اگر در مورد وب پورتال ها تحقیق کرده و موفق به جمع آوری مقالاتی در این زمینه از اینترنت و یا مجلات و کتب خارجی شده باشید، یقیناً با موارد ضد و نقیضی مواجه شده اید که هر کدام نظر و تعریف متفاوتی نسبت به یکدیگر داشته اند. در واقع هرگز به یک تعریف واحد نرسیده اید و یقیناً متوجه این موضوع شده اید که وب پورتال از دید هر فرد و یا شرکت ، بنا به موقعیت اعتباری و نیز تجاری به صورت دلخواه تعریف می شود.
برخی فکر می کنند CMS یک وب پورتال است، در صورتی که CMS یک engine و وب پورتال یک ماهیت و خروجی است.
برای اینکه بتوانیم به تعریف علمی وب پورتال دست یابیم به تمرکز بالا نیاز داریم.
وب پورتال ها بنا به نیاز بشر به صورت ناخودآگاه پا به عرصه گذاشتند و این چرخه تقریباً مشابه کشف الکل سفید توسط زکریای رازی در عالم کیمیا گری بود که زمانی به دنبال طلا می گشت و آن را یافت، بود!
البته اسنادی وجود دارد که با رشد قابل توجه وب، و سوق موضوعات مختلف به این سمت مراجع، وب سایت ها و موتورهای جستجو پدید آمدند که پیرو « همین تولد هالسی مینور » کارمند سابق "CNET" از آنها به عنوان وب پورتال ها نام برد اما این شروع بررسی یک نظریه نبود و میتوان ادعا کرد که این موضوع علمی با وجود وفور و گستردگی و همچنین اهمیتی که در وب تجاری دارد مورد بی توجهی خاصی قرار گرفته است . البته به نظر من اگر سود دهی خارق العاده و بالقوه این وبی ها نبود هرگز بدون وجود یک تئوری بنیادین تا به اینجا دوام نمی آوردند و هرگز Yahoo و MSN و AOL معروفی تا به اینجا قدم پیش نمی نهادند.
همان گونه که گفته شد اولین بار شبکه غیر محلی در سال 1960 توسط آژانس پروژ ه ای تحقیقاتی پیشرفته سازمان دفاع آمریکا با نام « آرپانت » متولد شد.
در آن زمان تنها هدف از طراحی این شبکه حول آن بود، تا هر کامپیوتر به دو کامپیوتر دیگر متصل شود و پیام های ارسالی از یک نقطه شبکه به هر نقطه دیگر، می توانستند از مسیرهای مختلفی بگذرند، که با گذشت زمان و ارتباط این شبکه با چندین شبکه ارتباطی دیگر به مفهوم جدی تری به نام اینترنت دست یافت.
احتمالاً آن زمان کمتر کسی باور می کرد که این شبکه به چنان عظمتی دست می یابد، که مدیریت و کنترل در بخش مدیریتی و فنی نیاز به هزینه و متخصصین ویژه ای دارد، که دلیل این ادعا چیزی نیست جز جای خالی وب!
اما با نظریه World Wide Web ، که امروزه میلیون ها اطلاعات اینترنت ، توسط انواع مرورگرها به دست میلیون ها کاربر اینترنت مرور می شود، علم اینترنت پا به مرحله جدیدی گذاشته است. مرحله ای پیچیده با کاربری فوق العاده آسان که همین آسان بودن دسترسی، بعضاً برخی از کاربران را به اشتباه وامی دارد که وب همان اینترنت است!
هدف از نظریه World Wide Web چیزی نبود جز دسترسی آسان و سریع به خدمات و محتویت اینترنتی از طریق یک Application خاص با قابلیت های مشخص، که با ورود این Application ها گام جدیدی در عرصه سرویس دهی اینترنتی و نیز طبقه بندی اطلاعات در اینترنت به وجود آمد و این رقابت تا جایی رسید که کیفیت، ظاهر و امنیت مرورگرها و همچنین طراحی سایت نیز برای کاربران مهم تلقی شد و بازارگرمی را برای سازندگان مرورگرها و طراحان سایت در تمام دنیا اعم از طرح سایت اصفهان به وجود آورد.
گسترش اطلاعات و سرویس دهی اینترنتی توسط وب سایت ها چنان رشد چشمگیری داشته است، که بعید است کسی نام تمامی وب سایت های موجود در اینترنت را از حفظ باشد. چرا که می بایست هر روز نام های کوتاه و بلند 20000 سایت جدید را به خاطر بسپارد!
