آموزش نقشه خوانی

[mohamad-tehran]

در این تاپیک هر کدام از دوستان که مایلند به آموزش تفسیر نقشه های هواشناسی بپردازند

 

[amirkoorosh]

با سپاس از محمد عزیز بخاطر افتتاح این تاپیک

قرار است در اینجا نوع خواندن و تفسیر کردن انواع نقشه ها

از نقشه های ابرها گرفته تا نقشه بارش و نقشه فشار هوا و نقشه دما و نقشه جت استریم و نقشه sst دمای آبها و غیره را به دوستانی که در این رابطه ضعیف هستند یاد دهیم

به ویژه نقشه های سایت : Weather & Climate Data


دوستان برای یادگیری مفهوم اصطلاحاتی همچون جت استریم و غیره به وبلاگ استاد خوبم مهرداد رجوع کنید :


هواي تهران




این هم تاپیکی در مورد نوسانات دور پیوندی : http://forum.persiantools.com/t227313-page6.html

 

[ماهان1]

در نقشه ها دنبال چه چیزهایی باید بگردیم؟

1- دمای لایه
2- ارتفاع ژئوپتانسیل لایه ها
3- رطوبت ترازهای سطح زمین و بالاتر
4- ضخامت لایه 500 تا 1000 میلی بار
5- مراکز پرفشار، کم فشار
6- ناوه، پشته
7- جهت جریانها در ترازهای مختلف
8- تشکیل جبهه ها

اگه عمری باشه بتدریج هرکدوم رو شرح میدم

 

[iman110]

امکان داره که همه جور نقشه ها را آموزش دهید ؟
ممنون

 

[ماهان1]

جو زمین، ماده ای است به فرم گاز که زمین را پوشانده است. جوی که ما تنفس می کنیم، از چندین عنصر و مواد مرکب تشکیل شده.

نیتروژن: 78.09%
اکسیژن: 20.95%
آرگون: 0.93%
کربن دی اکسید: 0.03%
مقادیر بسیار جزیی: هلیم، نئون، کریپتون، متان، زنون و ازن

این مواد، در واحد خشک جو اندازه گیری شده اند و البته وجود بخار آب در هوا، خارج از این مواد محسوب می شود.

هوا مانند تمام مواد روی زمین جرم دارد، یک متر مکعب هوا، بطور نرمال جرمی برابر یک کیلوگرم دارد. به طریق اولی، در سطح زمین بعلت وجود جاذبه، هوا دارای وزن می باشد. هر جسمی که در سطح زمین وجود دارد، بعلت جاذبه ی زمین، دارای وزن می شود.

جاذبه ی زمین، با شتاب گرانش نشان داده می شود.

تعریف سرعت: سرعت، میزان جابجایی جسم است در واحد زمان

مثال: اتوموبیلی در دو ساعت 60 کیلومتر می پیماید. سرعت این اتومبیل چقدر است؟
جواب: 30 کیلومتر در ساعت

بنابراین واحد سرعت، بر حسب فاصله بر زمان محاسبه می شود. بسته به شرایط مختلف، واحدهایی همچون متر بر ثانیه، کیلومتر در ساعت، مایل بر ساعت و ... کاربرد دارد. (مایل در واحد اندازه گیری بریتانیایی بکار می رود).

تعریف شتاب: شتاب، تغییر سرعت است در واحد زمان.
مثال: اتوموبیلی در 5 ثانیه از حالت ساکن شروع به حرکت کرده و به سرعت 20 کیلومتر در ساعت می رسد. شتاب این اتوموبیل چقدر است؟
جواب: 4 متر در مجذور ثانیه. (یعنی در هر ثانیه سرعت اتومبیل 4 متر در ثانیه افزایش پیدا می کند)

تعریف شتاب گرانش زمین: زمین، هر جسمی را با شتاب 9.8 متر در مجذور ثانیه به سمت خود می کشد که به این شتاب جاذبه ی زمین گفته می شود و با حرف g نشان داده می شود.

تعریف نیرو: نیرو در فیزیک کمیتی است که باعث شتاب گرفتن اجسام می‌شود. اگر به جسمی نیرو وارد شود، آن جسم بسته به میزان نیروی وارد شده، با شتاب خاصی شروع به حرکت می کند.

برخی از انواع نیروها:
1- نیروی گرانشی (که باهاش سر و کار داریم): نیرویی است که به واسطه ی وجود جاذبه ی زمین بر هر جسم وارد می شود و زمین آن را به سمت خود می کشد. این نیرو با این رابطه نشان داده می شود:
F=mg
F= نیرو
m= جرم جسم
g= شتاب گرانش زمین

واحد نیرو نیوتن است که با یک کیلوگرم ضربدر متر تقسیم بر مجذور ثانیه نشان داده می شود.

2- نیروی مغناطیسی
3- نیروی بین مولکولی
4- نیروی الکترواستاتیکی

تعریف فشار: فشار نیروی وارد بر هر جسم است در واحد سطح و با این رابطه نشان داده می شود:

P=F/A
P= فشار
F= نیرو (در مورد قبلی توضیح داده شد)
A= مساحت سطح مقطع جسم مورد مطالعه

واحد سطح می تواند یک متر مربع، یک مایل مربع یا یک کیلومتر مربع باشد.

فشار با واحدهای بار، پاسکال و یا نیوتن بر متر مربع بیان می شود.

1 پاسکال برابر است با یک نیوتن بر متر مربع.
فشار هوا می تواند با واحد اتمسفر بیان شود. یک اتمسفر برابر 101325 پاسکال (1013.25 هکتوپاسکال) و برابر 1.01325 بار (1013.25 میلی بار) است.
یک اتمسفر، برابر فشاری است که هوا با وزن خود به یک متر مربع از زمین، در سطح دریاهای آزاد وارد می کند. پس فشار هوا در سطح دریاهای آزاد در شرایط آزمایشگاهی (دمای 25 درجه)، 1013 هکتوپاسکال است

تمرین در منزل!!!!: جسمی به جرم یک کیلوگرم روی میز قرار داده شده است. این جسم سطح مقطعی برابر 1 متر مربع دارد. فشار وارد از سمت این جسم بر میز را حساب کنید.


*****
برخی از خواص مواد:

1- دما: دما یک خصوصیت فیزیکی جسم است که میزان سردی و گرمی جسم را مشخص می کند. بطور قراردادی، در سیستم اندازه گیری بین المللی، نقطه انجماد آب دمای 0 درجه ی سانتیگراد و نقطه ی جوش آب دمای 100 درجه ی سانتیگراد اعلام شده است. نام دیگر سانتیگراد، سلسیوس است

گفته شد که یک متر مکعب هوا جرمی برابر 1 کیلوگرم دارد. (یک کیلوگرم معادل با 1000 گرم است). (گرم واحد اندازه گیری جرم در سیستم استاندارد بین المللی است، در سیستم بریتانیایی بجای گرم و کیلوگرم از پوند استفاده می شود. هر پوند بطور خلاصه برابر 0.45356 کیلوگرم است). پس چگالی (دانسیته ی) هوا، 1 کیلوگرم بر متر مکعب است.

