حضرت مولانا جلال الدين محمد بلخی

[ibest]

هوس حلوا
مرا حلوا هوس کردست حلوا
میفکن وعدۀ حلوا به فردا
دل و جانم بدان حلواست پیوست
که هردم می رسد بویش ز بالا
راز
بگو ای یار همراز این چه راز است ؟
دگرگون گشته ای باز این چه راز است؟
دگربار این چه دام است و چه دانه ست؟
که ما را کشتی از ناز، این چه راز است؟

 

[ibest]

سودای او
قرار زندگانی آن نگار است
که دل در جست و جویش بی قرار است
مرا سودای او دامن گرفته
که این سودا نه آن سودای پاراست
خواب یا جواب
ببستی چشم یعنی وقت خواب است
نه خوابست آن حریفان را جواب است
تو می دانی که ما چندان نپاییم
ولیکن چشم مستت را شتابست

 

[ibest]

روز خوش
بیا کامروز ما را روز عید است
چنین عیدی به صد دوران کی دید ست؟
بزن دست و بخوان کامروز شادیست
که روز خوش هم از اوّل پدید ست
روی خوب
مرا چون تا قیامت یار این است
خراب و مست باشم کار این است
گل صد برگ دید آن روی خوبش
به بلبل گفت گل گلزار این است

 

[ibest]

عشق حلال
تو را در دلبری دستی تمام است
تمام است و تمام است و تمام است
بجز با روی خوبت عشقبازی
حرام است و حرام است و حرام است
آن یار
نگار خوب شیرینکار چون است؟
چراغ دیده و دیدار چون است؟
ز لطف خویش یارم خواند آن یار
عجب آن یار بی این یار چون است؟

 

[ibest]

بنمای رخ که ماه شبســــتانم آرزوست"
بگشای لب که قند فــــــــراوانم آرزوست"

لطف وکرم زحضرت ســـــلطانم آرزوست
خوشبختـی وسعــادت و ایمانم آرزوست

برذره ذره خــــاک تو ای کشــــــــور عزیز
نورخـــدا و اشعـــــــــۀ تابانـــــم آرزوست



بهر رفـــاه میهن افغانســتان خویش

دست دعا به درگۀ سلطانم آرزوست

 

[ibest]

چه دانستم که اين سودا

چه دانستم که اين سودا مرا زينسان کند مجنون

دلم را دوزخی سازد دو چشمم را کند جيحون

چه دانستم که سيلابی مرا ناگاه بربايد

چو کشتيم در اندازد ميان قلزم پر خون

زند موجی بر آن کشتی که تخته تخته بشکافد

که هر تخته فرو ريزد ز گردشهای گوناگون

نهنگی هم برآرد سر خورد آن آب دريا را

چنان دريای بی پايان شود بی آب چون هامون

شکافد نيز آن هامون نهنگ بحرفرسا را

کشد در قعر ناگاهان به دست قهر چون قارون

چو اين تبديلها آمد نه هامون ماند و نه دريا

چه دانم من دگر چون شد که چون غرقست در بيچون

چه دانمهای بسيار است ليکن من نميدانم

که خوردم از دهان بندی در آن دريا کفی افيون

 

[ibest]

آمده ام که سر نهم عشق تو را به سر برم

ور تو بگوئیم که نی ، نی شکنم شکر برم

آمده ام چو عقل و جان از همه دیده ها نهان

تاسوی جان و دیدگان مشعله ی نظر برم

آمده ام که ره زنم بر سر گنج شه زنم

آمده ام که زر برم ، زر نبرم خبر برم

گر شکند دل مرا جان بدهم به دلشکن

گر ز سرم کله برد ، من زمیان کمر برم

اوست نشسته در نظر من به کجا نظرکنم



اوست گرفته شهر دل من به کجا سفر برم


آنکه ز زخم تیر او کوه شکاف می کند


پیش گشاد تیر او وای اگر سپر برم

آنکه ز تاب روی او نور صفا به دل کشد

و آنکه ز جوی حسن او آب سوی جگر برم

در هوس خیال او همچو خیال گشتـه ام

وز سر رشک نام او نام رخ قمر برم

این غزلم جواب آن باده که داشت پیش من

گفت بخور نمی خوری پیش کسی دگر برم

 

