افدرين (Ephedrine)
اين دارو به دسته داروهاي استروئيدي تعلق ندارد ولي به خاطر اينکه ورزشکاران و بخصوص ورزشکاران ايراني به وفور از آن استفاده مي کنند و همچنين به دليل اينکه، اين دارو نيز در ليست داروهاي غير مجاز و ممنوعه قرار دارد، اين دارو را نيز در ستون استروئيدها آورده و در اين قسمت به بررسي آن پرداخته ايم.
ورزشکاران به منظور و اهداف گوناگون از افدرين بهره مي گيرند. اين دارو با سوزاندن کالري هاي زايد در بدن و همچنين با ايجاد گرماي قابل توجه، فرايند چربي سوزي را به خوبي تشديد مي کند. «افدرين» به طور غير مستقيم وارد عمل شده و با افزايش ترشح طبيعي «نوراپي نفرين» اين عمل را انجام مي دهد. تحقيقات نشان داده است، کساني که چربي انباشته زيادي در بدن دارند، در مقايسه با افرادي که چربي کمتري دارند، حساسيت پايين تري نسبت به هورمون «نوراپي نفرين» دارند. «نوراپي نفرين» که به اختصار «NP» نيز خوانده مي شود، دماي بدن را به طور محسوسي افزايش داده، کالري هاي زايد در بدن را سوزانده و از تشکيل شدن توده چربي در بدن جلوگيري مي کند. حتما شما نيز مي دانيد که کالري هاي زايد در صورتي که سوزانده نشوند، تبديل به چربي شده و در بدن ذخيره مي شود. برخي از داروها اين هورمون را تحت تاثير خود قرار داده و اثر آن را نيز تقويت مي کنند. مصرف اين قبيل داروها افراد چاق را در کنترل وزن خود و در کاستن از ميزان چربي بدن به خوبي ياري مي کند. افدرين يکي از اين داروهاست. بگذريم از اينکه برخي از ورزشکاران ايراني اين دارو را به غلط نوعي استروئيد تلقي کرده و آن را به منظور افزودن بر حجم و قدرت عضلاني مصرف مي کنند و برخي مربيان و مشاورين ورزشي نيز اين دارو را به اشتباه براي تشديد فرايند عضله سازي به مراجعين تجويز مي کنند.
چينيان اين دارو را از دير باز مصرف مي کرده اند! چاي سبزي که مردم کشور چين به آن علاقه وافر دارند و آن را نوشداروي خستگي ناشي از کار مي دانند، ميزان قابل توجهي از افدرين گياهي و طبيعي را در خود دارد. سابقه مصرف چاي سبز در چين کشور حتي به چند هزار سال قبل از ميلاد مسيح مي رسد.
«افدرين» از نظر ساختمان و فرمول شيميايي شباهت هاي زيادي به داروي «آمفتامين» دارد و به همين علت نيز در برخي موارد، اثراتي مشابه با اين ماده را از خود بروز مي دهد. «آمفتامين» نيز نوعي محرک سيستم عصبي است که تاثيرات بسيار مطلوبي در تقويت قواي روحي و جسمي داشته و فرايند چربي سوزي را نيز به خوبي تشديد مي کند. اما اين دارو نيز به دليل افزايش کاذب توان و به دليل عوارض جانبي ناگواري که دارد از سوي آژانس جهاني مبارزه با دوپينگ در فهرست داروهاي ممنوعه قرار داده شده است. محض اطلاع به اين نکته اشاره مي کنيم که قرص هاي روانگرداني (اکستازي)که امروزه همچون طاعون در جوامع بشري شيوع پيدا کرده و سلامت عمومي جامعه را در معرض خطر جدي قرار داده است، از نوادگان همين «آمفتامين» مي باشد. مصرف افدرين نيز در بسياري از موارد اثراتي شبيه به «آمفتامين» داشته و با کاهش اشتها و افزايش محسوس فشار خون همراه است. «افدرين» در مقايسه با «آمفتامين» از شدت اثر کمتري برخوردار بوده و مسلما ضرر کمتري را نيز متوجه بدن و کبد مي کند.