هوا مانند تمام مواد موجود در دنیای مادی دارای شرایط و خواص فیزیکی و شیمیایی خاصی است

در فیزیک، برای تعریف خواص مواد، دو نوع خاصیت در نظر گرفته می شود

خواص شدتی و خواص مقداری
خواص شدتی، آن دسته از خواص یک ماده هستند که به میزان آن جسم بستگی ندارند. همچون دما، چگالی.

مثال: 1 کیلوگرم آب در دمای 25 درجه داریم. 500 گرم از همان آب هم دمای 25 درجه خواهد داشت

خواص مقداری خواصی هستند که به میزان جسم بستگی دارند. مانند جرم

مثال: 1 کیلوگرم سیب داریم. نیمی از این مقدار سیب کم کنیم، 500 گرم خواهیم داشت.


ادامه دارد!

 

[ماهان1]

یک نمونه از خواص شدتی (دما) در پست قبل بیان شد. همانطور که گفتیم دما به میزان جسم بستگی ندارد، اگر آب دریا 25 درجه باشد، شما یک لیوان از آن را هم بردارید 25 درجه خواهد بود.

دما (همانطور که گفته شد)، کمیتی اش نسبی. چون بر طبق قرارداد عدد آن تعیین می شود.

سه کمیت شدتی دیگر:

فشار (که قبلن توضیح داده شد). ممکن است این تصور ایجاد شود که فشار کمیتی است مقداری و فشار وارد شده از یک جسم با اندازه های مختلف فرق داشته باشد. این تصور اشتباه است. کمیت های مقداری (مثل نیرو) وقتی بر طول، حجم و ... تقسیم شوند کمیت های شدتی بدست می آید.

چگالی: (دانسیته)

به جرم جسم در واحد حجم دانسیته گفته می شود و واحد آن کیلوگرم در مترمکعب است.

ویسکوزیته:

ویسکوزیته یا لزجت یا گرانروی، به مقاومت جسم در مقابل تغییر شکل گفته می شود. (چندان اهمیت ندارد و صرفن برای آشنایی است). ویسکوزیته با چگالی تفاوت بسیار دارد.


چند کمیت مقداری:

جرم، حجم، نیرو، انرژی پتانسیل و جنبشی و ...

 

[ماهان1]

نه در ظرف 24 ساعت می توان هواشناس شد و نه اینکه دو هواشناس روش های یکسانی رو برای پیشبینی بکار می برند! درست مثل وقتی که رعد و برق اتفاق می افته، یادگیری پیشبینی هم مراحل خاص خودش رو داره. کسی که پیشبینی های دقیقی داره، 5 تا اصل اولیه رو در یادگیری اش لحاظ کرده و می کنه:
زمان کافی، تمرکز، حداقل پایه ای از دانش فیزیک، دنبال یادگیری رفتن و به نتیجه رسوندن سوال!

کسی پیشبینی دقیق می کنه که وقت کافی روی یادگیری بذاره! اینکه پیشبینی یه سایت رو بذاریم و نفهمیم از کجا بدست اومده، راه به جایی نمی بره. می تونیم بفهمیم هوا چطور خواهد بود، اما نمی تونیم از پایه اش سر در بیاریم.

زمانی که برای دیدن نقشه ها صرف می شه به اطلاعات اون نقشه بستگی داره. اما قبلش باید اطلاعاتی داشته باشیم که بفهمیم داریم به چی نگاه می کنیم!



* آشنایی با مفاهیم اولیه:

بطور مثال:
الف) رطوبت چیه؟ آیا رطوبت همون بخار دهن ماست توی هوای سرد وقتی ها می کنیم؟ اصلن اون بخار از کجا میاد؟
ب) گرمای ویژه چیه؟ چرا بیابون ها زود سرد و گرم میشن و نقاط ساحلی دیر؟ چرا توی زمستون هوای سطح زمین از هوا ارتفاعهای کمی بالاتر سردتره؟
پ) فشار هوا چیه؟ باد از کجا میاد؟ باد در چه جهتی می وزه؟ سامانه چیه؟ چرا سامانه ها اکثرن مدور هستند؟
ت) همرفت یعنی چه؟ چه اتفاقی می افته وقتی هوا به بالا صعود می کنه؟ اصلن وقتی هوا به بالا صعود می کنه چرا ابر تشکیل می شه؟ توی کودکستان یه شعر داشتیم "خورشید خانوم یواش یواش فوت می کنه به دریاها، بخار میشن آب ها، می زن هوا ابر میشن، وقتی هوا سرد میشه ابرا با هم دوست میشن بارون میشن میان پایین!!!!!". برای یک کودک این سوال پیش نمیاد که چرا بخار وقتی میره بالا ابر میشه؟ چرا در سطح زمین ابر نمیشه!
ث) در هر کدام از سطوح جو چه اتفاقاتی می افته؟ سطوح جو هر یک، کدام ارتفاع ها رو شامل میشن؟ آیا آنچه در ارتفاع 12000 متری از سطح دریا اتفاق می افته به سطح زمین ربط پیدا می کنه؟ آیا هر چه اتفاق می افته در سطح زمین رخ میده؟
ج) و غیره!

 

[iman110]

ما کماکان منتظر ادامه توضیحات خارق العاده شما هستیم

 

[ماهان1]

1- فهمیدن ترازهای مختلف جو، تفاوتشون و عملکردشون
2- فهمیدن جریانهای هوا در ترازهای مختلف
3- ناوه، پشته
4- عملکردهایی که به بارش منجر میشن: جبهه، همرفت و ....
5- ....


ترازهای مختلف جو:

جوی که ما زیرش زندگی می کنیم تا حدود 400 کیلومتر ضخامت داره

تمام چیزهایی که ما در هواشناسی در موردش صحبت می کنیم، در لایه ای به اسم تروپوسفر یا "گشت سپهر" اتفاق می افته که حداکثر 10 کیلومتر ضخامت داره و پایینترین لایه جو زمین هستش.

ما برای بررسی، تروپوسفر رو به چند قسمت تقسیم می کنیم و این قسمت ها هر کدومشون رفتارهای مختلفی رو نشون می دن.

فشار هوا رو قبلن توضیح دادیم

فشار هوا در سطح دریای آزاد 1012 هکتوپاسکال (میلی بار) هستش. (1 هکتوپاسکال با 1 میلی بار مساویه، همانطور که گفته شد بار و پاسکال واحدهای فشار هستند).

