در عصري زندگي ميكنيم كه نميتوان بدون مطالعه و كسب دانش به يك انتخاب و گزينه مناسب رسيد. حال اگر اين انتخاب براي خريد يك قطعه الكترونيكي باشد نياز به داشتن اطلاعات كافي به يك امر لازم و بايد تبديل ميشود چرا كه فناوريهاي جديد در قالب پارامترها و خصوصيات گنجانده ميشوند و تفاوت مدل هر قطعه در همين تكنولوژيهاي بهكار رفته در آنان است. اسكنر نيز يكي از همين قطعات است كه همزمان با گسترش كاربرد و نقش آن در زندگي ديجيتال، به پيچيدگيها و تكنولوژيهاي آن افزوده ميشود. زماني شما فقط ميتوانستيد اسكنرها را در يك سازمان يا نهاد بزرگ دولتي بيابيد اما اكنون با فراگير شدن ابزارهاي ديجيتال، نقش اسكنر از مفهوم يك قطعه جانبي كامپيوتر فراتر رفته و به يك ابزار حياتي براي ادارات كوچك و كاربران خانگي تبديل شده است. چه نوع اسكنري بخريم؟ يك اسكنر مناسب چه خصوصياتي دارد؟ كدام مدل اسكنر متناسب با نيازهاي ما است؟ و سوالاتي مشابه اينها ذهن هر خريدار اسكنر را در اولين گام به خود مشغول ميكند و در مرحله بعد با ديدن ليستي از توضيحات فني هر اسكنر بيشتر سردرگم خواهد بود. نوشتار پيشرو با هدف كمك به دوستاني كه قصد خريد يك اسكنر مناسب با نياز خود دارند، نوشته شده و سعي بر اين بوده است كه اطلاعات لازم و كافي را در اختيار خوانندگان عزيز قرار دهد.
بر حسب نوع اسكن يك سند، اسكنرها به انواع مختلفي تقسيم مي شوند. اسكنرهاي Flatbed يا مسطح، متداولترين اسكنر براي كاربرد خانگي هستند. در اين نوع اسكنرها، ناحيه اسكن شامل يك صفحه تخت خواهد بود كه سند بر روي آن قرار ميگيرد. اين نوع از اسكنرها به خاطر راحتي در استفاده و تكنولوژي استفاده شده در هد اسكن آنها، بيشترين مصرفكننده را دارند. جز اسكنرهاي مسطح، اسكنرهاي Sheetbed و اسكنرهاي استوانهاي نيز در بازار موجود هستند. در اسكنرهاي Sheetbed هد اسكن ثابت بوده و سند براي اسكن حركت داده ميشود؛ مانند يك پرينتر. اسكنرهاي استوانهاي داراي كيفيت و دقت تفكيكپذيري بالايي هستند و براي اسكن نقشه و چاپ استفاده ميشوند.
اسكنر چگونه كار ميكند؟
بهتر است پيش از هر چيز ببينيم اسكنر چيست؟ اسكنر يك دستگاه تصويربرداري است كه به سلولهاي حساس به نور يا چشمهايي مجهز است كه ميتوانند نوري را كه از شي مورد اسكن منعكسشده يا عبور كردهاست شناسايي كنند. به اين سلولها Charged-Couple Device) CCD) ميگويند.
CCDها به صورت خطي در كنار هم قرار ميگيرند و نوار باريكي را تشكيل ميدهند. هر CCD با اندازهگيري شدت نور، آن را به بار الكتريكي تبديل ميكند. تعداد CCDها در هر اسكنر به هزاران عدد ميرسد و هر كدام يك پيكسل از شي را ايجاد ميكنند. به ازاي هر پيكسل، تعداد مشخصي بيت اختصاص داده ميشود كه براي ذخيره اطلاعات لازم هستند. هر چه تعداد بيتها بيشتر باشد، كيفيت تصوير بهتر ميشود.
