زمین سیر شد از خوردن خلـق ............... هر خـون که در و بود برانداخت همه

دهلوی ، رباعیات

 

[جاوید ایران]

دكتر محمد حیدری ملایری ، اختر فیزیكدان رصدخانه ی پاریس و یكی از دانشمندان سرشناس جهانی در اخترشناسی و اخترفیزیک.


ایشان مقاله ای پیرامون ریشه ی واژه ی عشق دارند:

" نویسنده بر این باور است که "عشق" می‌تواند با واژه‌ی اوستایی -iš به معنای ِ "خواستن، میل داشتن، آرزو کردن، جستجو کردن" پیوند داشته باشد، که دارای جدا شده‌های زیر است:

aēša
"آرزو، خواست، جستجو"؛ išaiti "می‌خواهد، آرزو می‌کند"؛ -išta "خواسته، محبوب"؛ -išti "آرزو، مقصود".

همچنین پیشنهاد می‌کند که واژه‌ی عشق از اوستایی -iška* یا چیزی همانند آن ریشه می‌گیرد. پسوند ka- در پایین باز‌نموده خواهد شد. " ...


" چنانکه می‌دانیم، فردوسی برای پاسداری و پدافند از زبان فارسی از به کار بردن واژه‌های عربی کوشمندانه خودداری می‌کند. خداوندگار شاهنامه با اینکه شناخت امروزین ما را از زبان و ریشه‌شناسی واژه‌های هند-و-اروپایی نداشته به احتمال می‌دانسته که عشق واژه‌ای فارسی است. "



دنباله ی مقاله...


به عشق هوا بر زمین شد گوا .......... به نزدیک خورشید فرمانروا

 

[seymour]

واژه انگلیسی Perish (= تلف شدن - پژمرده شدن - بتدریج رو به زوال رفتن) رو مقایسه کنید با واژه فارسی پریشان شدن ... شدیدا مشابه به نظر میان ... هم از لحاظ معنی و هم از لحاظ املایی .. آیا هم ریشه ان ؟

از نظر ریشه ای ، واژه perish از واژه فرانسوی قدیم (قرن 13) perire اومده و اونم از واژه مشابه لاتین ، به معنای نابود شدن - تمام شدن ....... شواهدمون خیلی قاطع نیست ... نه ؟

ولی بهرحال شباهت لغوی و معنایی شون انکار ناپذیره ... حتی در این حد که هر دوی این واژه ها رو برای موجودات زنده یا نزدیک به زنده بکار می بریم ؛ مثلا children perished in the fire

... یا مثلا perishable یعنی غذای فاسدشدنی ... یا در مورد گل و گیاه بکار می بریمش (تو فارسی هم صفت پریشان رو در مورد گیاهان استفاده می کنیم )

 

[انسانه خوب]

واژه انگلیسی Perish (= تلف شدن - پژمرده شدن - بتدریج رو به زوال رفتن) رو مقایسه کنید با واژه فارسی پریشان شدن ... شدیدا مشابه به نظر میان ... هم از لحاظ معنی و هم از لحاظ املایی .. آیا هم ریشه ان ؟

از نظر ریشه ای ، واژه perish از واژه فرانسوی قدیم (قرن 13) perire اومده و اونم از واژه مشابه لاتین ، به معنای نابود شدن - تمام شدن ....... شواهدمون خیلی قاطع نیست ... نه ؟

ولی بهرحال شباهت لغوی و معنایی شون انکار ناپذیره ... حتی در این حد که هر دوی این واژه ها رو برای موجودات زنده یا نزدیک به زنده بکار می بریم ؛ مثلا children perished in the fire

... یا مثلا perishable یعنی غذای فاسدشدنی ... یا در مورد گل و گیاه بکار می بریمش (تو فارسی هم صفت پریشان رو در مورد گیاهان استفاده می کنیم )

همین جریان رو من راجع به واژه Paladin فهمیدم. که بسیار شبیه پولادین یا پولاد زره خودمون هست

ولی هرچی به ریشه نزدیک تر میشد از تشابهش به پولادین کم میشد.


سوال: این تاپیک فقط برای وازگان ریشه لاتین هست؟ ژرمنیک نمیشه؟

 

[seymour]

همین جریان رو من راجع به واژه Paladin فهمیدم. که بسیار شبیه پولادین یا پولاد زره خودمون هست

ولی هرچی به ریشه نزدیک تر میشد از تشابهش به پولادین کم میشد.


