اخبار ، مقالات و دانستی های نجوم و فضا

[Behrooz]

شاتل فضايی ديسکاوری در مرکز فضايی کندی در فلوريدا به سکوی پرتاب منتقل شده است تا برای پرتاب ماه ژوئيه آماده شود.
فرآيند انتقال شاتل از ساختمان مونتاژ به سکوی پرتاب تقريبا هشت ساعت طول کشيد.

پرتاب شاتل برای اول ژوئيه تا 19 ژوئيه برنامه ريزی شده است.

اين دومين شاتلی خواهد بود که از زمان انهدام کلمبيا هنگام بازگشت به جو زمين در سال 2003 که به مرگ هفت خدمه آن منجر شد به پرواز درخواهد آمد.

شاتل، که از قبل به مخازن عظيم سوخت نارنجی رنگ و دو راکت تقويت کننده متصل شده بود، سوار بر يک وسيله نقليه عظيم مسير 5/6 کيلومتری تا سکوی پرتاب را ذره ذره طی کرد.

واين هيل، مدير برنامه شاتل، ابراز اطمينان کرد که ديسکاوری طبق برنامه در ماه ژوئيه پرتاب خواهد شد و آژانس فضايی آمريکا خواهد توانست تا پيش از پايان سال دو پرواز ديگر را با شاتل ترتيب دهد.

تصميم نهايی در مورد اينکه آيا شاتل پرتاب خواهد شد يا خير اواسط ماه ژوئن گرفته می شود.

ديسکاوری اصلا قرار بود در ماه جاری (مه) پرتاب شود اما اين برنامه با کشف يک حسگر معيوب در مخزن سوخت آن تغيير داده شد.

شاتل ديسکاوری آخرين بار اواسط سال گذشته ماموریتی 14 روزه (26 ژوئيه تا 9 اوت) به ايستگاه فضایی بين المللی انجام داد.

آن نخستين پرواز از زمان انهدام کلمبيا بود.

در حادثه انهدام کلمبيا، که به دليل نقص فنی و هنگام بازگشت به زمين روی داد، تمامی سرنشينان آن کشته شدند و مقامات فضايی آمريکا پرتاب شاتل های ديگر از اين نوع را تا زمان رفع نقص فنی متوقف کردند.

با اينهمه، هنگام پرتاب ديسکاوری به فضا نيز بدنه آن آسيب ديد و فضانوردان ناگزير شدند در يک راهپيمايی فضايی آن را تعمير کنند.

شاتل های فضايی به گونه ای طراحی شده اند که بتوان آنها را چندين بار به ماموريت فضايی فرستاد.

 

[Behrooz]

به فاصله كمي پس از انفجار بزرگ ابرهاي عظيمي از هيدروژن به درون نخستين كهكشان‌ها و ستاره‌ها ريزش كرده‌اند.

به گزارش سرويس «علمي» ايسنا، اين ستاره‌ها همچون خورشيد منظومه شمسي نبوده‌اند، اگرچه تمام آنها داغ، غول پيكر و داراي عمر بسيار كوتاه بوده‌اند و محيط اطراف خود را به وسيله تشعشعات ماوراء بنفش منفجر كرده‌اند اما پس از گذشت 100 ميليون سال از پيدايش عالم، اين كهكشان‌هاي كوتوله رشد كرده و بزرگتر شوند.

ستاره‌شناسان در مطالعات تازه خود دريافتند كه تنها جاذبه بزرگترين كهكشان‌ها مي‌تواند بر اين گرما و فشار شديد غلبه كند تا اين كهكشان‌هاي كوتوله با گذشت زمان بزرگتر و بزرگتر شود.

به عقيده دانشمندان نخستين كهكشان‌ها بسيار كوچك بودند ( حدود 10 هزار بار كوچكتر از راه شيري) ستاره‌شناسان همچنين دريافتند كه شكل‌گيري كهكشان‌هاي كوتوله ضرورتا تنها پس از گذشت چند صد ميليون سال از انفجار بزرگ صورت گرفته است.

تحقيقات اخير اين ستاره شناسان از دانشگاه ملبورن در مركز تحقيقات فيزيك نجومي هاروارد در شماره اخير مجله نيچر به چاپ رسيده است.

 

[Behrooz]

تازه‌ترين خبرها از مريخ‌نوردان ناسا
دوقلوهاي مريخ‌نورد دومين زمستان سياره سرخ را خواهند ديد؟ ​

مريخ‌نوردان ديرپاي ناسا در مريخ با نام‌هاي «روح» (Spirit) و «فرصت» (Opportunitiy) رفته رفته به افسانه ها مي‌پيوندند.

به گزارش سرويس «علمي» خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، در حالي كه دانشمندان ناسا گمان مي كردند كه اين دو روبات جستجوگر حداكثر 90 روز مريخي دوام خواهند آورد و حداكثر مسافتي حدود 600 متر (2000 پا ) را طي خواهند كرد، آنها تاكنون 800 روز مريخي را پشت سر گذاشته اند!

«اسپيريت» 8/6 كيلومتر و «آپورچونيتي» 5/7 كيلومتر را طي كرده است. همچنين اين دو تاكنون 150 هزار تصوير به زمين ارسال كرده و مقادير انبوهي از خاك و سنگ‌هاي مريخ را مورد آزمايش قرار داده اند.

از همه مهمتر گزارش‌هايي كه از هر دو نيمكره سياره ارسال كرده‌اند، اين باور قديمي را تقويت مي‌كند كه مريخ روزگاري داراي آب بوده است.

با اين كارنامه درخشان در حال حاضر اين دو نشانه هايي را از فرسودگي خود نشان مي دهند.

يكي از چرخ‌هاي اسپيريت كاملا از كار افتاده است و به همين علت حركت آن محدود به 10 متر در روز شده است.

از سوي ديگر بازوي آپورچونيتي در ناحيه اتصال خود به بدنه دچار مشكل شده است و مهندسان مجبور شده اند در جستجوي راههاي جديدي براي آناليز سنگهاي مريخ باشند.

ضعف حركتي اسپيريت باعث شد تا چندي پيش، هنگامي كه اين روبات كاوشگر در عرض جغرافيايي 15 درجه جنوبي قرار داشت، روزهاي زيادي صرف كند تا بتواند براي رهايي از زمستان سرد و طولاني مريخ خود را به منطقه گرم و آفتابگير درسطح اين سياره برساند.

نيمكره جنوبي مريخ نسبت به نيمكره شمالي آن كمتر در معرض نور خورشيد مي باشد به همين علت هنگامي كه اين سياره سرخ در مدار غيرمتعارف خود به دورترين فاصله از خورشيد مي رسد، در هر دو فصل زمستان و تابستان، تنها 70 درصد از نور خورشيد به سلول‌هاي خورشيدي اسپيريت مي‌رسد؛ بنابراين در حال حاضر براي صرفه جويي در مصرف انرژي، اين جستجوگر درسطحي با شيب 10 درجه و رو به سمت خورشيد قرار داده شده است و آن طور كه جيم بل مديربخش بررسي تصاوير ارسالي از دانشگاه كورنل مي گويد، احتملا اين وضع تا شش ماه آينده ادامه خواهد داشت.

به نوشته نجوم، با اين وجود تيم هدايت كننده اين روبات بيكار نخواهند نشست و درنظر دارند تا خاك و سنگ‌هاي منطقه را با جزئيات بيشتري مورد مطالعه قرار دهند. اتمسفر اطراف را بررسي كنند و تصاوير 360 درجه موزاييكي با استفاده از انواع فيلتر تهيه كنند.

در چنين شرايطي آپورچونيتي در نزديكي خط استوا قرار دارد و آن قدر نور خورشيد دريافت مي كند كه مجبور نباشد براي ذخيره سازي انرژي مانند اسپيريت بدون حركت بماند.

اين كاوشگر با استفاده از شش چرخ سالم خود روزي 50 متر را به سمت دهانه آتشفشان ويكتوريا طي مي كند .در حالي كه دراوايل ماه مي فاصله آن با اين دهانه عميق 800 متري، 3/1 كيلومتر بود، اكنون انتظار مي رود حداكثر تا ماه ژوئن (ماه ميلادي آينده) و يا جولاي بتواند خود را به آن برساند .

در آنجا اين روبات جستجوگر تمام زمستان را صرف فعاليتهاي اكتشافي، بررسي وضعيت محيط، صخره ها و سنگ‌هاي آذرين خواهد كرد.

كنترل كنندگان اين مريخ‌نورد ممكن است مسيرهايي را براي حركت در داخل اين آتشفشان براي تابستان آينده طراحي كنند.

