مريم حسيني: شاعر، جهان را تازه مي‌خواهد
خبرگزاري فارس: دبير همايش «كارنامه صد سال شعر زنان فارسي‌سرا» گفت: شاعر بزرگ امروز فيلسوفي است كه جهان را تازه مي‌خواهد و براي ايجاد آن از طريق هنر خود كوشش مي‌كند.
به گزارش خبرنگار فارس، مريم حسيني دبير همايش كارنامه صد سال شعر زنان فارسي‌سرا در مراسم افتتاحيه اين همايش گفت: اين آرزوي بسياري از زنان در طول تاريخ بشر بوده است كه بتوانند فرصت سرودن داشته باشند. و حالا خوشبختانه در مجمعي گرد هم آمده‌ايم كه سخنوران زن بسياري در دوره معاصر ظهور كرده‌اند و نياز به بررسي و نقد آثار آنان پديد آمده است.
وي افزود: براي ارج نهادن به مقام والاي شاعران برجسته زن فارسي سرا و نقد نو بررسي آثار ايشان در جهت ارتقاي كيفي شعر زنان، پژوهشكده شعر و هنر دانشگاه الزهرا بر آن شد تا همايشي را برگزار كند. به همين جهت، در پي فراخوان عامي كه در اسفند ماه سال گذشته منتشر شد از تمامي استادان و پژوهشگران دعوت به عمل آمد تا در كنار ما قرار گيرند و با نوشتن مقالاتي فضايي فراهم آوردند تا شايد بتوان در راه شناخت هر چه بهتر و بيشتر شعر زنان گام‌هايي به پيش برد.
حسيني تصريح كرد: خوشبختانه در پاسخ به دعوت ما گروه بسياري از اهل قلم، با ارسال مقاله‌هايي ما را ياري دادند. با پايان يافتن مهلت دريافت كار داروي مقالات آغاز شد. از ميان صد چكيده و بيش از شصت مقاله كامل، سي و پنج مقاله ارائه و چاپ در مجموعه مقالات برگزيده شد كه در همايش حاضر عرضه مي‌شوند. چكيده‌هاي همايش در مجموعه‌اي گرد آمده در اختيار حاضران قرار مي‌گيرد. اميدواريم مجموعه مقاله‌ها هم تا پيش از پايان سال جاري منتشر شود.
دبير اين همايش عنوان كرد: اما راهي را كه فروغ پاي شاعران زن ايران گذاشت هنوز پوياست. قوام و استحكام شعر وي از موجبات پيشرفت شعر زنان بود. در اين راه سيمين بهبهاني با غزل‌هاي نو مي‌درخشد. سيمين بعدها كولي‌واره‌ها را سرود و از زن تعبير و تفسيري تازه بدست داد. در كولي‌واره‌ها سيمين از احساسات و روح زنان سخن مي‌گويد. كولي از طرف ديگر نماد شجاعت و جسارت زن ايراني است. سيمين با آوردن كولي در عرصه شعر امروز ايران، زني در شعر پارسي مي‌آفريند كه فعال است و با جسارت و شجاعت مي‌تواند فرياد بزند، جار بزند و حقوق تضييع شده خود را مطالبه كند. اين زن، اين زن كولي مي‌تواند نمونه باشد. نمونه زن ايراني كه در آستانه هزاره‌اي نو مي‌ايستد و تازگي و تجدد را در اعماق ريشه‌هاي فرهنگي جست و جو مي‌كند. كولي سرشار از زندگي است. با قدم‌هاي او دشت بيدار مي‌شود و با زلال نگاهش شاهد سرشاري بركه هستيم. در هر رگ او شادي و هيجان و شور جاري است.
وي به ديگر شاعران معاصر زن اشاره كرد و افزود: ميمنت ميرصادقي با نمونه‌هاي خوبي از شعر نيمايي، ژاله اصفهاني با شعرهاي شاد و روشن و روان، پروين دولت آبادي با سرودن شعرهايي براي كودكان، طاهره صفار زاده با شعر سپيد و مدرن از طلايه داران شعر امروز زنان ايران هستند.
