مونتاژ خودرو چيني به جاي خودرو ملي در ايران خودرو
پيکان چيني هم به ايران مي آيد
گروه اقتصادي؛روزي که اسحاق جهانگيري با ماژيک آبي رنگي روي کاپوت آخرين پيکان نوشت؛ «پيکان ارابه يي بود که صنعت خودرو روي دوش آن شکل گرفت و امروز به موزه مي رود تا نظاره گر اعتلاي اين صنعت باشد» هرگز تصور نمي کرد روزي پيکان در اين موزه «چين زدگي» بزرگ ترين خودروساز خاورميانه را نظاره گر باشد.
تلاش 30ساله مديران صنعت خودرو کشور براي يافتن جايگزين پيکان سرانجام سر از چين درآورد. روابط عمومي ايران خودرو روز گذشته طي نمابري خبري را با عنوان «جايگزين پيکان از آسيا مي آيد» به تحريريه «اعتماد» فرستاد که در آن اشاره شده بود قرارداد توليد خودرو جايگزين پيکان با يک شرکت آسيايي تا يک ماه آينده امضا مي شود. اگرچه در اين نمابر به شرکت سازنده و مليت آن اشاره نشده اما قائم مقام ايران خودرو طي گفت وگويي با راديو از اين موضوع پرده برداشت و گفت؛ خودرو جايگزين پيکان با همکاري شرکت چيني در دو مدل «سدان» و «هاچ بک» ساخته خواهد شد که مصرف سوخت آنها شش ليتر در يکصد کيلومتر است.
براساس گفته ميرجواد سليماني ايران خودرو قرار است ماهانه يکصد هزار خودرو چيني را در ايران مونتاژ کند و با قيمتي زير 10 ميليون تومان به فروش برساند.
بزرگ ترين خودروساز خاورميانه در حالي دست به دامن چيني ها براي توليد خودرو در ايران شده است که خودرو «رانا» به عنوان دومين خودرو ملي کشور که با توان داخلي طراحي و ساخته شده است از برنامه توليد اين شرکت حذف شد تا صنعت خودرو در کشور در حالي که مي رفت از يک مونتاژکار به خودروساز تبديل شود دوباره به عصر مونتاژ بازگردد. اين بار با اين تفاوت که به جاي مونتاژ محصولاتي از «پژو»، «رنو»، «شورولت» و «جيپ» که همگي از برندهاي اروپايي و امريکايي هستند محصولي مجهول از چين مونتاژ خواهد شد. تفکر حاکم بر دولت هاي نهم و دهم شش سال پيش هنگامي که دولت سيدمحمد خاتمي قرارداد توليد خودرو ال - 90 را به عنوان جايگزين پيکان امضا کرد آن را قراردادي استعماري خواند که ايران را به عصر مونتاژ مي برد. اين در حالي بود که 60 درصد اين خودرو با قطعات ساخت داخل به توليد مي رسيد و قرار بود روي پلت فورم آن خودروهاي ديگري توليد شود. اين خودرو اينک پس از گذشت سال ها نتوانسته شمارگان توليدي خود را در حد صد هزار دستگاه برساند در حالي که قرار بود شمارگان توليد آن سالانه 300 هزار دستگاه در سال باشد. اگر قرارداد ال - 90 اسير اين تفکر نمي شد صنعت خودرو ايران اينک مجبور نبود براي توليد خودرو جايگزين پيکان دست از توليد انبوه دومين خودرو ملي بردارد و دستش را به سوي چيني هايي که 10 سال بيشتر در صنعت خودرو سابقه ندارند، دراز کند.
حال پس از دو سال با يکدست شدن تيم مديريت ايران خودرو با دولتي ها مذاکره با چيني ها براي توليد خودرو در ايران از سرگرفته شد تا اين پرسش مطرح شود که کدام قرارداد استعماري بود؟
مديران جديد ايران خودرو در حالي خبر از امضاي قرارداد توليد خودرو با خودروساز چيني را داده اند که وزير صنايع و معادن دو سال پيش در آيين کلنگ زني کارخانه خود در بابل گفته بود تا من هستم کلنگ هيچ کارخانه خودرو چيني را به زمين نخواهم زد.