1 هکتوپاسکال = 0.1 پاسکال
1 میلی بار = 0.001 بار

هر چه از سطح زمین فاصله بگیریم فشار هوا کاهش پیدا می کنه. تا جایی که در انتهای تروپوسفر (ارتفاع 10 کیلومتری حدودن)، فشار هوا به 200 هکتوپاسکال می رسه. پس می شه ارتفاع رو تابعی از فشار محاسبه کرد. یعنی بجای اینکه بگیم ارتفاع 10 کیلومتری، بگیم تراز 200 هکتوپاسکال. یا بجای ارتفاع حدود 5500 متری بگیم تراز 500 هکتوپاسکال.

ما برای بررسی، جو (از این ببعد منظورم از جو تروپوسفره، نه کل جو) رو به سه لایه تقسیم بندی می کنیم. چون در هر کدوم از این لایه ها، اتفاقاتی که می افته با دو لایه ی دیگه متفاوته.

1- سطح زمین:

از اسمش مشخصه که به نقاط نزدیک به سطح زمین گفته میشه. در این لایه، جو بیشترین تاثیر خودش رو از زمین می گیره. اگه زمین داغ بشه، جو در این لایه داغ میشه (کمفشارهای حرارتی) و اگه زمین سرد بشه، جو هم سرد می شه (پرفشار سیبری)

این لایه از سطح زمین بطور نسبی تا تراز حدود 800 هکتوپاسکال ادامه داره

2- تراز میانی:

بیشتر اتفاقات جوی در این تراز اتفاق می افته. تراز 500، معرف این لایه ست.

3- ترازهای فوقانی:

در این لایه که در بالای تراز میانی قرار داره، فشار هوا در حداقل خودشه، دما هم بسیار پایینه و به همین دلیل رطوبت این تراز در حداقل خودش قرار داره. در این منطقه از جو، ما جریانهای بسیار شدید جت استریم رو داریم. جت استریم یک کلمه انگلیسی است به معنی "جریان جت". این جریان، بادهای بسیار بسیار شدیدیه که در ارتفاعات بالا بخاطر اختلاف دمای نقاط حاره ای و مناطق سردسیر می وزه و نقش اساسی در حرکت سامانه های جوی داره

 

[fooladi]

با تراز میانی که آشنا شدید. همان تراز ۵۰۰ هکتو پاسکال که معمولا ابرهای بارشی در آن ارتفاع یعنی حدود ۵۵۰۰ متری حضور دارند.
بنابراین لازم است هواشناسان ویژگی های این تراز را در بررسی های خود مورد مطالعه قرار دهند.

یکی ازنقشه های مهم نقشه ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال می باشد:
در این نقشه مناطق هم ارتفاعی که در آنها فشار هوا ۵۰۰ هکتوپاسکال است مشخص می شوند. می دانید که اتمسفر همگن نیست و بعضی جاها در ارتفاع بالاتری به فشار ۵۰۰ هکتوپاسکال می رسیم و در بعضی جاها در ارتفاع کمتری. مثلا در مناطق پایدار این ارتفاع زیادتر است مثل مناطق تحت سیطره جنب حاره ای ودر مناطقی که ناپایداری رخ می دهد مثل سایکلون ها این ارتفاع کمتر است.



در این نقشه خطوط منحنی می بینید که بر روی آنها اعدادی نوشته شده است. این اعداد همان ارتفاعی هستند که فشار ۵۰۰ هکتوپاسکال در آن حاکم است. رنگها هم نشان دهنده دمای هوا در همان ارتفاع می باشند.

اگر دقت کنید می بینید در غرب ایران و روی عراق منحنی ها شکل یک تپه یا پشته هستند که در مرکز آن بیشترین ارتفاع را داریم و هرچه به سمت حاشیه ها نزدیک می شویم این ارتفاع کمتر میشود.
این پشته پر ارتفاع نشاندهنده پایداری هواست.
به نقشه زیر دقت کنید و آنرا با نقشه بالایی تطبیق دهید. این نقشه شدت و جهت وزش باد را در تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال نشان می دهد:



چنانچه می بینید رنگ ها در این نقشه شدت وزش باد را در این ارتفاع نشان می دهند و فلش ها جهت وزش باد را. این باد چه اهمیتی دارد؟ گفتیم که تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال٬ ارتفاعی است که معمولا ابرهای بارشی در آن حضور دارند. بنابراین جهت وزش باد و شدت آن در این تراز، تعیین کننده جهت حرکت و سرعت جابجایی ابرهای سیستم های بارشی خواهد بود( البته فراموش نکنیدکه ارتفاعات بلند نیز اثرات خود را می گذارند. همچنین بارشها همیشه سیستمی نیست. بخصوص در مورد بارش سواحل شمالی و همچنین بارشهای همرفتی بعدا توضیح خواهیم داد ).

حالا از روی نقشه اولی حدس بزنید کجا شدت وزش باد بیشتر است؟
همانطور که می بینید جایی که خطوط بهم نزدیک می شوند.

جهت باد چه ارتباطی با نقشه اول دارد؟
در نیمکره شمالی وزش باد از غرب به شرق است اما این همه ماجرا نیست: خطوط منحنی ترسیم شده در نقشه اول شبیه به لاین های اتوبان هستند و جهت وزش باد در آن ارتفاع موازی با آنهاست. بنابراین مسیر تقریبی ابرهای بارشی سیستمی در امتداد همین منحنی هاست.

نکته جالب دیگر این است که فرض کنید شما سوار بر بالنی درون این لاین خط کشی شده در امتداد فلش های وزش باد حر کت می کنید. در اینصورت هر گاه گردش به سمت چپ دارید (پادساعتگرد) تقریبا می توان گفت جایی هستید که هوا در حال صعود بوده و ناپایدار است (ورتیسیتی یا تاوایی مثبت) و در سمت چپتان هسته کم فشار قرار دارد و شما حول آن می چرخید. بالعکس هر گاه در این لاین ها در حال گردش به سمت راست باشید(ساعتگرد) جایی هستید که هوا در حال نزول بوده و پایدار است (ورتیسیتی یا تاوایی منفی) و شما در حال چرخش حول هسته پر فشار واقع در سمت راستتان هستید. (برای سادگی اثر تغییر سرعت وزش باد در لاینهای مجاور گفته نشد).