حسيني درباره شاعران بعد انقلاب اظهار داشت: زنان شاعر شعر انقلاب و جنگ شاعراني چون سيميندخت وحيدي، سپيده كاشاني، صديقه وسمقي، فاطمه راكعي، هستند. اين شاعران برخي در حوزه شعر سنتي و برخي در حوزه اشعار نيمايي آثاري از خود بر جاي گذاشتند. و شعر زنان امروز ايران هم پاي شعر مردان در حال تجربه انواع قالب‌ها و شگردهاي هنري است. شاعران پس انقلاب و پس از جنگ كه با جريان‌هاي شعري خارج از كشور هم آشنا هستند و با آشنايي هر چه بيشتر با ادبيات جهان تلاش مي‌كنند تا شعر ايران را همپاي شعر جهان به پيش ببرند.
وي تأكيد كرد: امروز در آستانه دوره‌اي هستيم كه ديگر جنسيت شاعر و زن و مرد بودن او اهميت ندارد. مهم اين است كه شعر خوب چيست و از كيست. شاعر برجسته امروز كسي است كه هنري را قدر مي‌نهد كه در زمينه آن انديشه و تفكر و فلسفه وجود داشته باشد. شاعر بزرگ امروز فيلسوفي است كه جهان را تازه مي‌خواهد و براي ايجاد آن از طريق هنر خود كوشش مي‌كند. و دوباره بازگرديم به شعر شمس كسمايي و يادي داشته باشيم از زنان و مرداني كه از خود گذشتند تا ما باشيم و سخن بگوييم. به ياد بياوريم كه هشتاد سال پيش چگونه از زن و دنياي او حكايت مي‌شد و چگونه ما امروز ستايشگر شاعران و سخنوران زن هستيم.
دبير همايش كارنامه صد سال شعر زنان گفت: در انتظار روزي كه زنان ما بتوانند دروازه‌هاي تفكر جهاني را به روي خود بگشايند و زنان شاعرمان نمونه بهترين انسان‌هايمان باشند. آنهايي كه براي ايجاد آرمانشهرها تلاش مي‌كنند. آنهايي كه قدر هنر را مي‌دانند و بيهوده گوهري لعل در دري را به پاي كسان نمي‌ريزند. آنها كه همواره از هنر پيشينيان ياد مي‌كنند تا باشد كه خود پيشگامان راهي نوين باشند.
وي با يادي از شجاعت زنددخت شيرازي اظهار داشت: در كنار او ژاله قائم مقامي چاووشي خوان شعر زنانه و پيشرو شعر اعتراض است. زني كه صداي اعتراضش با شيوايي سخن همراه است. او آرزوي تأسيس و تشكيل انجمن‌هاي زنان و پيروزي ايشان را دارد. ژاله آرزومند ايجاد سرزميني آرماني است كه درآن دختران ايراني زندگي‌اي سراپا نور و خوشي داشته باشند.
حسيني از پروين اعتصامي ياد كرد و گفت: در اين ميان بايد از پروين گفت: شاعري كه شعر از كلامش مي‌جوشد. زني كه سخنش رشك مردان شاعر بود و به همين سبب در مظان تهمت قرار گرفت. زني كه از كودكي شاعر بود. از پانزده سالگي اشعارش را در مجله عالم نسوان منتشر مي‌كرد و تا بيست سال پس از آن فرصت گفتن داشت. زني كه با داشتن ايده و آراي روشنفكرانه از پيشروان نهضت آزادي نسوان ايران بود. زني كه بيش از هر زن شاعر ديگري مادر بود. زني كه مادر نشد اما بسياري از كاراكترهاي شعري‌اش طعم خوش مادر شدن را چشيدند.
او گفت: اما شعر فروغ از جنس ديگري است. شعري در قالبي تازه با نگرشي نو و فضايي مدرن. زن شعر فروغ زني است كه رنج‌هاي تاريخي را بر گردن دارد. او اسير ديوارهاي سنت است و با عصيان بر عليه **** مردسالاري حاكم تولدي ديگر مي‌يابد. شعر فروغ پايه‌هاي سنتي شعر را در هم مي‌شكند و در فرمي نو نگرشي تازه به هستي دارد.
