اخبار ، مقالات و دانستی های نجوم و فضا

[roje_aria79]

محاسبه فواصل نجومی
یکی از مهمترین پارامترهای یک جسم در جهان که برای محاسبه دیگر پارامتر های آن مورد محاسبه قرار می گیرد ، فاصله آن از ما است. از روی فاصله اجسام می توان به اطلاعاتی مهم و اساسی در مورد آنها رسید. از گذشته های دور برای محاسبه ی فاصله ی اجرام آسمانی روش هایی ابداع شده بود.اما معمولا تمامی آنها در مورد اجرامی دور تر از سیاره های مریخ و مشتری جواب نمی دادند؛ زیرا دقت بسیار پایینی در ابزار اندازه گیری موجود بود .اما این روش ها با گذر زمان پیشرفت کرد و روش های جدیدی به وجود آمدند . در این مقاله به چهار نمونه از مهمترین روش های اندازه گیری اشاره می کنیم .
اختلاف منظر ظاهری :
انگشتتان را مقابل خود بگیرید ، چشم چپ خود را ببندید و با چشم راست به پشت زمینه انگشت خود نگاه کنید حال این کار را با چشم چپ هم انجام دهید . در هر مورد پشت زمینه ی انگشت شما تغییر می کند زیرا دو چشم شما از هم فاصله دارند و به دلیل اختلاف منظری که با هم دارند زمینه های متفاوت را به شما نشان می دهند . با این روش می توان با داشتن فاصله ی دو چشم از هم فاصله ی انگشت را محاسبه کرد. این روش که اختلاف منظر نامیده می شود برای محاسبه ی فاصله ی اجرام نزدیک بسیار خوب و ساده است .(برای اندازه گیری در ارتش از این روش استفاده می شود.)برای محاسبه جابه جایی منظره پشت یک جرم در دو نوبت که معمولا در طرفین مدار زمین است عکس می گیرند و جابه جایی زاویه ای آن را با حالت قبلی مقایسه کرده و بر حسب درجه قوسی بدست می آورند. حال با استفاده از معادله زیر به راحتی فاصله را بر حسب واحد نجومی بدست می آورند(همانطور که می دانید هر واحد نجومی Au برابر فاصله زمین تا خورشید یا 150میلیون کیلومتر است .):
P(arcsec)=1(Au)/206265d(Au)
که طبق تعریف هر 206265 واحد نجومی را یک پارسک در نظر می گیرند و رابطه را به صورت زیر می نویسند.که با محاسبه P (جابجایی ظاهری بر حسب ثانیه) قوس d بدست می آید.
P(arcsec)=1/d(Pc)
با این روش بدلیل ناتوانی فقط می توان تا 100 پارسک را اندازه گیری کرد که با حذف اثر جو به 1000پارسک قابل تغییر است. بنابراین زیاد کاربردی نیست ومعمولا در مورد اندازه گیری در منظومه شمسی خودمان استفاده می شود .

اختلاف منظر طیفی :
ستارگان بر اساس دمای سطحی و شکل طیفشان ، دسته بندی طیفی می شوند که این دسته بندی نوع طیف ستاره را مشخص می کند و با دانستن نوع طیف ستاره می توان اطلاعاتی از جمله درخشندگی مطلق ستاره را محاسبه کرد . نموداری به نام هرتز پرونگ - راسل (H - R) وجودارد که درخشندگی مطلق ستارگان بسیاری را بر حسب رده بندی طیفی آنها به صورت تجربی و آماری مشخص می کند . از روی این نمودار و با طیف نگاری از این ستارگان می توان درخشندگی مطلق هر ستاره را مشخص کرد. با به دست آوردن درخشندگی مطلق (L) با استفاده از فرمول ساده ای که در مورد درخشندگی مطلق و ظاهری وجود دارد فاصله ی جرم محاسبه می شود.در این فر مول درخشندگی ظاهری (b) نیز لازم است که بوسیله فوتومتری از روی زمین تعیین می شود.
به این روش که طیف نگاری مبنای تعیین فاصله است اختلاف منظر طیفی می گویند. این روش بدلیل نداشتن دقت کافی و لازم برای ستارگان کم نور و دور دست محدودیت هایی دارد ولی بهتر از اختلاف منظر ظاهری است زیرا تا حدود فاصله ی دهها میلیون پارسک را برای ستارگان پر نور تعیین می کند که مزیت بزرگی نسبت به روش قبلی است اما در مورد خوشه ها و کهکشان ها با توجه به کم نور بودن ستارگانشان استفاده ار این روش دقت کمی دارد.
استفاده از متغییر های قیفاووسی و ابر نواختران:
متغییر های قیفاووسی و ابرنواختران از شاخص های اندازه گیری فاصله هستند زیرا تناوب آنها مستقیما با درخشندگی آنها رابطه دارد .متغییر های قیفاووسی مهمترین ابزار برای محاسبه فاصله کهکشان ها هستند .
اخیرا ستاره شناسان با استفاده از ابرنواختر های گروه I(a)میتوانند فاصله اجرام بسیار بسیار دور را نیز بدست بیاورند. زیرا در خشندگی این ابر نو اختران به قدری زیاد می شود که می توان آنها را از فواصل دور نیز رصد کرد.
برای مثال در سال 1992 یک تیم از اختر شناسان ازتغییر های قیفاووسی یک کهکشان به نام IC 4182 برای تعیین فاصله ی آن از زمین استفاده کردند. آنها برای این منظور از تلسکوپ فضایی هابل بهره جستند در 20 نوبت جداگانه از ستارگان آن کهکشان عکس برداری کردند. با مقایسه عکس ها با یکدیگر آنها 27 متغییر را در عکس ها شناسایی کردند با رصد های متوالی از آن متغییر ها توانستند منحنی نوری آنها را رسم کنند سپس با طیف سنجی، طیف ستارگان متغییر را مورد بررسی قرار می دهند و از روی طیف آن مقدار آهن موجود در متغییر را شناسایی می کنند. اگر مقدار آهن زیاد باشد متغییر I)a) است و کم باشد از نوع II است .
از روی منحنی نوری ستاره میانگین قدر ظاهری آن را محاسبه می کنند و دوره تناوب آن را بدست می آورند.همان گونه که گفتیم دوره تناوب با درخشندگی متغییر ها رابطه ی مستقیم دارد. این رابطه از روی نمودار زیر که یک نمودار تجربی است بدست می آید. با قرار دادن دوره تناوب متغییر مورد نظر و دانستن نوع طیف آن (I)یا (II) می توان در خشندگی مطلق آن را بدست آورد.از طرفی چون افزایش درخشندگی برای قدر مطلق به صورت لگاریتمی و(در پایه ی 2.54 ) تغییر می کند. به ازای دانستن نسبت درخشندگی مطلق به درخشندگی خورشید می توان از رابطه زیر قدر مطلق ستاره را محاسبه کرد.
حال با دانستن قدر مطلق از رابطه ی بالا و قدر ظاهری از روی نمودار منحنی نوری با استفاده از رابطه مودال فاصله، فاصله بدست می آید.
m-M=distancemodulus=5logd-5
استفاده از قانون هابل:
روش دیگربرای محاسبه فاصله اجرام مخصوصا کهکشان ها استفاده از قانون هابل است. در این روش از صورت ریاضی قانون هابل که به صورت زیر است استفاده می کنیم.
V=D*H
که درآن v سرعت جسم در راستای دید ما است و H ثابت هابل است. برای محاسبه فاصله کهکشان ها و اجرام دوردست سرعت شعاعی (در راستای دید) جرم را بوسیله انتقال به سرخ (red shift) ستاره از روی طیف آن محاسبه می کنند. طبق پدیده انتقال به سرخ اگر جسمی از ناظر دور شود انتقال به سرخ و اگر به آن نزدیک شود انتقال به آبی صورت گرفته که مقدار آن از رابطه زیر به دست می آید.
که در آن Z انتقال به سرخ است. بوسیله رابطه زیر از روی انتقال به سرخ می توان سرعت را بدست آورد:
v=C*H
حال با قرار دادن سرعت در رابطه ی هابل فاصله بدست می آید.
d=C*Z/H
البته روش فوق دقت زیادی ندارد.دلیل آن مشخص نبودن مقدار دقیق ثابت هابل است.زیرا این ثابت با سن جهان رابطه دارد و با توجه به نظریات مختلف مقدار آن تغییر می کند هم چنین وابستگی این عامل به زمان نیز در محاسابت اختلال بوجود می آورد.در حال حاضر بهترین روش برای اندازه گیری فاصله اجرام استفاده از ابرنواختر هاست که تا فواصل چند ده مگا پارسکی را با دقت خوبی محاسبه می کند .

 

[Behrooz]

يك راكت روسي روز دوشنبه گذشته به سوي ايستگاه فضايي بين‌المللي پرتاب شد تا نخستين ماهواره از سه ماهواره كروي طراحي و توليد شده در MIT را به اين ايستگاه فضايي منتقل كند.


به گزارش سرويس «فن‌آوري» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، به گفته مقامات فضايي روسيه، اين پرتاب مهم گامي حياتي در ساخت تلسكوپ‌هاي رباتيك و ساير سيستم هاي ايستگاه فضايي بين‌المللي است.


پروژه كروي‌هاي MIT شا‌مل ماهواره‌هايي است كه اندازه‌شان در حد توپ‌هاي واليبال است و به اين منظور طراحي شده‌اند كه در حالت بي‌وزني در فضا شناور باشند و در عين حال وضعيت دقيق هم داشته باشند.


گروهي از اين ماهواره‌ها كه حالت شناور بودن خود در فضا را خواهند داشت، مي توانند به عنوان تلسكوپ‌هاي دقيق براي رصد سيارات در اطراف ستاره هاي ديگر مورد استفاده قرار ‌گيرند.


اين راكت از پايگاه فضايي بايكونور در قزاقستان به فضا پرتاب شد.