اگر توجه داشته باشید با حیات وب، کاربری آسان، انگیزه اصلی کاربران اینترنت، جهت استفاده از این شبکه می باشد پس قطعاً دور از ذهن است یک کاربر اینترنتی راضی شود برای استفاده از چندین خدمات مورد نیازش هر روز به چندین سایت سرکشی کند و برای استفاده از آنها مجبور به ثبت نام های تکراری و نیز محافظت از چندین شناسه و رمز عبور متفاوت باشد، از همین رو وب ناخواسته اما با تحمیل یک فشار از سمت کاربران به نسل جدیدی از سرویس دهی رسید که امروز همگی آن را با نام وب پورتال می شناسیم.
برای اینکه بتوانیم بهترین و عملی ترین تعریف را از وب پورتال داشته باشیم، بهتر است به بررسی واژه به واژه این کلمه بپردازیم. کلمه ای که خود در برگیرنده بسیاری از مفاهیم مهم روز ICT و تجارت است تا جایی که می توان گفت وب پورتال ها شرکت های نفت اینترنتی هستند!
وب عامل دسترسی آسان به خدمات و محتویات مجازی، دریک کلام اینترنت است. همچنین در مورد واژه Portal می توان گفت ، منظور ما یک Gateway و یا Doorway یا همان شاهراه و دروازه است، دروازه ای که به تبعیت از ذات اصلی خود یعنی همان دسترسی آسان، دسترسی ما را به وب و در نهایت اینترنت راحت تر از پیش می کند و محلی می شود برای به اشتراک گذاری خدمات و محتویات توسط چند وب سایت توانمند و مورد نیاز به کمک کاربران خود (nUser) .
با توجه به تعریف آن ، این نکته حائز اهمیت است که وب پورتال یک محصول خاص نیست و همانند وب سایت یک ماهیت استاندار است که از دو زیر ساخت خدمات (Service ) و محتویات (Content) تشکیل شده است، که این ماهیت خروجی چندین استاندارد، دیتا و engine خاص زیر نظر یک یا چند مجموعه نظارتی مشخص و همگام است و این محتویات و خدمات باید در دسته بندی های متنوع و عمومی (Public) موجود باشد تا به صورت عمومی برای اکثر سطوح کاربری (General) ارائه کند، پس می توان گفت وب پورتال یک پروسه قابل کنترل تحت وب است.
با توجه به اینکه وب پورتال ها فراهم کننده اطلاعا طبقه بندی شده و نیز خدمات اینترنتی هستند، چندان دور از ذهن نیست که جدا از لفظ سرویس دهنده (Provider) آنها را یک سرویس نیز بدانیم و البته اینها سرویس دهندگانی هستند که اعظم قدرت تهیه و تولید محتویات خود را مدیون nUser ها هستند؛چرا که تکمیل و به روز رسانی محتویات و دیتا در این وبی ها، بیشتر توسط کاربران انجام می شود.
برخی فکر می کنند CMS یک وب پورتال است، در صورتی که CMS یک engine و وب پورتال یک ماهیت و خروجی است.
برای اینکه بتوانیم به تعریف علمی وب پورتال دست یابیم به تمرکز بالا نیاز داریم.
وب پورتال ها بنا به نیاز بشر به صورت ناخودآگاه پا به عرصه گذاشتند و این چرخه تقریباً مشابه کشف الکل سفید توسط زکریای رازی در عالم کیمیا گری بود که زمانی به دنبال طلا می گشت و آن را یافت، بود!
البته اسنادی وجود دارد که با رشد قابل توجه وب، و سوق موضوعات مختلف به این سمت مراجع، وب سایت ها و موتورهای جستجو پدید آمدند که پیرو « همین تولد هالسی مینور » کارمند سابق "CNET" از آنها به عنوان وب پورتال ها نام برد اما این شروع بررسی یک نظریه نبود و میتوان ادعا کرد که این موضوع علمی با وجود وفور و گستردگی و همچنین اهمیتی که در وب تجاری دارد مورد بی توجهی خاصی قرار گرفته است . البته به نظر من اگر سود دهی خارق العاده و بالقوه این وبی ها نبود هرگز بدون وجود یک تئوری بنیادین تا به اینجا دوام نمی آوردند و هرگز Yahoo و MSN و AOL معروفی تا به اینجا قدم پیش نمی نهادند.
همان گونه که گفته شد اولین بار شبکه غیر محلی در سال 1960 توسط آژانس پروژ ه ای تحقیقاتی پیشرفته سازمان دفاع آمریکا با نام « آرپانت » متولد شد.
در آن زمان تنها هدف از طراحی این شبکه حول آن بود، تا هر کامپیوتر به دو کامپیوتر دیگر متصل شود و پیام های ارسالی از یک نقطه شبکه به هر نقطه دیگر، می توانستند از مسیرهای مختلفی بگذرند، که با گذشت زمان و ارتباط این شبکه با چندین شبکه ارتباطی دیگر به مفهوم جدی تری به نام اینترنت دست یافت.