[ibest]

تا که اسیر و عاشق آن صنم چو جان شدم
دیو نیم ، پری نیم ، از همه چون نهان شدم



برف بدم گداختم تا که مرا زمین بخورد

تا همه دود دل شدم تا سوی آسمان شدم



نیستم از روان ها، برحذرم ز جان ها

جان نکند حذر ز جان، چیست حذر چو جان شدم



آنک کسی گمان نبرد، رفت گمان من بدو

تا که چنین به عاقبت بر سر آن گمان شدم



از سر بی خودی دلم داد گواهیی بدست

این دل من ز دست شد و آنچ بگفت آن شدم



این همه ناله های من نیست ز من همه ز اوست

کز مدد می لبش بی دل و بی زبان شدم



گفت چرا نهان کنی عشق مرا چو عاشقی؟

من ز برای این سخن شهره عاشقان شدم



جان و جهان ز عشق تو رفت ز دست کار من

من به جهان چه میکنم ؟ چونکه ازین جهان شدم ٪

"مولانا"

 

[ibest]

معشوقه به سامان شد تا باد چنین بادا
کفرش همه ایمان شد تا باد چنین بادا


ملکی که پریشان شد از شومی شیطان شد
باز آن سلیمان شد تا باد چنین بادا

یاری که دلم خستی در بر رخ ما بستی
غمخواره یاران شد تا باد چنین بادا

هم باده جدا خوردی هم عیش جدا کردی
نک سرده مهمان شد تا باد چنین بادا

زان طلعت شاهانه زان مشعله خانه
هر گوشه چو میدان شد تا باد چنین بادا

زان خشم دروغینش زان شیوه شیرینش
عالم شکرستان شد تا باد چنین بادا

شب رفت صبوح آمد غم رفت فتوح آمد
خورشید درخشان شد تا باد چنین بادا

از دولت محزونان وز همت مجنونان
آن سلسله جنبان شد تا باد چنین بادا

عید آمد و عید آمد یاری که رمید آمد
عیدانه فراوان شد تا باد چنین بادا

ای مطرب صاحب دل در زیر مکن منزل
کان زهره به میزان شد تا باد چنین بادا

درویش فریدون شد هم کیسه قارون شد
همکاسه سلطان شد تا باد چنین بادا

آن باد هوا را بین ز افسون لب شیرین
با نای در افغان شد تا باد چنین بادا

فرعون بدان سختی با آن همه بدبختی
نک موسی عمران شد تا باد چنین بادا

آن گرگ بدان زشتی با جهل و فرامشتی
نک یوسف کنعان شد تا باد چنین بادا

شمس الحق تبریزی از بس که درآمیزی
تبریز خراسان شد تا باد چنین بادااز اسلم شیطانی شد نفس تو ربانی
ابلیس مسلمان شد تا باد چنین بادا

آن ماه چو تابان شد کونین گلستان شد
اشخاص همه جان شد تا باد چنین بادا

بر روح برافزودی تا بود چنین بودی
فر تو فروزان شد تا باد چنین بادا

قهرش همه رحمت شد زهرش همه شربت شد
ابرش شکرافشان شد تا باد چنین بادا

از کاخ چه رنگستش وز شاخ چه تنگستش
این گاو چو قربان شد تا باد چنین بادا

ارضی چو سمایی شد مقصود سنایی شد
این بود همه آن شد تا باد چنین بادا

خاموش که سرمستم بربست کسی دستم
اندیشه پریشان شد تا باد چنین بادا ٪

"حضرت مولانا"

 

[ibest]