 

[Behrooz]

به رغم وجود سوالات متعدد در خصوص فاكتورهاي مهم و كليدي پرتاب‌هاي شاتل، مقاومت رسمي آژانس فضانوردي آمريكا (ناسا)، همچنان به اين شاتل ديسكاوري در قالب يك ماموريت ديگر فضايي در ماه جولاي به سوي ايستگاه فضايي بين‌المللي پرتاب خواهد شد، مصمم هستند.

به گزارش سرويس «علمي» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، جوپالي، سخنگوي آژانس فضانوردي آمريكا (ناسا)، در اين زمينه گفت: ما هم چنان بر روي تاريخ تعيين شده يعني ماه جولاي ( تير - مرداد) پافشاري و تمركز داريم.

وي با اشاره به سخنان اخير مايكل گريفين - رييس آژانس فضانوردي آمريكا (ناسا) - گفت: اين پرتاب انجام خواهد شد.

مايكل گريفين به نيويورك تايمز گفته است كه شاتل ديسكاوري براي پرتاب طي 10 هفته آينده مورد نظر خواهد بود. اين ماموريت و انجام يك پرتاب ديگر به عنوان حداقل در ضرورت‌هاي ناسا است تا اين آژانس بتواند همچنان در مسير برنامه‌ريزي شده تكميل ايستگاه فضايي بين المللي قرار گيرد.

اين در حالي است كه پرتاب شاتل‌ها در سال 2010 ميلادي خاتمه خواهد يافت و اين فضاپيماها براي هميشه روانه موزه خواهند شد .

به گزارش ايسنا، در حال حاضر آزمايش‌هاي مربوط به تونل باد در خصوص مشكلات مربوط به جنبه‌هاي آيروديناميك و ساير نكات مربوط به مخزن سوخت خارجي شاتل ديسكاوري در حال انجام است.

مشكل موجود در خصوص مخزن سوخت شاتل ديسكاوري موجب به وجود آمدن برخي ترديدها درباره پرتاب ماه مه (ماه آينده ميلادي) اين فضاپيما شده است.

در حال حاضر سه نگراني اصلي درباره پرتاب شاتل ديسكاوري وجود دارد و به گفته مقامات رسمي آژانس فضانوردي آمريكا (ناسا)، اين مشكلات بايد تا پيش از پرتاب بعدي ديسكاوري حل شوند.

 

[Behrooz]

ماهواره كنترل از راه دور شماره يك چين در ساعت 6 و 48 دقيقه روز پنجشنبه از مركز پرتاب ماهواره‌هاي «تاي يوان» با استفاده از يك راكت حامل با موفقيت به فضا پرتاب شد.


به گزارش خبرنگار «فن‌آوري» خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) در آسياي ميانه، اين اولين پرتاب فضايي چين در سال جاري ميلادي مي باشد.


گفتني است اين ماهواره چيني با وزن بيش از دو هزار و 700 كيلوگرم در زمينه‌هاي آزمايش علمي، بررسي منابع زميني، ارزيابي ميزان توليد محصولات زراعي و جلوگيري و كاهش بلاياي طبيعي مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

 

[Behrooz]

رييس بنگاه فضايي انرژي روسيه گفت: يك فروند راكت پروگرس M-57 بين 24 تا 28 ماه ژوئن (سوم تا هفتم تير ماه) سال جاري به سوي ايستگاه فضايي بين‌المللي پرتاب خواهد شد.


به گزارش سرويس «فن‌آوري» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، وي در اين خصوص افزود: موضوع پرتاب اين راكت مدت‌ها مورد بحث بوده است و اكنون مي‌گويم كه بين 24 تا 28 ژوئن پرتاب خواهد شد .


از سوي ديگر ولاديمر سولويف، رييس بخش روسي ايستگاه فضايي بين‌المللي، گفت كه كشورش همچنان منتظر خواهد شد تا آژانس فضانوردي آمريكا (ناسا)، تاريخ دقيقي را براي پرتاب شاتل ديسكاوري به سوي ايستگاه فضايي بين‌المللي تعيين كند تا پس از آن تاريخ دقيق پرتاب راكت پروگرس M-57 اعلام شود.

 

[roje_aria79]

مرگ خورشید
آیا ستاره‌ها زنده‌اند؟!
ستاره شناسان ستاره‌ها را مانند موجودات زنده می‌دانند که مراحل تولد ، زندگی و مرگ را در طول عمر خود می‌گذرانند. این مراحل که برای انسان حدود چند ده سال طول می‌کشد. در مورد ستاره‌ها از چند میلیون تا چند میلیارد سال متغیر است. یک ستاره پس از تولد و گذران عمر ، وارد مرحله مرگ و پایان موجودیت می‌شود. خورشید ما هم که یک ستاره است، از این قاعده مستثنی نیست.
غول سرخ خورشید:
ذخایر هیدروژن خورشید به ما این وعده را می‌دهد که تا حدود 5 میلیارد سال دیگر دغدغه‌ای نداشته باشیم. خورشید تقریبا بصورت امروزی ، ستاره‌ای زرد که به اندازه قرص ماه دیده می‌شود، خواهد بود. ولی 5 میلیارد سال بعد بیشتر هیدروژن موجود در هسته خورشید ، گداخته شده و صرف تهیه هلیوم می‌شود. در آن زمان جاذبه باعث انقباض هسته شده و فشار و دمای آن را افزایش خواهد داد. هیدروژن شروع به سوختن در پوسته اطراف هسته خواهد کرد.
انرژی حاصل از همجوشی هسته‌ای در پوسته ، باعث انبساط لایه‌های خارجی خواهد شد، تا اینکه خورشید تبدیل به یک غول سرخ شود. هلیوم هم به کربن و اکسیژن تبدیل خواهد شد.
خورشید کوتوله:
وقتی خورشید منبسط می‌شود تا تبدیل به یک غول سرخ شود ، قطرش حدود 150 برابر بزرگتر می‌شود (بدلیل همین افزایش حجم است که غول نامیده می‌شود). با افزایش حجم ، دمای سطح خورشید به آرامی کاهش می‌یابد و گازهای منبسط شده و داغ حرارت خود را از دست می‌دهند. رنگ خورشید از زرد به نارنجی و سپس قرمز تغییر می‌کند. بخاطر بزرگتر شدن سطح خورشید ، درخشندگی آن هزار برابر افزایش یافته و نور بیشتری ساطع می‌کند.
خورشید مدت 100 میلیون سال را به شکل یک غول سرخ سپری خواهد کرد، سپس لایه‌های سست بیرونی از آن جدا خواهند شد. سرانجام خورشید به شکل یک کوتوله سفید باقی مانده و به تدریج از بین خواهد رفت.
زمین سوگوار:
1-در مراحل پایانی عمر خورشید ، هنگامی که این ستاره به غول سرخ تبدیل می‌شود، از آسمان آبی گرفته تا سایه رنگهای سپیده و شامگاه ، کلیه پدیده‌های جوی ، عمیقا تحت تأثیر قرار می‌گیرند. زمین سرد نمی‌شود بلکه برعکس افزایش ‌مساحت خورشید ، کاهش دما را جبران می‌کند و دما از حد معمول هم بسیار فراتر می‌رود. تمام موجودات زنده از بین می‌روند و زمین در غم از دست دادن آنها و خورشید به سوگ می‌نشیند.
2- با افزایش دما یخ پهنه‌های قطبی شروع به ذوب شدن می‌کنند. سطح اقیانوسها بالا می‌آیند و لایه ضخیمی از ابر ایجاد می‌کنند که برای مدتی خورشید را پنهان می‌کند. این ابرها تقابل اقلیمی میان قطبها و استوا را از بین می‌برند. نوعی جنگل آمازون داغ و مرطوب سراسر زمین را می‌پوشاند. سپس جو زمین شروع به تبخیر شدن می‌کند. گیاهان خشک شعله‌ور می‌شوند. شعله‌های آتش با استفاده از اکسیژن باقیمانده ، همه مواد آلی موجود را مصرف می‌کند. طبیعتی شبیه به ماه کنونی پدید می‌آید.

3-در صخره سنگهای قاره‌ای و اعماق حوزه‌هایی که تبخیر شده‌اند، حاکمیت عصر معادن بار دیگر جایگاهی را که در نخستین سالهای عمر سیاره داشت، باز می‌یابد. پس از گذشت چند صد هزار سال ، خود صخره نیز شروع به ذوب شدن می‌کند. زیر آبشاری از حرارت سرخ ، امواج گدازه های فروزان از کوهها سرازیر و در اعماق اقیانوسهای کهن جمع می‌شوند. خورشید سرخ به گسترش خود ادامه می‌دهد و باد نیرومند ستاره‌ای به بیرون می‌فرستد.

4-سیارات عطارد و زهره تحت تأثیر آن به آرامی تبخیر می‌شوند. این توفان شدید مواد آنها را جارو کرده و به صورت امواج متلاطمی از بخار به هوا می‌فرستد. از این ماده رقیق ممکن است سحابیهای جدید شکل گرفته و در میان آنها ستارگان و منظومه‌های سیاره‌ای جدید پدیدار شوند.