احتمالاً آن زمان کمتر کسی باور می کرد که این شبکه به چنان عظمتی دست می یابد، که مدیریت و کنترل در بخش مدیریتی و فنی نیاز به هزینه و متخصصین ویژه ای دارد، که دلیل این ادعا چیزی نیست جز جای خالی وب!
اما با نظریه World Wide Web ، که امروزه میلیون ها اطلاعات اینترنت ، توسط انواع مرورگرها به دست میلیون ها کاربر اینترنت مرور می شود، علم اینترنت پا به مرحله جدیدی گذاشته است. مرحله ای پیچیده با کاربری فوق العاده آسان که همین آسان بودن دسترسی، بعضاً برخی از کاربران را به اشتباه وامی دارد که وب همان اینترنت است!
هدف از نظریه World Wide Web چیزی نبود جز دسترسی آسان و سریع به خدمات و محتویت اینترنتی از طریق یک Application خاص با قابلیت های مشخص، که با ورود این Application ها گام جدیدی در عرصه سرویس دهی اینترنتی و نیز طبقه بندی اطلاعات در اینترنت به وجود آمد و این رقابت تا جایی رسید که کیفیت، ظاهر و امنیت مرورگرها و همچنین طراحی سایت نیز برای کاربران مهم تلقی شد و بازارگرمی را برای سازندگان مرورگرها و طراحان سایت در تمام دنیا اعم از طرح سایت اصفهان به وجود آورد.
گسترش اطلاعات و سرویس دهی اینترنتی توسط وب سایت ها چنان رشد چشمگیری داشته است، که بعید است کسی نام تمامی وب سایت های موجود در اینترنت را از حفظ باشد. چرا که می بایست هر روز نام های کوتاه و بلند 20000 سایت جدید را به خاطر بسپارد!
اگر توجه داشته باشید با حیات وب، کاربری آسان، انگیزه اصلی کاربران اینترنت، جهت استفاده از این شبکه می باشد پس قطعاً دور از ذهن است یک کاربر اینترنتی راضی شود برای استفاده از چندین خدمات مورد نیازش هر روز به چندین سایت سرکشی کند و برای استفاده از آنها مجبور به ثبت نام های تکراری و نیز محافظت از چندین شناسه و رمز عبور متفاوت باشد، از همین رو وب ناخواسته اما با تحمیل یک فشار از سمت کاربران به نسل جدیدی از سرویس دهی رسید که امروز همگی آن را با نام وب پورتال می شناسیم.
برای اینکه بتوانیم بهترین و عملی ترین تعریف را از وب پورتال داشته باشیم، بهتر است به بررسی واژه به واژه این کلمه بپردازیم. کلمه ای که خود در برگیرنده بسیاری از مفاهیم مهم روز ICT و تجارت است تا جایی که می توان گفت وب پورتال ها شرکت های نفت اینترنتی هستند!
وب عامل دسترسی آسان به خدمات و محتویات مجازی، دریک کلام اینترنت است. همچنین در مورد واژه Portal می توان گفت ، منظور ما یک Gateway و یا Doorway یا همان شاهراه و دروازه است، دروازه ای که به تبعیت از ذات اصلی خود یعنی همان دسترسی آسان، دسترسی ما را به وب و در نهایت اینترنت راحت تر از پیش می کند و محلی می شود برای به اشتراک گذاری خدمات و محتویات توسط چند وب سایت توانمند و مورد نیاز به کمک کاربران خود (nUser) .
با توجه به تعریف آن ، این نکته حائز اهمیت است که وب پورتال یک محصول خاص نیست و همانند وب سایت یک ماهیت استاندار است که از دو زیر ساخت خدمات (Service ) و محتویات (Content) تشکیل شده است، که این ماهیت خروجی چندین استاندارد، دیتا و engine خاص زیر نظر یک یا چند مجموعه نظارتی مشخص و همگام است و این محتویات و خدمات باید در دسته بندی های متنوع و عمومی (Public) موجود باشد تا به صورت عمومی برای اکثر سطوح کاربری (General) ارائه کند، پس می توان گفت وب پورتال یک پروسه قابل کنترل تحت وب است.
با توجه به اینکه وب پورتال ها فراهم کننده اطلاعا طبقه بندی شده و نیز خدمات اینترنتی هستند، چندان دور از ذهن نیست که جدا از لفظ سرویس دهنده (Provider) آنها را یک سرویس نیز بدانیم و البته اینها سرویس دهندگانی هستند که اعظم قدرت تهیه و تولید محتویات خود را مدیون nUser ها هستند؛چرا که تکمیل و به روز رسانی محتویات و دیتا در این وبی ها، بیشتر توسط کاربران انجام می شود.