تا صورت پیوند جهان بود علی بود


تا نقش زمین بود و زمان بود علی بود


آن قلعه گشایی که در قلعه ی خیبر

برکند به یک حمله و بگشود علی بود



آن گرد سرافراز که اندر ره اسلام

تا کار نشد راست نیاسود ، علی بود



آن شیر دلاور که برای طمع نفس

بر خوان جهان پنجه نیالود علی بود


این کفر نباشد ، سخن کفر نه این است

تا هست علی باشد و تا بود علی بود


شاهی که ولی بود و وصی بود علی بود

سلطان سخا و کرم و جود علی بود

هم آدم و هم شیث و هم ادریس و هم الیاس

هم صالح پیغمبر و داوود علی بود


هم موسی وهم عیسی و هم خضر و هم ایوب

هم یوسف و هم یونس و هم هود علی بود


مسجود ملایک که شد آدم ، ز علی شد

آدم چو یکی قبله و مسجود علی بود


آن عارف سجّاد ، که خاک درش از قدر

بر کنگرهی عرش بیفزود علی بود


هم اول و هم آخر و هم ظاهر و باطن

هم عابد و هم معبد و معبود ، علی بود

آن لحمک لحمی ، بشنو تا که بدانی

آن یار که او نفس نبی بود علی بود


موسی و عصا و ید بیضا و نبوت

در مصر به فرعون که بنمود ، علی بود

چندان که در آفاق نظر کردم و دیدم

از روی یقین در همه موجود ، علی بود


خاتم که در انگشت سلیمان نبی بود علی بود

آن نور خدایی که بر او بود علی بود


آن شاه سرافراز که اندر شب معراج

با احمد مختار یکی بود علی بود



آن کاشف قرآن که خدا در همه قرآن

کردش صفت عصمت و بستود علی بود٪

"مولانا جلال الدین بلخی"

 

[ibest]

بنمای رخ که باغ و گلستانم آرزوست
بگشای لب که قند فراوانم آرزوست

ای آفتاب حسن برون آ دمی ز ابر
کان چهره مشعشع تابانم آرزوست

بشنیدم از هوای تو آواز طبل باز
باز آمدم که ساعد سلطانم آرزوست

گفتی ز ناز بیش مرنجان مرا برو
آن گفتنت که بیش مرنجانم آرزوست

وان دفع گفتنت که برو شه به خانه نیست
وان ناز و باز و تندی دربانم آرزوست

در دست هر کی هست ز خوبی قراضه‌هاست
آن معدن ملاحت و آن کانم آرزوست

این نان و آب چرخ چو سیل‌ست بی‌وفا
من ماهیم نهنگم عمانم آرزوست

یعقوب وار وااسفاها همی‌زنم
دیدار خوب یوسف کنعانم آرزوست

والله که شهر بی‌تو مرا حبس می‌شود
آوارگی و کوه و بیابانم آرزوست

زین همرهان سست عناصر دلم گرفت
شیر خدا و رستم دستانم آرزوست

جانم ملول گشت ز فرعون و ظلم او
آن نور روی موسی عمرانم آرزوست

زین خلق پرشکایت گریان شدم ملول
آن‌های هوی و نعره مستانم آرزوست

گویاترم ز بلبل اما ز رشک عام
مهرست بر دهانم و افغانم آرزوست

دی شیخ با چراغ همی‌گشت گرد شهر
کز دیو و دد ملولم و انسانم آرزوست

گفتند یافت می‌نشود جسته‌ایم ما
گفت آنک یافت می‌نشود آنم آرزوست

هر چند مفلسم نپذیرم عقیق خرد
کان عقیق نادر ارزانم آرزوست

پنهان ز دیده‌ها و همه دیده‌ها از اوست
آن آشکار صنعت پنـهانم آرزوست

خود کار من گذشت ز هر آرزو و آز
از کان و از مکان پی ارکانم آرزوست

گوشم شنید قصه ایمان و مست شد
کو قسم چشم صورت ایمانم آرزوست

یک دست جام باده و یک دست جعد یار
رقصی چنین میانه میدانم آرزوست

می‌گوید آن رباب که مردم ز انتظار
دست و کنار و زخمه عثمانم آرزوست

من هم رباب عشقم و عشقم ربابی‌ست
وان لطف‌های زخمه رحمانم آرزوست

باقی این غزل را ای مطرب ظریف
زین سان همی‌شمار که زین سانم آرزوست

بنمای شمس مفخر تبریز رو ز شرق
من هدهدم حضور سلیمانم آرزوست ٪

 

