اولین و شاید بزرگترین ضربهای که فوتبال ایران از تحریم بانکی آمریکا خورد، یک میلیون دلاری بود که سه سال پیش در مسیر کوالالامپور به تهران ناگهان از نیویورک سردرآورد و همانجا یخ زد.
این پول قرار بود بابت بازیهای انتخابی جام جهانی ۲۰۱۰ آفریقای جنوبی به دست فدراسیون فوتبال ایران برسد. اما فوتبال ایران نه به ژوهانسبورگ رسید و نه توانست حداقل پولی را که رقبایش به دست آورده بودند، در صورتحساب بانکی خود ببیند.
داستان یک میلیون دلار ضبط شده از آنجا کلید خورد که قرار شد در بین راههای پرپیچ و خم حواله ارزی به تهران، پول به " فی بانک" در شعبه کوالالامپور پرداخت شود تا فدراسیون فوتبال ایران معادل ریالی آن را از حسابی در بانک ملت تهران دریافت کند.
به نظر میآمد این تنها راه ممکن برای انتقال ارز به ایران باشد. غافل از اینکه نام " فی بانک" که توسط بانک ملت و برای باز کردن گره مشکلات در کوالالامپور آغاز به کار کرده بود، وارد لیست بانکهای ممنوعه شده است و به همین دلیل، در جریان انتقال دلار و بنابر دستورالعمل خزانهداری آمریکا مبلغ یک میلیون دلار در آمریکا توقفی نامعلوم کرد.
تلاش کنفدراسیون فوتبال آسیا برای نشان دادن دلایل این انتقال که هیچ ارتباطی به مسائل سیاسی و نظامی نداشت و انتقالی بین دو سازمان غیرانتفاعی، غیردولتی و با سابقه ورزشی بود هم به جایی نرسید و جواب خزانهداری آمریکا غیرمنطقی و با صراحت، منفی بود.
یکسال بعد کنفدراسیون فوتبال ایران یکبار دیگر درخواست تجدیدنظر کرد تا حداقل یک میلیون دلار ضبط شده، به پرداختکننده اصلی یا همان ایافسی برگردد که اینبار وضع پیچیدهتر از گذشته شد.
چرا که حال مشخص شده است دو خبرنگار آمریکایی که در اوایل دهه ۸۰ میلادی در لبنان اسیر شده بودند، برای جبران خسارت واردشده به خود، مبلغ یک میلیون دلار ضبط شده ایران را هدف گرفتهاند. جرمی لوین که در سال ۱۹۸۵ میلادی آزاد شد یا بنا به ادعایی، از دره بقا به سوریه فرار کرد، همراه با همسرش داستان یک میلیون دلار پول فوتبال ایران را وارد فصل پرماجرای دیگری کردهاند.
با همین یک نمونه، مشخص است که سازمانهای ورزشی در ایران برای مبادلات ارزی خود با خارج از کشور با چه موانعی روبهرو هستند.
فیفا هم که مبالغ ثابتی برای پراختهای سالیانه به فدراسیونهای عضو دارد، برای پرداخت به ایران با مشکل روبهروست. نه بانکی پرداخت به حساب بانکی در ایران را قبول میکند و نه پرداخت به حساب یک ایرانی ممکن است. فیفا هم حاضر نیست پول نقد به واسطههای ایرانی بپردازد.
فیفا تا همین چند وقت پیش حتی قبول نمیکرد که پول را به حسابی که عنوان دارندهاش غیر از نام فدراسیون فوتبال ایران باشد، بپردازد. این روند در عمل، نقش صرافیها را هم از بین برده بود و کار به جایی رسید که تنها راه ممکن، درخواست برای پرداخت مطلبات معوقه به طلبکارانی مانند کارلوس کیروش بود که باز هم فیفا روی خوشی برای این معاملات غیرمعمول نشان نمیداد.
باشگاههایی که در بازیهای بینالمللی شرکت دارند، مثل تیم سپاهان که تا مرحله یک چهارم نهایی لیگ قهرمانان بالا آمده است، یا حتی تیمهای استقلال و پرسپولیس برای دریافت مطالبات خود که بخشی از درآمدهایشان است، باید راهی برای دور زدن تحریمهای بانکی بیایند.
آنها باید یا حساب شرکتهای مورد اعتماد را اعلام کنند یا از افراد واسطه در خارج از کشور کمک بگیرند و یا اینکه نمایندگان آنها با چمدانهای پر از پول نقد به این سو و آن سوی دنیا سفر کنند.
همچنین داوران ایرانی فوتبال که در بازیهای جام جهانی یا بازیهای آسیایی سوت میزنند، برای دریافت حق و حقوق خود چارهای ندارند جز آنکه شماره حسابی از دوستان خود را در خارج از کشور معرفی کنند تا بعد از مدتی طولانی و از طریق واسطههای مختلف، مبالغ گاه ناچیز خود را دریافت کنند.
برخی شرکتهای بینالمللی ورزشی هم وقتی پای معامله با ایرانی به میان میآید، خیلی باب مذاکره را میبندند. از جمله شرکت نایکی (NIKE) حامی مالی مدارس فوتبال در منچستریونایتد چندی پیش قرار اعزام یک سری از بچههای فوتبالیست به دبی را برای حضور در مدرسه فوتبال منچستر به هم زد.