به گزارش ايسنا، سوالي كه در اينجا مطرح مي باشد اين است كه اين دو روبات تا چه زماني خواهند توانست به كار خود ادامه دهند؟ تا كنون هيچ پاسخ قطعي به اين سوال داده نشده است.

تا پايان زمستان آنها 10 بار بيشتر از طول عمري كه براي آنها پيش بيني شده بود كار كرده اند. تيم دانشمندان مي‌دانند كه روزي خواهد رسيد كه ديگر هيچ صدايي ازاين دو روبات جستجوگر نخواهد آمد .

جيم بل اميدوارانه مي گويد :«ما فكر مي كنيم بتوانيم دومين زمستان خود را هم در مريخ سپري كنيم و كارمان را تا آنجا ادامه مي دهيم كه چرخ هاي اين دو جستجو گراز حركت باز بمانند.»

 

[Behrooz]

ستاره‌شناسان غير حرفه‌يي در كشفي قابل توجه، با استفاده از تجهيزات بسيار ارزان رصد فضايي موفق به كشف سياره‌اي در حد و اندازه مشتري شدند كه به دور ستاره‌اي همچون خورشيد مي‌چرخد.

به گزارش سرويس «علمي» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اين سياره جالب توجه به دور ستاره‌اي مي‌چرخد كه در فاصله 600 سال نوري از ما قرار دارد.

اين گروه از ستاره‌شناسان غير حرفه‌يي از روش ترانزيتي براي تماشاي اين كه چگونه اين ستاره به تدريج افول مي‌كند استفاده كردند.

اين دستگاه كه در واقع يك تلسكوپ غير حرفه‌يي است به بررسي هزاران ستاره درخشان در عالم پرداخته است و طي آن اين گروه از دانشمندان شماري از آنها به عنوان نامزد بررسي انتخاب كردند .

اين سياره جديد كه در جريان گزينش ستاره‌هاي ياد شده كشف شد موسوم به X0-1b است .

سرپرست اين گروه از دانشمندان، پيتر مكلو از موسسه علوم فضايي در بالتيمور است كه به همراه چهار ستاره‌شناس آماتور ديگر از آمريكاي شمالي و اروپا در اين كشف مهم مشاركت داشتند.

آنها طي ماه‌هاي اخير با استفاده از اين تلسكوپ غير حرفه‌يي به رصد گوشه‌هاي مختلف فضا مشغول بودند.

گفتني است كه اگرچه ستاره‌شناسان بيش از 180 سياره بيرون از منظومه شمسي را شناسايي كردند با اين حال اين سياره جديد دهمين سياره‌اي است كه با استفاده از روش قديمي ترانزيتي كشف شده است.

به گزارش ايسنا، كشف اين سياره جديد حاصل تحقيقات سه ساله اين دانشمندان است.

 

[Behrooz]

روسيه و قزاقستان به دنبال طراحي و ايجاد يك سيستم فضايي منحصر به فرد هستند.


به گزارش سرويس «فن‌آوري» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، مدير اجرايي موسسهمهندسي حرارت روسيه در مسكو در اين خصوص گفت: پروژه اين سيستم فضايي موسوم به «ايشيم» از اول جولاي 2007 ميلادي آغاز خواهد شد.


بر اساس اين گزارش در اين پروژه فضايي دولت قزاقستان و همچنين شركت هواپيماسازي ميگ روسيه حضور دارند.


اين پروژه فضايي در راستاي تقويت همكاري‌هاي فضايي و نظامي ميان دو كشور صورت مي‌گيرد.

 

[roje_aria79]

قوانین کپلر
در اوایل قرن هفدهم ، پیش از آنکه نیوتن قوانین حرکت خود را کشف کند، کپلر سه قانون اساسی خود را که برای توصیف حرکت سیارات بکار می‌رفت، اعلام کرد. کپلر این قوانین را از رصدهای دقیق و پر دامنه‌ای که تیکو براهه از حرکت سیارات انجام داده بود، استنتاج کرد. قوانین کپلر پایه و اساس قوانین نیوتن و مکانیک کلاسیک برای توضیح حرکات سیاره‌ای است.
یوهانس کپلر (1630-1571) ، ستاره شناس آلمانی ، نشان داد که سیارات در مسیرهایی بیضوی حرکت می‌کنند و خورشید در یکی از کانونهای بیضی قرار دارد. پس از مشاهده مدار مریخ ، او همچنین نشان داد که خط فرضی میان سیاره و خورشید در زمانهای مساوی مناطق مساوی بیضی را قطع می‌کند، زیرا هنگامی که سیاره به خورشید نزدیکتر می‌شود، سریعتر حرکت می‌کند. بالاخره او نشان داد که چگونه زمان گردش سیاره در مدار خورشید (دوره تناوب مداری) با فاصله افزایش می‌یابد. این کشفها به قوانین حرکت سیاره‌ای کپلر معروف شدند.
قانون اول کپلر:
اگر حرکت یک سیاره را مد تظر قرار دهیم، ملاحظه می‌شود که تنها نیرویی که بر یک سیاره وارد می‌شود، نیروی گرانشی حاصل از خورشید و سیارات دیگر است، که مقدار این نیرو بر اساس قانون جهانی گرانشی تعیین می‌شود. همچنین می‌دانیم که نیروی گرانشی یک نیروی مرکزی متناسب با عکس مجذور فاصله است. لذا طبیعی است که مسیر حرکت باید به صورت مقاطع مخروطی باشد.
حال اگر معادلات حرکت را نوشته و آنها دقیقا حل کنیم، ملاحظه می‌شود که مسیر حرکت بیضی شکل است، که مشخصات این بیضی از قبیل خروج از مرکز و پارامترهای دیگر قابل محاسبه است. بنابراین قانون اول کپلر به این صورت بیان می‌شود که سیارات در مدارهایی بیضی شکل حرکت می‌کنند که خورشید در یکی از کانونهای آن قرار دارد.
قانون دوم کپلر:
دیدیم که نیروی وارد بر یک سیاره از نوع نیروهای مرکزی است. یک پیامد این قضیه را می‌توان این گونه بیان نمود که چون نیرو مرکزی است، لذا گشتاور نیروی وارده که برابر با تغییرات زمانی اندازه حرکت زاویه‌ای است باید صفر باشد. بنابراین اندازه حرکت زاویه‌ای مقدار ثابتی است. همچنین بقای اندازه حرکت زاویه‌ای بر قرار متضمن ثابت بودن خهت آن می‌باشد، لذا حرکت در یک صفحه خواهد بود. با استفاده از بقای اندازه حرکت زا ویه‌ای می‌توان سطح جاروب نشده بوسیله یک بردار شعاعی را که از خورشید تا سیاره امتداد دارد، بدست آورد.
بنابراین قانون دوم کپلر را می‌توان به این صورت بیان کرد که سطح جاروب شده بوسیله بردار شعاعی خورشید تا سیارات در زمانهای مساوی ، یکسان است. در واقع می‌توان گفت که قانون دوم کپلر نتیجه‌ای از قانون بقای اندازه حرکت زاویه‌ای است.
قانون سوم کپلر:
گفتیم که مسیر حرکت سیارات به دور خورشید، مسیرهای بیضی شکل هستند. هر بیضی به وسیله قطر و خروج از مرکز شناخته می شود . حال اگر بتوانیم دوره تناوب حرکت سیاره را برحسب فطر بزگ بیضی پیدا کنیم، ملاحظه می کنیم مربع دوره تناوب حرکت سیاره با توان سوم با مکعب نصف قطر بزرگ بیضی متناسب است. این بیان به عنوان قانون سوم کپلر معروف است و به این صورت بیان می‌شود که مربع زمان تناوب چرخش سیارات به دور خورشید با مکعب نصف محور بزرگ بیضی متناسب است.
رابطه قوانین کپلر و قوانین نیوتن:
قوانین کپلر را به راحتی می‌توان از قوانین حرکت نیوتن و قانون جهانی گرانشی وی بدست آورد. مسئله عکس یعنی استنتاج قوانین نیرو از قوانین کپلر و قانون حرکت ، مسئله ساده‌تری است و از نظر تاریخی اهمیت بسیاری دارد. چون از این راه بود که نیوتن قانون گرانشی را نتیجه گرفت.
انحراف از قوانین کپلر:
با در نظر گرفتن این حقیقت که مسئله نیروی مرکزی ، نوعی آرمان سازی مسئله فیزیکی واقعی است، لذا انتظار داریم که حرکات سیارات اندک انحرافی از قوانین کپلر داشته باشند. اول اینکه :فرض کرده‌ایم که خورشید ساکن باشد، حال آنکه در واقع ، در اثر جاذبه سیارات ، باید حرکت لنگی وار خفیفی داشته باشد. این اثر حتی در مورد سیارات بزرگ ناچیز است و بوسیله روشهای قابل تصحیح می‌باشد.
دوم اینکه: سیاره‌ای مانند زمین ، علاوه بر کشش خورشید تحت تأثیر نیروی جاذبه سیارات دیگر نیز قرار دارد. از آنجا که جرم حتی سنگینترین سیارات فقط چند درصد جرم خورشید است، این نیروی جاذبه موجب می‌شود که انحرافات کوچک ، ولی قابل اندازه گیری از قوانین کپلر ایجاد گردد. این انحرافات را می‌توان حساب کرد و با رصدهای دقیق به خوبی توافق دارد. در واقع برخی از سیارات مانند نپتون و پلوتون بخاطر همین اثری که بر حرکت سیارات دیگر داشتند، کشف شدند.
کاربرد قوانین کپلر:
با استفاده از قوانین کپلر می‌توان مدار حرکت سفینه‌های فضایی را پیشگویی نمود. به این مشخصات مداری را که سفینه پیرامون خورشید خواهد پیمود با استفاده از محاسبات ریاضی تعیین می‌شود. البته این مسئله را در مورد اجرام سماوی مانند سیارات نیز می‌توان انجام داد.