مذاکره با چيني ها براي ورود به صنعت خودرو ايران پس از آن صورت گرفت که محمود احمدي نژاد در سال اول رياست جمهوري خود (1384) به ايران خودرو رفت و دستور ساخت خودرو ارزان را به مديران وقت اين شرکت داد. منوچهر منطقي در آن زمان مذاکره با چري چين را آغاز کرد تا بتواند با همکاري اين شرکت خودروساز دولتي چين، در طراحي و ساخت محصولي مشترک توفيق يابد. مذاکرات به خوبي پيش مي رفت. وقت امضاي قرارداد که رسيد فشارهاي دولت بر سر اين قرارداد زياد شد تا پرونده ورود چيني ها به صنعت خودرو ايران براي مدتي بسته شود.
سابقه يي از جايگزين هاي پيکان پژو 305
«در سال 1355 آقاي خيامي تصميم گرفت پيکان را از رده خارج کند، مدل قديمي بود و در آينده نمي توانست با ماشين هاي وارداتي رقابت کند. با فرانسوي ها صحبت کرده بودند و قرار بود پژو 305 را جايگزين پيکان کنند که با پيروزي انقلاب مساله مسکوت ماند.»
داود ميرخاني رشتي مديرعامل ايران خودرو در دهه 60 (1368-1362) در کتاب خاطرات خود با بيان اين مطلب ادامه مي دهد؛ در اوايل انقلاب خودرو را وسيله يي لوکس و اشرافي مي دانستند و عليه خودرو صحبت هاي زيادي مي کردند، حتي به اين تعبير که اگر ايران خودرو را خراب کنيم، شخم بزنيم و گندم بکاريم بيشتر به نفع مملکت است. با اين جوي که به وجود آمده بود بحث توليد پژو را کنار گذاشتند تا توليد پيکان تداوم پيدا کند.
پژو 405
پس از ملغي شدن بحث توليد پژو 305، مديران وقت ايران خودرو به اين فکر افتادند تا پيکان را با موتور جديدي به توليد برسانند، بنابراين خودرو پيکاژو (پيکان پژويي) وارد بازار شد. از آنجا که کشور در حال جنگ بود و درآمدهاي ارزي بسيار پايين، توليد پيکان ادامه يافت تا اينکه در سال 1368 قرارداد توليد پژو 405 به امضاي ايران خودرو و پژو رسيد. پس از امضاي اين قرارداد موجي منفي در کشور به راه افتاد و اين قرارداد استعماري خوانده شد تا چند سال از اجراي آن جلوگيري شود. اين خودرو هرگز نتوانست جايگزين پيکان شود، نه به لحاظ قيمت و نه به لحاظ شمارگان توليد.
سمند
تفکري که همواره قراردادهاي صنعتي را با کشورهاي خارجي استعماري قلمداد مي کند پس از آنکه اجازه نداد پژو 405 به موقع توليد شود بحث خودرو ملي را مطرح کرد. اين تفکر از اوايل دهه 70 و با شعار «پيکان صد درصد ساخت داخل» ملي سازي صنعت خودرو را آغاز کرد تا در نهايت خودرو سمند را متولد کند. سمند خودرويي بود که روي پلت فورم پژو 405 ساخته مي شد. اين خودرو به آن لحاظ ملي ناميده شد که هزينه طراحي بدنه آن را ايران خودرو پرداخته بود نه اينکه خودرويي با توان صددرصدي ساخته شده است. موتور، سيستم تعليق و ترمز (پلت فورم) همگي از آن پژو 405 بود و تنها بدنه اين خودرو با سرمايه گذاري ايران خودرو توسط برخي شرکت هاي اروپايي طراحي شده بود. اين خودرو در سال 80 توسط سيدمحمد خاتمي رونمايي شد اما مانند پژو 305 و 405 هرگز نتوانست جايگزين پيکان شود.