وي اشعار دوره نخست شاعري فروغ را اشعاري فمنيستي دانست و اضافه كرد: البته توانايي سرشار در سخنوري از تندي آن مي‌كاهد و شعر به دروازه‌هاي شعر نزديك مي‌شود. و در تولدي ديگر فروغ پايه‌هاي اصيل شعر نوين ايران را بنياد مي‌نهد. شاعري كه به ديگران آموخت كه تنها آنچه مي‌خواهند بگويند مهم نيست. چگونه گفتن مهم است. فروغ زني است كه در برابر تمامي محدوديت‌ها مقاومت مي‌كند و با سركشي بر عليه هر آنچه در **** سنتي مانع حضور زن است زندگي دشواري را تجربه مي‌كند. تنهايي، تهمت، ترس و سردي‌اي كه سرانجام با ايمان به فصل سرد پايان مي‌يابد.
حسيني شعر فروغ را شعري مدرن و سمبوليك توصيف كرد و گفت: شعرهاي ابتدايي و شعاري و مردمي دوره مشروطه، با فروغ و شعر وي تبديل به بهترين نمونه‌هاي شعر امروز ايران و جهان مي‌شود. هنر مفهوم مي‌يابد. اگر در دوره مشروطه سخن گفتن از زنان و رنج‌هاي ايشان و ستم رفته بر ايشان است، در شعر فروغ زني كامل پيدا مي‌شود كه از جهان و هستي و زندگي تفسيري تازه دارد.
دبير اين همايش ادامه داد: زماني كه شعرهاي زنان دوره قاجار را در تذكره اندروني ورق مي‌زنيم گمان نمي‌بريم كه ممكن است صد سال پس از آن روزي و روزگاري فرا برسد كه زنان شاعر ايران داراي دفترهاي شعر متعدد باشند و بتوانند از طريق كتاب و روزنامه و مجله و سايت‌هاي اينترنتي اشعار خود را در منظر داوري و قضاوت بگذراند. از بهره‌هاي دوره مشروطيت براي ادبيات ايران حضور زنان سخنگوي فراواني است كه توانستند براي نخستين بار به صورتي فراگير در كنار مردان خواستار حقوق از دست رفته خود باشند.
وي بيان داشت: ادبيات سياسي مشروطه ادبياتي مردانه نيست، زنان نيز در اين دوره تلاش مي‌كنند تا ضمن مطالبات اجتماعي - سياسي براي تمامي ايرانيان از آزادي ايرانيان و بخصوص زنان و حضور ايشان در عرصه اجتماع دفاع كنند. شمس كسمايي بانوي نوانديش و نوگراي شعر معاصر كه او را از پيشروان شعر نيمايي مي‌نامند از ستم رفته بر زنان مي‌نالد و از موقعيت زنان در ايران متعجب است.
اين استاد دانشگاه اظهار داشت: به دانشجويان خودم در درس «زن در ادبيات» دوره كارشناسي ارشد مطالعات زنان گفتم. اگر من و شما در اين دانشگاه (علامه طباطبايي) در كنار يكديگر نشسته‌ايم و فرصتي برايمان فراهم شده تا از اهميت شعر زنان و جايگاه زنان در ادبيات، و زنان و نويسنده و شاعر سخن بگوييم، مديون تلاش‌هاي بسياري است من جمله زنان و مردان شاعري كه در صد ساله اخير از جان و مال و نام و ننگ خود گذشتند و تمامي مساعي خود را در جهت بهبود تحصيل و امكان مشاركت زنان در تمام امور مملكتي فراهم كردند. اين آزادي حضور آسان به دست نيامده است.
وي با يادكردي از اديبه الزمان فراهاني خواهر اديب الممالك و فخر عظمي ارغون گفت: ويژه‌نامه‌اي هم براي همايش كارنامه صد سال شعر زنان تهيه شد كه مطالب متنوعي در آن فراهم آمده و اميدواريم مورد قبول اهل فضل واقع شود.