سوال: این تاپیک فقط برای وازگان ریشه لاتین هست؟ ژرمنیک نمیشه؟

فکر نکنم توی همین تاپیک مشکلی داشته باشه ... بحث اینکه بین ریشه های زبان های مختلف ، یه ارتباطی برقرار کنیم و چهار تا چیز جالب یاد بگیریم ... (با اجازه صاحب تاپیک البته)

 

[De Monarch]

یه نکته ی جالبی که چند وقت پیش از یه محقق شنیده بودم در مورد شباهت معنایی و ظاهری واژگان طبری و فرانسوی بود ... این بابا یه لیستی از کلمات همسان در دو زبان رو تهیه کرده بود که تعداش به بیش از چهارصد
کلمه می رسید ... برای خودم خیلی عجیب بود که چه طور این همه واژه ی همسان در زبان فرانسوی و زبان یه منطقه ی کوچک از ایران وجود داره ...

اما واژه ای که اینجا میخوام بهش اشاره کنم( ربطی به مطلب بالا نداره ) واژه ی پردیس هست .( امیدوارم کسی بهش اشاره نکرده باشه ... این واژه یه واژه ی ایرانیه که وقتی وارد زبان انگلیسی میشه تبدیل به واژه ی paradis میشه ... اصل کلمه این بوده : پئیرا دئزا که بعهدها وارد زبان عربی هم شده که به فردوس تغیر شکل داده ...

 

[جاوید ایران]

واژه ی پردیس ( امیدوارم کسی بهش اشاره نکرده باشه ...)

البته پیشتر به این واژه نیز پرداخته شده بود... اینجا و اینجا

چطور است یک ایندکس از واژگانی که تاکنون ریشه ی آنان معرفی و بررسی شده است هم تهیه شود؟!

 

[seymour]

واژه هایی هستن که از نظر معنایی و لغوی شبیه ان ، اما ارتباطی بینشون وجود نداره یا حداقل من پیدا نکردم ، این دو سه تا مثال قشنگ رو ببینین :


nice و ناز - خیلی شبیه هم هستن ... نه ؟ ... چه معنی شون و چه طرز نوشتنشون .... متاسفانه ارتباطی بینشون نبود ... ناز ، ریشه کردی داره (فرهنگ معین) و nice هم که اصلا به معنی " احمق " (

) بوده و تا قرن 18 به معنای فعلی اش (= چیز خوب و دلپذیر) استفاده نشده ...

stress و اضطراب - درسته که اضطراب ، عربی محسوب میشه ، ولی باز هم ارتباط تخیلی (!) جالبی دارن ... ضمنا دقت کنید که ما توی فارسی ، اضطراب رو یه جورایی به شکل اسطراب (س بجای ز) تلفظ می کنیم (اگه قبول ندارید ، همین الان برید و از یه نفر بخواید این واژه رو تکرار کنه !

) ... ببینید : استرس --> استراب ... فقط اون ب کار رو خراب کرده !!

...


و آخریش :

واژه fabrication (که یکی از معنی هاش میشه : تقلب - جعل) و واژه فریبکاری ... متاسفانه من تحقیق کردم و به این نتیجه رسیدم که رابطه ای ندارن

... در واقع معنای منفی fabrication برای اولین بار در قرن 18 مشاهده شده و قبول از اون صرفا به معنای اصلی اش (= ساختن ) استفاده میشده ...

 

[seymour]

من در مورد ارتباط بین shadow یا shade و شراع (که یه واژه عربیه) یه بررسی کردم و ارتباط خاصی بینشون ندیدم ولی یه نتیجه خیلی جالب تر گرفتم ! :

...


shade و shadow هم ریشه ان و برمی گردن به sceadu (انگلیسی قدیم) و از اونجا به آلمانی قدیم (skadus) و از اینجا قضیه جالب میشه : دقت کنید

... از اینجا برمی گرده به واژه یونانی skotos به معنای تاریکی ...

واژه skotos ما رو یاد چه واژه ای میندازه ؟ ...... سکوت دیگه !