بررسی الگوی نقشه ها و تاثیر آن بر بارش کشورمان را بعدا مفصل تر در موردش صحبت می کنیم. اما برای اینکه ذهنتان بیشتر آشنا شود همین نقشه را بررسی می کنیم:
می بینید که در این نقشه که مربوط به اواخر شهریور است در غرب کشورمان پشته ای وجود دارد. اگر این الگو برای مدت زیادی به همین شکل باقی بماند و تغییر نکند در صورت تشکیل سیستم بارشی روی مدیترانه جهت حرکت ابر ها از همان لاین ها که گفتم خواهد بود و بنابراین از روی عراق عبور نکرده و به غرب کشور نفوذ نخواهد کرد. معمولا الگوها دچار تغییر می شوند اما گاهی بلاکی شکل می گیرد و مدتی دوام می آورد و موجب کمبود بارش یک منطقه و پر بارشی منطقه ای دیگر می شود.

دوستان عزیز اینها را به صورت تجربی و ساده نوشتم اگر اشکالی هست بگویید تا اصلاح کنم.

 

[اترک]

با تراز میانی که آشنا شدید. همان تراز ۵۰۰ هکتو پاسکال که معمولا ابرهای بارشی در آن ارتفاع یعنی حدود ۵۵۰۰ متری حضور دارند.
بنابراین لازم است هواشناسان ویژگی های این تراز را در بررسی های خود مورد مطالعه قرار دهند.

یکی ازنقشه های مهم نقشه ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال می باشد:
در این نقشه مناطق هم ارتفاعی که در آنها فشار هوا ۵۰۰ هکتوپاسکال است مشخص می شوند. می دانید که اتمسفر همگن نیست و بعضی جاها در ارتفاع بالاتری به فشار ۵۰۰ هکتوپاسکال می رسیم و در بعضی جاها در ارتفاع کمتری. مثلا در مناطق پایدار این ارتفاع زیادتر است مثل مناطق تحت سیطره جنب حاره ای ودر مناطقی که ناپایداری رخ می دهد مثل سایکلون ها این ارتفاع کمتر است.

مشاهده پیوست 203417

در این نقشه خطوط منحنی می بینید که بر روی آنها اعدادی نوشته شده است. این اعداد همان ارتفاعی هستند که فشار ۵۰۰ هکتوپاسکال در آن حاکم است. رنگها هم نشان دهنده دمای هوا در همان ارتفاع می باشند.

اگر دقت کنید می بینید در غرب ایران و روی عراق منحنی ها شکل یک تپه یا پشته هستند که در مرکز آن بیشترین ارتفاع را داریم و هرچه به سمت حاشیه ها نزدیک می شویم این ارتفاع کمتر میشود.
این پشته پر ارتفاع نشاندهنده پایداری هواست.
به نقشه زیر دقت کنید و آنرا با نقشه بالایی تطبیق دهید. این نقشه شدت و جهت وزش باد را در تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال نشان می دهد:

مشاهده پیوست 203434

چنانچه می بینید رنگ ها در این نقشه شدت وزش باد را در این ارتفاع نشان می دهند و فلش ها جهت وزش باد را. این باد چه اهمیتی دارد؟ گفتیم که تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال٬ ارتفاعی است که معمولا ابرهای بارشی در آن حضور دارند. بنابراین جهت وزش باد و شدت آن در این تراز، تعیین کننده جهت حرکت و سرعت جابجایی ابرهای سیستم های بارشی خواهد بود( البته فراموش نکنیدکه ارتفاعات بلند نیز اثرات خود را می گذارند. همچنین بارشها همیشه سیستمی نیست. بخصوص در مورد بارش سواحل شمالی و همچنین بارشهای همرفتی بعدا توضیح خواهیم داد ).

حالا از روی نقشه اولی حدس بزنید کجا شدت وزش باد بیشتر است؟
همانطور که می بینید جایی که خطوط بهم نزدیک می شوند.

جهت باد چه ارتباطی با نقشه اول دارد؟
در نیمکره شمالی وزش باد از غرب به شرق است اما این همه ماجرا نیست: خطوط منحنی ترسیم شده در نقشه اول شبیه به لاین های اتوبان هستند و جهت وزش باد در آن ارتفاع موازی با آنهاست. بنابراین مسیر تقریبی ابرهای بارشی سیستمی در امتداد همین منحنی هاست.

نکته جالب دیگر این است که فرض کنید شما سوار بر بالنی درون این لاین خط کشی شده در امتداد فلش های وزش باد حر کت می کنید. در اینصورت هر گاه گردش به سمت چپ دارید (پادساعتگرد) تقریبا می توان گفت جایی هستید که هوا در حال صعود بوده و ناپایدار است (ورتیسیتی یا تاوایی مثبت) و در سمت چپتان هسته کم فشار قرار دارد و شما حول آن می چرخید. بالعکس هر گاه در این لاین ها در حال گردش به سمت راست باشید(ساعتگرد) جایی هستید که هوا در حال نزول بوده و پایدار است (ورتیسیتی یا تاوایی منفی) و شما در حال چرخش حول هسته پر فشار واقع در سمت راستتان هستید. (برای سادگی اثر تغییر سرعت وزش باد در لاینهای مجاور گفته نشد).

بررسی الگوی نقشه ها و تاثیر آن بر بارش کشورمان را بعدا مفصل تر در موردش صحبت می کنیم. اما برای اینکه ذهنتان بیشتر آشنا شود همین نقشه را بررسی می کنیم:
می بینید که در این نقشه که مربوط به اواخر شهریور است در غرب کشورمان پشته ای وجود دارد. اگر این الگو برای مدت زیادی به همین شکل باقی بماند و تغییر نکند در صورت تشکیل سیستم بارشی روی مدیترانه جهت حرکت ابر ها از همان لاین ها که گفتم خواهد بود و بنابراین از روی عراق عبور نکرده و به غرب کشور نفوذ نخواهد کرد. معمولا الگوها دچار تغییر می شوند اما گاهی بلاکی شکل می گیرد و مدتی دوام می آورد و موجب کمبود بارش یک منطقه و پر بارشی منطقه ای دیگر می شود.

دوستان عزیز اینها را به صورت تجربی و ساده نوشتم اگر اشکالی هست بگویید تا اصلاح کنم.

درود بر شما استاد گرامی وسپاس از آموزش نقشه خوانی که به صورت ساده بیان کردید که فوق العاده برای امثال بنده لازمه

 

[fooladi]

درود بر شما استاد گرامی وسپاس از آموزش نقشه خوانی که به صورت ساده بیان کردید که فوق العاده برای امثال بنده لازمه

شرمنده می فرمایید
با تشکر از استارتر تاپیک

 

[mohamad-tehran]

شرمنده می فرمایید
با تشکر از استارتر تاپیک

متشکر از لطف شما جناب فولادی

 

[اترک]

با تراز میانی که آشنا شدید. همان تراز ۵۰۰ هکتو پاسکال که معمولا ابرهای بارشی در آن ارتفاع یعنی حدود ۵۵۰۰ متری حضور دارند.
بنابراین لازم است هواشناسان ویژگی های این تراز را در بررسی های خود مورد مطالعه قرار دهند.