اكثر اسكنرها از CCD استفاده ميكنند. اما بعضي اسكنرهاي جديدتر به فناوري Contact Image Sensor) CIS)مجهز شدهاند. در اسكنر CCD، نوري كه از شي مورد اسكن منعكس ميشود، با عبور از يك مجموعه آينه و لنز به سوي نوار CCDها هدايت ميشود. اما در اسكنر CIS، حسگرها درست زير شي قرار دارند و خودشان نور منعكسشده را مستقيماً دريافت ميكنند. از آنجاييكه اين اسكنرها، به سيستم پيچيده نوري احتياج ندارند، كوچكتر و بادوامترند و هزينه ساخت آنها كمتر ميشود.
حسگرهاي CIS به تراشههايي مجهز هستند كه ميتوانند از شي مورد اسكن تصوير ديجيتالي توليد كنند. مصرف انرژي آنها نيز كمتر از CCDها است. اما اين تراشهها در واقع فضايي را اشغال ميكنند كه اگر نبودند اين فضاها مورد استفاده حسگرهاي نوري قرار ميگرفتند. از همين رو، كيفيت تصويري كه اسكنرهاي CIS به دست ميدهند كمي پايينتر از اسكنرهاي CCD است. به همين دليل، خيلي از كاربران از اندك مزاياي اسكنرهاي CIS (نظير كوچك بودن يا ارزان بودن) صرفنظر ميكنند و به سراغ اسكنرهاي CCD ميروند.
انواع اسكنر
اسكنرها از نظر شكل و كاربرد به انواع مختلفي تقسيم ميشوند كه طبيعتاً در قيمت آنها نيز تأثير ميگذارد. در ادامه به نمونههايي از آن اشاره ميشود.
اسكنرهاي خوابيده
اين نوع اسكنر از يك صفحه شيشهاي تخت تشكيل شده كه روي نوار حسگرهاي نوري قرار ميگيرد و دري دارد كه روي صفحه شيشهاي ميخوابد. كاغذ يا اشيايي چون كتاب باز شده روي شيشه گذاشته ميشوند.
نوري كه از زير شيشه تابيده ميشود با برخورد به شي مورد اسكن، انعكاس مييابد و به وسيله نوار CCD دريافت ميشود. اسكنرهاي خوابيده جزء انواع رايج و خوشدست اسكنرها هستند كه هم در مدل رنگي و هم تكرنگ يافت ميشوند. تنها عيب اين اسكنرها اين است كه جاي زيادي را روي ميز اشغال ميكنند.
اسكنرهاي برگهخور
در اين نوع اسكنرها، نوار حسگرهاي نوري (برخلاف اسكنرهاي خوابيده) بيحركت است و در عوض برگهاي كه اسكن ميشود روي نوار حركت ميكند. اين نوع اسكنر براي كساني كه ميخواهند حجم بزرگي از اسناد را اسكن كنند و به متن قابل ويرايش دست يابند، بسيار مناسب است.
اگر اسكنرهاي برگهخور را به يك دستگاه Automatic Document Feeder) ADF شايد بتوان گفت برگهرسان خودكار) مجهز نماييد، ديگر لازم نيست خودتان تكتك برگهها را وارد اسكنر كنيد.
اسكنرهاي برگهخور در دو نوع رنگي و تكرنگ موجودند. البته ميتوان عكس يا صفحات كوچك را وارد اسكنر كرد. اما امكان جمع شدن آنها وجود دارد. به همين جهت از اين لحاظ، اسكنرهاي خوابيده مناسبتر هستند. اسكنرهاي برگهخور بسيار جمعوجور هستند و به درد فضاهاي محدود ميخورند.
