به نام خدا
گزارش مختصری از طراحی تا ساخت خودروی هیبریدی سورانا
مقدمه:
سال 1388 من به اتفاق دو تا از دوستان هم دانشکده ای (دانشگاه تهران مرکز) به نمایشگاه پژوهشهای برتر دانشگاههای کشور رفتیم . چیزی که در قرفه های دانشکده های فنی بیشتر از همه جلوه میکرد، وجود خودروهای دو سرنشینه با شکلها و شمایل نسبتا عجیب با پیشرانه های برقی بود! با کمی پرس و جو متوجه شدیم دانشگاه صنعتی شریف با هدف بالفعل رساندن تواناییهای نخبگان دانشجویان فنی در زمینه تحقیق و پژوهش و طراحی و ساخت خودروهای هیبریدی دو سالی است که مسابقاتی در این راستا برگزار کرده است!
سال اول 1386-87 مسابقات خودروهای الکتریکی تک سرنشین
سال دوم 1387-88 مسابقات خودروهای الکتریکی دو سرنشین
و در این نمایشگاه برای سال آتی دانشگاه صنعتی شریف موضوع مسابقه را خودروهای هیبریدی 4 سرنشین اعلام کرد.
دانشکده ما نیز خودروی برقی با نام مهر آزاد را ساخته بود که در دومین سال مقامی کسب نکرده بود!
خودروی الکتریکی مهر آزاد بر پایه پراید که با تغییراتی در شاسی و بدنه ساخته شد و به علت نقص فنی در چند مرحله از ادامه مسابقات باز ماند(مثلا یکی از آیتم های مسابقه عبور از گودال آب بود که متاسفانه در بحث عایق کاری تدبیری نشده بود و به محض ورود آب به موتور،خودرو خاموش و از دور آف شد!!!
تصاویری از خودروی الکتریکی دو سرنشینه مهرآزاد در سال 1388
با آگاهی از این موضوع تصمیم گرفتیم که خودمان دست بکار شده و برای سال آینده تیمی قدرتمند از بچه های فنی (چون خودمان ناپیوسته بودیم و تقریبا دست به آچار) و نخبه تشکیل دهیم و با اقتدار هرچه تمام تر مقام اول را کسب کنیم.
البته تیم مهرآزاد که سابقه ای هم در شرکت در این مسابقات داشت هم بیکار ننشست و تصمیم داشت برای سال آینده شرکت کنه و از اونجایی که بودجه تخصیص داده شده برای پروژه های اینچنینی محدوده کار ما دشوارتر شد. زیرا مجاب کردن مسولین دانشکده برای شرکت دو تیم در یک مسابقه کار آسونی نیست.
خودروی هیبریدی تیم پاراکس در مسابقات خودروی هیبریدی صنعتی شریف
با دوندگیهایی که انجام دادیم (مخصوصا مهندس فراهانی که به عنوان لیدر تیم نیز فعالیت میکردند) بالاخره مسئولین دانشکده فنی مهندسی تهران مرکز را راضی کردیم تا بودجه ای برای شرکت در مسابقات سال آینده برای سورانا درنظرگرفته بشه.
جا دارد از دکتر مهبادی(مدیر گروه مکانیک)،مهندس بزاز امینی و خانم انصاری(مسئول پژوهشکده دانشگاه)نیز یاد کنم که از حمایتهای ایشان بهره مند شدیم.
شروع کار:
پس از کسب مجوزهای مربوطه و برگزاری جلسات طولانی و کاغذ بازی های وقت گیر، و پس از مستقر شدن در یکی از اتاقهای کوچک دانشکده شروع به بررسی و جذب نیروهای لازم در زمینه های مختلف کردیم.
اولین اتاق برگزاری جلسات بحث و گفتگو و محل جذب نیرو
درنهایت تعداد 15 نفر جذب شدند و فعالیت رسمی تیم آغاز شد. مسابقه در سه مرحله انجام میشد:
مرحله اول: طراحی مفهومی ،شامل توجیه طرح از جمله چگونگی انتخاب سیستم و ...
مرحله دوم: طراحی اجزاء (شامل چگونگی ساخت تک تک اجزاء و دفاع از پروسه ساخت) + طراحی صنعتی ( دیزاین چهره ظاهری قسمت بدنه و اتاق خودرو)
مرحله سوم: ساخت کامل خودرو و شرکت در آیتم های مسابقه.