 

[roje_aria79]

مناطق فعال خورشیدی
افزون بر کلف ها، نشانه های دیگری که بر فعالیت های خورشیدی دلالت دارند، بر چهره کره مزبور دیده می شود که زبانه ها مشعل درخته ها روشنه ها و ریسه را می توان از آن جمله به شمار آورد.
روشنه ها:
نام روشنه از آنها اقتباس گردیده که اصل کلمه (یعنی پلاژ) در زبان فرانسه به مفهوم منطقه ای از ساحل دریا بکار می رود که به دلیل سپیدی دانه های شن و ماسه نور خورشید را به شدت منعکس نمود و پهنه های سفید و روشنی را در دیده مجسم می سازد و همانند لکه هائی تابناک و روشن در زمینه رنگینکره جلوه گر می شوند. روشنه های تقریباً بر درخته های رخشانکره منطبق بوده و بیانگر مناطقی هستند که فروتنی بسیار زیاد دما از ویژگی آنهاست و عارضه تابناکی بنام تاج خورشید بر فراز آنها قرار گرفته است. روشنه ها بازگو کننده مناطقی هستند که از میدان مغناطیسی نیرومندی برخوردار بوده و ازجمله نشانه های بارز فعالیت های خورشید بشمار می آیند. این پدیده ها همانند درخته های رخشانکره پیش از پیدایش کلف های خورشیدی بر سطح کره مزبور آشکار می گردند و تا مدتی پس از ناپدید شدن لکه های خورشیدی همچنان برجای می مانند، به همین مناسبت از اصطلاحی چون درخته های رنگینکره نیز می توان برای معرفی این پدیده استفاده نمود.
تصور بر این است که درخشندگی روشنه ها به فزونی فوق العاده زیاد جریان انرژی به درون جو خورشید مربوط بوده و همچنین با قدرت فراوان و شدت بسیار زیاد نیروی میدان مغناطیس در ارتباط باشند.
برخلاف لکه های خورشیدی که ظاهراً به دلیل شدت میدان مغناطیس (که به 2000 تا 2000 گاوس بالغ می گردد) از جریان مواد داغ به قیمت سایه جلوگیری شده است. روشنه ها از میدان مغناطیسی ضعیف تری (حدود 100 تا 200 گاوس) برخوردار بوده و راه را برای پیدایش پدیده تابناکی بنام تاج خورشیدی که بر فراز آنها جای دارد. هموار ساخته اند.
ریسه ها:
همانطوری که از نام آنها پیداست، عبارت از رشته ها و با خط های دراز و خنثی ای هستند (همانند خطی که مناطق مغناطیسی را از نظر تمایلات قطبی از هم جدا می سازد) که اغلب برای چندین ماه (بطور عادی 6 تا 10)به حیات خویش ادامه داده و گاه بلافاصله پس از ظهور ناپدید می گردند و کوتاه مدتی بعد دوباره از محل نخستین آشکار می شوند.
ریسه ها در واقع لوله ها و یا حلقه هائی از مواد نسبتاً متراکم و غلیظی هستند که دمای آنها کما بیش همان با رنگینکره بوده و برقراری گروه کلف ها و در زیر تاج خورشیدی جای دارند. ریسه ها را بیشتر بدان جهت در قرص خورشید می توان دید که نور را به خود جذب کرده و به سان رشته هائی تاریک بر چهره تابناک این ستاره فروزان جلوه گر شده اند، با وجود این ریسه هائی که در کنار لبه های قرص خورشید قرار می گیرند، از تاج های زمینه خورشید صدبار درختان تر بوده و گویای آن هستند که بای در زمره عوارض گسیلشی بشمار آیند و پیشگامان زبانه های خورشیدی محسوب گردند.

 

[esfandiyar2002]

پارس اسكاي: دانشمندان با استفاده از تلسكوپ فضايي مادون قرمز آژانس فضايي اروپا (ISO ) موفق شدند تولد ستارگان غول آسايي را مشاهده كنند كه ۱۰۰هزار برابر خورشيد ما درخشندگي دارند. اين كشف به ستاره شناسان اين امكان را مي دهد كه بتوانند مطالعات خود را در اين زمينه آغاز كنند كه چرا ستارگان بزرگ، تنها در برخي از نواحي فضا متولد مي شوند. فضا پر از ابرهاي عظيم گازي (سحابي) است و در قسمت هايي از اين سحابي ها كه گاز متراكم مي شود ستارگان شكل مي گيرند. اما سؤال اساسي اينجاست كه چرا بعضي از اين سحابي ها ميزبان ستارگان بزرگ و كوچك و متنوع اند اما در برخي ديگر از سحابي ها تنها ستارگان كوچك با جرم هاي كم، شكل مي گيرند. پيش بيني شرايط لازم براي شكل گيري ستارگان بزرگ بسيار دشوار است زيرا اين جنين هاي ستاره اي در دوردست ها و در پشت لايه هايي از غبار قرار گرفته اند. تنها طول موج هاي بلند مانند مادون قرمز مي توانند از ميان اين لايه ها عبور كرده و مكان شكل گيري هسته ستاره را نمايان سازند.
ستاره شناسان انستيتوي ماكس پلانك با استفاده از دوربين ISOPHOT (طول موج مادون قرمز دور) موفق به جمع آوري اطلاعاتي از دو هسته بسيار بزرگ و متراكم سرد شدند كه هر كدام، مقدار ماده لازم را براي تبديل به يك ستاره پرجرم دارا مي باشند. به گفته دانشمندان، اين پروژه نقطه عطفي در رصد ستارگان پرجرم پيش از شكل گيري محسوب مي شود. ISO پس از ماموريت خود بين سال هاي ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۸ فهرستي از رصد هاي خود را منتشر كرد. پژوهشگران انستيتوي ماكس پلانك به رهبري استفن بركمن توانستند ۱۵ جنين ستاره اي را پيدا كنند كه به احتمال زياد در آينده تبديل به ستارگان سنگين خواهند شد. آنها در ادامه با استفاده از تلسكوپ هاي زميني، دو هسته متراكم سرد كشف كردند كه بيشترين استعداد تشكيل ستاره را دارند و در فهرست ISO با نام ها ي ISOSS J18364-۰۲۲۱ شناخته شده بودند. هسته اول، دمايي برابر ۵/۱۶ درجه كلوين (۵/۲۵۶- درجه سانتي گراد) و جرمي معادل ۷۵ برابر خورشيد دارد. دماي هسته دوم ۱۶ كلوين (۲۶۱- درجه سانتي گراد) است و جرم آن ۲۸۰ برابر جرم خورشيد ماست.

 

[roje_aria79]

کوتوله سفید
در سال 1844 میلادی "ویلهلم بل" ستاره شناس آلمانی ، ستاره‌ای را کشف کرد که قادر به دیدنش نبود. ستاره‌هایی که ما در آسمان می‌بینیم، همه در حال حرکت هستند، اما ما تنها با کمک تلسکوپ و آن هم به صورت جزئی می‌توانیم متوجه حرکت آنها بشویم.
کوتوله سفیدبا فشرده شدن اتمها ، هسته‌ها والکترونهایشان متراکمتر می‌شوند.
یکی از ستاره‌های نزدیک به زمین ، شباهنگ یا ستاره کاروان کش است و ما آن را به صورت روشن می‌بینیم. البته به خاطر حرکت و چرخش زمین ، ما حرکت ستاره‌ها را به صورت نوسانی می‌بینیم. بل سعی داشت نوسان شباهنگ را اندازه گیری نماید، اما او متوجه این وافقعیت عجیب شد که نوسانهای شباهنگ بیشتر از آن چیزی است که انتظار دارد. او حتی متوجه تغییراتی در حرکت شباهنگ شد که به حرکت زمین هیچ ارتباطی نداشت. حرکت شباهنگ چنین نشان می‌داد که جاذبه جسم بسیار بزرگی را تحمل می‌کند.
در حقیقت شباهنگ باید ستاره‌ای را به همراه خود داشته باشد که به دور یکدیگر بگردند. جالب آنکه شباهنگ دوم دیده نمی‌شد! شاید شباهنگ دوم یک ستاره مرده بود و هیچ نوری نداشت. بل با تحقیقات بیشتر توانست نور بسیار کم شباهنگ دوم یا شباهنگ "ب" را ببیند. مدتی بعد دانشمند دیگری با آزمایش روی طیف نوری شباهنگ "ب" متوجه شد که این ستاره از خورشید ما گرمتر است، در حالی که درخشش آن کمتر از 400/1 درخشش خورشید می‌باشد! بنابراین شباهنگ "ب" باید ستاره کوچک باشد! پس چگونه می تواند شباهنگ "آ" را به دنبال خود بکشد؟!
با توجه به این نکات جالب ، شما شباهنگ "ب" باید دارای وزن مخصوص بسیار بالا باشد. شاید برای شما باور نکردنی باشد. اما اگر یک سانتیمتر مکعب از شباهنگ "ب" را به سطح زمین بیاوریم، سه تن وزن خواهد داشت! آری، این موضوع حیرت آور است. ما می‌دانیم که پوسته‌های اتمها که محدوده حرکت الکترونها هستند، نمی‌توانند از هم بگذرند و بیشتر از محدوده خاصی به هم نزدیک شوند. اما این حالت در سطح خورشید، وضعیتی متفاوت دارد. زیرا کره زمین با خورشید تفاوت بسیاری دارد و جاذبه خورشید باعث می‌شود که بخصوص در مرکز آن اتمها در هم بریزند و حرکات نامشخص را دنبال کنند و همین امر نیز باعث تولید انرژیهای بسیاری می‌گردد و در مرکز آنها می‌توانیم شاهد دماهای زیادی در حد چند میلیون درجه سانتیگراد باشیم.
قسمتی از ستاره‌ها این حرارت را در جهات مختلف منتشر می‌سازند که این امر به عهده سطح ستاره‌هاست. حرارتی که از این طریق ایجاد می‌شود، ستاره را به صورت باز نگه می‌دارد و از برخورد اتمها به جز در نواحی بسیار مرکزی جلوگیری می‌کند و ما می‌توانیم شاهد درخشش خوب آنها باشیم.
هسته متلاشی شونده جاذبه اتمهای کربن دارای ساختار اتمی عادی را بسوی مرکز هسته می‌کشد.
انرژی ستاره‌
انرژی مرکز ستاره‌ها از تبدیل هسته هیدروژن به هسته هلیوم بوجود می‌آید. در نتیجه زمانی بالاخره قسمت اعظم هیدروژن موجود در ستاره به مصرف می‌رسد. اما تا کنون وقوع چنین اتفاقی مرکز ستاره آنقدر گرم می‌شود که گرمای حاصله مولکولهای ستاره را باز کرده و آن را به یک ستاره غول پیکر تبدیل می‌نماید. با این اتفاق سطح ستاره سرد شده و رنگ آن به سرخی می‌گراید که در این هنگام آن را غول قرمز می‌نامند.
هنگامی که هیدروژن ستاره رو به اتمام است، آتش مرکزی هسته به طرف لایه‌های نازک خارجی ستاره حرکت می‌کند. سپس این لایه‌ها منبسط و به گاز تبدیل می‌شوند و سرانجام ناپدید می‌گردند. در این حالت لایه‌های درونی که تقریبا وزن ستاره را تشکیل می‌دهند، هیچ انرژیی برای گرم ماندن ندارند و جاذبه ، این لایه ها را به سرعت به مرکز و درون می‌کشد و ستاره به اصطلاح در هم فرو می‌رود.
مرحله تبدیل ستاره به کوتوله سفید
این رمبش با چنان سرعتی انجام می‌گیرد و کشش جاذبه‌ای آنها چنان سخت و شدید است که تقریبا تمامی پوسته الکترونی در هم می‌شکنند و هسته‌ها آنقدر به هم نزدیک می‌شوند که در یک ستاره تمامی مواد موجود در خود را در حجم کوچکی جای داده است. این ستاره اکنون همانند یک شباهنگ "ب" است که معمولا کوتوله سفید نامیده می‌شود. این واقعه تا پنجاه هزار میلیون سال دیگر در مورد خورشید اتفاق نخواهد افتاد. با این حال این واقعه در مورد بسیاری از ستارگان رخ داده است و شباهنگ "ب" یکی از ستارگان است که اصطلاحا کوتوله سفید نامیده می‌شود. در حقیقت توانستند به شناسایی سیاهچاله‌ها بپردازند و رموز آنها را کشف نمایند.
با مرگ غول سرخ ، جرمش 90 درصد کاهش می‌یابد و بعد به دور هسته متلاشی شونده‌اش یک سحابی سیاره‌ای تشکیل می‌دهد. با کوچک شدن هسته ، ماده‌اش بیشتر از آنچه که مواد در زمین فشرده می‌شوند، متراکم می‌شود. در زمانی خاص ، ماده هسته در برابر فشردگی بیشتر مقاومت می‌کند. حالا دیگر هسته به کوتوله‌ای سفید با حداقل 1.4 جرم خورشیدی و حجمی معادل حجم زمین تبدیل شده است. کوتوله‌های سفید آنقدر متراکمند که تنها یک قاشق چایخوری ماده‌شان 1.4 تن وزن دارد.
مرگ ستارگان
هر گاه واکنشهای هسته ای هسته ستاره متوقف شوند، ستاره به مرحله مرگ وارد و ساختارش ناپایدار می شود. ستاره ای با جرم نسبتاً کم در طی میلیاردها سال، آهسته سوخت هسته ایش را می سوزاند، و سپس به غول سرخ تکامل می یابد. سپس غول سرخ متلاشی می شود تا یک سحابی سیاره ای (پوسته منبسط شونده گازی) پیرامون یک کوتوله سفید تشکیل دهد. ستاره ای با جرم زیاد، سوختش را سریعتر و فقط طی چند میلیون سال می سوزاند و سپس به یک ابر غول تکامل می یابد. سپس در انفجاری بزرگ به نام ابرنواختر فوران می کند. هسته باقیمانده، ستاره نوترونی یا حفره سیاه را تشکیل می دهد.
برگزیده ای از ستارگان
ستارگان کوتوله سفید آنقدر کوچک و کم نورند که حتی با قویترین تلسکوپها، فقط معدودی از آنها کشف شده اند.
برخی از ستارگان شناخته شده عبارتند از:

ستاره-----------------------------------صورت فلکی
شعرای یمانی ب----------------------کلب اکبر
شعرای شامی ب---------------------کلب اصغر
وان مانن-------------------------------حوت
40 نهر ب-------------------------------نهر

 

[Behrooz]

دنياهاي يخي دوردست


جولاي گذشته جرمي به نامEL612003 به فهرست اجرام عضو كمربند كوييپر وارد شد. (درست چند روز قبل از كشف UB3132003 همان سياره دهم). اما رصدهاي بعديEL612003 منجمان را حيرت زده كرد. دوره چرخش آن به دور خودش فقط ۳‎/۹ ساعت بود كه EL612003 را به عنوان سريع ترين جرم چرخنده شناخته شده در منظومه شمسي كه بيش از۱۰۰ كيلومتر قطر دارد مطرح كرد. شكل اين جرم، يك توپ راگبي را در ذهن تداعي مي كند. پيش بيني ها نشان مي دهند كه ابعاد بزرگ EL612003 مي تواند مجموع قطر پلوتون و UB3132003 را پوشش دهد! اين جرم دو قمر نيز دارد. قمر اول، در مداري داخلي و بيضي شكل با دوره تناوب۳۴‎/۷ روز و قمر روشن تر خارجي، با دوره تناوب۴۹‎/۱ روز، كه مداري دايروي دارد.
رصدهايي كه توسط چادويك ترجيلو و همكارانش از رصدخانه جميني صورت گرفته است، نمايانگر نشانه قويِ طيفي از بلور يخ آب است. اين موضوع به اين علت شگفت آور است كه بلور يخ فقط در دماهاي بالاتر از ۱۱۰ كلوين مي تواند شكل بگيرد، اما دماي فضاي پيرامون EL612003 كمتر از ۵۰ كلوين است! همچنين بلور يخ حداكثر ۱۰ ميليون سال عمر مي كند و اين نكته نشان مي دهد كه سطح اين جرم، دستخوش تغييراتي شده است. دانشمندان علت اين تغييرات را برخوردهاي شديد شهاب سنگ ها مي دانند كه با آزاد كردن گرماي لحظه اي باعث تبديل يخ سطحي به بلور يخ مي شوند.
طيف قمر بيروني كه توسط كريستينا باركوم، مايكل براون و اميلي اسكالر به دست آمده است، حاوي نشانه هايي از يخ آب خالص است. با اين كه دقت و وضوح رصدها در حدي نبوده كه دانشمندان بتوانند نوع يخ را تشخيص بدهند، اما به نظر مي رسد كه سطح قمر كاملاً يخ زده باشد. اگر قطعات اين پازل را كنار هم بگذاريم، EL612003 گوياي اين است كه پيدايش قمرهاي اجرام بزرگ كمربند كوئيپر، با اعضاي معمولي آن يكي نيست. سيستم هاي قمري اجرام بزرگ تر، در اثر برخوردهاي شديد به وجود آمده اند و نه توسط به دام اندازي گرانشي. به گفته آقاي براون: EL612003 به سرعت در حال چرخش به دور خود است (و به همين علت كشيده شده است) ما مي توانيم بگوييم كه اين سرعت دوران نتيجه يك برخورد شديد بوده و اين برخورد نيز قمري كوچك را به وجود آورده است. او اضافه مي كند كه منجمان ديگر بر اين باورند كه اقمار كوچك، كه از به هم پيوستن ذرات كوچك يك ديسك تشكيل مي شوند، كاملاً از ذرات يخ تشكيل شده اند و اين دقيقاً همان چيزي است كه مي بينيم.

 

[Behrooz]

يك مقام رسمي آژانس فدرال روسيه اعلام كرد: نسل جديد كپسول هاي «سويوز» كه از نوع كنترل ديجيتالي هستند، اين توانايي را دارند كه فضانوردان را تا زمان به بهره برداري رسيدن شاتل «كليپر» در دهه آتي به فضا منتقل كنند. مدير اجرايي شركت طراح و سازنده كپسول سويوز گفت: تا زماني كه شاتل كليپر براي انتقال فضانوردان به فضا و ايستگاه فضايي بين المللي آماده شود، مجبور هستيم تا از سيستم هاي جديد كنترلي ديجيتالي استفاده كنيم كه هم اكنون در حال نصب آنها روي كپسول هاي «سويوز» هستيم.
اين سيستم هاي ساخت روسيه، براي ارتقاء دادن كپسول هاي سويوز TMA مورد استفاده قرار مي گيرند. اين نسل جديد از سويوزها ارزان تر، سبك تر و داراي فضاي دروني بيشتري نسبت به مدل هاي قبلي هستند. اين كپسول جديد داراي سه صندلي فضانوردي است. گفتني است كه نسل بعدي فضاپيماهاي آمريكايي موسوم به «كليپر» داراي شش صندلي فضانوردي است و انتظار مي رود كه تا سال ۲۰۱۵ ميلادي به بهره برداري برسد.

 

[Behrooz]

يك راكت روسي روز دوشنبه گذشته به سوي ايستگاه فضايي بين المللي پرتاب شد تا نخستين ماهواره از سه ماهواره كروي طراحي و توليد شده در MIT را به اين ايستگاه فضايي منتقل كند. به گفته مقامات فضايي روسيه، اين پرتاب مهم گامي حياتي در ساخت تلسكوپ هاي رباتيك و ساير سيستم هاي ايستگاه فضايي بين المللي است.
پروژه كروي هاي MIT شا مل ماهواره هايي است كه اندازه شان در حد توپ هاي واليبال است و به اين منظور طراحي شده اند كه در حالت بي وزني در فضا شناور باشند و در عين حال وضعيت دقيق هم داشته باشند. گروهي از اين ماهواره ها كه حالت شناور بودن خود در فضا را خواهند داشت، مي توانند به عنوان تلسكوپ هاي دقيق براي رصد سيارات در اطراف ستاره هاي ديگر مورد استفاده قرار گيرند. اين راكت از پايگاه فضايي بايكونور در قزاقستان به فضا پرتاب شد.

