به دلیل افزایش واردات و ساخت انواع لامپ LED در وات و فرم های مختلف ، به احتمال زیاد انتخاب اول هر خریدار لامپ LED ای خواهد بود که در بین اجناس فروشنده ، در کنار وات بالا قیمت پایینتری نیز داشته باشد ! .
بطور حتم برای خریداری که اطلاعات زیادی از لامپ LED ندارد، لامپ 12 وات با قیمت 10000 تومان (یا حتی کمتر!) جذابیت بیشتری نسبت به لامپ 9 وات با قیمت 16000 تومان دارد. اما تفاوت در چیست ؟ دلیل های زیادی وجود دارند اما دلایل اصلی شامل بدنه لامپ ، نوع درایور (منبع تغذیه ) و چیپ LED بکار رفته میباشند.
نکته : برای مقایسه لامپ های مختلف با این فرض جلو میرویم که چیپ LED لامپ ها کیفیت و قیمت یکسانی دارند .
1 : بدنه لامپ
در زیر تصویر مدل 12 و 9 وات را مشاهده میکنید :
همانطور که در تصویر مشاهده میکنید ، اولین تفاوت ، نوع بدنه دو لامپ هست که نوع 9 وات آلومینیوم و نوع 12 وات از پلاستیک ساخته شده است . برای مثال قیمت بدنه یک لامپ 7 وات به تنهایی حدود 4000 تومان قیمت دارد و قیمت یک بدنه پلاستیکی برای ساخت لامپ 12 وات حدود 1000 تومان ! پس یکی از دلایل اختلاف قیمت مشخص شد ! .
اما چه لزومی دارد که از بدنه آلومینیوم استفاده شود ؟ دفع گرما ! فاکتور بسیار مهم در کیفیت یک لامپ Led دمای لامپ میباشد. بطور حتم لامپی که دمای حداکثر آن 70 درجه باشد (منظور دمای پایه چیپ LED میباشد
) بسیار بیشتر از لامپی عمر میکند که دمای تا حد 85 درجه بالا میرود ! البته مسائل دیگر از قبیل چیپ LED بکار رفته را هم باید در نظر گرفت . اما بطور کلی بدنه های آلومینیومی گرمای تولیدی چیپ LED را بسیار سریعتر دفع میکند و بدین صورت باعث افزایش میزان عمر مفید چیپ LED خواهند شد. البته با استفاده از هیت سینک پره ای میتوان تا حدی مشکل دمای بدنه پلاستیکی را حل کرد اما بطور کلی بهتر از برای ساخت لامپ LED حداکثر تا 5 وات از بدنه پلاستیکی استفاده کرد. در تصویر زیر چند نمونه از چیپ LED را مشاهده میکنید . پایه های چیپ با رنگ قرمز مشخص شده است ، منظور دمای این نقاط است.
در نظر داشته باشید که استفاده از بدنه آلومینیوم لزوما تضمین کننده کیفیت لامپ نخواهد بود. در این مدت چندین لامپ LED از طریق شرکت های لامپ سازی معروف ایرانی تولید شده (بطور کامل از چین وارد شده) که ضمن استفاده از بدنه آلومینیوم با ابعاد کوچک ،برای زیباتر شدن از روکش سرامیک در ساخت آنها استفاده شده است . اما این بدنه های کوچک توانایی دفع حرارت تولید را ندارند و دمای پایه چیپ LED به 85 درجه میرسد ! که نتیجه را در تصویر زیر مشاهده میکنید ، سیاه شدن چیپ های LED یک لامپ 10 وات بعد از 3 ماه کارکرد روزی 10 ساعت.
2 : منبع تغذیه یا درایور
درایوری که در ساخت لامپ های LED استفاده میشود از نوع منبع سوئیچینگ یا خازنی میباشد . اما تفاوت این 2 منبع در چیست ؟
هزینه تولید منابع خازنی بسیار ارزانتر از منابع سوئیچینگ تمام میشود. برای مثال هزینه منبع خازنی که بتواند 7 وات توان تولید کند حدود 500 تومان خواهد شد اما منبع سوئیچینگ 7 وات حدود 3500 تومان !
اما این اختلاف قیمت بی دلیل نیست . منابع خازنی نسبت به سوئیچینگ دارای دو نقص عمده هستند : 1-
راندمان پایین 2-
ضریب توان پایین
منظور از راندمان چیست ؟ راندمان منابع تغذیه عبارت است توان خروجی تقسیم بر توان ورودی .فرض کنید قصد روشن کردن 20 عدد چیپ LED نیم وات ( مثلا LED SMD 5730 ) را با منبع سوئیچینگ و خازنی داشته باشیم (یعنی تولید 10 وات توان) . منابع سوئیچینگ دارای میانگین راندمان حدود 85% (در وات های کمتر از 5 وات حدود 70% و در وات های بالای 10 وات حدود 85% و در وات های بالای 30 وات حدود 90%) هستند ، بدین معنی که برای تولید این
10 وات در خروجی خود نیاز به
11.7 وات توان در ورودی خورد دارند .یعنی لامپ مد نظر در واقع لامپ 11.7 وات میباشد و این همان عددی است که روی جعبه لامپ ذکر میشود .
اما در منبع خازنی برای تولید همین
10 وات توان در خروجی نیاز به حدود
16 وات توان در ورودی داریم ! البته در مصارف زیر 3 وات راندمان منابع خازنی حدود 80% خواهد بود اما نور تولیدی بیشتر مناسب چراغ لوستر خواهد بود. علاوه بر این ضریب توان منابع سوئیچینگ بیشتر از 0.5 میباشد ( درایور های با کیفیت تر 0.95 ) اما این عدد در منابع خازنی حدود 0.2 میباشد !
نتیجه : روی جعبه لامپ توان مصرفی ذکر میشود نه توان تولیدی . پس طبق محاسبات بالا لامپ 12 وات با بدنه پلاستیکی که عموما از منبع خازنی استفاده میکنند در بهترین حالت حدود 7 وات توان تولید میکنند اما لامپ 9 وات با بدنه آلومینیوم که از منبع سوئیچینگ استفاده میکند حدود 7.5 وات توان تولید میکند !
پس با در نظر کیفیت یکسان چیپ LED برای هر 2 لامپ (منظور راندمان نوری است) ، لامپ 9 وات در مقایسه با لامپ 12 وات، در قبال مصرف کمتر ، نور بیشتری تولید خواهد کرد ! نکته دیگر اینکه استفاده از منابع سوئیچینگ بدلیل داشتن خروجی صاف تر (رگوله شده) باعث افزایش عمر مفید LED خواهند شد.
این مقاله به مرور زمان کاملتر خواهد شد ...