مرحله طراحی مفهومی:
خودروهای زیادی رو بررسی کردیم . از ماتیز و ال90 و ریو بگیر، تا اپل کورسا !! حتی این بحث که خودمون یک پلتفرم ساده و جدید بسازیم هم مطرح شد، ولی زمان و امکانات و مسایل این دست خیلی چالش برانگیزبود...
با کلی بحث و گفتگو و تحقیق بالاخره تصمیم گرفتیم بر پایه خودروی پراید 111 و نوع سیستم هیبریدی سری به دلیل ساده تر بودن در ساخت(با امکانات محدود کشور و زمان محدود امکان سیستمهای موازی یا سری – موازی نبود) کار بشه و به این ترتیب از مشخصات کلی پراید بگیر تا ریزترین مشخصه ها رو با زحمت فراوان بدست آوردیم!
از بخت خوش ما دکتر ریاحی،مدیر عامل مرکز تحقیقات سایپا استاد دانشگاه ما بود و اطلاعات فنی ریز و درشت پراید رو با کلی تعهد و ... از خود مرکز تحقیقات سایپا دریافت کردیم.(دکتر ریاحی خیلی به ما لطف داشتن. یادشون گرامی)
بعد از گذشت چند ماه از تلاشهای همه جانبه ی گروه که متشکل از گروه مکانیک،گروه الکترونیک،گروه برق قدرت وگروه طراحی صنعتی بود کتابچه مرحله اول (طراحی مفهومی) به سرانجام رسید و ما در دانشگاه صنعتی شریف برای دفاعیه حاضر شدیم
.
هرچند تدابیری برای ترسیم چهارچوبی خاص برای ارائه طرح ها انجام شده بود ولی باز هم تقریبا نتونسته بودند نواقص این قوانین رو رفع کنن و هیئت داوران سلیقه ای رای میدادند!!!
تیم ما با وجود شایستگی کامل قربانی برخی ناملایمات و برخی تقلبهایی شد! مثلا تیمی که اول شد مستقیما یک سیستم موجود در بازار و کپی شده رو از یک شرکت چینی گرفته بود!
خلاصه تیم ما به مقام سوم در مرحله طراحی مفهومی رسید و مرحله بعد که خیلی سخت تر از این مرحله بود استارت خورد.
سالن برگزاری جلسه دفاعیه واقع در دانشگاه صنعتی شریف
مرحله طراحی اجزاء و مرحله طراحی صنعتی:
در این مرحله تیم وارد فاز انتخاب موتور و قطعات دیگه با مشخصات دقیق و موجود و قابل دسترسی شد! چه سختیهایی که کشیدیم و بچه ها چه خون دلهایی خوردن رو نمیشه تو چند خط بیان کرد ولی در حدی بود که گاهی از خودمون میپرسیدیم که آیا ارزش این همه سختی رو داره؟!!
برخی نرم افزارها ،مثل سیمولینک و Adams رو با کمک استاد خصوصی یاد گرفتیم و خیلی نرم افزارها رو کامل کردیم و کلی دوندگی کردیم که مثلا فلان قطعه رو میشه تو بازار پیدا کرد یا باید بسازیم و ... و چون این مرحله دوتا فاز داشت و خیلی مشکل بود،تا آخرین لحظات قبل از شروع جلسه دفاعیه مرحله دوم دانشگاه شریف چشم رو هم نگذاشتیم و کتابچه طراحی اجزاء و بنر و ماکت طراحی ظاهری خودرو رو آماده کردیم و راهی سالن دفاعیه شدیم...
منزل یکی از دوستان که پدر و مادرش انگلیس بودن و دربست 2-3 روز تبدیل به دفتر فعالیتهامون کردیم و کلی خونشون رو به هم ریخیتیم!
درمرحله طراحی اجزاء پس از یک دفاعیه ی طاقت فرسا مقام دوم رو کسب کردیم و در سالن طراحی صنعتی داوران ویژه طراحی صنعتی از قبیل طراح های مطرح و گرافیستهای به نام ایران که از خودرو سررشته دارند به سورانا بالاترین امتیاز رو اهدا کردند و در این مرحله اول شدیم..