«افدرين» با تاثيري که بر غده تيروئيد دارد، باعث تبديل شدن فرم ضعيف هورمونهاي اين غده به هورمونهاي قوي تر شده و بدين وسيله، روند چربي سوزي را شدت مي دهد. «کافئين» و «آسپرين» نيز آثار مثبت «افدرين» را تشديد مي کنند.
تحقيقات اخير نشان داده است که مصرف ترکيبي سه ماده ياد شده در مقايسه با مصرف مستقيم هورمونهاي تيروئيد و مصرف مستقيم داروهاي سنتتيک حاوي اين هورمونها تاثير بهتري بر تشديد روند چربي سوزي داشته و علاوه بر اين، خطرات و مضرات کمتري را نيز در پي خواهد داشت. مصرف 100 ميلي گرم «کافئين»، 50 ميلي گرم «افدرين» و يک قرص «آسپرين» به صورت سه بار در روز، تاثيرات مثبت معجزه آسايي در دوره هاي کات خواهد داشت. ورزشکاراني که از اين دستور پيروي کرده اند علاوه بر اينکه موفق به کاستن از ميزان چربي موجود در بدن مي شوند، حجم عضلات خود را در دوره هاي کات حفظ کرده و از به تحليل رفتن آنها نيز در حد مطلوبي جلوگيري مي کنند. اثراتي که مصرف همزمان اين سه دارو در کوتاه مدت از خود بروز مي دهد بسيار مطلوب است اما ناگفته نماند که تاثير طولاني مدت مصرف همزمان اين سه ترکيب هنوز کاملا مطالعه و شناخته نشده است. اين هشدار را نيز به خاطر داشته باشيد که دزهاي بالاي اين داروها و مخصوصا دزهاي بالاي «افدرين» مي تواند خطرناک و مضر باشد.
مصرف «افدرين» همچنين با افزايش در خور توجه شدت تمرين و افزايش قدرت تمرکز همراه بوده و از ميزان اشتهاي نامعقول فرد نيز به خوبي کم مي کند. امروزه مکملهاي طبيعي زيادي به بازار عرضه شده و ايضا نيز ادعا شده است که اين ترکيبات، تاثيرات شگرفي در تشديد سوخت و ساز چربي ها دارند اما اين واقعيت را نمي توان انکار کرد که هيچکدام از اين مکملها که تبليغات زيادي نيز بر روي آنها انجام مي شود، به اندازه «افدرين» موثر نبوده است.
هشدار: مصرف اين دارو براي کساني که از عارضه قلبي رنج مي برند، ممنوع است. اين افراد بايد به اين نکته نيز توجه داشته باشند که مصرف ترکيبي اين دارو با دو داروي ياد شده ديگر ، براي آنها به مراتب خطرناکتر خواهد بود.
مصرف اين دارو تنها براي کساني که از عوارض قلبي رنج نمي برند، مفيد است. همانگونه که ذکر شد اين دارو با افزايش قدرت تمرکز همراه است. ورزشکاران رشته وزنه برداري که براي انجام حرکات يک ضرب و دو ضرب بر روي سن و براي غلبه بر استرس طبيعي و اجتناب ناپذير قرار گرفتن در برابر انبوه تماشاگران و داوران، نياز به تمرکز قوي دارند، براي افزايش دادن قدرت تمرکز و همچنين براي غلبه بر استرس و ترس از اين دارو کمک مي گيرند. امروزه ترکيبات متنوعي از اين دارو تهيه و توليد مي گردد. ترکيب شناخته شده و معروفي از «افدرين» به نام «افدرين سولفيد» در بازار عرضه مي شود. اين دارو در قياس با خود «افدرين» از شدت اثر کمتري برخوردار بوده و مدت اثر کوتاه تري نيز دارد. از ديگر ترکيبات اين دارو که در بازار سياه دارويي ايران و حتي در داروخانه هاي کشور نيز به فراواني يافت مي شود، مي توان به «پزودوافدرين HCL» و «پزودوافدرين سولفيد» اشاره کرد.
«افدرين» در بسته بنديها و در دزهاي متنوع و مختلف تهيه و عرضه مي شود. اما آنچه که در مورد همه انواع آن صدق مي کند اين است که دز مجاز و توصيه شده همه آنها در حدود 25 الي 100 ميلي گرم در روز است.