 

[roje_aria79]

حرکت در منظومه شمسی
نگاه اجمالی
حرکتهای اجسام در فضا ، به علت کشش گرانشی میان آنهاست. اجرام کوچکتر مایلند که به طرف اجسام با جرم بیشتر حرکت کنند. در میان اجسام منظومه شمسی ، خورشید بزرگترین جرم را داراست. از این رو ، تمام سیارات به طرف خورشید که در مرکز منظومه شمسی است، کشیده می شوند.
تاریخچه
یکی از اندیشمندان قرن دوم بعد از میلاد ، به نام بطلیموس که در اسکندریه مصر زندگی می کرد. بر آن شد که نقشه حرکت سیارات را ترسیم کند. وی برای توصیف حرکت سیارات ، از یک الگوی ریاضی استفاده کرد.
نقطه اوج و حضیض
اگر کشش گرانشی نبود ، اینرسی سبب می شد که سیاره ها ، در یک راستا حرکت کنند. ولی سیاره ها ، در نتیجه ترکیب کشش گرانشی و اینرسی ، مسیر خمیده‌ای را می پیمایند. سرعت حرکت سیاره ها همواره به یک اندازه نیست. به همین دلیل ، مسیر حرکت آنها به صورت بیضی است. نزدیکترین فاصله سیاره با خورشید را، حضیض می نامند. در این موقعیت ، حرکت سیاره سریعتر از حالتی است که بیشترین فاصله را از خورشید دارد. نقطه‌ای از مدار که سیاره به بیشترین فاصله از خورشید می رسد ، اوج نامیده می شود. در این نقطه ، سرعت به کمترین مقدار می رسد.
دایرٌة البروج
مدار همه سیارات ، تقریبا در یک صفحه واقع است و این صفحه از استوای خورشید می گذرد. صفحه مدار سیارات به صفحه دایرة البروج مشهور است.
طرح زمین مرکزی
بطلیموس بر آن شد که نقشه حرکت سیارات را ترسیم کند. وی برای توصیف حرکت سیارات ، از یک الگوی ریاضی استفاده کرد. در این الگو ، مرکز تمام حرکتها ، زمین بود. بطلیموس عقیده داشت که سیارات هنگام گردش به دور زمین به دور دایره‌های کوچکی نیز می گردند. به نظر می رسد که برخی از سیارات ، گاه به طرف جلو حرکت می کنند و گاه به طرف عقب. بطلیموس سعی کرد با استفاده از 40 دایره ، حرکت سیارات را توصیف کند. فرضیه او در مورد منظومه شمسی بسیار پیچیده و نقشه حرکت سیارات در آن پر از دایره های درون هم بود.
مدل خورشید مرکزی
در سال 1530 میلادی (909 شمسی) «نیکولائوس کپرنیک» ، حرکت سیارات را در منظومه شمسی به طرز ساده‌ای توصیف کرد. این دانشمند لهستانی که یک کشیش بود، بنیانگذار اخترشناسی نوین محسوب می شود. او عقیده داشت که سیارات به دور خورشید می گردند و مسیر حرکت آنها به شکل دایره است. سرانجام «یوهانس کپلر» توانست چگونگی مقدار و حرکت سیارات را کشف کند. یوهانس کپلر با استفاده از مدل خورشید مرکزی کپرنیک و مشاهدات توام با رنج «تیکو براهه» (Tiko Brahe) که حدود 20 سال به طول انجامیده بود، به ضرورت وجود مدارهای سیاره ای بیضی شکل پی برد. وی در سالهای 1609 و 1619 میلادی سه قانون تجربی خود را پیرامون حرکت سیاره‌ای چاپ کرد. این قوانین زمینه را برای نقشه عظیم اسحاق نیوتن تحت عنوان گرانش آماده نمود.
قوانین کپلر
کپلر یافته های خود را در سه قانون اساسی زیر خلاصه کرد:
1-مدار گردش سیارات به دور خورشید ، به شکل بیضی است و خورشید در یکی از کانونهای آن قرار دارد.
2-خطی مستقیم که سیاره را به خورشید وصل می کند، در فاصله زمانهای مساوی ، مساحت های مساوی را جاروب می کند.
3-مجذور زمان تناوب گردش هر سیاره متناسب است با مکعب نیم محور بزرگ مدار آن.
بررسی منظومه شمسی با مکانیک سماوی
مکانیک نیوتنی
«ایزاک نیوتن» با استفاده از نتایج تجربی کپلر درباره مدارهای سیاره‌ای ، قانون هماهنگی را در دینامیک و گرانش بیان نمود که آنرا در سال 1687 میلادی در کتاب اصول خود چاپ کرد. اسحاق نیوتن با بینش درخشان و فرمولبندی مفیدی شالوده آنچه را که امروزه به نام مکانیک نیوتنی می شناسیم، بنا نهاد.
پرتاب موشکها
پرتاب هایی را تصویر کنید که از سطح زمین به صورت قائم به طرف بالا پرتاب شده اند. با صرفنظر از اصطکاک جوی که به صورت مدام باعث کاهش تندی پرتاب می گردد، می توانیم از اصل بقای انرژی برای یافتن ارتفاعی که پرتاب به نهایت صعود می نماید، استفاده کنیم.
مدارهای اقمار مصنوعی و سفینه های فضایی
بیشترین وسایل نقلیه فضایی در داخل مدار زمین قرار گرفته اند. یک مدار توقف که از آن وسایل در عمق فضا به طرف ماه و سیارات شتاب داده می شوند. موشکهای چند مرحله ای وسایل نقلیه را به آن طرف جو زمین انتقال می دهند. جایی که در مراحل آخر به طور افقی به وسیله نقلیه شتاب می دهد تا به سرعت مداری مورد نیاز برسد. تندی دورانی زمین (km/s 42/0 در استوا) به پرتاب شدن به طرف شرق جهت می دهد.

 

[roje_aria79]

ابرنواختر
ستارگان نواختر
در سال 1592 ، هنگامی که در صورت فلکی ذات الکرسی ستاره جدیدی با روشنی قابل توجه ، مشاهده شد، نجوم اروپایی از خواب طولانی برخاسته بود. تیکو براهه جوان ستاره جدید را به دقت رصد کرد و کتاب نواختران (Denous Stella) را نوشت. بر اساس نام این کتاب است که هر ستاره جدید را نواختر خوانده‌اند.
آتش بازی آسمانی
هسته ستاره ابرغول در حال مرگ در کمتر ازیک ثانیه فرو بپاشد. این فروپاشی ناگهانیسبب می‌شود که موجی ضربه‌ای ایجاد شودکه لایه‌های بیرونی ستاره را به بیرون می‌اندازد.
ابر نواخترها
قابل توجه‌ترین نواختری که پس از اختراع تلسکوپ ظاهر شد ستاره‌ای بود که ارنست هارویک (Ernest Hanwrg) اخترشناس آلمانی ، در سال 1885 در کهکشان امراة المسلسه کشف کرد و به آن نام امراة المسلسه S داده شد. اگر این ستاره کمی روشن بود، با چشم غیر مسلح نیز دیده می‌شد. در آن زمان کسی نمی‌دانست که کهکشان مزبور چقدر دور است یا چقدر بزرگ است. اما پس از نتیجه گیریهای هابل درباره فاصله این کهکشان ، ناگهان روشنایی نواختری که در سال 1885 ظاهر شده بود، اخترشناسان را دچار حیرت کرد. این نو اختر می‌بایست 10000 برابر روشن‌تر از نواختران معمولی باشد. این یک ابر نواختر (Super nova) بود.
تفاوت بین یک نواختر و یک ابر نواختر
رفتار فیزیکی ابر نواختران آشکارا با رفتار فیزیکی نواختران متفاوت است و اخترشناسان به بررسی جزئیات طیفهای آنها مشتاقند. اشکال اصلی این است که ابر نواختران کمیاب هستند. به عقیده تسویکی ، در هر هزار سال بطور متوسط سه ابر نواختر در کهکشان ظاهر می‌شود. روشنایی یک ابر نواختر (با قدرمطلقهایی از مرتبه 14- و بطور تصادفی 17-) فقط می‌تواند نتیجه یک انفجار کامل یعنی تکه تکه شدن یک ستاره ، باشد.
زندگی هر ستاره ابر غول دارای بیش از 10 برابر جرم خورشیدی در انفجاری عظیم به نام ابرنواختر پایان می‌یابد. این انفجار آنچنان پر انرژی است که شاید از کهکشان کاملی با میلیاردها ستاره ، درخشنده‌تر شود. شاید تا مدتی از دید ناظر زمینی این ابر نواختر به صورت ستاره تازه و خیلی درخشان به نظر برسد. اگر از این انفجار ، هسته‌ای با 1.4 الی 3 جرم خورشیدی بجای ماند، هسته کوچک می‌شود و ستاره نوترونی تشکیل می‌دهد. اگر جرم هسته از 3 برابر جرم خورشیدی بیشتر باشد، جاذبه آن را وا می‌دارد که بیشتر منقبض شود تا حفره سیاه تشکیل بدهد.
انفجار ابر نواختران
انرژی که از انفجار هر ابرنواختر آزاد می‌شود، می‌تواند دهها هزار سیاره نظیر زمین را ویران کند. همگی ابر نواخترها ویرانگر نیستند، ولی این انفجارها عناصر بوجود آمده در درون ستارگان را در فضای میان ستاره‌ای منتشر می‌کنند تا در آنجا به ستارگان و سیارات تازه تبدیل شوند. اتمهای کربن که بخشی از مولکولهای تشکیل دهنده اکثر غذاها و بدنمان هستند، برای نخستین بار در داخل ستارگان ایجاد شده‌اند.
برگزیده‌ای از ابرنواختران
به رغم درخشندگی شدید ، در هر قرن فقط دو یا سه ابر نواختر در کهکشانمان مشاهده می‌شوند. این فهرست برخی از ابرنواخترهای شناخته شده است:
ابر نواختر---------------------صورت فلکی
ستاره تیکو--------------------ذات الکرسی
ستاره کپلر--------------------حوا
سحابی سرطان---------------ثور
اس.ان A 1987----------------ابر ماژلانی بزرگ
اس.ان J 1993-----------------کهکشان M 81 در دب اکبرر

 

[roje_aria79]