 

[roje_aria79]

تیکو براهه
تیکو براهه یک ستاره شناس دانمارکی بود که مشاهداتش از حرکات سیاره‌ای با چشمان غیر مسلح تقریبا 20 بار دقیقتر از دیگران بود. بعدها ، همکارش یوهانس کپلر (1630 ـ 1571) از مشاهدات براهه در تشریح چندین قانون در مورد حرکات سیارات استفاده کرد. با رد فرضیه خورشید مرکزی نیکلا کپرنیک ، براهه نظریه‌ای جدید ارایه نمود. به نظر او همه سیارات به دور خورشید چرخید و کل این منظومه ، به دور زمین که ثابت فرض شده است در حال چرخشند.
مهمترین رویدادهای زندگی:
در 14 دسامبر سال 1546 در خانواده اشرافی در کنودزتروپ سوئد (که بعدها به خاک دانمارک الحاق شد) متولد می‌شود و توسط عمویش بزرگ می‌شود.
1560:
در 21 اوت یک کسوف را مشاهده می‌کند و همین امر باعث می‌شود به مطالعه ریاضیات و ستاره شناسی علاقمند شود. تحصیلات رسمی خود را در دانشگاه کپنهاگ ادامه می‌دهد.
1563:
نزدیک شدن سیارات مشتری و زحل را یک ماه قبل از زمان پیش بینی شده جداول ستاره شناسی مشاهده می‌کند. او جداول معتبر و دقیقتری را تهیه می‌کند.
1565:
در یک دوئل بر سر اختلاف نظر در مورد یک قضیه ریاضی تکه بزرگی از دماغش را از دست می‌دهد که باعث می‌شود تا آخر عمر از یک دماغ مصنوعی استفاده کند.
1572:
درماه نوامبر ستاره جدیدی را در صورت فلکی ذات الکرسی مشاهده می‌کند. مشاهداتش را از ستاره تا ماه مارس 1574 ادامه می‌دهد. از آن به بعد این ستاره ، به عنوان یک ابرنواختر شناخته شده است.
1576:
در این سال براهه با حمایت فردریک دوم ، پادشاه دانمارک به تأسیس رصدخانه‌ای در جزیره هون تنکس اقدام می‌نماید.
1577:
یک ستاره دنباله دار را مشاهده کرده به مطالعه ظاهر فیزیکی و فاصله اش از زمین می‌پردازد. وی به این نتیجه می‌رسد که این ستاره دنباله دار از فضای اطراف سیارات دورتر عبور کرده و پدیده‌ای مربوط به جو زمین نمی‌باشد (تصوری که در آن زمان از ستاره‌های دنباله دار وجود داشت).
1582:
طول سال را در یک تقویم کمتر از یک ثانیه تعیین می‌کند. تقویم گریگوری جای تقویم ژولینی را می‌گیرد، البته برای مطابقت تقویم و حرکات خورشید 10 روز را حذف می‌کنند.
1597:
بعد از مرگ شاه ، دانمارک را به قصد آلمان ترک می‌کند.
1599:
به دعوت امپراتور بوهمیا ، رودولف یازدهم ، در پراگ سکنی می‌گزیند و یوهانس کپلر (1603 ـ 1571) را که بعدها استاد مشهوری در ستاره شناسی می شود به عنوان همکار انتخاب می کند.
1601:
تیکو براهه در 24 اکتبر از دنیا می‌رود.

 

[Behrooz]

در سال هاي اخير منجمين تعداد زيادي از كهكشان هاي كوچك در هاله اطراف كهكشان راه شيري كشف كرده اند. اما گاز و غبار موجود در صفحه كهكشان معمولاً مانع از رصد اين اجرام مي شود. به تازگي منجمين محقق با بررسي اطلاعات SDSS(يكي از بزرگ ترين منابع اطلاعاتي نجوم كه اطلاعات آن از طريق چندين تلسكوپ در سراسر جهان تهيه مي شود) موفق به كشف دو مورد جديد از اين كهكشان هاي همسايه كوچك و كم نور شده اند. هر دو مورد كه كهكشان هاي اقماري محسوب مي شوند، از پشت اكثر تلسكوپ هاي زميني غير قابل رويتند. دانيل زاكر از دانشگاه كمبريج اولين مورد را در حين بررسي اطلاعات SDSS كشف كرد. او اولين بار متوجه تراكم تعدادي ستاره در صورت فلكي تازي ها (CVn) شد.
اين كهكشان كوتوله كه بيشتر از ستارگان مسن تشكيل شده است، در فاصله ۶۴۰ هزار سال نوري از ما قرار دارد. زاكر مي گويد : «با توجه به اين فاصله، اين كهكشان كوتوله يكي از دورترين كهكشان هاي اقماري راه شيري محسوب مي شود.
اين كهكشان همچنين با قطري بيش از ۵ هزار سال نوري يكي از بزرگ ترين كهكشان هاي اقماري راه شيري است.»اين ستارگان كه با توجه به رنگ و قدرشان تشخيص داده مي شوند، يكي از كهكشان هاي كوچك و كم نور همسايه راه شيري را در صورت فلكي عوا آشكار مي سازند.
تنها چند ساعت بعد از اعلام اين كشف، همكار زاكر از دانشگاه كمبريج، واسيلي بلوكورف نيز يافته جديد خود را اعلام كرد. او نيز يكي از كهكشان هاي كوتوله كم نور را در صورت فلكي عوا (Bootes) كشف كرده و آن را بو (Boo) ناميد. اين كهكشان بسيار كم نور با درخشندگي ۱۰هزار برابر خورشيد است. فاصله آن ۱۹۶ هزار سال نوري و قدر مطلق آن ۵‎/۷- است. اين كهكشان كوتوله كم ترين درخشندگي را در بين كهكشان هاي شناخته شده داراست.
تا به حال دانشمندان به غير از ابرهاي ماژلاني بزرگ و كوچك ۱۰، كهكشان اقماري كوچك به دور كهكشان راه شيري يافته اند. چون اين كهكشان هاي كوتوله در حال گردش به دور كهكشان راه شيري هستند به كهكشان هاي اقماري معروفند. اين اجرام به دليل وجود غبار در صفحه كهكشان راه شيري تا چندي پيش براي دانشمندان ناشناخته بودند. يافتن اين كهكشان ها از طريق رنگ و قدر آنها و تشخيص آنها از زمينه كهكشان راه شيري بسيار سخت و طاقت فرساست.
طبقه بندي اين كهكشان ها نيز كاري دشوار است. كهكشان هاي اقماري راه شيري در مراحل مختلف تحول خود قرار دارند كه در طي اين مراحل به چند تكه تقسيم شده و تغيير شكل مي دهند. براي مثال در صورت فلكي كلب اكبر، تجمعي از ستارگان وجود دارد كه دانشمندان احتمال مي دهند اين تجمع ستاره اي تكه اي جدا شده از يكي از كهكشان هاي اقماري راه شيري باشد.
در بعضي موارد حتي ممكن است نواري از ستارگان باقي بماند. در ماه مارس، كارل گريلمر از دانشگاه كلتك و روبرتا جانسون از دانشگاه ايالتي كاليفرنيا، در مقاله اي اعلام كردند كه نواري از ستاره ها (كه آن را رودخانه ستاره اي ناميده بودند) به طول ۴۵ درجه را درآسمان شمالي كشف كرده اند.
اين نوار باريك كه ۷۶ هزار سال نوري از ما فاصله دارد، كماني عظيم را در طول صفحه راه شيري تشكيل مي دهد. اين پديده ظاهراً به دليل امواج گرانشي در كهكشان راه شيري و تأثير آن بر خوشه كروي NGC5466 به وجود آمده است.
كهكشان كوتوله بو نيز در ظاهر شبيه ساختاري از شكل افتاده و تغيير يافته از يك خوشه كروي است. اما با توجه به ديناميك خاص اين كهكشان، محققين اين پروژه اطمينان يافتند كه بو نمي تواند باقي مانده اي از يك خوشه كروي تغيير شكل يافته باشد.
شناخت حركات و ساختار كهكشان هاي اقماري مانند CVn و بو به ما كمك مي كند تا از خواص و ويژگي هاي ماده تاريك و همچنين اتفاقات دروني كهكشان ها بيشتر آگاه شويم. با توجه به اين واقعيت كه كهكشان هاي اقماري تا به حال ناشناخته بوده اند ،مي توان نتيجه گرفت كه تعداد بسيار زيادي از اين نوع اجرام در اطراف كهكشان راه شيري وجود دارند كه هنوز كشف نشده و از ديد منجمين پنهانند.

