تصفیه فاضلاب صنعتی

[faraztasfieh]

با توسعه شهرها، افزايش جمعيت وگسترش صنايع روز به روز براهميت كنترل آلودگي محيط زيستافزودهميگردد. فاضلاب يكي از عوامل آلودگي محيط زيست مي باشد كه لازم است به طريق بهداشتي جمع آوري، تصفيه و مجدداً به گردش آب در طبيعت برگردانده شود. با توجه به محدود بودن منابع و ذخاير آب در اغلب نقاط كشورمان و رشد جمعيت از يك طرف و گسترش صنايع و كشاورزي از طرف ديگر، استفاده صحيح از منابع موجود، امري ضروري است.

آبهاي مصرف شده در زندگي به شیوه های مختلف به منابع اوليه برگشت داده مي‌شوند، ولي معمولاً آبي كه بعد از كاربرد به منابع اوليه خود برمي‌گردد , همان آب اوليه نيست , بلكه بصورت مايعي است كه علاوه بر تشكيل دهنده ‌هاي آب مصرفي، انتقال دهنده انواع و اقسام موادي است كه در زندگي روزمره و يا در صنعت , مورد استفاده قرار گرفته است. اگر اين برگشت از فعاليت هاي صنعتي باشد, محتوي هزاران تركيب شيميايي و بيولوژيكي است كه در فعاليت هاي توليدي صنايع استفاده شده است. بطور كلي هرگونه تغييري كه در كيفيت منابع آبي(در اثر تخليه فاضلاب ) رخ دهد, به نحوي كه بسادگي و يا با تصفيه اندك نتوانيم از اين منابع در مصارف عادي استفاده نماييم, آلودگي نام دارد.

آب هاي طبيعي قادرند تحت پديده تصفيه خودبخود(در اثر فعاليت ميكروارگانيسم هاي موجود), آلودگي هاي دريافتي را از طريق فعل و انفعالات بيوشيميايي منهدم سازند. حاصل اين انهدام مصرف شدن اكسيژن محلول آب است كه از نظر زندگي آبزيان اهميت فوق‌العاده دارد و اصولاً اگر اكسيژن محلول در آب (در اثر ورود آلاينده‌ها) از حد معيني تقليل يابد، ادامه حيات در آن آب امكان پذير نيست و در چنين آبي اگر تخليه آلوده كننده‌ها ادامه يابد, انهدام آنها مقدور نمي‌باشد

منابع توليد فاضلاب هاي صنعتي

• پساب حاصل از شستشوي ماشين‌آلات و مواد اوليه
• پساب ناشي از روشهاي توليد محصولات صنعتي
• پساب بهداشتي كارخانه

ويژگيهاي نامطلوب فاضلاب های صنعتي
مواد آلي محلول: اين مواد تقاضاي اكسيژن را ايجاد مي‌كنند. از آنجا كه لازم است حداقل غلظتي از اكسيژن محلول در آبهاي پذيرنده حفظ شوند, لذا ميزان مواد آلي محلول ورودي به منبع آبي به توان خود پالايي منبع پذيرنده محدود شده و توسط مقررات مشخص مي‌شود.

جامدات معلق: ترسيب جامدات در قسمتهاي آرام آبهاي سطحي, حيات طبيعي آبزيان را مختل مي‌سازد. لايه‌هاي لجن حاوي جامدات آلي بتدريج تجزيه شده و باعث مصرف اكسيژن و توليد بوهاي نامطبوع مي‌شود.

آلاينده‌هايي نظير فنل و ساير مواد آلي: اين مواد باعث توليد طعم و بو در آب شده و در برخي از موارد سرطانزا هستند. چنانچه اين مواد قبل از تخليه حذف نشوند, تصفيه اضافي تري بر روي فاضلاب لازم است.

فلزات سنگين: كه با خاصيت تجمعي خود در بدن انسان و ساير موجودات ايجاد خطر مي‌كنند.

رنگ و كدورت: اگر چه ممكن است براي پاره‌اي از مصارف مشكل خاصي نداشته باشند, ولي باعث بروز مسائل زيبا شناختي مي‌شوند.

نيتروژن و فسفر: هنگام تخليه فاضلاب به درياچه, بركه و ساير منابع پذيرنده, وجود نيتروژن و فسفر نامطلوب است, زيرا باعث افزايش اوتريفيكاسيون و رشد بي‌رويه جلبكها مي‌شوند.

روغن و مواد شناور:اين مواد باعث پيدايش جلوه ظاهري نامطلوب شده ومانع از تبادل نور و اكسيژن درسطح آب مي‌گردند.

حرارت: تغييرات اكوسيستم را بوجودمي‌آورد و مي‌تواند باعث كوچ و يا مرگ آبزيان شود(كه در محدوده درجه حرارتي خاص قادر به حيات مي‌باشند.)

عوامل بيماريزا: وجود عوامل پاتوژن از نظر به خطر انداختن بهداشت عمومي تاثيرات منفي بارز دارد.

اسيدي يا قليايي بودن: كه قادرند PH آب را به ميزان قابل توجهي تغيير دهند.