ستاره‌های تپنده (Pulsaring Stars) (پالسار)
پالسارها (ستاره‌های تپنده) ، ستاره‌های نوترونی دواری هستند که پرتو موجهای رادیویی را که شاید در زمین بصورت تپش دریافت شوند، منتشر می‌کنند. میزان تپش با میزان دوران ستاره همخوان است. ستاره‌های تپنده دارای دور کند، تقریباً هر چهار ثانیه یکبار می‌چرخند. ستارگان تپنده دارای دور تند، تقریباً 30 بار در ثانیه می‌گردند. پالسارهای مزدوج که هر کدامشان در منظومه‌ای مداری در کنار ستاره‌ای همراه قرار دارد، تا هزار بار در ثانیه می‌چرخند. برخی تپنده‌ها اشعه ایکس ، نور مرئی و امواج رادیویی منتشر می‌کنند.
از روی رصدهای قدیمی معلوم شده است که نورانیت پاره‌ای از ستارگان ثابت نیست، بلکه در فواصل منظم زمانی کم و زیاد می‌شود. در بسیاری از حالات توضیح علت این تغییر نورانیت به این ترتیب می‌شود که این ستاره‌ها ، عملا مزدوج هستند و دو کوکب سازنده این مجموعه در سطحی متوازی با امتداد رؤیت قرار دارند. واضح است در چنین حالتی یکی از دو کوکب مجموعه گاه به گاه در مقابل دیگری واقع می‌شود و این کسوفهای مکرر جزئی کوکبی که پنهان می‌شود، سبب کاهش شدت نور می‌شود. ولی مشاهده دقیق آسمان نشان می‌دهد که ستاره‌های متغیر دیگری نیز موجود است، که با این فرض نمی‌توان علت تغییر نورانیت آنها را بیان کرد.
در این دسته ستارگان که معمولا به نام متغیرهای قیفاووس نامیده می‌شوند (از آن جهت که اولین نمونه تحقیق شده آنها در صورت فلکی قیفاووس بوده است)، تغییر نورانیت بسیار شبه آونگی و آهنگدار نوسانات نور در این دسته از ستارگان این فکر را ایجاد کرده که بایستی قطر چنین کواکبی میان حد بالا و حد پایین حالت ضربان و تپش منظمی داشته باشد و کم و زیاد شود. مشاهده اثر دوپلر دو خطوط طیفی متغیرهای قیفاووسی عملا ثابت کرده است که این ستارگان به اصطلاح نفس می‌زنند، یعنی قشرهای سطحی آنها به شکل منظم و متناوب بالا و پایین می‌رود.
توجه به این مطلب کمال اهمیت را دارد که در مجموعه‌های متغیر کسوفی غالبا کواکب سازنده مجموعه از دسته ستارگان متعلق به رشته اصلی هستند، در صورتی که نمود ضربان انحصارا در میان غولهای سرخ قابل مشاهده است. ستاره‌های تپنده (یا ضربان دار) گروه مشخصی را می سازند و در نمودار راسل نوار باریکی را در قسمتن فوقانی ناحیه‌ای که معمولا محل قرار گرغتن ستاره‌های سرد و رقیق است اشتغال می‌کنند.
نظریه‌های مربوط به ستاره‌های تپنده
نظریه ریاضی مربوط به ضربان کره گازی نخستین بار بوسیله ادنیگتون بیان شده است و بوسیله این نظریه ارتباط میان دوره ضربان متغیر قیفاووسی از یک طرف و بزرگی هندسی و جرم ستاره از طرف دیگر آشکار می‌شود. قانون تپش ستاره‌ها کاملا با قانونی که بر نوسانات آهنگدار پیانو یا ویولون حکومت می‌کند، شباهت دارد. در این آلات موسیقی ارتفاع صوت (یا عده نوسانات) اصولا وابسته به درازای و همچنین جرم (کلفتی و نازکی) تاری است که مرتعش می‌شود. تار درازتر صوتی می‌دهد که از صوت کوتاهتر بهتر است، و اگر دو تار دارای یک طول باشند آنکه سنگینتر (کلفتر) است، صوت بمتری خواهد داشت.
دوره ضربان و تپش ستارگان گازی نیز به وجه مشابهی با ازدیاد حجم و جرم کوتاهتر می‌شود. از نظریه ادنیگتون چنان برمی‌آید که دوره ضربان درست با ریشه دوم چگالی متوسط نسبت معکوس دارد. بدان سان که هر چه جرم ستاره کمتر باشد، ضربان آن کندتر می‌شود. و چون معلوم شده که در خانواده غولهای سرخ ، چگالی متوسط با زیاد شدن جرم و نورانیت تنزل می‌کند، چنان نتیجه می‌گیریم که ستاره‌های سنگینتر و درخشنده‌تر باید دوره ضربان طولانیتری داشته باشند. این رابطه که نخستین بار بوسیله ه. شیپلی (H. Shapley) منجم هاروارد ، بنابر معلومات رصدی مقرر گردید، در علم نجوم اهمیت فراوان دارد.
سه گروه ستاره تپنده
تحقیق مفصلتر درباره عده زیادی از ستاره‌های تپنده به این نتیجه رسیده است که همه اندازه‌های مختلف دوره ضربان به یک نسبت و فراوانی دیده نمی‌شود، و این گونه ستاره‌ها را از روی دوره ضربانشان به سه گروه تقسیم کرد.
گروه اول
متغیرهای کوتاه مدت که دوره نوسان نورانیت در اینها میان شش ساعت و یک روز است.
گروه دوم
ستارگان معدودی نیز هستند که دوره ضربانشان میان یک روز و یک هفته است، ولی عده بیشتر آنها است که برای یک ضربان کامل مدتی وقت میان یک تا سه هفته صرف می‌کنند. این گروه مشتمل است بر خود ستاره معروف δ قیفاووس و ستارگانی که در این گروه قرار دارند و معمولا به نام قیفاووسهای متعارفی (یا هنجاری) نامیده می‌شوند.
گروه سوم
این گروه عده کثیری از ستاره‌های تپنده را شامل می‌شود که دوره ضربان آنها حوالی یک سال است. این متغیرهای دراز مدت را به نام متغیرهای اعجوبه قیطسی یا میراستی (Mira Geti) می‌نامند و این به مناسبت اسم ستاره میراستی (میرا یعنی شگفت انگیز) است که در صورت فلکی قیطس قرار دارد و نماینده این گروه به شمار می‌رود.
علت تپش
چرا ستاره‌ها می‌تپند و مخصوصا چرا این خاصیت تپش و ضربان تنها در ناحیه باریکی از نمودار راسل دیده می‌شود؟ البته علل زیادی می‌تواند سبب شود که ستاره گازی از حالت تعادل خارج شود. گذشتن دو ستاره از نزدیگ یکدیگر یا انفجار تصادفی کوچکی در داخل کوکب ممکن است به آسانی سبب چنین امری بشود. ولی اگر علت این باشد، در آن صورت باید میزبان یک نمود تصادفی شود و به یک طبقه خاص از ستارگان در نمودار راسل منحصر نماید. کوچکی ناحیه‌ای که ستارگان تپنده را شامل می‌شود دلیل بر آن است که در اینجا سر و کار ما با شرایط خاصی است که تنها یک بار در تمام دوران تکامل حیاتی هر کوکب حادث می‌شود.
ضربان ستاره ، نتیجه تصادفی است که میان نیروهای مولد انرژی هسته‌ای و نیروهای مولد انرژی ثقلی در مرکز ستاره صورت می‌گیرد. مقدار انرژی آزاد شده در فعل و انفعالات حرارتی هسته و مقدار انرژی آزاد شده در نتیجه انقباض ثقلی جرم کوکب تقریبا از لحاظ اندازه با یکدیگر برابر است. بنابراین می‌توان گفت که در این حالت ستارگان نمی‌دانند، از دو راه تولید انرژی ، انتخاب کدام یک بهتر است و میان این دو امکان حالت نوسانی دارند، ولی این نظریه جالب توجه از راهها و روشهای دیگر نیز باید تایید شود.

 

[seymour]

دوستان... نمی دونم کیا اینجا عضو انجمن نجوم هستن ولی بهرحال فوروم شوم راه افتاده و اگه خواستید سری بزنید ... بهرحال خودشون که تبلیغی نکردن

پی نوشت : البته فعلا که خبری نیست ... یادش بخیر من سال 78 بود فکر کنم که عضو افتخاری شدم

 

[Zhao guang]

ستارگانی از این دست كه اندازه ای بین ۱۰ تا ۲۰ برابر خورشید دارند، پس از۱۰ میلیون سال فعالیت و مصرف تمام سوخت خود با انفجاری بسیار عظیم طی فرایندی ۱۰۰ هزار ساله تبدیل به ابر نو اختر می شوند.
ذرات باقی مانده از این انفجار پس از مدت كوتاهی دوباره در اثر جاذبه بسیار زیاد ستاره پیرامون آن جمع می شوند و طی فرایندی كه چند میلیارد سال به طول می انجامد، سیاره ها را پدید می آورند. تاكنون این گونه تصور می شد كه سیارات فقط پیرامون ستارگان عادی پدید می آیند.
پیش از این هم در سال ۱۹۹۲ دكتر الكساندر والسزن از ایالت پنسیلوانیا برای نخستین بار در خارج از منظومه شمسی، سه سیاره را با اندازه ای دو برابر زمین در اطراف یك ستاره پالسار به نام «بی ۱۲+۱۲۵۷» كشف كرده بود.
در گذشته نیز برخی از منجمان شواهدی دال بر وجود سیارات پالسار كشف كرده بودند، اما تاكنون هیچ یك از این سیارات به صورت مستقیم مشاهده نشده بود. داده های بدست آمده از تلسكوپ اسپیتزر، حاكی از آن است كه وجود چنین سیاراتی كه پیرامون ستاره های پالسار بوجود می آیند در كهكشان ما كاملا طبیعی است.
بدین ترتیب از مرگ هر ستاره غول چندین سیاره بوجود می آید. تلسكوپ مادون قرمز اسپیتزر در مشاهداتی كه در اطراف یكی از ستاره های پالسار انجام داده است، تعدادی بی شمار، از ذراتی را كه پس از انفجار ستاره در محیط اطراف آن پخش می شود، كشف كرده است. این ذرات به طور كلی از خرده سنگ ها تشكیل شده اند و به دور صفحه ای به گستره ۱ میلیون مایل، در ناحیه استوای ستاره در حال گردشند. اینگونه تصور می شود كه این ذرات با پیوستن به یكدیگر در یك بازه زمانی طولانی در نهایت سیاره ای به وجود می آورند. این برای نخستین بار است كه دانشمندان مراحل بوجود آمدن سیاره ای را در اطراف یك ستاره كه مدت ها پیش مرده است مشاهده می كنند.
دكتر چكرابارتی از انستیتو تكنولوژی كمبریج در این باره می گوید: تشكیل سیارات در كل عالم فرایندی طبیعی به نظر می رسد و نمی توان آن را فقط محدود به منظومه شمسی یا كهكشان راه شیری دانست، این موضوع برای نخستین بار همه ما را شگفت زده كرد. او افزود ستاره های پالسار در هنگام انفجار، انرژی بسیار زیادی تولید می كنند، با این حال ما هم اكنون داده هایی پیرامون تشكیل سیاراتی در اطراف ستاره های پالسار در دست داریم كه شبیه شرایط تشكیل سیارات، پیرامون ستاره های جوان است!
ستاره پالسار مذكور كه توسط اسپیتزر مشاهده شده است با نام «۴یو» با فاصله ای در حدود ۱۳ هزار سال نوری در صورت فلكی ذات الكرسی واقع است. ستارگان پالسار از رده ابر نو اخترها، ستاره های نوترونی نیز خوانده می شوند و فوق العاده چگال هستند به طوری كه یك قاشق چای خوری از آنها به اندازه دو میلیارد تن وزن دارد، همچنین مقدار زیادی اشعه ایكس از خود ساطع می كنند.
دكتر چارلز بیچمن از آزمایشگاه پیشرانه ناسا در این باره می گوید: این گونه سیارات كه در اطراف چنین ستاره هایی بوجود می آیند، از آن جا كه به طور پیوسته تحت تاثیر تشعشعات امواج مختلف (بویژه اشعه ایكس) از ستاره مادر خود هستند، به احتمال زیاد دارای ساختاری متفاوت نسبت به سیارات منظومه شمسی هستند و شاید میزبان خوبی برای گسترش حیات نباشند. بنا به گفته دكتر والسزن ما با نسل جدیدی از سیارات فراخورشیدی روبرو هستیم