اسكنرهاي دستگرفتني
پهناي اين اسكنرها چيزي در حدود 10 تا 12 سانتيمتر است، كه امكان جابهجايي و حمل آنها را به آساني فراهم ميكند. اين اسكنر به پورت موازي كامپيوتر وصل ميشود و براي كامپيوترهاي كيفي بسيار مناسب است. عيب اين اسكنرها اين است كه براي اسكن گرفتن از اسناد معمولي با اندازههاي مثلاً A4 بايد آنها را در چند قسمت اسكن كنيد. معمولاً نرمافزارهاي همراه اسكنر اين قسمتها را به يكديگر ميچسبانند. اما اين كار خيلي زمان ميبرد. مورد ديگر اين كه اگر دستهاي كوچك و ظريفي نداشته باشيد، معمولاً اسكنها كج و ناصاف از آب در ميآيند.
نوع ديگري از اسكنرهاي دستگرفتني، اسكنر قلمي است. اسكنر قلمي براي اسكن روي هر خط از متن چاپشده كشيده ميشود؛ چيزي شبيه ماژيكي كه براي نشانه گذاشتن روي متن ميكشيم. نرمافزار تشخيص نوري همراه قلم، اسكنها را به متن قابل ويرايش تبديل ميكند و از طريق پورت سريال يا USB به كامپيوتر انتقال ميدهد.
اسكنرهاي دستگرفتني شبيه به حالت كوچكشده اسكنرهاي خوابيده يا برگهخور هستند و به حدي كوچك شدهاند كه داخل كيف دستي جا ميشوند. اسكنرهاي برگهخور دستگرفتني حدوداً به اندازه يك دستگاه پانچ سه سوراخي هستند و مدل خوابيده آنها كوچكتر از جلد يك كتاب معمولي است. اين اسكنرها به پورت USB يا PC Card كامپيوتر كيفي وصل ميشوند و ميتوانند به صورت رنگي و تكرنگ اسكن بگيرند. از آنجا كه منبع نوري اسكنرهاي دستگرفتني كمي ضعيف است، كيفيت تصوير آنها به خوبي اسكنرهاي بزرگ در نميآيد.
اسكنرهاي فيلم، اسلايد و ترانسپارنسي
كمتر پيش ميآيد كه بخواهيد از فيلم يا ترانسپارنسي (صفحات شفاف) اسكن بگيريد. اما كساني كه در صنعت چاپ و نشر فعاليت دارند زياد با اين موارد مواجه ميشوند. از آنجا كه نور از اسلايد، فيلم، نگاتيو، و ترانسپارنسي عبور ميكند، اسكن آنها بايد به طرز خاصي انجام شود تا حسگرهاي نوري بتوانند نور منعكس شده را دريافت كنند. از آنجا كه در بيشتر اسكنرها منبع نور و حسگرهاي نوري در يك طرف قرار دارند، نميتوانند براي اسكن اين نوع اسناد مورد استفاده قرار بگيرند. از سوي ديگر، به خاطر اين كه اسلايدها و فيلمها بسيار كوچك هستند، اسكنر بايد حساسيت بسيار بالايي داشته باشد تا بتواند تصوير آنها را شناسايي كند.
بعضي از اسكنرهاي خوابيده قابليت وصلشدن به آداپتور ترانسپارنسي (موسوم به TPA يا TPU) را دارند. اين آداپتور يك صفحه نوراني است كه به جاي درِ اسكنر، روي صفحه شيشهاي قرار ميگيرد. روي صفحه شيشهاي اين نوع اسكنرهاي خوابيده معمولاً ناحيه خاصي براي اسلايد وجود دارد كه مثل ذرهبين عمل ميكند.
بعضي انواع ديگر اسكنرهاي خوابيده، يك قسمت كشويي دارند كه اسلايدها داخل آن گذاشته ميشوند. البته اين نوع اسكنرها بسيار گران هستند. اسكنرهايي هم وجود دارند كه فقط ميتوانند اسلايد را اسكن كنند. اين اسكنرها ناحيه كوچكي براي اسكن دارند (معمولاً 4 در 5 اينچ) و خيلي گران هستند.
دقت وضوح تصوير
يكي از مهمترين پارامترهاي دخيل در خريد اسكنر، دقت وضوح تصوير و لامپ تصوير اسكنر خواهد بود. واحد (DPI(Dot Per Inch يا " نقطه در اينچ " براي اين منظور استفاده ميشود.