خودرو پيکان
مديران بخش صنعت کشور پس از آنکه نتوانستند جايگزيني مناسب براي پيکان بيابند سرانجام در بيست و پنجم ارديبهشت 84 پيکان را از رده خارج کردند تا اين خودرو پس از سال ها که از توقف توليدش مي گذرد همچنان بدون جايگزين باشد. اين خودرو در اوج تقاضايش از رده خارج شد که پس از خروج آن مشکلات مالي ايران خودرو نيز رو به افزايش گذاشت و باعث شد سايپا با توليد پرايد به لحاظ مالي از اين شرکت پيشي گيرد.
پس از توقف توليد پيکان مسوولان وقت دولت اصلاحات تصميم به جايگزيني خودرو ال - 90 به جاي پيکان گرفتند که عمر اين دولت براي اجراي قرارداد قد نداد تا دولت نهم نيز در اجراي دقيق آن تمايل زيادي به خرج ندهد. مسوولان بخش صنعت کشور در دولت نهم پس از آنکه نخواستند ال - 90 را جايگزين پيکان کنند سراغ چيني ها رفتند تا چري شش ميليوني را به جاي پيکان در ايران بسازند. مذاکرات براي توليد اين خودرو نيز هرگز به نتيجه نرسيد. با يافت نشدن خودرويي مناسب به جاي پيکان اين بار (1387) يکي از اعضاي هيات مديره ايران خودرو خبر بازگشت پيکان را داد. زالي رئيس تحقيقات موتور ايران خودرو از طرحي خبر داد که بر اساس آن قرار بود پيکان دوباره به چرخه توليد بازگردد اما ظاهراً اين طرح در نطفه خفه شد تا براي هميشه پرونده پيکان بسته شود. البته قرار بود خط توليد آن به مسوولان فروخته شود که ظاهراً اين موضوع نيز منتفي شد.
پس از بي نتيجه ماندن بازگشت پيکان طراحي و توليد پروژه پيکان جديد از سر گرفته شد تا اين خودرو به نام «رانا» اوايل سال جاري با حضور برادر احمدي نژاد رونمايي شود. قرار بود رانا با قيمت زير 10 ميليون تومان به جاي پيکان از اواخر امسال به بازار بيايد که مديران جديد ايران خودرو با توجه به بحران مالي در اين شرکت توليد اين خودرو را منتفي دانستند تا سرانجام خودرو جايگزين پيکان سر از چين درآورد. چيني ها در حالي قرار است خط توليد خودرو در ايران خودرو را بنيان نهند که قرار بود خط توليد سمند در اين کشور افتتاح شود.
برخي مشخصات پيکان چيني
اين خودرو که در کلاس A و B و در دو مدل سدان و هاچ بک و با قيمتي زير 10 ميليون تومان توليد و به بازار عرضه خواهد شد، مجهز به ترمز ABS، ايربگ، استاندارد يورو 3 و داراي مصرف سوخت شش ليتر بوده و شش ماه بعد از امضاي قرارداد توليد آن آغاز و از سال آينده روانه بازار خواهد شد.ظرفيت توليد اين خودرو سالانه 100 هزار دستگاه است که در صورت کشش بازار اين ميزان قابل افزايش است.خودرو جايگزين پيکان در مرحله اول به صورت سي کي دي توليد خواهد شد و طي مدت يک سال ميزان ساخت داخل آن به 60 درصد خواهد رسيد.سرمايه گذاري لازم براي توليد خودرو جايگزين پيکان بين چهار تا پنج ميليارد ريال پيش بيني مي شود که براي توليد اين خودرو از خطوط توليد موجود در کارخانه استفاده شده و نيازي به ايجاد خط توليد جديد نخواهد بود.
منبع