 

[roje_aria79]

تحولات ستاره
جالب است بدانید که ستاره‌ها هم مانند انواع موجودات زنده متولد می‌شوند، زندگی می‌کنند و می‌میرند. هر کدام از آنها در طول زندگی خود که گاها به میلیاردها سال هم می‌رسد، دچار تغییر و تحولات مختلفی می‌شوند.
نگاه اجمالی
در طول زندگی انسان ، ستارگان بی‌شمار راه شیری ، عملا بی‌تغییر به نظر می‌رسند. گاهی ، یک نواختر ، ناگهان ظاهر آشنای یک صورت فلکی را به مدت چند هفته عوض می‌کند و دوباره کم‌نورتر می‌شود. منظره زیبایی که درخشش یک ابرنواختر در آسمان پدید می‌آورد، بسیار نادر است. در سال 1054 میلادی (433 شمسی) مردم شاهد چنین منظره‌ای بودند. یک ابر اختر در صورت فلکی ثور منفجر شد که سحابی خرچنگ ، بقایای آن است. ستارگان متغیر با نور ثابتی نمی‌درخشند.
تحول یک ستاره
ستارگان نیز نهایتا تغییر می‌کنند و هیچ کدام تا ابد پایدار نمی‌مانند. آتش زغال ، با خاکستر شدن آخرین شراره خاموش می‌شود. ستاره هنگامی می‌میرد که انبار عظیم سوخت هسته‌ای آن به پایان رسد. حتی امروزه نیز ستارگان پیری را می‌بینیم که تاریک می‌شوند. در حالی که ستارگان دیگر تولد می‌یابند تا جایگزین آنها شوند.
رده‌بندی ستارگان
ستارگان بسیار جوان ، هنوز در میان گازهایی پنهان هستند که از آن شکل می‌گیرند. درون سحابی جبار ، نخستین سوسوی نور ستارگان نوزاد دیده شده است. خورشید ما ، سنین میانی خود را به آرامی می‌گذاراند. برخی از پیرترین ستارگان شناخته شده در خوشه‌های کروی جای دارند.
عمر ستارگان
شاید بپرسید که محاسبه عمر ستارگان ، چگونه امکانپذیر است. هیچ کس نمی‌تواند رشد یک ستاره منفرد را از تولد تا مرگ آن دنبال کند، ولی خیال کنید که هیچگاه درخت ندیده‌اید و ناگهان شما را به وسط جنگلی برده‌اند، چه پیش می‌آید؟ درختان گوناگونی خواهید دید که در مراحل مختلف رشد خود هستند: از جوانه‌های کوچک تا درختان غول پیکر. اگر اندکی زیست شناسی بدانید، می‌توانید به چرخه حیات یک درخت پی ببرید. اختر شناسان به روشی مشابه ، با استفاده از قوانین فیزیک و رصد گونه‌های مختلف ستارگان ، سلسله حوادث زندگی یک ستاره را نتیجه می‌گیرند.
فیزیک درون ستارگان
بعد از آنکه ستاره شکل می‌گیرد، بلافاصله حیاتی پایدار بدست می‌آورد. در همین زمان ، واکنشهای هسته‌ای در داخلی‌ترین هسته ستاره ، هیدروژن را به هلیوم تبدیل می‌کند و انرژی آزاد می‌شود. سرانجام ، هم هیدروژن درون آن به مصرف می‌رسد. از این به بعد ، تغییراتی در لایه‌های درونی ستاره آغاز می‌شود. در حالی که واکنشهای جدیدی از هلیوم شروع می‌شوند، لایه‌های بیرونی باد می‌کنند تا ستاره را به اندازه غول برسانند.
کوتوله‌ها
در اثر تغییرات زیاد ، ستاره به مرحله متغیر بودن می‌رسد. نهایتا هیچ منبع ممکن برای آزاد سازی انرژی باقی نمی‌ماند. ستارگان کوچکتر ، در اثر انقباض تبدیل به کوتوله‌های سفید می‌شوند. ستارگان سنگین‌تر به‌صورت ابرنواختر منفجر می‌شوند. ماده بیرون ریخته از یک نواختر ، بخشی از گاز بین ستاره‌ای را تشکیل می‌دهد که زادگاه ستارگان جدید است.
سحابیها
ستارگان در یکی از آخرین مراحل زندگی خود ، پیش از آنکه به کوتوله سفید تبدیل شوند، منظره بسیار زیبایی در آسمان بوجود می‌آورند. این مرحله ، پیدایش سحابی‌های سیاره‌ای است. شکل منظم و رنگهای زیبا ، سبب جذابیت آنها می‌شود (هیچ رابطه‌ای بین سحابیهای سیاره‌ای و سیارات وجود ندارد. این اصطلاح یادگار رصدهای قدیم تلسکوپی است که شکل دایره آنها با سیاره‌ها اشتباه می‌شد.). یک سحابی سیاره‌ای هنگامی شکل می‌گیرد که ستاره مرکزی آن ، لایه‌ای به بیرون پرتاب می‌کند. لایه گاز همانند حلقه‌ای از دود منبسط می‌شود.

 

[roje_aria79]