براي اسكن يك تصوير معمولي (5*3 يا 4*6) دقت 100نقطه در اينچ كافي خواهد بود. براي اسكن متون و استفاده در نرمافزارهاي (Optical character recognition (CR دقت DPI300 مناسب است و براي اسكن تصاوير براي چاپ يا بزرگنمايي، نياز به دقت 1200 تا 2400 خواهد بود. بنابراين يك اسكنر با وضوح تصوير 600 * 1200 يا 2400*1200 مناسب خواهد بود.
Tranparency
اگر قصد اسكن اسلايد يا فيلم را داريد، اسكنر شما بايد به يك آداپتور Tranparency مجهز باشد. اين آداپتور ممكن است بر روي خود اسكنر نصب شده باشد يا به صورت يك وسيله جانبي به اسكنر اضافه شود. برخي شركتها مانند Epson از يك آداپتور Tranparency براي اسكن نگاتيو و عكسهاي دوربين استفاده ميكنند كه ميتواند براي كاركردهاي خانگي و كوچك مناسب باشد.
ADF يا تغذيه كننده اتوماتيك سند
ممكن است كه شما تعداد زيادي سند براي اسكن داشته باشيد. (Automatic document feeder (ADF يك قطعه براي تغذيه اتوماتيك اسكنر است كه به صورت خودكار سند را به اسكنر تحويل ميدهد. بعضي از مدلهاي اسكنر از اين ويژگي برخوردارند و در نتيجه براي اسكن اسناد در حجم بالا و سايز نامناسب مشكل نخواهيد داشت. حداكثر سندي كه يك ADF ميپذيريد نيز بايد مدنظر قرار گرفته شود.
Interface
اسكنر براي ارتباط با كامپيوتر، به يك رابط يا Interface نياز دارد. اينكه اسكنر انتخابي شما از چه نوع رابطي استفاده ميكند و يا اينكه كامپيوتري كه قرار است اسكنر به آن متصل شود چه رابطهايي را پشتيباني ميكند، يكي از مهمترين عواملي است كه بايد به آن توجه داشته باشيد. اگر كامپيوتر شما از USB2 پشتيباني ميكند، حتما اسكنري انتخاب كنيد كه از اين رابط استفاده ميكند. چرا كه سرعت و سادگي بسيار خوبي با پورت USB وجود دارد. رابط Firewire نيز از سرعت و دقت بالايي برخوردار است اما به همين نسبت قيمت بيشتري بر روي اسكنر تحميل ميكند. مدل هايي نيز وجود دارد كه از چند رابط پشتيباني ميكنند كه انعطافپذيري بيشتري به مصرفكننده ميدهد. پورتParallel يا موازي و استفاده از كارت SCSI نيز انتخابهاي ديگري هستند كه ميتوانيد براي رابط اسكنر داشته باشيد. اما از سرعت كمتري برخوردارند. حتما در زمان انتخاب اسكنر مورد نظر خود نوع رابط اسكنر را سوال كنيد.
عمق رنگ
به تعداد رنگهايي كه اسكنر قادر به شناسايي و ذخيرهسازي آنها است، اصطلاحاً " عمق رنگ " گفته ميشود و با واحد " بيت در هر پيكسل " اندازهگيري ميشود. يك اسكنر مناسب بايد حداقل قادر به شناسايي 36 بيت رنگ باشد. امروزه بسياري از اسكنرهاي خانگي تا 48 بيت در پيكسل را شناسايي ميكنند كه يك كيفيت اسكن مناسب را ارائه ميكند.
ناحيه اسكنر
مانند پرينتر بايد مشخص كنيد سندهاي شما در حدود چه سايزي هستند: A4، A3 يا اندازههاي ديگري. حداقل ناحيهاي كه براي اسكن نياز خواهيد داشت، 5/8 در 7 /11 است كه بهراحتي ميتوانيد يك برگ A4 را اسكن كنيد. اندازه 14*5/8 نيز مناسب است. بديهي است كه براي سندهاي بزرگتر از اين اندازه، بايد دنبال يك اسكنر مناسب باشيد. حداكثر اندازه ناحيه اسكن يك اسكنر يكي ديگر از ملاكهاي قيمتي است.