(به دلیل برخی ملاحظات به شرح چند و چون تیم های شرکت کننده و نحوه داوری نمیپردازم! تا سوء تعبیری پیش نیاد)
بنر طرح اسکچ تا مدل خودروی سورانا
هیئت داوران گروه طراحی صنعنی
آقای مهندس محمد مرادی طراح صنعتی سورانا بعد از پایان همکاریش با گروه طبق برنامه قبلیش برای ادامه تحصیلات به آلمان رفت
.
در ادامه برخی از 40-50 تا از طرح های تیم های شرکت کننده رو ملاحظه میکنید:
بنر خودروی تیم پاراکس(مهرآزاد)
جهشی بزرگ در اهداف گروه:
پس از پایان مرحله دوم،کم کم توجه ها رو به خدمون جلب کردیم و از اونجایی که سورانا اسمی در کرده بود از اینور و اونور باهامون تماس میگرفتن و ازمون تقاضای همکاری میکردند. در طی یکی از همین تماسها با آقای وحید جنانی آشنا شدیم و در یک جلسه به ما راجع به کارهاش توضیح داد که در مسابقات خودروهای هیبریدی آتای ایتالیا در سال فکر کنم 2007 میلادی از طریق دانشگاه شریف شرکت کرده بودند و رزومه و تقدیرنامه ای دریافت کرده بودند.وحید جنانی از بچه های دانشگاه خواجه نصیر به همراه چند تا از دوستانش زحمات زیادی برای ساخت این ماشین کشیدند و حتی بخشی از بودجه ساخت رو از جیبشون پرداختند ولی به خاطر اینکه با اطلاعات و امکانات درخور وکامل و بودجه کافی جلو نرفته بودند آنچان که خودشون میگفتند از نتیجه کار راضی نبودند.
تصویر زیر خودروی هیبریدی شرکت کرده در سال 2007 آتای ایتالیا رو نشون میده . همونطور که از عکس پیداست طراحی ظاهری بدنه خودرو از لامبورگینی گالاردو گرفته شده. ناگفته نماند که برای همین خودرو هم بچه های تیمش(اسم تیم رو فراموش کردم) خیلی زحمت کشیدند و جسارت شرکت کردن در چنین مسابقاتی از یک تیم ایرانی برای اولین بار و امکانات محدود،قابل ستایشه. تا جایی که یادمه وحید میگفت اکثر اعضای تیم در دانشگاههای ایتالیا مشغول به ادامه تحصیل بودند.
!
وحید آقا از ما خواست که به جای شرکت در مرحله سوم ، در مسابقات فرمولا هیبرید ایتالیا شرکت کنیم تا دستاوردهای بزرگتری داشته باشه!
پیشنهاد خوبی بود. با کمی تحقیق و مکاتبه با برگزارکنندگان مسابقات جهانی آتای ایتالیا مصمم شدیم که حتما در این مسابقات شرکت کنیم.
حالا مجاب کردن دانشگاه،اون هم برای مسابقه ای با بودجه ای 100 میلیونی کار حضرت فیل بود که با دوندگیهای مکرر و نامه نگاریهای زیاد و جلسات گوناگون با مدیران ارشد دانشگاه در مرکز بالاخره با تلاشهای بچه ها و حمایت دانشکده از این سد هم به سلامتی گذشتیم.
خودروی فرمولای سورانا:
مسابقات آتای ایتالیا حدود 7 سالی هست تحت لیسانس فیات و اویکو برگزار میشه و در اون سال در سه کلاس برگزار میشد (انجین،الکتریکی و هیبریدی) ما در کلاس هیبریدی ثبت نام کردیم و کتابچه قوانین مسابقات رو دریافت کردیم و گروه میرفت که در یک رقابت خیلی بزرگتر خودش رو آماده کنه.
همه بچه ها از مطالعه و طراحی و بنچ مارکینگ بگیر،تا خرید و ساخت و نظافت و ... یکپارچه تلاش کردند و با هزار فراز و نشیب و چالش روبرو بودند
ابتدا کتابچه طراحی خودروی سورانای فرمولا رو با کلی وسواس و دقت آماده کردیم و فرستادیم به محل برگزاری مسابقات آتا. تا بعد از بررسی دقیق این کتابچه (از توجیه پایه تا طراحی اجزا) معلوم بشه که صلاحیت ساخت خودرو رو داریم یا نه!
بالاخره بعد از بررسی به ما مجوز ساخت و شرکت در ادامه مسابقات داده شد...