 

[Behrooz]

شاتل فضايي ديسكاوري در مركز فضايي كندي در كيپ كاناورال فلوريدا به سكوي پرتاب منتقل شده است تا براي پرتاب در تير ماه آماده شود. فرآيند انتقال شاتل از ساختمان مونتاژ به سكوي پرتاب تقريبا هشت ساعت طول كشيد. پرتاب شاتل براي اول ژوئيه تا ۱۹ژوئيه برنامه ريزي شده است. از زمان انهدام كلمبيا هنگام بازگشت به جو زمين در سال۲۰۰۳ كه به مرگ هفت خدمه آن منجر شد، اين دومين بار است كه شاتل به پرواز درخواهد آمد. شاتل كه از قبل به مخازن عظيم سوخت نارنجي رنگ و دو راكت تقويت كننده متصل شده بود، سوار بر يك وسيله نقليه عظيم مسير۶۵۰ متري تا سكوي پرتاب را ذره ذره طي كرد.
واين هيل، مدير برنامه شاتل، ابراز اطمينان كرد كه ديسكاوري طبق برنامه در ماه ژوئيه پرتاب خواهد شد و آژانس فضايي آمريكا خواهد توانست تا پيش از پايان سال، دو پرواز ديگر را با شاتل ترتيب دهد. تصميم نهايي در مورد اينكه آيا شاتل پرتاب خواهد شد يا خير، اواسط ماه ژوئن گرفته مي شود. ديسكاوري قرار بود در ماه جاري پرتاب شود، اما اين برنامه با كشف يك حسگر معيوب در مخزن سوخت آن تغيير داده شد. شاتل ديسكاوري، آخرين بار اواسط سال گذشته ماموريتي۱۴روزه (۲۶ژوئيه تا۹ اوت) به ايستگاه فضايي بين المللي انجام داد.

 

[esfandiyar2002]

همشهری-گروه علمي فرهنگي: سياره نپتون قمري دارد به نام تريتون كه در منظومه شمسي منحصر به فرد است، چون تنها قمر بزرگي است كه در مداري با جهت مخالف با سياره ماه دور خود مي چرخد. محققان با استفاده از شبيه سازي هاي كامپيوتري دريافته اند كه چگونه اين سياره دور دست، قمر تريتون را از سياره ديگري و در جريان يك نزديكي فضايي به سرقت برده است. بر اساس سناريوي مطرح شده از سوي دانشمندان، قمر تريتون اساسا بخشي از يك سيستم دوتايي است. اين دو سياره آن چنان به يكديگر نزديك شدند و در نهايت قمر تريتون به سمت نپتون افتاد.
دانشمندان علوم فضايي دانشگاه هاي كاليفرنيا و مريلند با استفاده از يك مدل رايانه اي اين سرقت بزرگ فضايي را تشريح كردند. به گفته يكي از اين دانشمندان، آنها اكنون موفق شده اند كه به كشف راه حل احتمالي براي مشكل طولاني مدتي در فضا نايل شوند كه براي مدتها ستاره شناسان را متحير كرده بود. اين مكانيسم جديد در خصوص ساير رويدادهاي فضايي از اين دست در جهان هم صادق است.

 

[esfandiyar2002]

همشهری-گروه علمي فرهنگي: يك شركت طراح و توليدكننده كفش هاي ورزشي در ژاپن، نوعي كفش ويژه فضانوردي را طراحي و ارائه مي كند كه ماهيچه هاي فضانوردان را با وجود جاذبه تقريبا صفر در فضا، از خستگي و فرسوده شدن باز مي دارد.
قرار است كه يك جفت از اين كفش ويژه فضانوردي در اختيار تاكائورو-فضانورد ژاپني- قرار گيرد كه در ماموريت شاتل فضايي آمريكا در اواخر سال ۲۰۰۷ ميلادي حضور خواهد داشت.
طراح اين كفش جالب توجه گفت كه در محيطي كه جاذبه تقريبا صفر است، ماهيچه هاي انسان تحليل مي رود و از اين رو به فضانوردان لطمه وارد مي شود. اين كفش داراي پاشنه اي بسيار نرم و كف كاملا انعطاف پذير است و تنها ۱۳۰ گرم وزن دارد.
از نكات جالب اين كفش، وجود شكافي ميان انگشت شست و ساير انگشتان پاست و اين شكاف، موجب راه رفتن آسان تر فضانورد و حفظ بهتر تعادل وي مي شود.

 

[esfandiyar2002]

ايرنا: مجهزترين تلسكوپ جهان كه دانشمندان را در جستجوي يافتن سرچشمه حيات ياري خواهد داد، ساخته شد.اين تلسكوپ راديويي و شبكه گسترده گيرنده هاي امواج راديويي آن، لوفار (LOFAR) نام دارند و شبكه گيرنده ها شامل بيش از دوهزار آنتن كوچك است كه در سراسر اروپا نصب خواهند شد. سوئد، لهستان و نواحي مركزي فرانسه از نخستين نقاط جغرافيايي مورد نظر براي نصب اين آنتن ها هستند. شبكه آنتن هاي كوچك تلسكوپ، تمامي اطلاعات را كه همان تكانه ها يا امواج ناشي از تغييرات فيزيكي ذرات در فضا است، را از دورترين زوايا و گوشه هاي جهان هستي جمع آوري كرده و به دو پايگاه جمع آوري اطلاعات در هلند و آلمان ارسال خواهند كرد.
پايگاه هاي اطلاعاتي دو كشور مجهز به پيشرفته ترين رايانه هاي پردازشگر موجودند. آنتن هاي اين تلسكوپ در مقايسه با آنتن هاي موجود نه تنها اطلاعات را با كيفيت بهتري مخابره خواهند كرد، بلكه در بيش از يك جهت فعال هستند.

 

[roje_aria79]