یکی ازنقشه های مهم نقشه ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال می باشد:
در این نقشه مناطق هم ارتفاعی که در آنها فشار هوا ۵۰۰ هکتوپاسکال است مشخص می شوند. می دانید که اتمسفر همگن نیست و بعضی جاها در ارتفاع بالاتری به فشار ۵۰۰ هکتوپاسکال می رسیم و در بعضی جاها در ارتفاع کمتری. مثلا در مناطق پایدار این ارتفاع زیادتر است مثل مناطق تحت سیطره جنب حاره ای ودر مناطقی که ناپایداری رخ می دهد مثل سایکلون ها این ارتفاع کمتر است.

مشاهده پیوست 203417

در این نقشه خطوط منحنی می بینید که بر روی آنها اعدادی نوشته شده است. این اعداد همان ارتفاعی هستند که فشار ۵۰۰ هکتوپاسکال در آن حاکم است. رنگها هم نشان دهنده دمای هوا در همان ارتفاع می باشند.

اگر دقت کنید می بینید در غرب ایران و روی عراق منحنی ها شکل یک تپه یا پشته هستند که در مرکز آن بیشترین ارتفاع را داریم و هرچه به سمت حاشیه ها نزدیک می شویم این ارتفاع کمتر میشود.
این پشته پر ارتفاع نشاندهنده پایداری هواست.
به نقشه زیر دقت کنید و آنرا با نقشه بالایی تطبیق دهید. این نقشه شدت و جهت وزش باد را در تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال نشان می دهد:

مشاهده پیوست 203434

چنانچه می بینید رنگ ها در این نقشه شدت وزش باد را در این ارتفاع نشان می دهند و فلش ها جهت وزش باد را. این باد چه اهمیتی دارد؟ گفتیم که تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال٬ ارتفاعی است که معمولا ابرهای بارشی در آن حضور دارند. بنابراین جهت وزش باد و شدت آن در این تراز، تعیین کننده جهت حرکت و سرعت جابجایی ابرهای سیستم های بارشی خواهد بود( البته فراموش نکنیدکه ارتفاعات بلند نیز اثرات خود را می گذارند. همچنین بارشها همیشه سیستمی نیست. بخصوص در مورد بارش سواحل شمالی و همچنین بارشهای همرفتی بعدا توضیح خواهیم داد ).

حالا از روی نقشه اولی حدس بزنید کجا شدت وزش باد بیشتر است؟
همانطور که می بینید جایی که خطوط بهم نزدیک می شوند.

جهت باد چه ارتباطی با نقشه اول دارد؟
در نیمکره شمالی وزش باد از غرب به شرق است اما این همه ماجرا نیست: خطوط منحنی ترسیم شده در نقشه اول شبیه به لاین های اتوبان هستند و جهت وزش باد در آن ارتفاع موازی با آنهاست. بنابراین مسیر تقریبی ابرهای بارشی سیستمی در امتداد همین منحنی هاست.

نکته جالب دیگر این است که فرض کنید شما سوار بر بالنی درون این لاین خط کشی شده در امتداد فلش های وزش باد حر کت می کنید. در اینصورت هر گاه گردش به سمت چپ دارید (پادساعتگرد) تقریبا می توان گفت جایی هستید که هوا در حال صعود بوده و ناپایدار است (ورتیسیتی یا تاوایی مثبت) و در سمت چپتان هسته کم فشار قرار دارد و شما حول آن می چرخید. بالعکس هر گاه در این لاین ها در حال گردش به سمت راست باشید(ساعتگرد) جایی هستید که هوا در حال نزول بوده و پایدار است (ورتیسیتی یا تاوایی منفی) و شما در حال چرخش حول هسته پر فشار واقع در سمت راستتان هستید. (برای سادگی اثر تغییر سرعت وزش باد در لاینهای مجاور گفته نشد).

بررسی الگوی نقشه ها و تاثیر آن بر بارش کشورمان را بعدا مفصل تر در موردش صحبت می کنیم. اما برای اینکه ذهنتان بیشتر آشنا شود همین نقشه را بررسی می کنیم:
می بینید که در این نقشه که مربوط به اواخر شهریور است در غرب کشورمان پشته ای وجود دارد. اگر این الگو برای مدت زیادی به همین شکل باقی بماند و تغییر نکند در صورت تشکیل سیستم بارشی روی مدیترانه جهت حرکت ابر ها از همان لاین ها که گفتم خواهد بود و بنابراین از روی عراق عبور نکرده و به غرب کشور نفوذ نخواهد کرد. معمولا الگوها دچار تغییر می شوند اما گاهی بلاکی شکل می گیرد و مدتی دوام می آورد و موجب کمبود بارش یک منطقه و پر بارشی منطقه ای دیگر می شود.

دوستان عزیز اینها را به صورت تجربی و ساده نوشتم اگر اشکالی هست بگویید تا اصلاح کنم.

جناب فولادی عزیز از اگه درست فهمیده باشم از روی دو نقشه می شه حدث زد کجا ناپایداری هستش ( جا هایی که خطوط هم ارتفاع به هم نزدیک میشن ) و جهت وزش باد و نا پایداری به کدام منطقه داره کشیده میشه ، اما نمیشه با اطمینان گفت که در اون مناطق بارش رخ میده ، بلکه باید نقشه سطح زمین و خصوصا رطوبت رو هم در نظر گرفت ، مثلا در همین نقشه ای که شما گذاشتین نیمه شرقی کشور ناپایدار هستش اما با توجه به اقلیم اون منطقه و زمان نقشه که شهریور هستش میشه حدث زد که ناپایداری فقط به صورت باد بوده ، درست میگم عزیز؟

 

[اترک]

شرمنده می فرمایید
با تشکر از استارتر تاپیک

:blush:

 

[mosalmanirani]

با تراز میانی که آشنا شدید. همان تراز ۵۰۰ هکتو پاسکال که معمولا ابرهای بارشی در آن ارتفاع یعنی حدود ۵۵۰۰ متری حضور دارند.
بنابراین لازم است هواشناسان ویژگی های این تراز را در بررسی های خود مورد مطالعه قرار دهند.

یکی ازنقشه های مهم نقشه ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال می باشد:
در این نقشه مناطق هم ارتفاعی که در آنها فشار هوا ۵۰۰ هکتوپاسکال است مشخص می شوند. می دانید که اتمسفر همگن نیست و بعضی جاها در ارتفاع بالاتری به فشار ۵۰۰ هکتوپاسکال می رسیم و در بعضی جاها در ارتفاع کمتری. مثلا در مناطق پایدار این ارتفاع زیادتر است مثل مناطق تحت سیطره جنب حاره ای ودر مناطقی که ناپایداری رخ می دهد مثل سایکلون ها این ارتفاع کمتر است.