كميت و كيفيت فاضلاب ها
حجم و شدت آلودگي فاضلاب های صنعتي معمولاً به ازاي واحد توليد تعريف شده و تغييرات اين مشخصات نيز با استفاده از توزيع آماري بيان مي‌شود. مشخصات پسآب هر كارخانه‌اي داراي يك نوسان آماري است. ميزان اين نوسانات، به تنوع محصولات توليدي , فرآيندهاي توليد كننده پسآب و به نحوه راهبري(پيوسته يا ناپيوسته بودن بهره‌برداري ) بستگي دارد. رويه هاي عملياتي مناسب (براي به حداقل رساندن دور ريزي و ريخت وپاش) ، اين نوسانات آماري را كم مي‌كند.

پارامترهاي مورد توجه در طراحي سيستم هاي تصفيه
معمولا در طراحي يك سيستم تصفيه موارد ذيل در نظر گرفته مي شود :

• سادگي سيستم تصفيه خانه
• كاهش قابل ملاحظه در بكارگيري نيروي متخصص
• نتايج مطلوب و راندمان بالا تا ( 99%)
• توجيه فني و اقتصادي نسبت به ساير فرايندها
• جوابگو بودن ويژگيها ي مورد نظر سازمان حفاظت محيط زيست
• استفاده حداقل از تجهيزات مكانيكي و برقي
• كاهش هزينه هاي بهره برداري و نگهداري تصفيه خانه
• پايين بودن ميزان انرژي مصرفي
• به حداقل رساندن زمين پرت در طرح تصفيه خانه

 

[mehdi.system58]

متاسفانه کارخانه های صنعتی به دلایل متعدد بدون آگاهی از خطرات ناشی از عدم تصفیه پساب صنعتی خود یا تصفیه آن با روش های قدیمی، آسیب های جبران ناپذیری به محیط زیست انسانی و گیاهی وارد می کنند بنابراین کارخانه های صنعتی باید اهمیت زیادی به تصفیه فاضلاب خود بدهند قبل از اینکه پساب و یا فاضلاب را تخلیه کنند.
خطرات ناشی ازعدم تصفیه فاضلاب یا تصفیه با روش های قدیمی عبارتند از:

۱- ذرات معلق: با ته نشین شدن این ذرات فیزیکی ، مسیر رودخانه ها و کانالها را مسدود می شود.
۲- ارگانیک های زیست تخریب پذیر:این ارگانیک ها می توانند میکروارگانیسم های مورد نیاز بدن را تامین کنند. میکرو ارگانیسم ها نیز با اکسیژن آب ترکیب می شوند تا به تولید ۳- باکتر های بیماری زا و دیگر بیماری هایی که عامل اصلی آن ارگانیسم ها هستند: این بیماری ها بسیار مرتبط با آب آشامیدنی یا آبی است که مردم به طور مستقیم از آن استفاده میکنند.
۴- مواد مغذی شامل نیترات و فسفات: این مواد می توانند موجب رویش جلبک های رونده ای شوند که یکی از عوامل به وجود آمدن ارگانیک زیست تخریب پذیر است و باعث مختل ساختن فرایند تصفیه فاضلاب صنعتی و شیمیایی toxicc می گردد.
به طور کل، تصفیه ی فاضلاب به سه مرحله اولیه، ثانویه و پیشرفته طبقه بندی می گردند.
تصفیه ی اولیه:
این مرحله اولین مرحله از تصفیه فاضلاب است که جهت از بین بردن ناخالصی ها، جامدات معلق و شناور در فاضلاب شهری به کار می رود. همچنین در این مرحله غربال گری اجسام جامد و ته نشین شده آب نیز انجام می گردد. با توجه به اینکه این مرحله به روند فرایند ته نشینی آب سرعت می بخشد تصفیه ی مکانیکی نیز نامیده شده است. این مرحله از تصفیه BOD موجود در آب فاضلاب را %۳۰-۲۰ وجامدات معلق را %۶۰-۵۰ کاهش می دهد.
در خیلی از کشورهای در حال توسعه ،کارخانه های مجهز به تصفیه فاضلاب فعالیت خود را با اولین مرحله تصفیه آب Primary Treatment شروع کردند و با گذر زمان و میزان منابع و نیازشان به تصفیه، کارخانه را مجهز ساختند .
تصفیه ی ثانویه:
در این مرحله محلول های ارگانیک موجود در تصفیه ی اولیه از بین می روند. این مرحله راهی برای تغذیه میکروب ها از ارگانیک و تبدیل آن به دی اکسید کربن، آب و انرژی برای رشد و تولید مثل خود می باشد. این فرایند بیولوژیکال به وسیله تانک های مناسبی ته نشین می گردد تا جامدات معلق بیشتری را از بین ببرد. در این مرحله%۸۵ از ذرات معلق و BOD از بین می روند.
مرحله سوم تصفیه (پیشرفته):
به زبانی ساده این مرحله از تصفیه مرحله دوم را کامل می کند. همچنین در این مرحله بیش از %۹۹ از ناخالصی های موجود در فاضلاب شهری و پساب آب آشامیدنی از بین می روند.