ستاره قطبی
ستاره قطبی از معروفترین ستارگانی است که از سالها بیش راهنمای دریانوردان هوانوردان ومسافران بوده است و چه بسا مسافرانی که در دشت و جنگل راه خود را گم کرده بودند، با استفاده از این ستاره که نشان دهنده شمال است توانستند به سلامت به خانه‌هایشان برگردند. جدی یکی از ستارگان صورت فلکی دب اصغر است که در تمام سال در افق رویت است، جدی در انتهای صورت فلکی قرار گرفته است و تشخیص آن بسیار ساده است. جدی معروفترین و پر نورترین ستاره این صورت فلکی است و با نامهای ستاره قطبی و α (آلفا) معروف است.
جدی در یک خوشه ستاره‌ای کم تراکم قرار گرفته است که به همراه 6 ستاره دیگر در پهنای 6 سال نوری گسترده شدند، فاصله جدی از ما برابر 276 سال نوری است. در مورد جدی افسانه‌هایی وجود دارد که او بصورت دختر کوچکی ظاهر می‌شود و مسافران و شکارچیان را راهنمایی می‌کرد.
یکی از این افسانه‌ها ، افسانه جالی است مربوط به بومیان آمریکا در مورد دب اصغر ، گروهی شکارچی راه خود را گم کرده بودند که با اجابت دعایشان دختری ظاهر شده و آنها را به سلامت به خانه‌هایشان راهنمایی کرده بود. دختر کوچک روج جدی بود و ستارگان دیگر صورت فلکی شکارچیان هستند که بعد از مرگ در کنار جدی قرار گرفتند که برای همیشه نزدیک با او باشند.
به علت حرکت تقدیمی محور زمین ، ستاره قطبی ، یعنی ستاره‌ای که بر روی راستای محور چزخشی زمین در آسمان بیکران احتمالا قرار می‌گیرند تغییر می‌کند و در زمانهای طولانی و با کندی ممکن است ستاره‌ای دیگر ، ستاره قطبی بر می‌گردد و اگر بخواهیم که همین ستاره‌ای که امروز ستاره قطبی ماست بار دیگر ستاره قطبی ما بشود باید در حدود 26000 سال صبر کنیم! البته در طول عمر کوتاه ما انسانها با توجه به حرکت تقدیمی بسیار کند محور زمین ، ستاره قطبی ما عوض نمی‌شود و نباید چندان نگران این موضوع شویم، ولی سومریها در چهار هزار سال پیش دقیقا همین ستاره قطبی را نداشته‌اند.
جدی و جهت یابی
ستاره جدی در موارد فوق مورد استفاده قرار می‌گیرد: تعیین شمال جغرافیایی ، تعیین عرض جغرافیایی. ناظر شمال جغرافیایی را می‌توان با کشیدن خطی قائم از جدی بر افق پیدا کرد، که محلی که خط قائم افق را قطع می‌کند شمال جغرافیایی است.
جدی و ستارگان قیفاووسی
جدی پر نورترین ستاره صورت فلکی است و جزو صدها ستاره‌ای است که به نام ستارگان صورت فلکی شناخته شوند، قدر جدی است. ستاره شناسان جدی را به عنوان نزدیکترین و پر نورترین ستاره قیفاوسی به شمار می‌آورند. ستاره قطبی مانند سایر ستارگان قیفاووسی منبسط و تغییرات نوری ستاهر قطبی در 50 سال گذشته از 10.0 به 2.0 نزول پیدا کرده است که این تغییرات با فرضیه تکامل یک ستاره قابل تغییر است، در این صورت ستاره قطبی دوران تکاملش را سپری خواهد کرد و تپشهای ستاره قطبی به پایان خواهد رسید. ممکن است چند صد هزار سال طول بکشد و سرانجام از یک ستاره داغ به یک غول سرخ سردی تبدیل خواهد شد و دوران پر تلاطم خود را پشت سر خواهد گذاشت.
نام ستاره قطبی
نام ستاره قطبی از این واقعیت بدست آمده است که اگر محور زمین را ادامه بدهیم در نقطه‌ای نزدیک به این ستاره آسمان را قطع خواهد کرد و محلی که محور زمین آسمان را قطع می‌کند قطب شمال سماوی گفته می‌شود. ستاره قطبی به دلیل نزدیکی به قطب شمال سماوی محدودیت و سختیهایی برای رصد و مطالعه بیشتر این ستاره دارد.

 

[roje_aria79]

حیات در کرات دیگر
مقدمه:
تنها نوع حیاتی که در حال حاضر می‌شناسیم، حیاتی است که در زمین وجود دارد. این حیات بی نهایت متنوع و شامل باکتریها و تک یاخته‌ایها که به ندرت بدون میکروسکوپ دیده می‌شوند، میلیونها نوع حشره ، درختان غول آسای سکوا ، والها و سر آخر خود انسان است. بدن همه این موجودهای زنده از عناصر شیمیایی ترکیب شده است.
عناصری که در ماده زنده یافت می‌شوند، نسبتاً معدودند: کربن ، هیدروژن ، اکسیژن ، نیتروژن ، گوگرد ، فسفر و بعضی عناصر دیگر.
از جمله برخی فلزها ، معمولاً این عناصر باهم ترکیب می‌شوند و ترکیبهای زیستی یا زیستی- شیمیایی را بوجود می‌آورند.
شماری از ترکیبهای زیستی - شیمیایی ، از قبیل پروتئین ، همه یا بیشتر عناصر نامبرده در بالا را دارند. دیگر مولکولهای مربوط به حیات ، مانند آب و دی اکسید کربن ، فقط معدودی از این عناصر را دارند. بیشتر ترکیبهای زیستی - شیمیایی ، ترکیبهای آلی ، یعنی دارای کربن هستند. چون بیشتر ترکیبهای زیستی - شیمیایی کربن دارند، می‌گویند حیات در زمین مبتنی بر کربن است. معمولاً برون زیست شناسان به سه دلیل عمده ، کار خود را به سیستمهای زیستی - شیمیایی مبتنی بر کربن ، محدود می‌کنند.
1. این سیستمها نماینده ، تنها شکلهایی از حیاتند که ما با آنها آشنایی داریم.

2. اختر شناسان ترکیبهای آلی زمین گونه در فضاهای خارجی کشف کرده‌اند. این کشف بسیاری از برون زیست شناسان را به این نتیجه گیری رسانده است که شالوده‌های ساختمانی حیات ، در همه نقاط جهان یکسان است.

3. این مواد شیمیایی ، هنگام تشکیل سیاره‌ها از عناصر موجود در سحابی یا ابر گاز و غبار در فضا ، جزء آنها می‌شوند. این عناصر به تناسب وفورشان در فضا وجود دارند: هیدروژن ، هلیوم ، کربن ، اکسیژن ، نیتروژن و غیره با مازاد عظیمی از هیدروژن ، در جو سیاره اولیه ، ترکیبهایی چون متان ، آب و آمونیاک از بسیاری از این عناصر تشکیل شده‌اند.
ماده در فضای خارجی:
فضای خارجی دارای انواع گوناگون ماده ، از ذرات ریز اتمی گرفته تا غبار کیهانی و جرمهای بزرگتر است. اما با توجه به مقیاسهای زمینی ، فضای خارجی خلاء است. چگالی متوسط ماده آن بسیار پایین است و شاید به یک مولکول در سانتیمتر مکعب برسد. در مقایسه ، جو زمین میلیونها مرتبه متراکمتر است. ماده کیهانی ، مثل همه ماده‌ها ، در ترازهای مختلف انرژی وجود دارد، بنابراین این ماده طول موجهای مختلفی از تشعشع برقی - مغناطیسی منتشر می‌کند.
اگر موجهای برقی - مغناطیسی در برد رادیویی فرکانسها باشند، می‌توان آنها را ، در زمین با رادیو تلسکوپ دریافت کرد. دانشمندان این موجها را برای شناختن طبیعت شیمیایی اتمها و مولکولهایی که آنها را می‌فرستند، تحلیل می‌کنند.
دانشمندان در میان این مولکولهای کیهانی ، تعدادی ترکیبهای شیمیایی کشف کرده‌اند، که با حیات در کره زمین مربوطند. یعنی آنها همان ترکیبها و عناصرند که جزو سیستمهای زنده‌اند، کمک به پیدایش زندگی می‌کنند، یا بوسیله ارگانیستها تولید می‌شوند. این مواد که در فضا کشف شده‌اند، عبارتند از: آب ، آمونیاک ، متان ، فرمالدئید ، سیانوژن ، هیدروژن و الکل متیلیک.
این ترکیبها به استثنای آمونیاک و آب (و به غیر از عنصر هیدروژن) ، همه کربن دارند. این ترکیبهای شیمیایی چگونه بوجود آمده‌اند؟ بیشتر دانشمندان بر آنند که این مواد منشاء غیر آلی یا غیر زنده دارند. بدین معنی که مواد شیمیایی زیستی ، از تکامل سیستمهای شیمیایی غیر زنده بوجود آمده‌اند. این نظریه تکامل شیمیایی حیات نامیده می‌شوند و با پیدایش و تکامل سیاره‌ها و منشاء حیات ، ارتباط تنگاتنگ دارد. حیات از همان نوع ترکیب شیمیایی است که تصور می‌رود در تاریخ اولیه یک سیاره و پیش از پیدایش زندگی در آن ، بوجود آمده باشند. مسئله‌ای که برای دانشمندان پیش می‌آید این است که ، آیا این ترکیبهای بیولوژیک منجر به تشکیل موجودهای زنده می‌شوند یا خیر؟

 

[Behrooz]