مشاهده پیوست 203417

در این نقشه خطوط منحنی می بینید که بر روی آنها اعدادی نوشته شده است. این اعداد همان ارتفاعی هستند که فشار ۵۰۰ هکتوپاسکال در آن حاکم است. رنگها هم نشان دهنده دمای هوا در همان ارتفاع می باشند.

اگر دقت کنید می بینید در غرب ایران و روی عراق منحنی ها شکل یک تپه یا پشته هستند که در مرکز آن بیشترین ارتفاع را داریم و هرچه به سمت حاشیه ها نزدیک می شویم این ارتفاع کمتر میشود.
این پشته پر ارتفاع نشاندهنده پایداری هواست.
به نقشه زیر دقت کنید و آنرا با نقشه بالایی تطبیق دهید. این نقشه شدت و جهت وزش باد را در تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال نشان می دهد:

مشاهده پیوست 203434

چنانچه می بینید رنگ ها در این نقشه شدت وزش باد را در این ارتفاع نشان می دهند و فلش ها جهت وزش باد را. این باد چه اهمیتی دارد؟ گفتیم که تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال٬ ارتفاعی است که معمولا ابرهای بارشی در آن حضور دارند. بنابراین جهت وزش باد و شدت آن در این تراز، تعیین کننده جهت حرکت و سرعت جابجایی ابرهای سیستم های بارشی خواهد بود( البته فراموش نکنیدکه ارتفاعات بلند نیز اثرات خود را می گذارند. همچنین بارشها همیشه سیستمی نیست. بخصوص در مورد بارش سواحل شمالی و همچنین بارشهای همرفتی بعدا توضیح خواهیم داد ).

حالا از روی نقشه اولی حدس بزنید کجا شدت وزش باد بیشتر است؟
همانطور که می بینید جایی که خطوط بهم نزدیک می شوند.

جهت باد چه ارتباطی با نقشه اول دارد؟
در نیمکره شمالی وزش باد از غرب به شرق است اما این همه ماجرا نیست: خطوط منحنی ترسیم شده در نقشه اول شبیه به لاین های اتوبان هستند و جهت وزش باد در آن ارتفاع موازی با آنهاست. بنابراین مسیر تقریبی ابرهای بارشی سیستمی در امتداد همین منحنی هاست.

نکته جالب دیگر این است که فرض کنید شما سوار بر بالنی درون این لاین خط کشی شده در امتداد فلش های وزش باد حر کت می کنید. در اینصورت هر گاه گردش به سمت چپ دارید (پادساعتگرد) تقریبا می توان گفت جایی هستید که هوا در حال صعود بوده و ناپایدار است (ورتیسیتی یا تاوایی مثبت) و در سمت چپتان هسته کم فشار قرار دارد و شما حول آن می چرخید. بالعکس هر گاه در این لاین ها در حال گردش به سمت راست باشید(ساعتگرد) جایی هستید که هوا در حال نزول بوده و پایدار است (ورتیسیتی یا تاوایی منفی) و شما در حال چرخش حول هسته پر فشار واقع در سمت راستتان هستید. (برای سادگی اثر تغییر سرعت وزش باد در لاینهای مجاور گفته نشد).

بررسی الگوی نقشه ها و تاثیر آن بر بارش کشورمان را بعدا مفصل تر در موردش صحبت می کنیم. اما برای اینکه ذهنتان بیشتر آشنا شود همین نقشه را بررسی می کنیم:
می بینید که در این نقشه که مربوط به اواخر شهریور است در غرب کشورمان پشته ای وجود دارد. اگر این الگو برای مدت زیادی به همین شکل باقی بماند و تغییر نکند در صورت تشکیل سیستم بارشی روی مدیترانه جهت حرکت ابر ها از همان لاین ها که گفتم خواهد بود و بنابراین از روی عراق عبور نکرده و به غرب کشور نفوذ نخواهد کرد. معمولا الگوها دچار تغییر می شوند اما گاهی بلاکی شکل می گیرد و مدتی دوام می آورد و موجب کمبود بارش یک منطقه و پر بارشی منطقه ای دیگر می شود.

دوستان عزیز اینها را به صورت تجربی و ساده نوشتم اگر اشکالی هست بگویید تا اصلاح کنم.

واقعا ممنون آقای فولادی عالی بود.

 

[fooladi]

جناب فولادی عزیز از اگه درست فهمیده باشم از روی دو نقشه می شه حدث زد کجا ناپایداری هستش ( جا هایی که خطوط هم ارتفاع به هم نزدیک میشن ) و جهت وزش باد و نا پایداری به کدام منطقه داره کشیده میشه ، اما نمیشه با اطمینان گفت که در اون مناطق بارش رخ میده ، بلکه باید نقشه سطح زمین و خصوصا رطوبت رو هم در نظر گرفت ، مثلا در همین نقشه ای که شما گذاشتین نیمه شرقی کشور ناپایدار هستش اما با توجه به اقلیم اون منطقه و زمان نقشه که شهریور هستش میشه حدث زد که ناپایداری فقط به صورت باد بوده ، درست میگم عزیز؟

ناپایداری جو به معنی بارندگی نیست و درست می فرمایید. مثلا ممکنه در صورت نبود رطوبت و همراهی باد های شدید سطحی، چشمه های گرد و خاک شکل بگیره از یه سیستم. منظورم از ناپایداری فراهم بودن شرایط برای صعود هوا و در صورت محیا بودن رطوبت آمادگی برای تشکیل ابر است.

ناپایداری جاییه که چرخش پادساعتگرد جریان های هوایی رو در تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال داریم. همچنین مناظقی که ارتفاع ژئوپتانسیل کمتر از حدی مثلا کمتر از ۵۸۰۰ داشته باشند، احتمال عبور سیستم های بارشی در آنجا بیشتر است.

صرفا وزش باد شدید در تراز میانی جو یک منطقه نشاندنده ناپایداری نیست. جهت چرخیدن آن هم مهم است.

 

[اترک]

ناپایداری جو به معنی بارندگی نیست و درست می فرمایید. مثلا ممکنه در صورت نبود رطوبت و همراهی باد های شدید سطحی، چشمه های گرد و خاک شکل بگیره از یه سیستم. منظورم از ناپایداری فراهم بودن شرایط برای صعود هوا و در صورت محیا بودن رطوبت آمادگی برای تشکیل ابر است.