تكنولوژي هد اسكن
هد اسكن، قلب يك اسكنر است كه تمامي دقت و سرعت و كيفيت اسكن يك سند از آن منشأ ميگيرد. دو تكنولوژي مطرح براي هداسكن (Contact Image sensor (CIS و Charge couple device هستند كه CCD به مراتب كارائي بالاتري داشته و غالب اسكنرهاي حرفهاي و با دقت و كيفيت فوقالعاده با اين تكنولوژي سازگار هستند. اسكنرهاي داراي تكنولوژي CIS، حجم كوچكتري نسبت به CCD دارند و از كابل جداگانهاي براي برق استفاده نميكنند. پيشنهاد ميكنم اسكنري كه از CCD پشتيباني ميكند، تهيه كنيد.
نرم افزار
به عنوان آخرين ملاك انتخاب يك اسكنر، بايد اشارهاي هم به نرمافزارهاي اسكن و ويرايش سند داشته باشيم. غالباً همراه اسكنر يك نرمافزار اسكن ارائه ميشود. اما اگر نياز به نرمافزاري قوي و با قابليتهاي مناسب براي ويرايش سند داريد يا سند اسكن شما داراي متن است و نياز به يك نرمافزار OCR داريد، از نرمافزارهاي همراه اسكنر غافل نشويد.
انتظارات خود از يك اسكنر را ليست كنيد
اگر قصد خريد يك دستگاه اسكنر را داريد، در اولين گام انتظارات خود را مرور و ليست كنيد. اسكنر مورد نياز شما دقيقاً بايد چه تواناييهايي داشته باشد؟ مدل اسكنر (تخت، استوانه اي يا پرينتري)، اسكن سياهوسفيد يا رنگي، سايز سند اسكن، وضوح تصوير يا اندازه دقت تفكيكپذيري مورد نياز شما براي اسكن، نوع رابط اتصال به كامپيوتر(موازي، USB ،SCSI و Firewire)، اسكن فيلم و نگاتيو، سرعت، تعداد اسكن در دقيقه و عمق رنگ از مهمترين مواردي هستند كه بايد براي خود مشخص كنيد.
كيفيت خروجي + سرعت = قيمت بيشتر
فرمول بالا در دنياي اسكنرها معروف است. شما ميتوانيد اسكنرهايي در حدود قيمتي 60 هزار تومان براي مصارف خانگي پيدا كنيد و در مقابل اسكنرهاي حرفهاي بايگاني اسناد قيمتهاي نجومي تا 25 ميليون تومان دارند. تفاوت اين دو نوع اسكنر در چيست؟
كيفيت خروجي و دقت تفكيكپذيري رنگ، تكنولوژيهاي بهكار رفته در آنها و سرعت بالاي اسكن در دقيقه، پارامترهاي تاثيرگذار در انتخاب يك اسكنر با قيمت مناسب هستند. هراندازه پول بدهيد، همان اندازه آش ميخوريد!
مشخصات اسكنر مناسب در يك نگاه
? از پورت USB2 پشتيباني كند.
? ازتكنولوژي هد اسكن CDD استفاده شده باشد.
? دقت وضوح تصويري DPI1200 مناسب هر نوع كار حتي اسكن نمودن عكس به منظور چاپ آن خواهد بود.
? اسكنرهاي تخت، نسبت به ديگر مدلها، داراي راحتي و كيفيت بهتري هستند.
? اسكنري انتخاب كنيد كه داراي دكمههاي كنترلي براي اسكن باشد.
? دقت رنگ 48بيت بر اينچ كيفيت اسكن رنگي را تضمين ميكند.
? نرم افزار اسكن/ ويرايش سند و OCR همراه اسكنر ارائه شود.
www.kordkoy.com