مرحله ساخت آغاز شد و همه اعضای گروه یکپارچه شروع به فعالیت کردند و هرکدام در زمینه های فعالیت خودشون داستانها و خاطره هایی دارن که در این گزارش نمیشه همشون رو گفت و برای اینکه در حق کسی اجحاف نشه از پرداختن به این موضوع صرف نظر میکنم...
چه روزهایی داشتیم با بچه ها.. گاهی غمگین.... و بیشتر اوقات شاد و خندان ....
باتریهای لیتیوم یونی که از کره جنوبی وارد کردیم. 200 سل از این باتریها رو به صورت دو پک 100 سلی در طرفین خودرو، سری کردیم.
گروه برق در حال ست کردن باتریها
این هم یکی از دو پک صد سلی باتریها که باید از محل کارگاه الکترونیک واقع در ضلع شمالی صنعتی شریف با ماشینم به دانشگاه با احتیاط زیاد منتقل میکردم!!!
از اونجایی که باتریهای فول شارژ لیتیومی اون هم در این حجم خیلی خطرناک اند، احساس میکردم دارم بمب ساعتی حمل میکنم!!!!!
این هم موتور تک سیلندر سوبارو که با یک دینام جهت شارژ باتریها کوپل شده و بعد از نصب منبع اگزوز دست ساز روی اون (صداش خیلی زیاد بود و مجبور شدیم براش اگزوز بسازیم) دارم به دانشگاه میبرمش...
بالاخره خودرو آماده شد و سوار ماشین حمل خودرو عازم گمرک فرودگاه امام ***** شد.
این هم یک دستگاه SLS Galoing که در گمرک امام ***** آماده ترخیص بود!!
از ناملایمتیهای برخی مسئولین بگیرید تا تنبلی ناشی از بزرگ دیدن هدف دیوارهایی بودند که جلوی راه گروه سبز میشدند! حتی چند بار بچه ها به خاطر شدت فشار کار باهم درگیر شدند(تصورکنید 15 تا جوون که هرکدوم مدعی اند و تقریبا، هم سطح، در شرایطی که لیدر گروه ابزار قدرت آنچنانی ای هم نداشت،اون هم تو ایرانی که فرهنگ تیم وورک جا نیافتاده چه اتفاقاتی میتونه بیافته؟!!) و بعضی به خاطر کم توانی بدنی مخصوصا تو 2 ماه آخر(ساخت خودرو) که کار شبانه روزی تو کارگاه دانشکده رو میطلبید، مریض شدنو بستری...!
خوشبختانه خدا کمکمون کرد و از تمام این موانع عبور کردیم و خودروی هیبریدی سورانا ساختش باز در دقیقه 90 و در وقتهای اضافه به پایان رسید و برای رفتن به شهر تورین ایتالیا ،عازم گمرک شد.
داستان ویزای شینگن هم که دیگه نگو!! همه کسانی که پاسبوردشونو آماده کرده بودن انتظار داشتند بی چون و چرا به ایتالیا برن!!!
بعد ازکلی دوندگی کردن در سفارت ایتالیا و ... در نهایت به 6 نفر ویزای شینگن دادند که یکی از این ویزاها متعلق به خود رئیس دانشکده(دکتر افتخاری) بود و باقی ویزاها هم برای کسانی که اونجا میتونستند کمک باشند دریافت شد ( وحید جنانی-راننده اول/امیر رواجی-تکنسین فنی و راننده دوم/عزیزالله فراهانی-سرپرست و مدیر فنی گروه/مهدیه خیابانی-مسئول فنی برق قدرت خودرو/حمید رضا زاهدی-تکنسین فنی)
من و چند نفر هم که اون زمان سربازی نرفته بودیم و کارمون در گرفتن پاسبورد گره خورده بود بی خیال رفتن بودیم و باقی بچه ها هم نتونستند برن!
تورین ایتالیا
تیم عازم ایتالیا شد
بعد از اینکه خودرو رو تحویل گرفتند متوجه شدند که به خاطر حمل غیر اصولی در هواپیمای باری، کامپوزیت بدنه خودرو آسیب جدی دیده و تنها راهی که میشد از این بحران گذشت، ترمیم سطحی با نوار چسب و ... بود . اگر در عکسها میبینید که بدنه موج زیادی داره و پارگی و شکستگی داره بیشتر به خاطر همین مسئله ست.