[ibest]

مرغ باغ ملکوت

روزها فکر من این است و همه شب سخنم


که چرا غافل از احوال دل خویشتنم



از کجا آمده ام، آمدنم بهر چه بود؟

به کجا مى روم؟ آخر ننُمایى وطنم



مانده ام سخت عجب کزچه سبب ساخت مرا

یا چه بودست مراد وى ازین ساختنم



جان که از عالم علوى ست، یقین مى دانم

رخت خود باز برآنم که همانجا فکنم



مرغ باغ ملکوتم ، نیّم از عالَم خاک

دو سه روزى قفسى ساخته اند از بدنم



اى خوش آن روز که پرواز کنم تا برِ دوست

به هواى سرِ کویش پر و بالى بزنم



کیست در گوش که او مى شنود آوازم؟

یا کدام است سخن مى نهد اندر دهنم؟



کیست در دیده که از دیده برون مى نگرد؟

یا چه جان است، نگویى، که منش پیرهنم؟



تا به تحقیق مرا منزل و ره ننمایى

یک دم آرام نگیرم نفسى دم نزنم



مِىِ وصلم بچشان، تا درِ زندان ابد

از سرِ عربده مستانه به هم درشکنم



من به خود نامدم اینجا که به خود باز روم

آنکه آورد مرا باز بَرَد در وطنم



تو مپندار که من شعر به خود مى گویم

تا که هشیارم و بیدار یکى دم نزنم



شمس تبریز، اگر روى به من بنمایى

و الله این قالب مردار به هم درشکنم ٪

"حضرت مولانا "

 

[ibest]

ز فلک فتاد طشتم, به محیط غرقه گشتم

به درون بحر جز تو دلم آشنا ندارد

ز صبا همی رسیدم خبری که می پزیدم

ز غمت کنون دل من خبر از صبا ندارد

به رخان چون زر من, به بر چو سیم خامت

به زر او ربوده شد که, چو تو دلربا ندارد

هله , ساقیا , سبکتر ,ز درون ببند آن در

تو بگو به هر که آید که سر شما ندارد

همه عمر اینچنین دم نبده ست شاد و خرم

به حق وفای یاری که دلش وفا ندارد

به از این چه شادمانی که تو جانی و جهانی؟

چه غمست عاشقان را که جهان بقا ندارد؟

برویم مست امشب به وثاق آن شکرلب

چه ز جامه کن گریزد چو کسی قبا ندارد؟

به چه چشم های کودن شود از نگار روشن

اگر آن غبار کویش سر توتیا ندارد؟

هله , من خموش کردم برسان دعا و خدمت

٪ چه کند کسی که در کف بجز از دعا ندارد؟

 

[ibest]

ای یوسف خوشنام ما
خوش میروی بر بام ما



ای درشکسته جام ما
ای بردریده دام ما


ای نور ما ای سور ما
ای دولت منصور ما


جوشی بنه بر شور ما
تا می شود انگور ما


ای دلبرو مقصود ما
ای قبله و معبود ما


آتش زدی در عود ما
نظارو کن بر دود ما


ای یار ما عیار ما
دام دل خمار ما


پا وا مکش از کار ما
بستان گرو دستار ما


در گل بمانده پای دل
جان میدهم چه جای دل


وز آتش سودای دل
ای وای دل ای وای ما٪

٪

"حضرت عشق: مولانا جلال الدین"

 

[ibest]