پژوهشگران دانشگاه جان هاپكينز در تازه ترين مطالعات سياره اي خود دريافته اند كه به رغم تفاوت هاي چگالي و تركيب شيميايي جو دو سياره زمين و مريخ، عكس العمل جو اين دو نسبت به تغييرات شدت تابش خورشيدي در دوره ۲۵ روزه گردش وضعي ستاره مادر بسيار شبيه به يكديگر است.
السيد طلعت، دانشمند علوم فضايي و عضو هيات علمي آزمايشگاه فيزيك كاربردي دانشگاه جان هاپكينز (APL) اين مطلب را در همايش «سياره شناسي تطبيقي: جو سيارات و بررسي آب وهواي آنها» كه از سوي جامعه زمين شناسي ايالات متحده (AGU) برگزار مي شود، عنوان كرد.
كارشناسان معتقدند اين يافته مي تواند به دانشمندان در درك هرچه بهتر ارتباط بين خورشيد و پديده هاي جوي سيارات كمك كند. طلعت كه در بررسي هاي خود از مجموعه اطلاعات محدود يون كره مريخ و اطلاعات آزمايش فرابنفش شديد خورشيدي(SEE) در ماهواره TIMED استفاده كرده است، به نشانه هايي دست يافته كه نشان مي دهد پاسخ هاي نورشيميايي يون كره مريخ به تابش هاي خورشيدي همانند پاسخ هاي يون كره زمين است.
در طول گردش ۲۵روزه خورشيد به دور خود، جو فوقاني زمين و مريخ در معرض تابش هاي متغير پرتوهاي پرانرژي ايكس و فرابنفش شديد خورشيدي قرار مي گيرد و آزمايش SEE داده هاي مربوط به اين تابش را اندازه گيري مي كند.
روش به دست آوردن اطلاعات يون كره مريخ هم به نوبه خود شيوه جالبي است. در سال ،۲۰۰۳ دكتر ديويد هينسون، عضو هيات علمي دانشگاه استانفورد با بررسي ارتباطات راديويي آزمايش هاي علمي راديويي مدارگرد نقشه بردار سراسري مريخ (MGS) توانست نماي كلي يون كره مريخ را مشخص كند. طلعت با بررسي تغييرات داده هاي SEE، تصميم گرفت تطابق آنها را با داده هاي يون كره مريخ بيازمايد. براي اين كار، او داده هاي SEE را به شكلي جابجا كرد كه بر شبانه روز مريخ منطبق شود، زيرا شبانه روز مريخ از شبانه روز زمين ۴۱ دقيقه و ۲۰ ثانيه طولاني تر است و از اين رو دوره گردش وضعي خورشيد به شبانه روز مريخ اندكي كوتاه تر از اين مقدار در زمين است. زماني كه دو نمودار بيشينه چگالي يوني مريخ و سطح فعاليت خورشيدي در يك دوره معمولي هم پوشاني پيدا كردند، تطابق مورد نظر حاصل شد!
ماهواره TIMED
ماهواره TIMED كه در سال ۲۰۰۱ به فضا پرتاب شد، نخستين ماموريت از برنامه ماهواره هاي زميني_ خورشيدي ناسا و يكي از ماهواره هاي رصدخانه بزرگ فيزيك خورشيدي ناسا به شمار مي رود. اين ماهواره تاكنون توانسته است در طول مراحل مختلف چرخه خورشيدي، اطلاعات ارزشمندي را در مورد مرز بين مزوسفر (لايه مياني جو زمين در ارتفاع ۵۰ تا ۸۵ كيلومتري) و گرماكره- يون كره پاييني جو زمين (لايه بالايي مزوسفر كه از ۸۵ تا ۵۰۰ كيلومتري گسترده شده و دما در آن به ۱۵۰۰ درجه سلسيوس مي رسد) جمع آوري كند
دانشمندان توانسته اند به كمك اين ماهواره و شبكه اي از ايستگاه هاي رصدي جهاني، اطلاعات بسياري در مورد ساختار پايه، دما، فشار، باد و تركيب شيميايي گرماكره-يون كره پاييني جمع آوري كنند و مقدار انرژي ورودي و خروجي از اين لايه را اندازه گيري كنند. ماهواره TIMED، نخستين ابزاري است كه مي تواند هم زمان تمام پارامترهاي بحراني را اندازه گيري كند و اين به دانشمندان كمك مي كند تا بهتر بتوانند فرآيندهايي را كه تغييرات جو فوقاني زمين را كنترل مي كنند، شناسايي كنند.

 

[Behrooz]

در آستانه پرتاب شاتل ديسكاوري به سوي ايستگاه فضايي بين المللي، دانشمندان آژانس فضانوردي آمريكا در مركز تحقيقات Ames اين آژانس، در حال انجام پيشرفته ترين آزمايش ها با استفاده از مواد جديد هستند تا ضمن دستيابي به يك سپر حرارتي فوق العاده، ضريب مقاومت شاتل را در برابر گرماي بيش از حدي كه حتي گفته مي شود سه برابر گرماي خورشيد در نظر گرفته مي شود، افزايش دهد.
گفتني است كه شاتل كلمبيا در راه بازگشت به جو زمين در فوريه سال ۲۰۰۳ميلادي به دليل مواجه شدن با گرماي شديد و پديدارشدن شكافي در بدنه شاتل منفجر شد. اكنون ناسا در حال طراحي يك سپر حرارتي براي فضاپيماي اكتشافي آتي اين آژانس نيز هست. به گفته دانشمندان تا سال ۲۰۱۲ ميلادي اين فضاپيماي جديد كه جايگزين شاتل خواهد شد، شش فضانورد را به ماه برده و باز خواهد گرداند.

 

[roje_aria79]