ناپایداری جاییه که چرخش پادساعتگرد جریان های هوایی رو در تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال داریم. همچنین مناظقی که ارتفاع ژئوپتانسیل کمتر از حدی مثلا کمتر از ۵۸۰۰ داشته باشند، احتمال عبور سیستم های بارشی در آنجا بیشتر است.

صرفا وزش باد شدید در تراز میانی جو یک منطقه نشاندنده ناپایداری نیست. جهت چرخیدن آن هم مهم است.

سپاس بیکران

 

[fooladi]

این هم یه مطلب مفید از دوستمون

من فکر می‌کنم این مبحث که الان می‌خوام کمی‌ راجع بهش بنویسم مطلبی که سؤال خیلی‌ ها هست و اون هم راجع به توده‌های پر فشار و کم فشار و انواع اونها. برای فهمیدن سیر یک سیکلون نیاز به دونستن این پیش فرضها داریم.با اجازه اساتید من چند نکته‌رو که از چند تا وبسیت خوندم ترجمه کردم و اینجا میزارم دوستان در صورت ناقص تکمیلش کنن ممنون میشم.
۱-پر فشار یا کم فشار بودن ربطی‌ به گرم یا سرد بودن نداره یعنی‌ یک تودهٔ پر فشار هوا میتون سرد یا گرم باشه و همچنین برای توده کم فشار همین قضیه‌رو داریم
۲-در واقع توده‌های پر فشار به ۲ زیر مجموعه و توده‌های کم فشار هم به ۲ زیر مجموعه تقسیم میشن.کم فشار هسته سرد و کم فشار هسته گرم؛پر فشار هسته سرد و پر فشار هسته گرم که یکی‌ یکی‌ توضیحشون میدم
کم فشار هسته سرد:اکثر سیکلون‌های عرضهای میانی زمین مثل همین سیکلون هفتهٔ قبل از این نوع هستن.در این نوع کم فشار، هوا در همهٔ طبقات جو در حال صعوده و معمولا نسبت به توده‌های پر فشار سطح بسیار کوچک تریو اشغال می‌کنن.سرد‌ترین دماها در مرکز اینها وجود داره .در این حالت کم فشار تراز فوقانی میتونه بر نقشه فشار تراز پائین منطبق نباشه.ولی‌ شما میتونید این مرکز کم فشارو در تمام نقشه‌های هم فشار در تمام تراز‌های جو پیدا کنید که معمولا در مرحلهٔ کمال سیکلون اینها بر هم منطبق میشن.این توده‌ها معمولا بارندگی قابل توجهی‌ رو ایجاد می‌کنن و مسئول ایجاد طوفانهای عرضهای میانی هستن.برای ایجاد این نوع کم فشار نیاز به تفاوت گردین دما در سطح زمین به عنوان سوخت و ناپایداری امواج تراز میانی و فوقانی و جت استریم‌ها رو به عنوان کبریت داریم.
۲-کم فشار هسته گرم:این توده‌ها بر خلاف توده بالا دینامیک نیستن و خیلی‌ کم عمق هستن.مثل ابتدای تشکیل کم فشار‌های سودانی.اینا به خاطره تابش آفتاب به روی زمینهای عاری از گیاهان تشکیل میشن و هوای گرم سطح زمین به بالا صعود می‌کنه .اینهارو در نقشه می‌تونید در تراز‌های پایینه جو پیدا کنید و در واقع کم فشار سطح زمین هستن و تراز‌های بالای جو معمولان ناپایداری نداران.اینها معمولا با بارندگی همراه نیستن مگر ناپایدری‌های جزئی باد از ظهرها.البته تحت شرایط مناسب و کسب رطوبت عمق پیدا می‌کنن و به حرکت هم در میان دقیقا مثل سامانه‌های سودانی کذأیی خودمون.
۳-سیکلون های استوایی:اینها معمولان روی اقیانوس‌ها تشکیل میشن و از کم فشار حرارتی تراف‌های عمیق تری دارن هر چند اینها هم در لایه‌های بالأیی جو تضعیف میشن.هوا در مرکز اینها به پائین میره و باعث ایجاد گرمای فشاری می‌شه و سریعاً هوا در کنار چشم سیکلون به بالا صعود میکنه.بر خلاف کم فشارهای هست سرد اینها با اکلود شدن تازه تقویت میشن .مثل طوفان سندی
۴-پر فشار هست سرد:اینها می‌تونن پشته‌های عمیق یا کم عمقی داشته باشن و معمولا هر چه از منبع سرمای سطحی دور میشیم پشته در تراز بالاتر ضعیف تر می‌شه.اگر ناپایدری‌های تراز میانی و جت استریم‌ها همراهی کنن می‌تونن سوار بر تراف جوّ میانی بیان به سمت عرضهای پائینتر و جرقهٔ تولید یک کم فشار هسته سردو بدن.معمولان سطح بزرگی‌ از زمین رو در بر میگیرن و هوای معمولا صافو بدون پدیده‌های جوی قابل ملاحظه دارن.مثال اینها هم پر فشار سیبری هست.
۵-پر فشار هسته گرم:این پر فشار‌ها معمولان پشتهای بسیار عمیق تری نسبت به پر فشارهای هسته سرد دارن و منطقهٔ بزرگی‌ از سطح زمین رو شامل میشن.هوای گرم با اینکه دانسیته پایینتری داره ولی‌ وقتی‌ در مقیاس بزرگ نزول می‌کنه اونهم باعث افزایش فشار می‌شه.اینها هم بارندگی قابل توجهی‌ ندارن مگر بارس‌های همرفتی بعد از ظهرها.برای مثال یکی‌ از معروفترینشون پشتهٔ جنب حاره‌ای خودمون هست.

پس در واقع از این توده‌ها فقط کم فشار هسته سرد هست که به خودیه خودش تشکیل نمی‌شه و نیاز به بقیهٔ توده‌ها داره.مثلا ۲ تا پشتهٔ سرد و گرم هست کنار هم که همراهی جت استریم و ناپایداری تراز میانی باعث مشتعل شدنش می‌شه و کم فشار هسته سرد شکل میگیره

 

[mehrdad_sh]

از قديم الايام بادها رو حامل و رهاورد مي شناختن.

بادهاي با حركت خودشون از يك منطقه به منطقه ديگه خصوصيات اب و هوايي رو بر اساس اون چيزي كه با خودشون به ارمغان ميارن تغيير ميدن اون چيز توده هاي اب و هوايي هست.

بدون باد توده هاي اب و هوايي نمي تونن مهاجرت كنن


در كل كره زمين ما 3 نوع باد سياره اي (جهاني) داريم: يك نوع باد بادهاي آليزه يا تجارتي هستن كه در منطقه حاره (استوا) مي وزن و در اين ناحيه تاثير گذارن، نوع دوم بادهاي غربي هستن كه در منطقه معتدله و همينطور تا جنب حاره موثر هستن و نوع اخر هم بادهاي زير قطبي هستن كه ما بعنوان ورتكس قطبي مي شناسيم.