در دل و جان خانه کردی عاقبت

هر دو را ویرانه کردی عاقبت



آمدی کآتش در این عالم زنی

وانگشتی تا نکردی عاقبت



ای ز عشقت عالمی ویران شده

قصد این ویرانه کردی عاقبت



من ترا مشغول میکردم دلا

یاد آن افسانه کردی عاقبت



عشق را بی خویش بردی در حرم

عقل را بیگانه کردی عاقبت



یا رسول الله ستون صبر را

استن خنّانه کردی عاقبت



شمع عالم بود لطف چاره گر

شمع را پروانه کردی عاقبت



یک سرم این سوست یک سر سوی تو

دو سرم چون شانه کردی عاقبت



دانه ای بیچاره بودم زیر خاک

دانه را دردانه کردی عاقبت



دانه را باغ و بستان ساختی

خاک را کاشانه کردی عاقبت



ای دل مجنون و از مجنون بتر

مردی و مردانه کردی عاقبت



کاسه ی سر ازتو پر ازتو تهی

کاسه را پیمانه کردی عاقبت



جان جانداران سرکش را به علم

عاشق جانانه کردی عاقبت



شمس تبریزی که مر هر ذرّه را

روشن و فرزانه کردی عاقبت ٪

"مولانا"

 

[ibest]

ای دل چه اندیشیده‌ای در عذر آن تقصیرها

زان سوی او چندان وفا زین سوی تو چندین جفا

زان سوی او چندان کرم زین سو خلاف و بیش و کم

زان سوی او چندان نعم زین سوی تو چندین خطا

زین سوی تو چندین حسد چندین خیال و ظن بد

زانسوی اوچندان کشش چندان چشش چندان عطا

چندین چشش از بهر چه تا جان تلخت خوش شود

چندین کشش از بهر چه تا دررسی در اولیا

از بد پشیمان می‌شوی الله گویان می‌شوی

آن دم تو را او می‌کشد تا وارهاند مر تو را

از جرم ترسان می‌شوی وز چاره پرسان می‌شوی

آن لحظه ترساننده را با خود نمی‌بینی چرا

گر چشم تو بربست او چون مهره‌ای در دست او

گاهی بغلطاند چنین گاهی ببازد در هوا

گاهی نهد در طبع تو سودای سیم و زر و زن

گاهی نهد در جان تو نور خیال مصطفی

این سو کشان سوی خوشان وان سوکشان با ناخوشان

یا بگذرد یا بشکند کشتی در این گرداب‌ها

چندان دعا کن در نهان چندان بنال اندر شبان

کز گنبد هفت آسمان در گوش تو آید صدا

بانک شعیب و ناله‌اش وان اشک همچون ژاله‌اش

چون شد ز حد از آسمان آمد سحرگاهش ندا

گر مجرمی بخشیدمت وز جرم آمرزیدمت

فردوس خواهی دادمت خامش رها کن این دعا

گفتا نه این خواهم نه آن دیدار حق خواهم عیان

گر هفت بحر آتش شود من درروم بهر لقا

گر رانده آن منظرم بستست از او چشم ترم

من در جحیم اولیترم جنت نشاید مر مرا

جنت مرا بی‌روی او هم دوزخست و هم عدو

من سوختم زین رنگ و بو کو فر انوار بقا

روزی یکی همراه شد با بایزید اندر رهی

پس بایزیدش گفت چه پیشه گزیدی ای دغا

گفتا که من خربنده‌ام پس بایزیدش گفت رو

یا رب خرش را مرگ ده تا او شود بنده خدا ٪

"مولانا"

 

[ibest]

آن دل که شد او قابل انوار خدا
<پر باشد جان او ز اسرار خدا
زنهار تن مرا چو شمع تنها مشمر
<کو جمله به نمک‌زار خدا

 

[ibest]

آن شمع رخ تو لگنی نیست بیا
<وان نقش تو از آب منی نیست بیا
در خشم مکن تو خویشتن را پنهان
<کان حسن تو پنهان شدنی نیست بیا

 

[ibest]

آن کس که ترا نقش کند او تنها
<تنها نگذاردت میان سودا
در خانه تصویر تو یعنی دل تو
<بر رویاند دو صد حریف زیبا

 

[ibest]

آن لعل سخن که جان دهد مرجان را
<بی‌رنگ چه رنگ بخشد او مرجان را
مایه بخشد مشعلهٔ ایمان را
<بسیار بگفتیم و نگفتیم آن را