در عین حال، آمار و اطلاعات دقیقی از خسارات تحریم بینالمللی بانکی به ورزش ایران در دست نیست، اما همین چند نمونه، روشن میکند که این تحریمها چه تکلی از پشت به فوتبال ایران زدهاند.
این پول قرار بود بابت بازیهای انتخابی جام جهانی ۲۰۱۰ آفریقای جنوبی به دست فدراسیون فوتبال ایران برسد. اما فوتبال ایران نه به ژوهانسبورگ رسید و نه توانست حداقل پولی را که رقبایش به دست آورده بودند، در صورتحساب بانکی خود ببیند.
داستان یک میلیون دلار ضبط شده از آنجا کلید خورد که قرار شد در بین راههای پرپیچ و خم حواله ارزی به تهران، پول به " فی بانک" در شعبه کوالالامپور پرداخت شود تا فدراسیون فوتبال ایران معادل ریالی آن را از حسابی در بانک ملت تهران دریافت کند.
به نظر میآمد این تنها راه ممکن برای انتقال ارز به ایران باشد. غافل از اینکه نام " فی بانک" که توسط بانک ملت و برای باز کردن گره مشکلات در کوالالامپور آغاز به کار کرده بود، وارد لیست بانکهای ممنوعه شده است و به همین دلیل، در جریان انتقال دلار و بنابر دستورالعمل خزانهداری آمریکا مبلغ یک میلیون دلار در آمریکا توقفی نامعلوم کرد.
تلاش کنفدراسیون فوتبال آسیا برای نشان دادن دلایل این انتقال که هیچ ارتباطی به مسائل سیاسی و نظامی نداشت و انتقالی بین دو سازمان غیرانتفاعی، غیردولتی و با سابقه ورزشی بود هم به جایی نرسید و جواب خزانهداری آمریکا غیرمنطقی و با صراحت، منفی بود.
یکسال بعد کنفدراسیون فوتبال ایران یکبار دیگر درخواست تجدیدنظر کرد تا حداقل یک میلیون دلار ضبط شده، به پرداختکننده اصلی یا همان ایافسی برگردد که اینبار وضع پیچیدهتر از گذشته شد.
چرا که حال مشخص شده است دو خبرنگار آمریکایی که در اوایل دهه ۸۰ میلادی در لبنان اسیر شده بودند، برای جبران خسارت واردشده به خود، مبلغ یک میلیون دلار ضبط شده ایران را هدف گرفتهاند. جرمی لوین که در سال ۱۹۸۵ میلادی آزاد شد یا بنا به ادعایی، از دره بقا به سوریه فرار کرد، همراه با همسرش داستان یک میلیون دلار پول فوتبال ایران را وارد فصل پرماجرای دیگری کردهاند.
با همین یک نمونه، مشخص است که سازمانهای ورزشی در ایران برای مبادلات ارزی خود با خارج از کشور با چه موانعی روبهرو هستند.
فیفا هم که مبالغ ثابتی برای پراختهای سالیانه به فدراسیونهای عضو دارد، برای پرداخت به ایران با مشکل روبهروست. نه بانکی پرداخت به حساب بانکی در ایران را قبول میکند و نه پرداخت به حساب یک ایرانی ممکن است. فیفا هم حاضر نیست پول نقد به واسطههای ایرانی بپردازد.
فیفا تا همین چند وقت پیش حتی قبول نمیکرد که پول را به حسابی که عنوان دارندهاش غیر از نام فدراسیون فوتبال ایران باشد، بپردازد. این روند در عمل، نقش صرافیها را هم از بین برده بود و کار به جایی رسید که تنها راه ممکن، درخواست برای پرداخت مطلبات معوقه به طلبکارانی مانند کارلوس کیروش بود که باز هم فیفا روی خوشی برای این معاملات غیرمعمول نشان نمیداد.
باشگاههایی که در بازیهای بینالمللی شرکت دارند، مثل تیم سپاهان که تا مرحله یک چهارم نهایی لیگ قهرمانان بالا آمده است، یا حتی تیمهای استقلال و پرسپولیس برای دریافت مطالبات خود که بخشی از درآمدهایشان است، باید راهی برای دور زدن تحریمهای بانکی بیایند.
آنها باید یا حساب شرکتهای مورد اعتماد را اعلام کنند یا از افراد واسطه در خارج از کشور کمک بگیرند و یا اینکه نمایندگان آنها با چمدانهای پر از پول نقد به این سو و آن سوی دنیا سفر کنند.
همچنین داوران ایرانی فوتبال که در بازیهای جام جهانی یا بازیهای آسیایی سوت میزنند، برای دریافت حق و حقوق خود چارهای ندارند جز آنکه شماره حسابی از دوستان خود را در خارج از کشور معرفی کنند تا بعد از مدتی طولانی و از طریق واسطههای مختلف، مبالغ گاه ناچیز خود را دریافت کنند.
برخی شرکتهای بینالمللی ورزشی هم وقتی پای معامله با ایرانی به میان میآید، خیلی باب مذاکره را میبندند. از جمله شرکت نایکی (NIKE) حامی مالی مدارس فوتبال در منچستریونایتد چندی پیش قرار اعزام یک سری از بچههای فوتبالیست به دبی را برای حضور در مدرسه فوتبال منچستر به هم زد.
در عین حال، آمار و اطلاعات دقیقی از خسارات تحریم بینالمللی بانکی به ورزش ایران در دست نیست، اما همین چند نمونه، روشن میکند که این تحریمها چه تکلی از پشت به فوتبال ایران زدهاند.