پس همانطور كه مي بينيد تنها بادهاي غربي هستن كه در منطقه ما وارد مي شن و مي تونن به صورت مستقيم در اقليم كشور موثر باشن.

باد هاي غربي در خواستگاه خود در منطقه معتدله از غرب به سمت شرق مي وزن و در اين ناحيه با حركت توده هاي آب و هوايي به صورت توده هاي متناوب كم فشار و پر فشار باعث دگرگوني آب و هواي اين ناحيه ميشن.


سوال پس چطور اين بادها در منطقه ما تاثير ميزارن؟

جواب اين باد هاي علاوه بر جهت غربي و شرقي (مولفه مداري) داراي حركت شمالي و جنوبي (مولفه نصف النهاري) هستن. هر گاه مولفه نصف النهاري اين باد ها به اندازه كافي باشه در غالب فراز و فرودهاي بلند به منطقه ما وارد مي شن و توده هاي اب و هوايي رو به منطقه ما وارد مي كنن پس براي همين هست هميشه به جريانات نصف النهاري تاكيد خاص ميشه چون فقط و فقط در اين صورت هست كه توده هاي بارشي مي تونن وارد منطقه ما بشن.
​

​

خوب اگر دقت كرده باشين ما از 2 نوع حركت باد ها صحبت كرديم:

1- حركت مداري = Zonal Flow

2- حركت نصف النهاري = Meridional Flow

آيا حركت سومي هم وجود داره ؟

جواب: بله حركت قائم يا عمودي Vertical Flow

پس باد ها در 3 راستا مي تونن حركت داشته باشن:

شمالي _ جنوبي

غربي _ شرقي

و

عمودي (بالا _ پايين)


براي همين هست كه بر روي 3 بعدي بودن جو و توده هاي اب و هوايي تاكيد مي كنم

به اين منطور 3 نوع نقشه هواشناسي وجود داره:
​

براي اندازه گيري مولفه مداري از نقشه هاي مولفه باد مداري بنام U - Wind استفاده مي شه

​

مؤلفه باد مداري تنها بيانگر شدت و خصوصيت باد در امتداد شرقي-غربي است. يعني پس از تجزيه باد در مؤلفه مداري آن ما تنها شاهد باد شرقي و غربي (نه شمالي و جنوبي) هستيم. همانطوريكه در شكل مشاهده مي شود هنگاميكه يك كم فشار در مركز ايران قرار گيرد با توجه به چرخش سيكلوني(پاساعتگرد در نيمكره شمالي) در جانب شمال سو و جنوب سوي آن به ترتيب باد شرقي (مقادير منفي) و باد غربي (مقاديرمثبت) تسلط خواهد داشت. اين وضعيت براي مركز پرفشاري كه در شرق درياي خزر استقرار يافته كاملاً متفاوت است. يعني بواسطه چرخش آنتي سيكلوني(ساعتگرد در نيمكره شمالي) در جانب شمال سو و جنوب سوي مركز پرفشار جهت باد به ترتيب غربي (مثبت) و شرقي (منفي) است:
​

​

براي اندازه گيري مولفه نصف النهاري از نقشه هاي مولفه باد نصف النهاري بنام​

V - Wind استفاده مي شه


باد نصف النهاري يا مولفه V ناشي از تفاوت مولفه نصف النهاري دو نصف النهار شرقي و غربي در امتداد نصف النهارات و بر حسب متر بر ثانيه مي وزد. در وزش نصف النهاري نفوذ توده هواي قطبي به طرف عرض هاي پايين و گسترش هواي گرم منطقه حاره به طرف عرض هاي بالا بيشتر شده و تفاوت هاي مداري شدت مي يابد. براي مؤلفه نصف النهاري باد، خصوصيات باد مداري صادق است. با اين تفاوت كه اين مؤلفه صرفاً شدت باد را در امتداد شمالي- جنوبي نشان مي دهد. بنابراين همانطوريكه شكل نشان مي دهد. مقادير منفي مؤلفه نصف النهاري باد بيانگر باد شمالي و مقادير مثبت آن نشاندهنده باد جنوبي خواهد بود. بعنوان نتيجه با توجه به شكل بالا و پايين استقرار يك مركز كم فشار در مركز ايران علاوه بر اينكه موجب شكل گيري باد شرقي و غربي به ترتيب در نيمه شمالي و جنوبي ايران مي گردد ، درعين حال موجب شكل گيري باد جنوبي و شمالي به ترتيب بر جانب شرقي و غربي خود و بر شرق و غرب ايران گرديده است.

​

براي اندازه گيري مولفه عمودي از نقشه هاي موسوم به امگا استفاده مي شه

امگا (سرعت قائم): اين مؤلفه تبيين كننده ميزان حركت قائم هوا در جو مي باشد. با توجه به اينكه حركت هوا در امتداد قائم بطور قابل ملاحظه اي كمتر از حركت آن در جهت افقي است، مقادير سرعت قائم در قياس با سرعت افقي هوا بسيار كوچكتر است. نكته ديگر اينكه سرعت قائم از تفاضل گيري مقادير فشار در دو تراز مجاور حاصل مي گردد. از آنجائيكه فشار با ارتفاع كاهش مي يابد، پس در هر تراز مقادير منفي سرعت قائم، بيانگر صعود هوا و مقادير مثبت نشان دهنده نزول هوا مي باشد. براي مثال در شكل زير تمامي مناطق واقع در محدوده استقرار مركز پرفشار، يك نزول گسترده (مقادير مثبت) را در ترازهاي زيرين جو تجربه مي كنند. بيشينه اين نزول بر جانب شرقي و جنوبي مركز پرفشار (رنگ صورتي- قرمز پر رنگ) به 0.30 پاسكال بر ثانيه بالغ مي گردد. در مقابل در سواحل جنوبي درياي خزر بواسطه وقوع همرفت، صعود شديدي با كمينه 0.30 - پاسكال برثانيه بوقوع مي پيوندد. بخش اعظم افغانستان و شمالغرب هند نيز بواسطه استقرار يك مركز كم فشار با صعود شديد هوا (حركت بالاسو) همراه گرديده است (رنگ آبي- بنفش). لازم به توضيح است كه با توجه به اثر اصطكاك و شرايط سطحي، براي نشان دادن سرعت قائم هوا در ترازهاي زيرين جو، ترازهاي 850 و 700 هكتوپاسكال مناسب تر از تراز 1000 هكتوپاسكال مي باشند.