زندگی ستاره
جالب است بدانید که ستارگان هم مانند موجودات زنده متولد می‌شوند، زندگی می‌کنند و سپس می‌میرند، ولی طول زندگی آنها بسیار طولانی است. متاسفانه عمر کوتاه انسانها کفاف نمی‌دهد تا بتوانند زندگی یک ستاره را در مراحل مختلف شاهد باشند. با این حال اخترشناسان این مراحل را برای ما مشخص می‌کنند.
دید کلی
در طول زندگی انسان ، ستارگان بیشمار راه شیری عملا بدون تغییر به نظر می‌رسند. گاهی یک نواختر (ستاره‌ای که بطور ناگهانی و انفجاری مقادیری عظیم انرژی از خود آزاد می‌کند) ، ناگهان ظاهر آشنای یک صورت فلکی را به مدت چند هفته عوض می‌کند و دوباره کم نورتر می‌شود. منظره زیبایی که یک ابرنواختر در آسمان پدید می‌آورد، بسیار نادر است. ستارگان نیز در نهایت تغییر می‌کنند و هیچ کدام تا ابد پایدار نمی‌مانند. ستاره ، هنگامی که انبار عظیم سوخت هسته‌ای آن به پایان برسد، می‌میرد. ستارگان بسیار جوان هنوز در میان گازهایی که از آن شکل می‌گیرند، پنهان هستند.
ستاره بعد از تولد
بعد از آنکه ستاره شکل می‌گیرد (تولد ستاره)، بلافاصله حیاتی پایدار بدست می‌آورد. در همین زمان واکنشهای هسته‌ای در داخلی‌ترین هسته ستاره ، هیدروژن را به هلیوم تبدیل می‌کند و انرژی آزاد می‌گردد. سرانجام همه هیدروژن درون آن به مصرف می‌رسد. بعد از این ، تغییراتی در لایه‌های درونی ستاره آغاز می‌شود. در حالی که واکنشهای جدیدی از هلیوم شروع می‌شوند، لایه‌های بیرونی باد می‌کنند تا ستاره را به اندازه غول برسانند.
در اثر تغییرات زیاد ، ستاره به مرحله متغیر بودن می‌رسد. در نهایت هیچ منبع ممکن برای آزادسازی انرژی باقی نمی‌ماند. ستارگان کوچکتر در اثر انقباض به کوتوله‌های سفید تبدیل می‌شوند. ستارگان سنگین‌تر به‌صورت ابرنواختر منفجر می‌شوند. ماده بیرون ریخته از یک ابرنواختر ، بخشی از گاز بین ستاره‌ای را تشکیل می‌دهد که زادگاه ستارگان جدید است.
سحابی سیاره‌ای
ستارگان در یکی از آخرین مراحل زندگی خود ، قبل از آن که به کوتوله سفید تبدیل شوند، منظره بسیار زیبایی در آسمان بوجود می‌آورند. این مرحله سبب پیدایش سحابی‌های سیاره‌ای می‌شود. یک سحابی سیاره‌ای هنگامی تشکیل می‌شود که ستاره مرکزی آن ، لایه‌ای به بیرون پرتاب کند. لایه گاز همانند حلقه‌ای از دود منبسط می‌شود.
تأثیر نیروی گرانش بر زندگی ستارگان
سراسر زندگی ستاره به یک میدان نبرد شبیه است. نیروی گرانش سعی دارد که ستاره را منقبض کند، ولی با مقاومت فشار رو به بیرون ستاره مواجه می‌گردد. سرانجام ستاره تحلیل می‌رود و گرانش ، کنترل را بدست می‌گیرد. در این حالت ستاره شکل کاملا متفاوت با ستاره‌ای معمولی و سالم به خود می‌گیرد.
مراحل مختلف زندگی ستاره
تشکیل کوتوله سفید
نیروی گرانش یک نیروی جاذبه است، لذا ذرات ماده در اثر این نیرو به هم نزدیکتر می‌شوند. همچنین چون نیروی گرانش با جرم ذرات نسبت مستقیم دارد و نیز چون جرم ستاره فوق‌العاده زیاد است، لذا جاذبه گرانشی درون آن بسیار شدید خواهد بود. به عنوان مثال در اعماق خورشید فشار در فاصله یک دهمی سطح تا هسته ، تقریبا یک میلیون بار بیشتر از فشار جو در سطح زمین است. در این فاصله فشار تا هزار میلیون بار بیشتر از فشار جو زمین صعود می‌کند. این فشار با مقاومت گازهای داغ درون خورشید مواجه می‌شود. این گاز توسط کوره هسته‌ای گرم نگه داشته می‌شود.
هنگامی که آتش هسته‌ای رو به کاهش می‌گذارد، گاز داغ درون ستاره سرد می‌شود. بنابراین نیروی گرانش غالب می‌شود. آنچه در این مرحله روی می‌دهد، به جرم ستاره بستگی دارد. ستاره‌ای رو به مرگ مانند خورشید ، درهم فرو می‌ریزد تا به اندازه زمین برسد. در این روند هیچ انفجار واقعی و قابل توجه رخ نمی‌دهد. ستاره فقط به توده‌ای از خاکستر رادیواکتیو تنزل پیدا می‌کند و به آرامی سوسو می‌زند. در این حالت ستاره به یک کوتوله سفید تبدیل می‌شود. یک فنجان از ماده آن یک صد تن وزن دارد.
تشکیل ستاره نوترونی
اگر جرم ستاره‌ای بیشتر از خورشید باشد، فشار فرو ریزش مرحله کوتوله سفید را نیز پشت سر می‌گذارد و متوقف نمی‌شود. فرایند فرو ریزش تا جایی که قطر ستاره به حدود ده کیلومتر برسد، ادامه پیدا می‌کند. در این نقطه ، ستاره گلوله‌ای چگال از ذرات هسته‌ای است که آن را ستاره نوترونی می‌نامند. یک فنجان از ماده آن ، یک میلیون میلیون تن وزن دارد.
تشکیل تپ اختر
برخی از ستارگان نوترونی به سرعت می‌چرخند و در هر بار چرخش ، تابشهایی در محدوده امواج رادیویی گسیل می‌کنند. اینگونه ستارگان نوترونی ، تپ اختر نامیده می‌شوند.
تشکیل ابرنواختر
یک ستاره نوترونی بدون وقوع یک انفجار شدید اولیه شکل نمی‌گیرد. ستاره رو به مرگ ، ممکن است در چند ثانیه آخر حیات خود ، به صورت یک ابرنواختر شعله‌ور شود. درخشش آن چند روز از تمام کهکشانها پیشی می‌گیرد. از بخش مرکزی ابرنواختر ، یک ستاره نوترونی تشکیل می‌شود.
تشکیل سیاهچاله‌ها
یک ستاره رو به مرگ ، مثلا با جرمی 10 برابر جرم خورشید چنان زیر بار گرانش تولید شده قرار می‌گیرد که هیچ نیرویی نمی‌تواند در برابر فرو ریزش آن مقاومت کند. وقتی که چنین ستاره‌ای منقبض می‌شود و به اندازه‌ای در حدود دو کیلومتر می‌رسد، گرانش به حدی زیاد می‌شود که سرعت گریز از سطح آن به بیشتر از سرعت نور می‌رسد.
از موشک گرفته تا ذرات نور و علائم رادیویی ، هیچ یک نمی‌توانند از سطح آن بگریزند. این گرانش به قدری نیرومند است که همه چیز را به طرف خود می‌کشد. ما فقط می‌دانیم که در این حالت ، ستاره به یک سیاهچاله تبدیل می‌شود. سیاهچاله‌ها را نمی‌توان دید، چون نور نمی‌تواند از سطح آن بگریزد.
عقاید انسانها در مورد ستارگان
از یک نظر زمانی هر یک از ما درون ستارگان بوده است و از دیدگاه دیگر ، هر کس روزگاری در فضای خالی و گسترده بین ستارگان جای داشته است. بالاخره اگر برای جهان آغازی در نظر گرفته شود، زمانی هر یک از ما در آن آغاز حضور داشته است. به این معنی که هر مولکول بدن ما ، دارای موادی است که روزگاری در مرکز داغ و پر فشار یک ستاره جای داشته‌اند. در این نقاط بود که آهن موجود در سلولهای قرمز خون ، شکل گرفته است.

 

[esfandiyar2002]

دنياي دانش و تكنولوژي در حال پيشرفت به سوي آينده است و همواره دانشمندان و پژوهشگران مي گويند كه بازگشت به گذشته اي در كار نيست، اما گويا اين چنين نيست. نمونه بارز آن، عمليات سازمان فضايي ايالات متحده (ناسا) است. البته ناسا اعلام كرده كه عمليات آن سازمان در پايان ۵ مرحله با پيشرفتي شگرف مصادف خواهد بود. ماه مي سال ۱۹۶۱ بود كه رئيس جمهور وقت ايالات متحده جان اف كندي در يك سخنراني از فرستادن انسان به فضا تا قبل از دهه ۶۰ سخن به ميان آورده بود و ژوئن سال ۱۹۶۹ بود كه نيل آرمسترانگ اولين انساني بود كه پاي بر خاك كره ماه يا به نوعي گام بر خاك كره اي به غير از زمين گذاشت؛ گامي كوچك كه جهشي بزرگ را براي نوع بشر رقم زد.
۲۵ سال بعد از آن رويداد عظيم، در ژانويه سال ۲۰۰۴ رئيس جمهور فعلي ايالات متحده- جورج دبليوبوش- خواهان اكتشافات جديد فضايي و سفر نوع بشر به ماوراء زمين شد.با وجود آنكه طرح بوش با جنگ عراق و جنگ تروريسم همراه شد و در واقع در سايه آن دو جنگ قرار گرفت، اما به هر جهت نيرويي پيش برنده براي بازسازي برنامه هاي فضايي ناسا به حساب مي آيد.
پروفسور پالس پالديس -سياره شناس دانشگاه «جانز هاپكينز» - كه در كميسيون سياستگذاري اكتشافات فضايي رياست جمهوري كار مي كند، عقيده جالبي دارد؛ وي مي گويد: «بازگشت به ماه در كانون اين طرح جديد قرار دارد. او اعتقاد دارد هر زمان كه بتوان ملزومات خود را از كره ماه به دست آورد، مي توان نخستين گام يعني رهاشدن از زمين را برداشت. پروژه ناسا تا سال ۲۰۲۰ پنج مرحله دارد؛ نخست تعمير شاتل هاي فضايي از نظر امنيت پروازي، مرحله دوم تكميل ايستگاه بين المللي فضايي جهت استفاده از شاتل ها و انتقال تجهيزات به فضا» .
پروفسور پالديس مي افزايد: «مهم ترين گام، گام سوم است و آن ساختن وسيله نقليه فضايي جديد براي انسان موسوم به (Crew Exploration Vehicle ( CEY است. فضاپيمايي كه نه تنها انسان ها را به مدار زمين و ماه ببرد بلكه وسيله اي جهت بردن انسان ها به كره مريخ باشد» .
آقاي پالديس در ادامه سخنان خود مي گويد: «گام چهارم، بازگشت به كره ماه براي اكتشافات و استخراج مواد لازم از ماه مي باشد و گام مهم و پاياني كه در مرحله پنجم قرار دارد سفر به مريخ و ديگر سيارات است» .
تحقق اين طرح، كار سازمان ملي هوا و فضاي ايالات متحده موسوم به ناساست.
دكتر مايكل گريفين- مديركل ناسا- معتقد است كه هر پنج مرحله فوق، كاملاً قابل اجرا مي باشد اما آقاي «مارك دودال» - نماينده دمكرات از ايالت كلرادو- اعتقاد ديگري دارد. وي مي گويد: «انتظار ما از ناسا با توجه به امكانات و بودجه محدودش(سالانه شانزده ميليارد دلار) منطقي نيست» .
دكتر گريفين معتقد است در صورت قطع ديگر برنامه هاي فضايي مي توان فضاپيماي سرنشين دار يا مسافربر به فضا را ساخت.در همين حال آقاي «برت گوردون» - نماينده دمكرات از ايالت تنسي- در مورد تحقق اين طرح ۵ مرحله اي ترديد دارد اما برخلاف وي آقاي پالديس بسيار خوش بين است. آقاي پالديس مي افزايد: «ناسا در سال، شانزده ميليارد دلار بودجه دارد و با كمي تفكرات هوشمندانه مي توان اين پروژه را عملي نمود» .
اگر ناسا نتواند طرح ۵مرحله اي خود را به انجام برساند، آينده اي براي برنامه هاي فضايي وجود ندارد، چرا كه بودجه ناسا تحت هيچ عنواني افزايش نخواهد يافت.
۴۵ سال پيش، كندي بشر را به سمت كره ماه سوق داد و حال پس از گذشت اين سال ها، بوش اميد به بازگشت به ماه در سال ۲۰۲۰ را در سر مي پروراند.
منبع: ناسا
مترجم: مرتضي اسلام زاده