همجوشی هسته‌ای
از دیرباز آرزوی بشر دستیابی به منبعی از انرژی بوده که علاوه بر آنکه بتواند مدت مدیدی از آن استفاده کند، تولید پسماندهای خطرناک نیز در پی نداشته باشد. اکنون در هزاره سوم میلادی این آرزوی به ظاهر دست نیافتنی کم کم به واقعیت می‌پیوندد. اکنون بشر خود را آماده می‌کند تا با ساخت اولین رآکتور گرما هسته‌ای (همجوشی هسته‌ای) آرزوی نیاکان خود را تحقق بخشد. سوختی پاک و ارزان به نام هیدروژن انرژی تولیدی سرشار و پسماندی بسیار پاک به نام هلیوم. اکنون به واکنشهای گرما هسته‌ای و راهکارهای استفاده از آن می‌پردازیم.
خورشید و ستارگان
سالهاست که دانشمندان واکنشی را که در خورشید و ستارگان رخ داده و در آن انرژی تولید می‌کند کشف کرده‌اند. این واکنش عبارت است از ترکیب (برخورد) هسته‌های چهار اتم هیدروژن معمولی و تولید یک هسته اتم هلیوم. اما مشکلی سر راه این نظریه است. بالاترین دمایی که در خورشید وجود دارد مربوط به مرکز آن است که برابر 15ضرب در 10 به توان 6 می‌باشد. در حالی که در ستارگان بزرگتر این دما به 20 ضرب در ده به توان 6 می‌رسد. به همین خاطر تصور بر این است که آن واکنش معروف ترکیب چهار اتم هیدروژن معمولی و تولید یک اتم هلیوم در سایر ستارگان بزرگ نیست که باعث تولید انرژی می‌شود. بلکه احتمالا چرخه کربن در آنها به کمک آمده و کوره آنها را روشن نگه می‌دارد. منظور از چرخه کربن آن چرخه‌ای نیست که روی زمین اتفاق می‌افتد، بلکه به این صورت است که ابتدا یک اتم هیدروژن معمولی با یک اتم 12C ترکیب می‌شود (همجوشی) و یک اتم 13N به همراه یک واحد پرتو گاما را آزاد می کند. بعد این اتم با یک واپاشی به یک اتم 13C به علاوه یک پوزیترون و یک نوترینو تبدیل می‌شود. بعد این 13C دوباره با یک اتم هیدروژن ترکیب می‌شود و 14N و یک واحد گاما حاصل می‌شود. دوباره در اثر ترکیب این نیتروژن با یک هیدروژن معمولی اتم 15O و یک واحد گاما تولید می‌شود و 12C واپاشی کرده و 15N به علاوه یک پوزیترون و یک نوترینو را بوجود می‌آورد. و دست آخر با ترکیب 15N با یک هیدروژن معمولی 12C به علاوه یک اتم هلیوم بدست می‌آید. دیدید که در این چرخه 12C نه مصرف شد و نه بوجود آمد، بلکه فقط نقش کاتالیزگر را داشت. این واکنشها به ترتیب و پشت سر هم انجام می‌شوند. و واکنش اصلی همان تبدیل چهار اتم هیدروژن به یک اتم هلیوم است. مزیت چرخه کربن این است که سرعت کار را خیلی بالا می‌برد. ولی اشکالی که دارد این است که در دمای حد اقل20 ضرب در ده به توان 6 شروع می‌شود. بنابراین احتمال زیادی می‌رود که در ستاره‌های بزرگتر چرخه کربن باعث تولید انرژی می‌شود.
محصور سازی
یک تعریف ساده و پایه‌ای از همجوشی عبارت است از فرو رفتن هسته‌های چند اتم سبکتر و تشکیل یک هسته سنگین‌تر. مثلا واکنش کلی همجوشی که در خورشید رخ می‌دهد عبارت است از برخورد هسته‌های چهار اتم هیدروژن و تبدیل آنها به یک اتم هلیوم. تا اینجا ساده به نظر می‌رسد، ولی مشکلی اساسی سر راه است می‌دانید هسته از ذرات ریزی تشکیل شده است که پروتون و نوترون جزء لاینفک آن هستند. نوترون بدون بار و پروتون با بار مثبت که سایر بارهای مثبت را به شدت از خود می‌راند. مشکل مشخص شد؟ بله … اگر پروتونها (هسته‌های هیدروژن) یکدیگر را دفع می‌کنند، چگونه می‌توان آنها را در همجوشی شرکت داد؟ همانطور که حدس زدید راه حل اساسی آن است که به این پروتونها آن قدر انرژی بدهیم که انرژی جنبشی آنها بیشتر از نیروی دافعه کولنی آنها شود و پروتونها بتوانند به اندازه کافی به هم نزدیک شوند. حال چگونه این انرژی جنبشی را تولید کنیم؟ گرما راه حل خوبی است. در اثر افزایش دما جنب و جوش و به عبارت دیگر انرژی جنبشی ذرات بیشتر و بیشتر می‌شود، بطوری که تعداد برخوردها و شدت آنها بیشتر و بیشتر می‌شود. به نظر شما آیا دیگر مشکلی وجود ندارد؟ خیر ، مسئله اساسیتری سر راه است. یک سماور پر از آب را تصور کنید. وقتی سماور را روشن می‌کنید با این کار به آب درون سماور گرما می‌دهید (انرژی منتقل می‌کنید). در اثر این انتقال انرژی دمای آب رفته رفته بالاتر می‌رود و به عبارتی جنب و جوش مولکولهای آب زیاد می‌شود. در این حالت بین مولکولهای آب برخوردهایی پدید می‌آید. هر مولکول که از شعله (یا المنت یا هر چیز دیگری) مقداری انرژی دریافت کرده است آنقدر جنب و جوش می‌کند تا بالاخره (به علت محدود بودن محیط سماور و آب) انرژی خود را به دیگری بدهد. مولکول بعدی نیز به نوبه خود همین عمل را انجام می‌دهد. بدین ترتیب رفته رفته انرژی منبع گرما در تمام آب پخش می‌شود و دمای آب بالا می‌رود. آیا وقتی بدنه سماور را لمس می‌کنیم هیچ گرمایی حس نمی کنیم؟ …بله حس می کنیم. دلیلش هم برخورد مولکولهای پر انرژی آب با بدنه سماور و انتقال انرژی خود به آن. هدف ما از روشن کردن سماور گرم کردن آب بود نه سماور. امیدوارم تا اینجا پاسخ اولین مشکل اساسی بر سر راه همجوشی را دریافت کرده باشید. بله اگر اگر با صرف هزینه و زحمت بالا سوخت را به دمایی معادل میلیونها درجه کلوین برسانیم آیا این اتمها آنقدر صبر خواهند کرد تا با دیگر اتمها وارد واکنش شوند یا در اولین فرصت انرژی بالای خود را به دیواره داده و آن را نابود می‌کند؟ بنابراین نیاز به محصور سازی داریم، یعنی باید به طریقی اجازه ندهیم که این گرما به دیواره منتقل شود.
رسیدن به دمای بالا
شروع واکنش همجوشی به دمای بسیار بالایی نیازمند است. درست است که دمای پانزده میلیون درجه دمای بسیار بالایی است و تصور بوجود آوردنش روی زمین مشکل و کمی هم وحشتناک می‌باشد، ولی معمولا در زندگی روزمره دور و برمان دماهای خیلی بالایی وجود دارند و ما از آنها غافلیم. مثلا وقتی در اثر اتصالی سیمهای برق داخل جعبه تقسیم می‌سوزد و شما صدای جرقه آنرا می‌شنوید و پس از بررسی متوجه می‌شوید که کاملا ذوب شده فقط بخاطر دمای وحشتناکی بوده که آن داخل بوجود آمده. این دما به حدود سی - چهل هزار درجه کلوین می‌رسد. البته این دما برای همجوشی حکم طفل نی سواری را دارد. یا اینکه می‌توانیم با استفاده از ولتاژهای بسیار بالا قوسهای الکتریکی را از درون لوله‌های موئین عبور بدهیم. به این ترتیب دمای هوای داخل لوله که اکنون به پلاسما تبدیل شده به نزدیک چند میلیون درجه می‌رسد (که باز هم برای همجوشی کم است). یکی از بهترین راهها استفاده از لیزر است. می‌دانید که لیزرهایی با توانهای بسیار بالا ساخته شده‌اند. مثلا نوعی از لیزر به نام لیزر نوا (NOVA) می‌تواند در مدت کوتاهی انرژی معادل ده به توان پنج ژول تولید کند. اما باز هم در کنار هر مزیت معایبی هست. مثلا این لیزر تبعا انرژی زیادی مصرف می‌کند که حتی با صرف نظر از آن مشکل دیگری هست که می‌گوید، اگر انرژی تولیدی لیزر در آن مدت کوتاه باید تحویل داده بشود پس برای برقرار ماندن معیار لاوسن (حالا که مدت زمان محصور سازی پایین آمده) باید چگالی بالاتر برود. که در این مورد از تراکم و چگالی جامد هم بالاتر می‌رود.
انواع واکنشها:
برای بهینه سازی کار رآکتورهای همجوشی و افزایش توان خروجی آنها راههای متعددی وجود دارد. یکی از این راهها انتخاب نوع واکنشی است که قرار است در رآکتور انجام بشود. واکنش زیر نوعی از واکنش همجوشی به صورتی است که در آن دو هسته سبک با یکدیگر واکنش داده و یک هسته سنگین‌تر را بوجود می‌آورند. یعنی حاصل ترکیب دو هسته دوتریم و تولید یک هسته ترتیم به علاوه یک هسته هیدروژن معمولی است. این واکنش انرژی ده می‌باشد. چون تفاوت انرژی بستگی هسته سنگین‌تر و هسته‌های سبکتر مقداری منفی است. در این واکنش مقدار انرژی تولیدی برابر MeV4 می‌باشد. قبلا گفته شد که باید برای انجام همجوشی هسته‌ها به اندازه کافی به هم نزدیک بشوند. این مقدار کافی حدودا معادل 3 fm می‌باشد. چون در این فاصله‌ها انرژی پتانسیل الکتروستاتیکی دو دوترون در حدود MeV 0.5 هست پس می‌توانیم با این مقدار انرژی دادن به یکی از دوترونها دافعه کولنی بین دوترونها شکسته و واکنش را شروع کنیم که بعد از انجام مقدار MeV 4.5 تولید می شود (MeV 0.5 انرژی جنبشی به علاوه 4 MeV انرژی آزاد شده).
زنجیره پروتون_پروتون:پروتونها جهت تشکیل اتمهای هلیوم پیچیده‌ترتصادم می‌کنند و گداخته می‌شوند. در این فرآیندآنها ذراتی پر انرژی نظیر نوترینو ،پوزیترون و فوترون آزاد می‌کنند. می‌توانیم رآکتور خود را طوری طراحی کنیم که دور دیواره بیرونی آن لیتیوم مایع تحت فشار جریان داشته باشد. این لیتیوم مایع گرمای تولیدی اضافی را از واکنش گرفته و به آب منتقل می‌کند و با تبدیل آن به بخار باعث می‌شود که توربین و ژنراتور به حرکت در آیند و برق تولید بشود.
اما چرا لیتیم؟
قبلا دیدید که مقرون به صرفه ترین واکنش در راکتور همجوشی واکنش دوتریم - ترتیم است. در این واکنش دیدید که یک نوترون پر انرژی تولید می‌شد. این مسأله یعنی نوترون زایی می‌تواند سبب تضعیف بخشهایی از رآکتور شود. از طرفی برای محیط زیست و مخصوصا سلامتی کسانی که در اطراف رآکتور فعالیت می‌کنند بسیار مضر است. اما اگر لیتیوم را به عنوان خنک کننده داشته باشیم این جریان لیتیم همچنین نقش مهم کند کنندگی را بازی خواهد کرد. به این صورت که با نوترون اضافی تولید شده در واکنش ترکیب شده و سوخت گران قیمت و بسیار کمیاب رآکتور رو که همان تریتیوم است تولید می‌کند. واکنش دقیق آن به شکل زیر است. البته در این مورد باید ضخامت لیتیوم مایع در جریان حداقل یک متر باشد.

 

[esfandiyar2002]

سرویس اخبار خارجی ایتنا - آژانس فضایی آمریکا با مجهز کردن کاوشگر خود به نرم‌افزای جدید، به این دستگاه امکان می‌دهد تا حین مواجه با ابرها و گرد و غبار موجود در فضای مریخ تصمیمات هوشمندانه‌ای را از خود اتخاذ کند.