... که از نظر معنایی هم یه با هم جور در میان ... سکوت یعنی "نبود صدا" ، و تاریکی (= shadow) هم یعنی "نبود نور" ... بنابراین هر دو دارن به یه مفهوم (کمبود و فقدان) اشاره می کنن ...

 

[sokOoooot]

واژه skotos ما رو یاد چه واژه ای میندازه ؟ ...... سکوت دیگه !

... که از نظر معنایی هم یه با هم جور در میان ... سکوت یعنی "نبود صدا" ، و تاریکی (= shadow) هم یعنی "نبود نور" ... بنابراین هر دو دارن به یه مفهوم (کمبود و فقدان) اشاره می کنن ...

پس یونانی من میشه skotos :f34r:

 

[جاوید ایران]

رزق و روزی ، ریسک

در زمان امپراتوری ساسانیان، ایرانیان انجام کارهای سخت خود را به کارگران مزدور خارجی بویژه عرب ها و اسیران رومی واگذار می ‌کردند و در ازای این کارها که همواره با خطرات جانی و بدنی همراه بود، مزد روزانه‌ای را بنام روزیک Rozik به‌ آنها ‌پرداخت می کردند.

سپس این واژه وارد زبان عربی شده و به رزق (روزی دادن) دگرگون شد.

Risk

از آنجایی که واژه ی Risk به معنای خطر کردن می باشد، گمان می رود واژه ی روزیک، بدست همان اسیران و دریانوردان به اروپا راه‌ یافته و به Risk ریسک دگرگون شده است...

 

[seymour]

دیو و diva و divine ؟


آیا بین واژه فارسی دیو (موجود ترسناک و گنده) و واژه فرانسوی diva (شازده خانوم ... زنی که غر می زنه و همه رو پایین تر از خودش می دونه) و انگلیسی divine (به معنای الهی - خدایی) ارتباطی هست ؟


واژه diva (به معنی goddess یا الهه ) از واژه قدیمی تر Divus اومده ... که این divus ( که واقعا هم شبیه همون " دیو " خودمونه ) ، معناش میشه divine one ( موجود غیبی و الهی )

...


بنابراین واژه های دوم و سوم هم ریشه ان ... حالا می رسیم به ریشه ایندو که برمی گرده به یونانی و از اونجا به زبانهای هند و اروپایی قدیم به شکل dewos به معنای خدا و از جمله فارسی "دیو" (اهریمن – خدای شیطانی) ... پس مسلما هم ریشه ان ...


ریشه نهایی اش ظاهرا برمی گرده به dyeu به معنای درخشش – روز – روشنایی .. (زئوس از همین ریشه اس)

 

[easter]

دیو و diva و divine ؟


آیا بین واژه فارسی دیو (موجود ترسناک و گنده) و واژه فرانسوی diva (شازده خانوم ... زنی که غر می زنه و همه رو پایین تر از خودش می دونه) و انگلیسی divine (به معنای الهی - خدایی) ارتباطی هست ؟


واژه diva (به معنی goddess یا الهه ) از واژه قدیمی تر Divus اومده ... که این divus ( که واقعا هم شبیه همون " دیو " خودمونه ) ، معناش میشه divine one ( موجود غیبی و الهی )

...


بنابراین واژه های دوم و سوم هم ریشه ان ... حالا می رسیم به ریشه ایندو که برمی گرده به یونانی و از اونجا به زبانهای هند و اروپایی قدیم به شکل dewos به معنای خدا و از جمله فارسی "دیو" (اهریمن – خدای شیطانی) ... پس مسلما هم ریشه ان ...


ریشه نهایی اش ظاهرا برمی گرده به dyeu به معنای درخشش – روز – روشنایی .. (زئوس از همین ریشه اس)

اصولا هر دین جدیدی که میاید , مقدسات قبلی را

زیر سوال میبرد , ززتشت وقتی دینش را ارائه داد

خدایان قبلی را زیر سوال میبرد و به همین دلیل

دیو که در ایران باستان به معنی خدا بود به چیزی

پلید و شیطانی , تغییر معنا داد.


در ضمن deva سانسکریت هم از

همین ریشه است.

:happy:

 

[انسانه خوب]

با Devil رابطه ای ندارد؟

 

[oggy]

با Devil رابطه ای ندارد؟

نه خیر ندارد.

 

[انسانه خوب]

یه چیز نو پیدا کردم

Lip و لب