این الگوریتم جدید رایانه روبوت کاوشگر مریخ را قادر می‌کند که به‌صورت خودکار به تصاویری که تهیه کرده را بررسی کند و هرگونه حادثه و اتفاق عجیب در آنها را به زمین گزارش دهد.
با این روند تنها آن‌دسته از اطلاعاتی که بسیار مهم و ارزشمند هستند به زمین منتقل می‌شوند و در مقابل نتایج بررسی‌های علمی صورت گرفته برروی آنها به کاوشگر ارسال می‌شود.

ناسا اعلام کرد: روبوت کاوشگر آنها در آینده نزدیک به وسیله‌ای مستقل تبدیل خواهد شد که به‌راحتی می‌تواند بدون دخالت انسان تصمیم بگیرد و فعالیت‌های خود را انجام دهد.
ربکا کاستانو(Rebecca Castano) یکی از اعضای آژانس فضایی Jet Propulsion در این باره گفت: با نرم‌افزاری که به‌تازگی ساخته شده کاوشگرهای فضایی باتوانایی بسیار بالا به‌راحتی خواهند توانست اطلاعات بیشر را به زمین انتقال دهند که این امر دانشمندان را در کشف جزئیات بیشتر از فضا کمک می‌کند.

به عقیده وی، فعالیتی که هم‌اکنون این کاوشگر انجام می‌دهد تا چندی پیش توسط چند دستگاه مختلف صورت می‌گرفت. اما هم‌اکنون این امکان برای دانشمندان حاصل شده است که ظرف مدت زمانی کوتاه‌تر اطلاعات جامع‌تری را به‌دست آورند.

 

[esfandiyar2002]

سازمان هوانوردي و فضايي آمريكا "ناسا" نرم‌افزار مورد استفاده در مريخ‌پيماهاي روباتيك موجود روي سطح مريخ و همچنين فضاپيماهاي كاوشگر سياره مريخ خود را كه هم‌اكنون در مدار اين سياره قراردارند، به روزنگاري مي‌كند.

به گزارش سايت اينترنتي "بي‌بي‌سي‌نيوز"، نرم‌افزار جديد به رايانه‌هاي روباتها امكان مي‌دهد بهتر از گذشته ابرهاي مريخي و همچنين پديده موسوم به "داست دويل" را مطالعه كنند و براي تصويربرداري از تغييرات ناگهاني سطح مريخ كمتر به دريافت دستور از مركز كنترل عمليات در زمين وابسته باشند.

با استفاده از الگوريتمهاي جديد، مريخ‌پيماهاي "اسپيريت" و
"آپورچونيتي" سازمان "ناسا" قادر خواهند بود در ميان انبوه تصاويري كه از مريخ ثبت مي‌كنند، اين قبيل پديده‌ها را شناسايي كرده و تنها تصاوير مفيد و مربوط به همين پديده‌ها را به زمين ارسال كنند.

به گفته "ربكا كاستانو" از آزمايشگاه "جي‌پي‌ال" سازمان "ناسا"، هم‌اكنون تنها بين ‪ ۸‬تا ‪ ۲۰‬درصد از داده‌هاي ارسالي از سوي مريخ‌پيماها شامل اطلاعات مورد نظر محققان است كه با نصب نرم‌افزار جديد در رايانه مريخ‌پيماها، اين مشكل برطرف شده و امكان بررسي تصاوير مفيد و متمايز شده مربوط به دوره‌هاي زماني طولاني‌تر، فراهم شده و در نتيجه امكان درك پديده‌هاي "ابرهاي مريخي" و همچنين "داست دويل" افزايش خواهد يافت.

سازمان "ناسا" علاوه بر مريخ‌پيماها، نرم‌افزار سفينه بدون سرنشين "مارس اوديسه" خود را نيز كه از سال ‪ ۲۰۰۱‬در مدار سياره سرخ قرار دارد، تا پايان سال جاري به روزنگاري خواهد كرد.

سفينه "مارس اوديسه" با استفاده از نرم‌افزار جديد خود قادر خواهد بود در برابر تغييرات ناگهاني رخ داده روي سطح مريخ از خود واكنش نشان داده و آنها را ثبت كند.

بدين‌ترتيب كاوشگر "مارس اوديسه" طوري تنظيم خواهد شد تا بتواند بدون نياز به دريافت دستور از مركز كنترل عمليات در زمين، تغييرات دمايي، بروز آتش‌فشانها، ظهور طوفانهاي شن و ماسه و همچنين شكل‌گيري ابرهاي يخي را ثبت كند.

 

[esfandiyar2002]

سازمان هوانوردي و فضايي آمريكا "ناسا" امسال يك ماهواره تحقيقاتي را به منظور بررسي پديده ناشناس ظهور ابرهاي درخشان به رنگ نقره‌اي مايل به آبي در آسمان زمين، به فضا پرتاب مي‌كند.

به گزارش سايت اينترنتي "نيوساينتيست"، ماهواره "اي آي ام" سازمان "ناسا" با هدف بررسي اين موضوع كه آيا اين ابرهاي درخشان در پي پديده گرم شدن كره زمين ايجاد شده‌اند يا خير ، تا پايان امسال در مدار زمين قرار خواهد گرفت.

ابرهاي درخشان موسوم به ابرهاي "شب تاب" در لايه‌هاي بالايي جو و در ارتفاع حدود ‪ ۸۰‬كيلومتري از سطح زمين شكل گرفته و در هنگام شب مي‌درخشند و درخشش آنها را تنها در لحظاتي قبل از طلوع آفتاب و يا لحظاتي بعد از غروب خورشيد مي‌توان در آسمان مشاهده كرد.

به گفته "جيمز راسل" سرپرست طرح تحقيقاتي "اي آي ام" از دانشگاه "همپتون" در ويرجيناي آمريكا، در اين پديده به رغم آنكه خورشيد در آسمان وجود نداشته و همه‌جا تاريك است، اين ابرها به دليل ارتفاع زيادشان همچنان بخشي از نور خورشيد را دريافت كرده و نوراني به نظر مي‌رسند.

اين ابرهاي شب تاب نخستين بار سال ‪ ۱۸۸۵‬و بر فراز مناطق قطبي زمين مشاهده شدند و در آن زمان تصور شد كه درپي فعاليتهاي آتش‌فشاني كوه "كراكاتوا" ايجاد شده‌اند، اما در سالهاي اخير در ساير مناطق زمين نيز رويت شده، ميزان روشنايي آنها افزيش يافته و هر سال بر تعداد مشاهدات آنها افزوده مي‌شود.

بسياري از دانشمندان براين باورند كه پيدايش اين ابرها با فعاليتهاي انسانها مرتبط است. به گفته "راسل"، براي پيدايش ابرها وجود سه عامل ضروري است كه عبارتند از آب، ذرات معلقي كه قطرات ريز آب بتوانند با كمك آنها متراكم شده و ذرات ريز يخ را ايجا كنند و دماي اندك كه هم‌اكنون گسترش آلاينده‌ها و پديده گلخانه‌اي (در پي افزايش گاز دي‌اكسيدكرين در جو) دو عامل از سه عامل فوق را ايجاد مي‌كند.

ميزان آب موجود در جو احتمالا با پرورش احشام و همچنين سوزاندن سوختهاي فسيلي افزايش يافته و گاز گلخانه‌اي دي اكسيد كربن نيز سبب سرد شدن لايه‌هاي بالايي جو و شكل گرفتن ابرها مي‌شود.

با اين وجود، هنوز منبع ذرات معلقي كه به شكل گرفتن ذرات يخ و پيدايش اين ابرها كمك مي‌كنند دقيقا مشخص نيست و حتي برخي از محققان اين ذرات را متعلق به فضاي خارج از جو زمين مي‌دانند كه از فضا به جو وارد مي‌شود.

ماهواره "اي آي ام" سازمان "ناسا" براي مطالعه پديده ابرهاي درخشان از سه ابزار علمي كه عبارتند از مجموعه‌اي از چهار دوربين، يك دستگاه به نام "اس او اف آي يي" براي سنجش تركيبات شيميايي ابرها و يك نوار پلاستيكي به نام "سي دي يي" براي اندازه‌گيري ميزان ذرات معلق ورودي از فضا به درون جو، استفاده خواهند كرد.

ماهواره "اي آي ام" تا پايان امسال و به كمك يك موشك "پگاسوس اكس ال" از پايگاه فضايي "وندن‌برگ" در كاليفرنيا به يك مدار قطبي زمين پرتاب خواهد شد.